Monolit betondan binolarni barpo etishning qurilish – konstruktiv o’ziga xosligi - Arxitektura - Referatlar

Monolit betondan binolarni barpo etishning qurilish – konstruktiv o’ziga xosligi

Yuklangan vaqt:

21.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

64.5 KB

Ko'chirib olish

Monolit betondan binolarni barpo etishning qurilish – konstruktiv o’ziga xosligi Reja: 1. Qolipning vazifasi 2. Qoliplarning asosiy turlari

Qolipning vazifasi Monolit beton va temirbeton hajmining katta qismi nolinchi sikl konstruksiyalarini barpo etish uchun qo’llaniladi, faqat 20...25% bino va inshootlarning yer usti qismini barpo etish uchun sarflanadi. Monolit konstruksiyalarning eng katta samarasi sanoat bino va inshootlarini qayta qurishda, hamda turarjoy-kommunal ob’yektlarini barpo etishda namoyon bo’ladi. Monolit betonni qo’llash temir sarfini 7... 20% ga, betonni sarfini 12% gacha kamaytirish imkonini beradi. Lekin shu bilan birga ayniqsa qish mavsumida energiya sarfi ortadi, qurilish maydonidagi mexnat sarfi ko’payadi. Qurilish maydonida monolit temirbetondan bino barpo etishdagi mehnat sarfi yirik panelli binoni barpo etishdagidan 1.65 marta ortiq. Monolit betondan bino qurilishida asosiy ish hajmi qurilish maydonida bajariladi. Yirik panelli o’y-joy qurilishiga nisbatan beton sarfining 17...19% ga oshishi, yetarli darajada yengil beton ishlatilmasligi, zamonaviy plitali issiq saqlagichlardan foydalan-maslik, va sementni past markalari ishlatilishi bilan bog’liqdir. Monolit temirbetondan binolarni barpo etish ularning konstruktiv yechimlarini ma’qulini tanlash imkonini, bo’linmaydigan-uzluksiz fazoviy sistemalarga o’tishini, elementlarni birga ishlashini e’tiborga olish va shuni hisobiga kesim yuzasini kamaytirish imkonlarini beradi. Monolit konstruksiyalarda tutashuv joylarini muammosi osonroq yechiladi, issiqlik texnik va izolyatsion xususiyatlari oshadi, ekspluatatsion xarajatlar kamayadi. Monolit konstruksiyalarni barpo etishdagi majmuali jarayonlarga quyidagilar kiradi: • tayyorlash jarayonlari – qolip, armatura karkaslarni, armatura- qolip bloklarini tayyorlash va tovar beton qorishmasini tayyorlash. Bu jarayonlar asosan zavodda bajariladi. • qurilish maydonidagi jarayonlar –qolip va armaturani o’rnatish, beton qorishmasini tashish va joylashtirish, betonni parvarishlash, qolipni ko’chirish.

Qolip sistemasi – bu tushunchaga qolip va uni mustaxkamligi va turg’unligini ta’minlovchi elementlar, maxkamlovchi elementlar va ushlab turuvchi konstruksiyalar, havozalar kiradi. Qolip va qoliplar sistemasi ayrim elementlarining turlari va vazifasi: • qolip – monolit konstruksiyalar uchun shakl-forma; • shchit – qolipning karkas va palubadan iborat bo’lib, shakl hosil qiluvchi elementi; • paluba – shchitning shakl hosil qiluvchi ishchi yuzasini tashkil etuvchi elementi; • qolip panel – qolipning shakl-forma hosil etuvchi tekis elementi bo’lib, bir nechta tutash shchitlardan iborat va uzaro bog’lovchi tugunlar va elementlar yordamida bog’langan bo’lib aniq tekis yuzani qoliplashga muljallangan; • qolip bloki – butun holda tayyorlangan tekis va burchak panel va shchitlardan iborat, fazoviy, perimetri bo’yicha berk element. Qolip uchun material sifatida alyumin qotishmalari, namga chidamli fanera va yog’och plitalar, po’lat, stekloplastik va katta zichlikli to’ldirgichga ega polipropilen xizmat qiladi. Qoliplarni ushlab turuvchi elementlari odatda po’latdan, alyumin qotishmalaridan yasaladi, bu esa o’z navbatida ularni qayta ishlatish imkonini beradi. Qolipning kombinatsiyalashgan konstruksiyalari eng samaralidir. Ular materiallarning o’ziga xos xarakteristikalaridan yuqori darajada to’liq foydalanish imkonini beradi. Fanera va plastikdan yasalgan qolipning qayta ishlatilishi 50 marta va undan ortiqga teng, shu bilan birga material va betonni kam adgeziyasi hisobiga konstruksiya yuza sifati ancha oshadi. Po’latli qolip yasashda, qalinligi 2...6 mm tunuka qo’llaniladi, bu o’z navbatida qolipni ancha og’irlashtiradi. Yog’och materiallardan yasalgan qolip yuzalari sintetik qoplamalar bilan himoyalanadi. Xozirgi paytda qalinligi 18...22 mm, namga chidamli faneradan yasalgan qoliplar eng keng tarqalgandir. Qoplama qatlam sifatida stekloplastik, qatlamli plastik, viniplast ishlatiladi.

Ayniqsa shishatola bilan armaturalangan plastmassa qoliplar ham qo’llanilmoqda. Ular statik yuklanishda yuqori mustahkamlikka ega va beton bilan ximik mosdir. Polimerdan yasalgan qoliplar boshqa qoliplardan yengilligi, shaklini o’zgarmasligi va korroziyaga chidamliligi bilan ajralib turadi. Plastmassa qoliplarning kamchiligi – termoishlov berilgandagi harorat 60°S gacha bo’lganda ularning yuk ko’taruvchanlik qobiliyati keskin kamayadi. Metall palubasiga listli polipropilen qoplangan kombinatsiyalashgan qoliplar paydo bo’ldi. Tok o’tkazuvchi to’ldirgichli kompozitlarni qo’llash betonga issiqlik ta’sirini boshqaradigan isituvchi qoplama olish imkonini beradi. Qoliplarning asosiy turlari Qoliplar funksional vazifasi bo’yicha betonlanayotgan konstruksiyalarni turiga qarab quyidagilarga tasniflanadi: • vertikal yuzalar uchun, shu jumladan devorlar; • gorizontal va yotiq yuzalar uchun, shu jumladan ora yopmalar; • devor va ora yopmalarni bir vaqtni o’zida betonlash uchun; • xona va aloxida kvartiralarni betonlash uchun; • egri chiziqli yuzalarni betonlash uchun (bunda asosan pnevmatik qoliplardan foyda-laniladi). Devorni betonlash uchun quyidagi ko’rinishdagi qoliplar qo’llaniladi: mayda shchitli, yirik shchitli, blok –forma, blokli va sirpanuvchi. Ora yopmalarni betonlash uchun mayda shchitli o’shlab turadigan elementlari bilan birgalikdagi qoliplardan va qolip yuzalari yagona qolip blokini tashkil etuvchi, kran bilan to’liq ko’chirib o’rnatiladigan yirik shchitli qolipdan foydalaniladi. Devor va ora yopmalarni yoki binoning bir qismini bir vaqtning o’zida betonlash uchun, hajmdor-ko’chiriladigan qolipdan foydalaniladi. SHu maqsadlar uchun gorizontal ko’chiriladigan, jumladan vertikal, gorizontal va yotiq yuzalarni betonlash uchun sirpanuvchi qolip qo’llaniladi.

Ajratib-qayta o’rnatiladiganmayda shchitli qolip kichik o’lchovli yuzasi 3 m 2 gacha va massasi 50 kg gacha bo’lgan elementlar to’plamidan tashkil topadi, bu esa ularni qo’lda o’rnatish va qismlarga ajratish imkonini beradi. Qolip elementlardan yirik panellarni va bloklarni yig’ish mumkin. Ularni qismlarga ajratmay kran yordamida montaj va demontaj qilish mumkin. Qolip unifikatsiyalashgan bo’lib, turli xil doimiy, o’zgaruvchan va qaytariluvchi o’lchovlarga ega monolit konstruksiyalar uchun qo’llanilishi mumkin. Unifikatsiyalashmagan kichik hajmdagi konstruksiyalarni betonlash uchun bu qolipni ishlatish juda ham maqsadga muvofiqdir. Yirik shchitli qoliplar – biriktiruvchi elementlar va katta o’lchamdagi shchitlardan tashkil topgan. Qolip shchitlari barcha texnologik og’irliklarni qo’shimcha ko’taruvchi va ushlab turuvchi elementlar o’rnatilmagan holda qabul qiladi. Bu qoliplar, uzun devorlarni, ora yopmalarni va tunnellarni betonlashda qo’llaniladi. SHchit o’lchami betonlanayotgan konstruksiya o’lchamiga teng: devor uchun – xona balandligi va eni, ora yopma uchun – ora yopma uzunligi va eniga teng. Katta maydondagi yopmalarni betonlaganda, bir smena davomida betonni konstruksiyaga joylashtirish va zichlash mumkin bo’lmasa, yopma xaritalarga bo’linadi. Xaritani o’lchamlari texnologik reglament asosida berilib, ularni chegara qismlarida keyingi xaritalar bilan yaxshi bog’lanishi uchun yacheykasi 10×10 mm qalinligi 2...4 mm li metall to’r o’rnatiladi. Yirik shchitli qoliplarni devorlari va pardadevorlari monolit, ora yopmalari yig’ma bo’lgan binolarda qo’llash tavsiya etiladi. Yig’ma ajratib-ko’chiriladigan yirik shchitli qoliplar ko’ndalang kesim yuzasi o’zgaruvchan konstruksiyalarni betonlashda ham qo’llaniladi (siloslar, tutun quvurlari, gradirnyalar). Blokli qolip – bu xajmdor-ko’chiriladigan qolip, oraliq tom yopmasini barpo etmasdan bino yacheykasini konturi bo’ylab, uchta yoki to’rtta devorni bir vaqtni o’zida barpo etishga mo’ljallangandir. Qolip alohida bloklardan montaj qilinadi va ular orasidagi masofa barpo etiladigan devorlarni qalinligiga teng. Ichki va tashqi devorlari monolit yuk ko’taruvchi va yopmalari yig’ma bo’lgan binolarga kombinatsiyalashgan variant: tashqi devor yuzalariga − yirik shchitli

qolip, ichki yuza va devorlar uchun – blokli, vertikal ko’chiriladigan va chiqarib olinadigan qolip tavsiya etiladi. Blok-forma fazoviy berk bloklardan tashkil topgan bo’lib: bo’laklarlarga bo’linmaydigan va bikir, bo’laklarga bo’linadigan yoki suriladiganlarga (ochiladigan) bo’linadi. Blok-formalar hajmi uncha katta bo’lmagan berk konstruksiyalarni vertikal va gorizontal yuzalarni betonlash uchun qo’llaniladi. Bundan tashqari – devorlarni hajmdor elementlarini, lift shaxtalarni, aloxida turuvchi poydevorlarni, ustunlarni betonlashda xam foydalaniladi. Hajmli-ko’chiriladigan qolip “P” ko’rinishidagi seksiyalardan tashkil topgan gorizontal chiqarib olinadigan yirik o’lchovli blok bo’lib, bir vaqtni o’zida devor va qavatlar aro tom yopmalarni betonlashga mo’ljallangan. Qolipni ko’chirishda seksiyalar ichkariga suriladi va keyinchalik kran bilan ko’tarib olish uchun oraliqqa dumalatilinadi. Bu qoliplar turar joy va fuqaro binolarini ko’ndalang yuk ko’taruvchi devorlari va qavatlararo tom yopmalarni betonlashda qo’llaniladi. Ushbu turdagi bo’ylama ko’chiriladigan qolip bo’ylama yuk ko’taruvchi devorlari monolit va yopmalari monolit temirbetondan bo’lgan binolarda ham qo’llanilmoqda. Planda oddiy ko’rinishga ega, qavatlari katta yuzali, fasad yuzasi tekis binolarda hajmli-ko’chiriladigan qoliplarni – tunnelli, vertikal va gorizontal ko’chiriladigan qoliplari tavsiya etiladi. Tunnelli qolip – hajmdor-ko’chiriladigan qolip, bir vaqtni o’zida binoning ikkita ko’ndalang bitta bo’ylama devorini va ular ustiga qavatlar ora yopmalarni betonlashga mo’ljallangan. Tunnel ikkita qarama-qarshi turgan yarim tunnellarni vertikal va gorizontal shchitlarini tez yechiladigan qulflar bilan bog’lash hisobiga hosil qilinadi. Bu turdagi qoliplar, ichki devorlari monolit, monolit yopmali va fasad panellari osma bo’lgan binolarni barpo etishda keng qo’llaniladi. Gorizontal ko’chiriladigan (suriladigan) qolip – gorizontal uzun konstruksiyalar va inshootlarni hamda kesimi berk katta perimetrli konstruksiyalarni betonlash uchun muljallangan.

Sirpanuvchi (sirg’anuvchi) qolip – baland bino va inshootlarni devorlarini betonlash uchun qo’llaniladi. Bu qolip fazoviy shaklga ega bo’lib, devor perimetri bo’ylab o’rnatiladi va betonlash maromiga qarab gidrodomkratlar yordamida ko’tarib boriladi. Pnevmatik qolip – egiluvchan, inshoot o’lchamlari bo’yicha bichilgan havo o’tkazmaydigan qobiq. Qolip ish holatiga o’rnatilib, uni ichkarisida havo yoki boshqa gaz yordamida ortiqcha bosim hosil qilinadi va betonlanadi. Bu turdagi qolip hajmi nisbatan katta bo’lmagan egri chiziqli ko’rinishdagi inshootlarni betonlashda qo’llaniladi. Ko’chirib olinmaydigan qolip – konstruksiyalarni qolipi ko’chirilmaydigan, pardoz qoplamasiz hamda issiqlik izolyatsiyasi va gidroizolyatsiyasizli barpo etishda qo’llaniladi. Beton ishlarini bajarganda qolip sistemalarining quyidagi yordamchi elementlari qo’llaniladi: Osma so’rilar – maxsus so’rilar, devorlarga fasad tarafidan kronshteyn yordamida osiladi. Kronshteynlar devorlarni betonlash chog’ida qoldirilgan teshiklarga mahkamlanadi. Dumalatib chiqariladigan so’rilar – tunnel qoliplarni yoki demontaj qilingan yopma qoliplarni dumalatib chiqarish uchun mo’ljallangan surilar. Bo’shliq xosil qiluvchilar − maxsus qolip , monolit konstruksiyalarni shakllanishida deraza, eshik va boshqa o’rinlarni xosil qilish uchun mo’ljallangan. Monolit konstruksiyalarni texnologikligini oshirishga va beton ishlarni majmuali bajarishda mexnat sarfini kamaytirishning asosiy yo’nalishlari: • kimyoviy qo’shimchali yuqori qo’zg’aluvchanli va qo’yma beton qorishmalarini qo’llashga o’tish, bu o’z navbatida betonni tashishga, joylashtirishga va zichlashga bo’lgan mexnat sarfini minimumgacha kamaytiradi − qo’l mexnatini 35%, dan 8% pasayishi va bir vaqtning uzida betonlashni jadallashtirish oshganda beton qorishmasini joylashtirish nisbiy tannarxi anchaga kamayadi; • to’liq tayyor armokarkaslarni qo’llash, payvandli biriktirishdan mexanik tutashuvlarga o’tish − mexnat sarfini 1,5... 2 martaga pasaytirish;

• maxsus antiadgezion polimer qoplamalar bilan qoplangan inventar, tozalash va moylash ishlari bajarilmaydigan modul sistemali tez ko’chirib olinadigan qoliplarni qo’llash; • uzluksiz betonlashni qo’llaydigan qolip sistemalaridan foydalanish, demontaj qilishga mexnat sarfi bo’lmaydigan yoki kamaytiradigan ko’chirib olinmaydigan qoliplarni qo’llash. Agarda, monolit temir beton konstruksiyalarni barpo etishga ketadigan mexnat sarfini 100% deb qabul qilsak, shundan qoliplarni o’rnatishga ketgan mexnat sarfi taxminan – 45... 65%, armatura o’rnatishga – 15... 25% va betonlashga – 20... 30% ni tashkil etadi.

Adabiyotlar : 1. Bozorboy е v N. Bino va inshootlarni barpo etish t е xnologiyasi. I-qism. o’quv qo’llanma Toshk е nt, 2000. 2. Bozorboy е v N., Sobirov M. Bino va inshootlarni barpo etish t е xnologiyasi. II-qism. o’quv qo’llanma Toshkеnt, 2000. 3. Технология возведения зданий и сооружений: Учеб. для строит, вузов/ В.И. Теличенко, О.М. Терентьев, А.А. Лапидус— 2-е изд., перераб. и доп.— М.: Высш. шк., 2004. — 446 с; ил. 4. Технология строительного производства. Учебник, (С.С. Атаев, Н.Н. Данилов, Б.В.Прыкин и др.) М., Стройиздат, 1994. 5. Технология строительного производства (О.О.Литвинов и др.) Киев, Высшая школа. 1995. 6. Хамзин С. К., Карасев А. К. Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование. Учеб. пособие для строит, спец. вузов. — М.: ООО ≪ БАСТЕТ ≫ , 2006. - 216 с.: ил 7. Бозорбоев Н., Бозорбоев Ф. Бино ва иншоотларнинг ер остки қисмини барпо этиш технологияси. Ўқув қўлланма. Тошкент, 2003. 8. Швиденко В.И. Монтаж строительных конструкций. Уч. пос. М., Выс. школа, 1987. 9. Матвеев Е.П. Реконструкция жилых и гражданских зданий.— М.: ГУЛ ЦПП, 1999. Справочник строителя. Бетонные и железобетонные работы.— М.: Стройиздат, 1987.

O'xshashlar

Binolarni vertikal ko’chiriladigan qoliplarda barpo etish

G’isht devorli binolarni barpo etish

O’ta baland binolarni barpo etish

Yirik panelli binolarni barpo etish

Binolarni gorizontal ko’chiriladigan qoliplarda barpo etish