Кўк ўсимликларнинг таснифи - Arxitektura - Referatlar

Кўк ўсимликларнинг таснифи

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

37.5 KB

Ko'chirib olish

Кўк ўсимликларнинг таснифи. Режа : 1. Умумий фойдаланишдаги ўсимликлар. 2. Чекланган ҳолда фойдаланиладиган ўсимликлар.

Кўк ўсимликлар уларнинг мақсадли вазифалари, жойлашуви, ўлчамлари, хизмат кўрсатиш контингентига боғлиқ ҳолда хилма хилдир. Кўк ўсимликларнинг биринчи таснифи октябр революциясигача Курбатов томонидан таклиф этилган бўлиб, у экинларнинг икки гуруҳини – боғлар ва паркларни ажратган эди. 1936 йилда РСФСР Неркомземининг таснифи амалда бўлиб, унга кўк ўсимликларнинг қуйидаги турлари киритилган эди: 1) парклар; 2) даҳолар аро ўсимликлар – шағар боғлари ва ҳиёбонлар; 3) кўчалардаги ўсимликлар; 4) даҳолар ичидаги ўсимликлар; 5) саноат корхоналаридаги ўсимликлар; 6) ўрмон- парклар; 7) ҳимоя зоналари; 8) махсус вазифани бажарувчи ўсимликлар – ботаника боғлари, дендрорийлар, зоопарклар. Ҳозир қабул қилинган мавжуд таснифларга кўра барча кўк ўсимликлар уч гуруҳга бўлинади: 1) умум фойдаланадиган ўсимликлар; 2) чегараланган ҳолда фойдаланиладиган ўсимликлар; 3) махсус вазифани бажарувчи ўсимликлар. Аҳоли ҳеч қандай чекловларсиз бориб кўриши мумкин бўлган экинлар умумий фойдаланиладиган экинларга киради; чекланган ҳамда фойдаланиладиган ўсимликларга алоҳида доирадаги кишилар бориб кўриши мумкин бўлган экинлар киради (масалан, саноат корхоналари, мактабда- ўқувчилар, ўқитувчилар, камроқ ота-оналар бориб кўрадиган); махсус вазифани бажарувчи экинлар маълум бир вазифани бажаради: сувни ҳимоя қилувчи, тупроқни ҳимоя қилувчи, қум ва қор кўчкиларидан ҳимоя қилувчи ва бошқалар. Кўк ўсимликларнинг ҳар бир гуруҳи доирасида уларнинг аниқ турлари ажратиб олинади. Амалий ишда иккита тасниф қўлланилади. Л.Б. Лунц бўйича ва шаҳар қурилиши бўйича лойиҳаловчи маълумотномаси бўйича. Умумий фойдаланишдаги ўсимликлар. 1. Маданият ва истироҳат парклари – узоқ муддатли дам олиш ва аҳоли ўртасида сиёсий – тарбиявий, маданий –оқартув ишларини олиб бориш учун

мўлжалланган кўк массивлар. Маданият ва истироҳат боғлари ўз навбатида қуйидаги турларда бўлиши мумкин: а) йирик шаҳарларда марказий маданият ва истироҳат боғи; б) шаҳар ва туман миқёсидаги маданият ва истироҳат парки; в) шаҳар – курортлардаги маданият ва истироҳат парки; г) кичик шаҳарча, пасёлкадаги, туман марказидаги маданият ва истироҳат боғи. 2.Болалар парклари (улар ҳам кўпинча маданият ва истироҳат парклари қаторига киритилади) – болалар билан дам-олиш, ўйин-кулгу, жисмоний тарбия-соғломлаштириш, маданий-тарбиявий ишлар учун мўлжалланган кўк массив. 3. Спорт парклари (стадион)- ўйин майдонлари ва спортнинг турли хиллари бўйича машқлар ва мусобақалар ўтказиш учун иншоотлари бўлган, шунингдек ташриф буюрувчиларнинг дам олиши учун ва маданий – оқартув ишларини олиб бориш учун иншоотлари бўлган кўк массив. Спорт паркининг бошқа турларига сув ҳавзалари, қирғоқлари бўйлаб жойлашган гидропарк ҳисобланади, у ерда асосий эътибор сувда спорт ва дам олиш тадбирларини ўтказишга қаратилади. 4. Ботаника боғи ёки парк- бу ўсимликлар маълум бир схема асосида жойлаштирилган кўк массив. Буж ой ботаника, декоратив боғдорчилик, ўсимликшунослик, ўрмончилик соҳасидаги маданий-оқартув, оммавий ва илмий-тадқиқот ишларини амалга ошириш учун мўлжалланган. 5. Зоология боғи ёки парки- бу ҳудудида ҳайвонлар бўлган махсус иншоотлар жойлаштирилган кўк массив. У зоология соҳасида маданий- оқартув ва илмий-тадқиқот ишларини амалга ошириш учун мўлжалланган. 6. Шаҳар (қишлоқ), туман миқёсидаги парк ёки боғ – сайр қилиш, сокин дам олиш, шунингдек ўйин- кулгунинг айрим турлари ва маданий – оқартув ишлар учун мўлжалланган кўк массив. 7. Ҳиёбон – майдонларда, кўчаларда, айрим жамоат бинолари олдида, даҳа ичидаги уйлар орасида жойлашган кўкаламзорлаштирилган жой бўлиб,

у қисқа муддатли дам олиш, меъморий – декоратив мақсадлар учун мўлжалланган бўлиб, транспорт ҳаракатини тартибга солувчиси бўлиши ҳам мумкин. 8. Бульварь- кўчанинг қатнов қисмида ёки сув бўйида жойлашган кўк минтақа бўлиб, ҳаракат ва қисқа дам олиш, ҳимоя қилиш учун мўлжалланган. 9. Кўчалардаги экинлар – кўча бўйига ўтказилган дарахтлар ва буталар, бинолар олдидаги дарахтлар, шунингдек уйларнинг фасади ва балконларини безовчи ўсимликлар. Кўчада ва бино ичкарисида санитария – гигиена шароитларини яхшилаш учун, шунингдек қисқа муддатли дам олиш жойи сифатида мўлжалланган. 10. Маъмурий ва жамоат муассасалари олдидаги экинлар – қисқа дам олиш жойи ва меъморий безатиш элементи бўлган кўкаламзорлаштирилган участка. 11. Кўп қаватли уйлар қурилган тура ржой микрорайонлар ва даҳалардаги ўсимликлар. Дам олиш ва жисмоний тарбия билан шуғулланиш жойларни ташкил этиш ва санитария-гигиеник шароитларини яхшилаш учун мўлжалланган. 12. Ўрмон парклар - табиий ва сунъий яратилган массив бўлиб, дам олиш ва жисмоний тарбия – соғломлаштириш ишлари учун фойдаланиладиган ҳамда шаҳар ва қишлоқ жойларнинг қурилиш қилинмаган қисмида жойлашган. 13. Ўтлоқ парк – худди ўрмон парк каби, фақат унда майсазор кўпроқ қисмини ташкил этади. 14. Оммавий дам олиш зонаси – шаҳар ва қишлоқ қурилишдан ташқаридаги кўк массив (кўпинча аҳоли пунктидан анча катта масофада жойлашади), у ерда пансионатлар, палаткали лагерлар, спорт иншоотлари ва дам олувчиларга хизмат кўрсатувчи бутун мажмуа.

Чекланган ҳолда фойдаланиладиган ўсимликлар. 1. Мактаблар, ўрта махсус ўқув муассасалари, оилй ўқув юртлари қошидаги ўсимликлар дам олиш, жисмоний тарбия машғулотлари ва бир қатор ўқув машғулотлари ўтказиш учун мўлжалланган кўкаламзорлаштирилган участкалари. 2. Болалар боғчалари ва яслилардаги ўсимликлар – ўйинлар , жисмоний тарбия ва болаларнинг ухлаши учун соғломлаштирилган ва очиқ майдончалари бўлган кўкаламзорлаштирлаган участкалар. 3. Клублар, маданият саройлари, ўқувчилар уйларидаги ўсимликлар- дам олиш ва маданий – оқартув ишларини ўтказиш, жисмоний тарбия машқлари учун мўлжалланган кўкаламзорлаштирилган участкалар. 4. Илмий- тадқиқот муассасаларидаги ўсимликлар – илмий-тадқиқот ишларининг айрим турларини ўтказиш учун, шунингдек ходимларнинг дам олиш, жисмоний тарбия машғулотларини ўтказиш учун фойдаланиладиган кўкаламзорлаштирилган участка. 5. Касалхоналар ва бошқа даволаш – профилактика муассасаларидаги ўсимликлар- махсус даволаш тадбирлари, сайр қилиш ва дам олиш учун кўкаламзорлаштирилган участка. 6. Саноат корхоналари ҳудудидаги ўсимликлар – дам олиш ва ишлаб чиқаришдаги ноқулай шароитлардан ҳимоя қилиш учун кўкаламзорлаштирилган участка. 7. Дала ҳовли қурилиш районида турар жойлардаги ўсимликлар – декоратив, мева – савзавот ва полиз экинлари билан кўкаламзорлаштирилган участка, унда хўжалик қурилишлари ва майдонлари жойлаштирилади.

8. Санаторий, дам олиш уйлари, болалар оромгоҳлари олдидаги парклар ва боғлар – дам олиш, сайр қилиш, маданий- оммавий, оқартув ишларини ва даволаш тадбюирларини амалга ошириш учун турар жой биноларидан ташқарида бунёд этилган кўкаламзорлаштирилган массивлар.

O'xshashlar

Ўсимликларнинг шаҳар қурилишидаги роли

Қурилиш ашёларининг тузилиши ва таснифи

Меъморий элементлар ва иншоотлар композицияси

Шаҳарларни кўкаламзорлаштириш

Кўкаламзорлаштиришда асосий композиция принциплари