Graflar ustida sodda amallar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

57 KB

Ko'chirib olish

Graflar ustida sodda amallar Graflar ustida turli amallar bajarish mumkin, masalan, graflarni birlashtirish, biriktirish, ko'paytirish, grafni qismlarga ajratish va hokazo. Eng sodda amallardan biri sifatida grafdan uchni olib tashlash amalini keltirsa bo'ladi. Bu amalni qo'llash berilgan grafning uchlari to'plamidan biron element yo'qotish (olib tashlash)ni anglatadi. Natijada uchlari soni bittaga kamaygan yangi graf hosil bo'ladi.Albatta, bu amalni uchlari soni ikkitadan kam bo'lmagan graflar uchun qo'llash mumkin bo'lib, uni bajarish jarayonida olib tashlanayotgan uch bilan birgalikda shu uchga insident bo'lgan barcha qirralar (yoylar) ham olib tashlanadi. Eng sodda amallar qatoriga grafdan qirrani (yoyni) olib tashlash amalini ham kiritish mumkin.Bu amalga ko'ra, berilgan grafning qirralari (yoylari) to'plamidan birorta element yo'qotiladi (olib tashlanadi).Berilgan grafdan qirrani (yoyni) olib tashlayotganda shu qirraga (yoyga) insident uchlarni grafda qoldirish ham, yo'qotish ham mumkin.Bu yerda vaziyatga qarab ish yuritiladi. G=(V,U) va G'=(F,tf) graflar berilgan bo'lsin. Agar V Q V' va G grafning barcha qirralari (yoylari) G' grafning ham qirralari (yoylari), ya'ni UcJJ' bo'lsa, u holda G graf G' grafning qism grafl, deb ataladi. 1-misol. 1-shaklda Petersen grafining (ushbu bobning 2-para-grafidagi 8- shaklga qarang) qism graflaridan biri tasvirlangan.■ Agar G graf karrali qirralarga ega bo'lmasa, u holda uchlari G grafning barcha uchlaridan iborat bo'lgan shunday

yagona G graf mavjudki, G grafdagi barcha juft uchlar faqat va faqat G grafda qo'shni bo'lmagandagina qo'shnidir. Bunday G graf berilgan G grafning to'ldi- ruvchi grafl, deb ataladi. Berilgan graf uchun to'ldiruvchi graf ni qurish jarayonini ham graflar ustida bajariladigan amallar qatoriga kiritish mumkin. G graf uchun to 'Idiruvchi grafni qurish amalini qo'llash natijasida G graf hosil bo'ladi. Isbotlash mumkinki, G = G munosabat o'rinlidir. 2-misol. 2-shaklda tasvirlangan graf 1-shaklda ifodalangan graf uchun to'ldiruvchi grafdir.

Graflar ustida shunday amallarni bajarish mumkinki, ular elementlari soni berilgan grafdagidan ko'proq bo'lgan boshqa graflarning hosil bo'lishiga olib keladi.Bunday amallar qatoriga uchni qo'shish amali yoki qirrani (yoyni) qo'shish amalini kiri-tish mumkin. Grafga yangi uchni qo'shish turli-cha usul bilan amalga oshirilishi mum-kin. Masalan, yangi v uchni berilgan grafga qo'shish shu grafning Vj va v 2 uchlariga insident bo'lgan qandaydir и qirrasiga qo'shish orqali quyidagicha ikki bosqichda bajarilishi mumkin: 1) и qirra berilgan grafdan olib tashlanadi; 2) hosil bo'lgan grafga ikkita yangi qirralar: v va Vj uchlarga insident u x qirra hamda v va v 2 uchlarga insident u 2 qirra qo'shiladi. Bu jarayon grafda qirraga darajasi 2 bo 'Igan yangi uchni qo 'shish (kiritish) yoki qirrani ikkiga bo'lish amali, deb ataladi. Agar G graf G' grafdan qirrani ikkiga bo'Ush amalini chekli marta ketma-ket qo'llash vositasida hosil qilingan bo'lsa, u holda G graf G' grafning bo 'linish grafi, deb ataladi. Bo'linish graflari izomorf bo'lgan graflar gomeomorf graflar, deb ataladi. 3-shaklda tasvirlangan graflar izomorf emas, lekin ular gomeo morf, chunki bu graflarning har biri 4-shaklda tasvirlangan bo'li nish grafiga ega.

$Graflarni birlashtirish. G^V^UJ va G 2 =(V 2 ,U 2 ) graflar berilgan bo'lsin. Uchlari to'plami V=V l {JV 2 va qirralari (yoylari) korteji U=U l \JU 2 kabi aniqlangan 1 G=(V,U) graf G l va G 2 graf - larning birlashmasi (uyushmasi) deb ataladi va G=G l \JG 2 ko'rinishda belgilanadi. 3-misol. 5-shaklda uchlari to'plamlari kesishmaydigan K^ va K 3 graflarning birlashmasi amali tasvirlangan. ■ 4-misol. Uchlari to'plamlari kesishadigan graflarning birlash masi amali 6- shaklda tasvirlangan.■ Agar birlashtirilayotgan graflarning uchlari to'plamlari kesish- masa, u holda bu graflarning birlashmasi dizyunkt birlashma, deb ataladi. Masalan, 5-shaklda tasvirlangan birlashma dizyunkt, 6-shakldagi birlashma esa dizyunkt emas. Graflarni biriktirish.$ $G=(V V U^) va G 2 =(V 2 ,U 2 ) graflar berilgan bo'lsin. G { va G 2 graflar birlashtirilishi hamda G l grafning har bir uchi G 2 grafning har bir uchi bilan qirra vositasida tutashtirilishi natijasida hosil bo'lgan G=( V, U) graf G l va G 2 graf- laming birikmasi (tutashmasi) deb ataladi va G=G l +G 2 ko'rinishda belgilanadi. 5-misol. Uch uy va uch quduq haqidagi boshqotirma masalaga mos graf (ushbu bobning 2-paragrafidagi 9-shaklga qarang) uchlari to'plamlari kesishmaydigan ikkita (0 3 ) nolgraflarning birikmasidir. ■ 6-misol. 7-shaklda uchlari to'plamlari kesishmaydigan K^ va К ъ graflarning birikmasi amali tasvirlangan. ■ Agar uchlari to'plamlari kesishmasi bo'sh bo'lmagan graflarni biriktirish zarar bo'lsa, u holda hal qilinayotgan masala xossalarini e'tiborga olib ish ko'rish kerakligini ta'kidlaymiz.7-misol. 8-shaklda uchlari to'plamlari kesishmaydigan K^ va К ъ graflarning ko'paytmasi amali tasvirlangan. ■$

O'xshashlar

Vektоrlar va ular ustida amallar

Matritsalar va ular ustida amallar

To’plamlar va ular ustida amallar

Vеktorlar va ular ustida amallar

To`plamlar. To`plamlar ustida amallar