Z.M. Bobur lirikasida vatan sog’inchi

Yuklangan vaqt:

18.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

57.056640625 KB

Ko'chirib olish

1 KURS ISHI Mavzu: Multimediya texnologiyasi va undan o’quv jarayonida foydalanish . Kurs ishi Multimediya texnologiyasi va undan o’quv jarayonida foydalanish Z.M. Bobur lirikasida vatan sog’inchi

2 MUNDARIJA Kirish .................................................................................... 5 I.BOB Multimedia ................................................................. 8 1.1. Multimedia tizimlari va texnologiyalari haqida asosiy tushunchalar ........................................................................ 8 1.2. Ta’limda multimedia. Faoliyatning turli sohalarini multimedia va axborot bilan ta’minlash .............................. 16 1.3 Interfaol metodlar……………………………………..20 II.BOB MULTIMEDIA ILOVALAR YARATISH ........................... 24 2.1 Multimedia ilovalar yaratish va ishlab chiqish bosqichlari ........................................................................................... 24 Xulosa ................................................................................ 3 4 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati: .................................... 3 5

3 Kirish Kurs ishi mavzusining dolzarbligi: Respublikamizda ta’lim-tarbiya tizimini yanada takomillashtirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarilganligi ta’lim tizimi sifatini yuqori saviyaga olib chiqishni talab etmoqda. Uzluksiz ta’lim tizimida “Informatika” fani o‘qituvchisi faqatgina fan o‘qituvchisi emas, balki ta’limda va boshqaruvda axborot texnologiyalaridan foydalanishning samarali tashkil etuvchisi bo‘lib hisoblanadi. Axborot hajmining keskin kengayib borayotganligi o‘quvchilar chun ham, pedagoglar uchun ham fanni o‘rganishda innovatsion pedagogik texnologiyalardan foydalanishni taqozo etadi. “Informatika” ta’limi jarayonida turli-tuman pedagogik texnologiyalardan foydalanib, samarali natijaga erishish uchun o‘qituvchi o‘zining pedagogik faoliyatini oldindan loyihalashtirishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Shuni hisobga olgan holda biz informatika o‘qituvchisining pedagogik faoliyatini bir butun model ko‘rinishiga keltirib oldik. Informatikani o‘qitishda foydalaniladigan texnologiyalar xilma-xil bo‘lib (ta’limda virtual texnologiyalar, o‘quv-biluv faoliyatini faollashtirishga qaratilgan texnologiyalar, multimediali texnologiyalar, o‘quvchilar bilimini nazorat qiluvchi texnologiyalar, loyihaviy o‘qitish texnologiyalari ва ҳ.к.), qo‘llanmada bu texnologiyalar informatikani o‘qitish misolida batafsil yoritib berilgan. Informatikani o‘qitish jarayonida ta’lim jarayonini loyihalashtirish muhim vazifa hisoblanib, o‘qituvchining innovatsion pedagogik faoliyatni loyihalashtirishi natijasida o‘quv jarayonini, darsdan tashqari mashg‘ulotlarni loyihalashtirish, bilimlarni nazorat qilish va baholashni loyihalashtirish, informatikani kasbga yo‘naltirib o‘qitishni loyihalashtirishga erishilishi ilmiy tushunchalarga asoslanib ochib berilgan. Respublikamizda oshiralayotgan islohotlarining bosh maqsadi va harakatga keltiruvchi kushi – har tomonlama rivojlangan barkamol insondir. Mamlakatimizda rivojlanishning muhim sharti zomonaviy iqtisodiyot fan,

4 madaniyat, texnika, texnologiya rivoji asosida kadrlar tayyorlanishlarning takomillashgan tizimini yaratishdan iborat. Darvoqe, har bir jamiyatning bugungi kuni va kelajagi uning ajralmas qismi va hayotiy zarurati bo‘lgan ta’lim tizimining qay darajada rivojlanganligi bilan belgilanadi. Bugungi kunda mustaqil taraqqiyot yo‘lidan borayotgan mamlakatimizning uzluksiz ta’lim tizimini isloh qilish va takomillashtirish, yangi sifat bosqichiga ko‘tarish, unga ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy qilish hamda samaradorligini oshirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning qabul qilinishi bilan uzluksiz ta’lim tizimi orqali zamonaviy kadrlar tayyorlashning asosi yaratildi. “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ni amalga oshirishda uzluksiz ta’lim tizimining tuzilmasi va mavzusini zamonaviy ilmiy fikrlar yutuqlari va ijtimoiy tajribaga tayangan holda tub islohotlari ko‘zda tutulgan . Buning uchun, avvalo, uzliksiz ta’lim tizimining barcha shakldagi ta’lim muassalarida ta’lim jarayoni sifatida ta’minlovchi ilg‘or ilmiy-metodik jihatdan asoslangan uslublarni amalda qo‘llash lozim. Fanda texnika va ilg‘or texnologiya yutuqlaridan foydalangan holda yosh avlodga ta’lim va tarbiya berishning maqsad, maznun, uslub va vositalarini ilmiy jihatdan ta’minlash pedagogika fanining dolzarb muammolarning biri hisoblangan. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta’lim tizimi orqali shaxsning har tomonlama barkamol bo‘lib yetishishini ko‘zda tutadi. Shaxs uzluksiz ta’limda va kadrlar tayyorlashda ta’lim va xizmatlarining iste’molchisi sifatida namoyon bo‘ladi. Shaxs ta’lim xizmatlarining ishlab chiqaruvchisi sifatida ta’lim jarayonida bilim va tajribani talaba (yoki o‘quvchi)ga uzatish, ishlab chiqarish moddiy muhiti sharoitida, shunungdek, fan, madaniyat va ta’lim xizmatlarida ishtirok etadi. Respublikada shaxslarga o‘z ijodiy salohiyatini amalga oshirish uchun mutaxasislik ta’lim dasturini tanlash huquqi berilgan. Oliy ta’lim uzluksiz

5 ta’limda muhim o‘rinni egallaydi. Oliy, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limlari uzluksiz ta’lim tizimining mustaqil turi hisoblanadi va O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ga muvofiq amalga oshiriladi. Ushbu hujjatlarda oliy ta’limning belgilangan vazifalaridan biri yuqori saviyada o‘qitishni ta’minlash va malakali kadrlarni zamonaviy ta’lim kasb-hunar dasturlari asosida tayyorlashdir. Oliy ta’lim o‘qituvchisining faoliyati shaxsni tarbiyalash jarayonida ta’lim-tarbiya olish sharoitlarini yaratish, uning ehtiyojlarini qondirish va qobilyatlarini ochish hamda rivojlantirishga yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim . O’qituvchisining malakasi maxsus va pedagogik fanlar bilan yoritiladigan ikki qirraga ega bo‘lishi lozim va u doimo: “Nima uchun o‘qitish kerak?”, “Qanday o‘qitish kerak?” degan savollarga javob topish zarur. Bu javoblar pedagogika fanining asosiy qoidalari va qonuniyatlariga mos holda talqin qilinishi, shuningdek, ta’lim hususiyatlari e’tiborga olingan bilimlarga asoslangan bo‘lishi lozim. Pedagogikaning muhim mummolaridan biri o‘qituvchining mutaxassisligiga faoliyatining asosini tashkil etish shart bo‘lgan pedagogik jarayon nazariyasini ishlab chiqishdir. Kurs ishining maqsad va vazifalari : Informatika darslarida multimedia ilovalarini yaratish va undan o‘quv jarayonida foydalanib o‘quvchilarning fikrlash qobiliyatini shakllantirish. Fanga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish. Kurs ish predmeti: Umumiy o’rta ta’lim maktablarida “Informatika fanlarini o’qitishda multimediyali texnalogiyalar” bobini o’qitish jarayoni. Kurs ishi obyekti: Umumiy o’rta talim maktabi binosi va shu sohaga doir ko’rgazma materiallar.

6 I.BOB Multimedia 1.1. Multimedia tizimlari va texnologiyalari haqida asosiy tushunchalar "Multimedia" termini "multi" — ko’p va "media" — muhit, tashuvchi, muloqot vositasi so’zlaridan tuzilgan. Bu so’zlarni o’zbek tiliga “ko’p muxitli” kabi tarjima qilish mumkin Multimedia — bu turli kompyuter texnologiyalarining to’plami bo’lib, unda turli shakldagi va ko’rinishdagi ma’lumotlar, masalan, grafika, tekst, video, fotografiya, xarakatlanuvchi obrazlar (animatsiya), ovozli effektlar qo’llaniladi. Qoidaga ko’ra multimedia deganda interaktiv dasturiy ta’minot orqali boshqariladigan vizual va audio effektlarning birgalikda qo’llanilishi tushuniladi. “Multimedia” tushunchasiga bir qancha misol keltiramiz:  Multimedia (multimedia) – bu zamonaviy kompyuterli axborot texnologiyalari bo’lib, u kompyuter sitemasida tekst, ovoz, videotasvir, grafik tasvir va animatsiya (multiplikatsiya) ni birgalikda qo’llash imkonini beradi.  Multimedia – bu kompyuterda tekst, grafika, animatsiya, raqamli o’zgarmas tasvirlar, video, ovoz, nutq kabi tipli ma’lumotlarni kiritish, qayta ishlash, saqlash almashish va tasvirlash imkonini yaratuvchi texnologiyalar yig’indisidir.  Multimedia — bu tasvir va xarakatli video, animatsiyali kompyuter grafikasi va matn, nutq va yuqori sifatli ovoz bilan ishlashni ta’minlovchi interaktiv sistemadir. Multimediali – kompyuter — bu multimedia texnologiyalarini amalga oshiruvchi apparat va dasturiy ta’minotiga ega bo’lgan kompyuterdir. Multimedianing rivojlanish tarixi. Multimedia-texnologiyalari informatikaning eng dolzarb va mashxur yo’nalishlaridan biri xisoblanadi. Bu yo’nalishning asosiy maqsadi “tasvir, tekst va matn ovoz, video animatsiya va boshqa tasviriy effektlar (Simulation) kollektsiyasiga ega bo’lgan, hamda interaktiv va boshqa vizual boshqaruv mexanizmiga ega bo’lgan” mahsulotlarni yaratishdan iborat. Bu tushuncha 1988 yil yangi texnologiyalarni tadbiq qilish va foydalanish muammolari bilan

7 shug’ullanuvchi yirik Yevropa Komissiyasi tomonidan bayon qilingan. 80 – yillar oxirida multimedia – texnologiyalarini gumanitar soxalarda qo’llashga bo’lgan qiziqishlarni oshishi, bevosita atoqli amerikalik kompyuter – biznesmeni Bill Geyts nomi bilan bog’liq. U turli “muxitli”: tasvir, ovoz, animatsiya va gipermatnli sistema asosidagi multimedia maxsulotlarini yaratish va amaliyotda muvaffaqiyatli qo’llash g’oyasini ilgari surgan ("National Art Gallery. London"). Aynan mana shu maxsulot o’zida multimedianing quyida keltirilgan 3 ta asosiy printsipini mujassamlashtirib olgan edi: 1. Ma’lumotlarni inson sezuvchi turli ma’lumot muxitlari kombinatsiyasi yordamida tasvirlash. 2. Maxsulotdagi ma’lumotlarni tasvirlashni turli xil liniyalarini mavjudligi (xususan unda ma’lumotni tasvirlash liniyasini maxsulotda mavjud bo’lgan boshqaruv mexanizmi orqali insonni o’zi belgilaydi). 3. Interfeysning badiiy dizayni va navigatsiya vositalari . Multimedia texnologiyalarining asosiy afzalligi Multimedia texnologiyalarining asosiy afzalligi va o’ziga xos xususiyati ma’lumotlarni tasvirlashda faol qo’llaniladigan multimedianing quyidagi imkoniyatlari xisoblanadi :  Katta xajmli xar xil turdagi ma’lumotlarni bitta tashuvchida saqlash imkoniyati (20 tagacha avtorlik tomlari, 2000 va undan ko’proq sifatli tasvirlarni, 30 – 45 minutli vidoyozuv, 7 soatlik ovoz) ; Ekranda tasvirni yoki uning zarur qismini kattalashtirish (detallashtirish) imkoniyatini mavjudligi. Ba’zi xollarda tasvir sifatini saqlagan xolda 20 martagacha kattalashtirish (“lupa” rejimi) mumkin. Ayniqsa bu san’at asarlarini va noyob tarixiy xujjatlarni namoyish qilishda juda muxim.;  Ilmiy tadqiqot va tanishish maqsadlarida tasvirlarni turli dasturiy vositalar yordamida tasvirlarni solishtirish va qayta ishlash;

8  Tasvirlanayotgan tasvir: tekst yoki vizual materialdagi “kalit so’z (yoki soxa)” ni ajratib ko’rsatish imkoniyati va bu ajratilgan elemen orqali tezkor ma’lumotnomani yoki boshqa tushunturuvchi (shuningdek vizual bo’lgan) ma’lumotni (gipertkst yoki gipermedia texnologiyasi) olish;  Statik tasvir yoki ixtiyoriy boshqa bir dinamik vizual qatorni uzluksiz muzika yoki audioovoz bilan birgalikda tasvirlash imkoniyati;  Film yoki video yozuvlardagi videofragmentlarni qo’llash imkoniyati va xakoza, ya’ni “stop – kadr”, videoyozuvni kadr bo’yicha varaqlash funktsiyalari;  Ma’lumotlar bazasi tarkibiga obrazlarni qayta ishlash metodlarini, animatsiyalarni kiritish imkoniyati va x.k.;  Internet global tamog’iga ulanish imkoniyati ;  Turli dasturlar ( tekst, grafik va ovoz redaktorlari , kartografik informatsi yalar ) bilan ishlash imkoniyati ;  Maxsulot tarkibidagi ma’lumotlardan xususiy "galere yani " ( tanlanmani ) ("karman" yoki " eslatmalar " rejimi );  “o’tilgan yo’lni eslab qolish” yoki zarur ekran “sahifa”sida “qatlam”larni yaratish imkoniyati ;  Maxsulot tarkibidagi xamma ma’lumotlarni avtomatik ko’rish ("slayd-shou") yoki multimediali maxsulot tarkibiga animatsiyali yoki ovozli “yo’lboshlovchi”n kiritish; maxsulot tarkibiga o’yin komponentlarini kiritish imkoniyati ;  Ma’lumotlar bo’ylab “erkin” navigatsiya va asosiy menyuga (asosiy mundarijaga) tez qaytish, hamda maxsulotni ixtiyoriy nuqtasiga tez o’tish imkonitini mavjudligi . Multimedia ni qo’llanilish sohalari  Kompyuter texnologiyalaridan foydalanib o’qitish (maxsus tadqiqotlar natijalariga ko’ra, eshitgan narsalarning xotirada choragi eslab qolinadi, ko’rgan narsaning uchdan biri eslab qolinadi, bir vaqtda ko’rib va eshitgan narsalarning 50 %i eslab qolinadi. Agar foydalanuvchi multimediali ilovalar yordamida o’rganish jarayoniga faol jalb etilsa 75 foiz eslab qoladi).  Informatsion va reklama xizmati.

9  Dam olish, o’yin va virtual reallik tizimlarida.  Multimedia" atamasi lotinizmdir, ingliz manbalaridan deyarli turli xil transkripsiyalarda turli tillarga kirib borgan. Lotin so'zlarining birikmasidan Demak, "multimedia" "ko'p muhitlar" degan ma'noni anglatadi.  "Multimedia" tushunchasi inson faoliyatining turli sohalarida qo'llaniladi. Kompyuter sohasida bu saytlarning rivojlanishi, gipermatnli tizimlar, kompyuter grafikasi, kompyuter animatsiyasi va hk.; ommaviy axborot vositalarida - jurnalistika, shu jumladan internet-jurnalistika, nutq va ijtimoiy aloqalar va boshqalar; san'at sohasida - tarmoq san'ati, kompyuter animatsiyasi, kompyuterdagi videolarni tahrirlash, ovoz yozish, film va boshqalar.  Kiril va Metyusning "Entsiklopediyasi" da multimediya elektron saqlash vositasi sifatida aniqlangan, uning ichiga bir necha turlari: matn, rasm, animatsiya va boshqalar kiradi.  "Amaliy kibernetikaning asosiy tushunchalari va ta'riflari" lug'atida multimedia interfaol dasturlar nazorati ostida vizual va audio effektlarning o'zaro ta'sirini anglatadi. Odatda bu bitta elektron resursda matn, tovush va grafika kombinatsiyasini, yaqinda esa ko'proq - animatsiyalar va videolarni anglatadi.  Verner, 1996 yilda Rossiyada tarjima qilingan birinchi multimedia monografiyalaridan biri muallifi, multimedia texnologiyalari axborot jamiyatining yangi texnologik shakllaridan biri ekanligini ta'kidladi. Bu axborotni qayta ishlash va inson-kompyuterning o'zaro ta'sirining mutlaqo yangi darajasini ochadi (video ketma-ketliklari, matnli va audio ma'lumotlar, kompyuter grafikasi va animatsiya o'zboshimchalik bilan tartibga solinishi, o'zgartirilishi va / yoki ma'lumotlarni boshqa shaklda namoyish etilishi mumkin).  Rubicon veb-saytidagi "Informatika" tizimli lug'at-katalogida http://www.rubricon.com "multimedia texnologiyalari » deb belgilangan "Turli xil ma'lumotlarni, shu jumladan matn, ovoz va grafikani (harakatlanuvchi tasvir va animatsiyani) yaratish, saqlash va o'ynashni ta'minlaydigan kompyuter texnologiyasi".

10  Asosiysi, multimedia texnologiyalari ta'minlaydi almashish kompyuter yoki boshqa elektron jihozlardan foydalangan holda matn, grafika, ovoz, animatsiya va video, ya'ni multimediya elementlari. Multimedia elementlarini bitta loyihaga bog'lash dasturiy vositalar yordamida amalga oshiriladi. Multimediya elementlarini ekranda va multimediya elementlarini taqdim etish natijalari foydalanuvchi interfeysi deb nomlanadi. Multimediya ijro etish uchun apparat va dasturiy ta'minot platforma yoki deyiladi multimedia muhiti .  Multimedia muhiti har qanday shaklni olishi mumkin va har qanday kombinatsiyadan iborat bo'lishi mumkin: matn, gipermatn, ikki o'lchovli va uch o'lchovli grafika, animatsiya, harakatlanuvchi tasvir (raqamli video va foto), musiqa, ovoz effektlari. Yangi asboblar to'plamining mahsuloti sifatida multimedia vositalari oldingi audiovizual vositalarning afzalliklarini o'zlashtiradi, lekin ularni buzmang.  Multimedia turlari quyidagilarni o'z ichiga oladi:  Chiziqlimultimedia ko'pgina multimediya elementlarini namoyish etishning sodda shakli bo'lib, bunda foydalanuvchi multimediya elementlarini passiv ko'rishi mumkin, va multimedia elementlarini ko'rish ketma-ketligi skript tomonidan belgilanadi.  Chiziqsiz (interfaol) multimedia [interfaol (ko'p) media] - foydalanuvchi bilan muloqot rejimida elementlarni tanlash va boshqarish imkoniyatiga ega bo'lgan ko'plab multimediya elementlarini namoyish etish uchun shakl.  Gipermediya[gipermedia, H - media] - interfaol multimedia, unda foydalanuvchiga ketma-ket tanlashi mumkin bo'lgan tegishli multimedia elementlarining tuzilishi beriladi, ya'ni ma'lumotlarni yozib olish tuzilmalarini tashkillashtirishning multimedia turlariga gipermatn tushunchasini kengaytirish  Jonlivideo - "Haqiqiy / jonli video" - multimediya tizimining real vaqtda ishlash qobiliyati nuqtai nazaridan tavsiflari.  Shu bilan birga, multimedia an'anaviy statik vizual ma'lumot (matn, grafika) va dinamik (nutq, musiqa, videokliplar, animatsiya va boshqalar) ni birlashtirgan kompyuter texnologiyalarining maxsus turidir. Ushbu "multimediya"

11 tushunchasining texnologik talqini kompyuter texnologiyalari sohasi mutaxassislari tomonidan foydalaniladi va sizga axborotni o'qiydigan / foydalanuvchi va tinglovchilariga aylangan iste'molchiga samarali ta'sir ko'rsatadigan turli xil dasturiy va texnik vositalardan foydalanadigan multimediyadagi turli xil axborot imkoniyatlarini kiritish imkonini beradi. tomoshabin.  Ya'ni, multimediya deb multimediya qobiq dasturi, shuningdek, multimedia texnologiyalari asosida ishlab chiqarilgan mahsulot va kompyuter uskunalari tushunilishi mumkin.  Chunki multimedia texnologiyalari murakkab , keyin ushbu texnologiyalarning ba'zi elementlari mustaqil atamalar bilan belgilanishni boshladilar, bu erda "multimedia" so'zi sifat sifatida ishlatiladi: multimedia jarayonlari, multimediya tizimlari, multimedia dasturlari, multimedia mahsulotlari, multimedia manbalari, multimedia xizmatlari (garchi uyg'unlik uchun bo'lsa ham) bunday iboralarda "multimediya" sifatini ishlatish to'g'ri bo'lar edi).  Shunday qilib, multimedia manbalari birinchi navbatda multimediali vositalardan farq qiladi:  Har xil turdagi ma'lumotlarni o'z ichiga olishi mumkin (nafaqat matnli, balki ovozli, grafik, animatsion, video va boshqalar); Ularning muhim xususiyati interaktivlik - resurs, dastur, xizmat va shaxsning faol o'zaro ta'siri, ularning o'zaro ta'siri. Foydalanuvchi bir yoki boshqa vaqt oralig'ini olishi mumkin va shu bilan uning hammuallifi sifatida ishlaydi; gipermatnni o'z ichiga oladi. Madaniyat insonning o'ziga xos xususiyati, uning faoliyat sub'ekti sifatida rivojlanishining o'lchovi, ijtimoiy hayotning turli sohalaridagi inson faoliyati shartlari va usullarini o'zlashtirish mezonidir. Madaniyatni bunday tushunish multimedia tabiatini o'rganish istiqbollarini ta'kidlashga imkon beradi: multimediali madaniy hodisa va uni kulturologlar, nazariyotchilar, amaliyotchilar va madaniy hamjamiyat tomonidan baholash;

12 Jamiyat, multimediya yaratuvchilari va foydalanuvchilari zamonaviy madaniyatning yuqori tezlikda o'zgarishi munosabati bilan an'anaviy madaniy tafakkurdagi o'zgarishlarni aks ettirish, bu axborot va aloqa kanallari modellaridagi texnik yangiliklar bilan bog'liq; Madaniy merosni raqamlilashtirish (inglizchadan raqamli - raqamlilashtirish), bu nafaqat mutaxassislar tomonidan ushbu muammoni nafaqat axborot texnologiyalari, balki falsafiy, madaniy va ijtimoiy-madaniy sohalarda ham har tomonlama tushunishni talab qiladi. Madaniyatning amaliy tarkibiy qismi madaniyatning turli xil ko'rinishlarida, mavjudlik shakllarida, ommaviy axborot vositalarida va inson faoliyati natijalarida rivojlanishi va ishlashi bilan bog'liq bo'lib, madaniyatning yangi turi - elektronning paydo bo'lishi haqida gapirishga imkon beradi. Hozirgi kunda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, xususan tez rivojlanayotgan Internet, umumiy muammolarni hal qilishda individual ijodiy salohiyat va samarali jamoaviy hamkorlikni amalga oshirishning tobora samarali vositasiga aylanmoqda. Mahalliy va xalqaro hamjamiyatlarning birgalikdagi manfaatlariga asoslangan ta'lim, oson va to'g'ridan-to'g'ri aloqa, shuningdek, ma'lumot olish erkinligi tufayli madaniyat va jamoat aloqalarini rivojlantirishni jadallashtiradi. Zamonaviy ma'lumotlarning, birinchi navbatda, multimediya texnologiyalarining o'ziga xos xususiyati shundaki, ular nafaqat iste'molga mo'ljallangan mahsulotni ishlab chiqarish, balki undan foydalanadigan odamga bilvosita ta'sir ko'rsatib, o'zi haqidagi fikrlarini o'zgartirish qobiliyatidir. Bu "virtual haqiqat" uskunalarini ixtiro qilish va Internetni global kompyuter tarmog'iga aylantirish kabi axborot texnologiyalari sohasidagi yutuqlarning natijasidir. Ma'lumotlarni qayta ishlash va taqdim etishning yangi turlari (CD - ROM, DVD , boshqa elektron ommaviy axborot vositalari), ma'lumotlarga kirishning yangi usullari (Internet, "virtual haqiqat" texnologiyalari va boshqalar) madaniyatimizni diversifikatsiya qilish,

13 ma'naviy, madaniy, ijtimoiy qadriyatlar, ma'lumotlar va bilimlarning global almashinuviga yordam beradi va odamlar o'rtasida yanada faol aloqaga yordam beradi. Har doim, har xil jamiyatlarda odamlar "ramziy muhitda" yashagan. Zamonaviy yangi elektron aloqa tizimining tarixiy o'ziga xosligi shundaki, insoniyat madaniy rivojlanishining oldingi shakllari va bosqichlaridan farqli o'laroq, hozirgi "haqiqiy fazilat madaniyati" uning global miqyosda tarqalishi va ijtimoiy hayotning barcha sohalariga va umuman inson hayotiga ta'siri bilan ajralib turadi. Aloqaning boshlang'ich shakllarining shakllanishi (mnemonik aloqa usullari, ideogrammalar va axborot uzatishning ikonik shakllaridan) zamonaviy mediamobil analoglariga ma'lum darajada yo'l ochdi.

14 1.2. Ta’limda multimedia. Faoliyatning turli sohalarini multimedia va axborot bilan ta’minlash Multimedia vositalaridan samarali foydalanishning imkoniyatlaridan biri bu o‘qitishdir. Talabalar didaktik materialni eshitishadi va ko‘rishadi, uning taqdimotini boshqarishda faol ishtirok etishadi. Masalan, ular noaniq yoki ayniqsa qiziqarli qismlarga qaytishadi. Multimediya o‘quv dasturlari, masalan, til, bu jarayonni g‘ayrat bilan o‘rganish usulini qo‘llash orqali xorijiy so‘zlarni yodlashning an’anaviy usuliga qaraganda ancha yoqimli qiladi. Ma’lumki, o‘quv jarayonida talabalar taklif etilgan materialning to‘rtdan bir qismini o‘zlashtiradilar. Multimedia texnologiyalari ushbu ko‘rsatkichni 2-3 barobar oshirishga imkon beradi, chunki bu sinergetik mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun imkoniyat yaratadi. Bir vaqtning o‘zida materialni vizual va eshitish qobiliyati, uning taqdimotini boshqarishda faol ishtirok etish, qayta tahlil qilishni talab qiladigan bo‘limlarga qaytish. Ta’lim va o‘qitish jarayonida multimediyadan foydalanish umumiy ta’lim va o‘z- o‘zini o‘qitish, shuningdek, mutaxassisning biznes va kasbiy rivojlanishi uchun istiqbolli hisoblanadi. Masofaviy ta’limni rivojlantirishda multimedia texnologiyalarining roli ayniqsa katta. Kelgusida ta’lim sohasida multimediyaning o‘rni kuchayadi, chunki yuqori malakali malaka beradigan bilimlar doimo tez o‘zgarib turadi. Bugungi avlodning multimediya ta‘lim mahsulotlari foydalanuvchilarga individual sozlash uchun ko‘plab variantlarni taklif qiladi, ya’ni o‘quv materialini o‘zlashtirgan talaba, o‘qish tezligini, materialning hajmini va qiyinchilik darajasini o‘zi belgilaydi. Muayyan materialni o‘rganish uchun talab qilinadigan vaqtni tejash o‘rtacha 30% ni tashkil qiladi va olingan ma’lumotlar xotirada ancha uzoqroq saqlanadi. Marketing bo‘yicha mutaxassislar uzoq vaqt davomida (o‘quv tizimida multimedia dasturlari paydo bo‘lishidan oldin) talaba ushbu materialni o‘zlashtirgan usul va ushbu materialni eslab qolish (xotirada tiklash) o‘rtasidagi aniq bog‘liqlikni payqadi. Masalan, tinglangan materialning chorak qismi eslab

15 qolinadi. Agar talaba materialni vizual ravishda idrok etish qobiliyatiga ega bo‘lsa, unda xotirada qolgan materialning ulushi uchdan biriga qadar ko‘tariladi. Birgalikda ta’sir qilish bilan (ko‘rish va eshitish orqali) o‘rganilgan materialning ulushi yarmiga etadi va agar siz o‘quvchini o‘quv jarayonida faol harakatlarga jalb qilsangiz, masalan, multimediya ilovalari kabi interfaol o‘quv dasturlaridan foydalansangiz, o‘rganilganlarning ulushi 75% bo‘lishi mumkin. Ko‘p miqdordagi ma’lumotni o‘z ichiga olgan elektron entsiklopediyalar, ma‘lumotnomalar, lug‘atlar mavjudligi butun “kutubxonalar” dan, hayotning va ishning har qanday sohasidagi kuchli shaxsiy ma’lumotlar bazasidan foydalanishga imkon beradi. Multimedia multfilmlar yordamida videokliplar, hujjatli filmlar, shoular, masalan, hayvonlar dunyosi to‘g‘risidagi entsiklopediyada minglab qushlarning parvozlari va qushlarning ovozi bilan namoyish etilishi mumkin. Kompyuter bozorida mavjud bo‘lgan multimedia nashrlari o‘z-o‘zini tarbiyalashning ishonchli vositasi bo‘lib, ular ixcham va saqlash oson, masalan, CD-entsiklopediyalarning onlayn versiyalari, axborot portallari va boshqalar. Zamonaviy axborot texnologiyalari nafaqat insoniyat tomonidan to‘plangan ma’lumotni elektron shaklga keng miqyosda tarjima qilishni, balki darhol elektron shaklda ko‘plab yangi axborot resurslarini yaratishni boshlashimizga imkon berdi. Axborotni taqdim etishning ushbu shakli aloqa jarayonlarini sezilarli darajada jadallashtirishdan tashqari, axborotni ishlab chiqarish, saqlash va tarqatish jarayonlarini sifat jihatidan yangi darajada tashkil etish imkonini beradi. Elektron manbalarga masofadan kirishni ta’minlash axborot xizmatlarining barcha sohalarida, ayniqsa fan, texnika, ta’lim va madaniyat sohalarida ustuvor vazifalardan biriga aylandi. Multimedia bu dasturiy ta’minot mahsulotlarini yaratish uchun yangi texnologiya bo‘lib, u foydalanuvchini ob’ektlarni kompleks dasturlash (tovushlar, dinamik grafikaning effektlari, dialog menyusi va hk) ehtiyojidan xalos qiladi. Bu maxsus multimedia qobiqlarida amalga oshiriladi. Bunday multimedia qobiqlari asosida dasturlarni tayyorlashda ijodkorlik elementi sezilarli darajada oshadi.

$16 Multimedia texnologiyasi - bu o‘quv matnini (tijorat va boshqalar) yaratuvchiga foydalanuvchi kutganidan ko‘ra ko‘proq ma’lumot taqdim etish imkonini beradigan istiqbolli va ishonchli vosita; aniq, integrallashgan shaklda nafaqat matn, grafika, diagrammalar, balki ovoz, animatsiya, video va boshqalarni ham o‘z ichiga oladi; Ma’lumotlar mantig‘iga va ma’lum bir foydalanuvchining idrok tezligiga mos keladigan ketma-ketlikda ma’lumot turlarini tanlang. Ammo bir tomondan, yaxshi multimedia qobig‘ini tayyorlagan dasturchilar va boshqa tomondan, o‘z sohasini yaxshi biladigan mutaxassislarning birgalikdagi sa’y-harakatlari multimedia axborot manbalarini yaratish jarayonida haqiqiy va istalgan samarani berishi mumkin. Simulyatsiya dasturlari sizga ushbu tizimning interfaol qobiliyati bilan birgalikda harakatlanuvchi tasvir va tovush yordamida aniq bir haqiqatni tasavvur qilish imkonini beradi. Bunday tizimlar mavjud bo'lishining boshida juda murakkab va qimmat bo‘lgan, shuning uchun ular faqat harbiy maqsadlarda ishlatilgan. Bunday tizimdan foydalangan holda, tanklar va havo janglari taqlid qilingan. Bunday dastur, shuningdek, agar bir soatlik real ta’limning katta xarajatlari haqida o‘ylasa, moliyaviy jihatdan ham foydalidir. Fuqarolik foydalanish uchun simulyatsiya tizimi ikki tomonlama foydalanish texnologiyalarining bir qismi sifatida paydo bo‘ldi (masalan, fuqarolik aviakompaniyalarida). Bu yerda siz real hayotga yaqin bo‘lgan vaziyatlarni (voqealar, bozor sharoitlari) o‘ynashingiz, xatolarni topishingiz va mashg‘ulotlarni o‘tkazishingiz mumkin Iste’mol bozorida kompyuter modellashtirishning dastlabki bosqichlari juda kamtar edi, ammo kuchli mahsuldor protsessorlar paydo bo‘lib, bozorda tezkor xotira ko‘payishi bilan ajoyib va \u200b\u200breal o‘yin dasturlari yaratildi. Masalan, kompyuter o‘yinlari, unda o‘yinchi oddiy mashg‘ulot mashqlaridan boshlash va keyin bir qator tadbirlarda qatnashish imkoniga ega. Bundan tashqari, video tizim o‘yinchining o‘yin davomida o‘zini tutishini qayd etadi. Xulosa qilib aytganda, o‘yinchi o‘z harakatlarini, manevralarini va hatto o‘yin davomida qabul qilingan qarorlarni ko‘rib chiqishi va keyin xulosalar chiqarishi mumkin.$