Dazmol va dazmollash usullari 5-sinf - Texnika va texnologiya - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Dazmol va dazmollash usullari 5-sinf

Yuklangan vaqt:

19.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1088.5 KB

Ko'chirib olish

5-sinf texnologiya darsligi asosida 42-mavzu: DAZMOL VA DAZMOLLASH USULLARI

Namlab-isitish jarayoni haqida nimalarni bilasiz? Kiyim dazmol qilib ko‘rganmisiz? Bosim ostida namlab-isitib ishlov berish jarayoniga dazmollash deyiladi. Dazmollash kiyimni tikishda muhim ahamiyat kasb etadi. Dazmollash jarayonidan qancha to‘g‘ri foydalanilsa, ish sifati shunchalik yaxshi bo‘ladi. Namlab-isitish jarayoni uch bosqichdan iborat bo‘ladi: 1. Tolalarni namlik va issiqlik bilan yumshatish. 2. Bosim bilan ma’lum shakl berish. 3. Issiqlik va bosim yordamida namlikni ketkazish va buyum shaklini mustahkamlash.

Namlab-isitish jarayoni kiyimni tikishning barcha bosqichlarida (bichishdan oldin gazlamani dazmollash, mashina chokini berishdan oldin, mashina chokidan keyin, yakuniy pardozlash jarayonida) o‘tkaziladi. Namlab-isitish orqali kiyimning detallari tekislanadi, burchaklar hosil qilinadi, kiyimning etak qismlariga kerakli shakl beriladi. Zamonaviy namlab-isitish vositalarida bug‘ berish, suv purkash hamda xavfsizlikka moslashgan (avtomat o‘chirish) funksiyalari o‘rnatilgan. Bu esa kiyimni sifatli dazmollashga yordam beradi.

Dazmollash usullari: 1. Dazmollash – gazlamani yoki tayyor kiyimni tekislash va pardozlash. 2. Yorib dazmollash – choklar orasini bir tekis ochib, ikki tomonga yotqizib dazmollash. 3. Bostirib dazmollash – choklarni bir tomonga tekis yotqizib dazmollash. 4. Dazmollab yupqalashtirish – suvlab dazmollab yupqalashtirish. 5. Bug‘lash – kiyimda hosil bo‘lgan yaltiroqlikni yo‘qotish.

Qiziqarli ma’lumot Eng birinchi dazmol qachon paydo bo‘lganligi to‘g‘risidagi savolga javob berish qiyin. Ba’zi manbalarda dazmolning tarixi matodan kiyimlar tikish yuzaga kelgan paytlardan boshlangan deb hisoblashadi. XVI asrda Yevropada gazlamalarning g‘ijimlarini dazmollashda temirdan yasalgan issiq plastinkalarni qo‘llay boshlashgan. Ayrim manbalarda gazlamani silindrsimon yog‘ochga o‘rab, ustidan og‘ir taxtani bosib tekislashgan. Dazmollar juda og‘ir metalldan yasalganligi uchun uni faqat erkaklar ishlata olgan. Buyumlarni dazmollash uchun “ gavkalar ” – suv to‘ldirilgan shisha shar yoki temir krujkalardan foydalanishgan. Dastlabki temir dazmollar keyinchalik alohida e’tibor talab qilinadigan bantiklar, ryushalar, buklovlar keng tarqala boshlagandan so‘ng paydo bo‘lgan. O‘sha paytlardagi dazmollar juda qimmat bo‘lib, o‘yma shakllar bilan bezatilgan dazmollar mehmonlar kelganda ko‘rgazma uchun samovarlar bilan birga qo‘yilgan.

Uyda bunday dazmolning borligi, uy egasining badavlat yashayotganini ko‘rsatib turgan. Rossiyada dazmolni XVIII asrda Demidovlar zavodida yasay boshlashdi. Temir dazmol ichiga qizib turgan ko‘mir tashlab qizitishgan. Ko‘mirda qizitiladigan dazmol o‘z davrida katta e’tibor qozongan edi. XIX asrda germaniyalik ustalar tomonidan ishlab chiqarilgan birinchi spirt bilan ishlaydigan dazmol paydo bo‘ldi. Lekin u qimmat bo‘lgani uchun hamma ham foydalana olmagan. Shu bilan bir qatorda gaz bilan ishlaydigan dazmollar ishlab chiqarila boshlandi. Uning ichida yonilg‘i moslamasi (gorelka) bo‘lgan. Dazmolning qopqog‘iga shamollatkich, aniqrog‘i nasos o‘rnatilgan. Dazmol kalit orqali ishlatilgan. Ishlatish oldidan idish, so‘ng shamollatkich haydagan bug‘ isitilgan. Keyingi bosqich esa uni yondirish va dazmollashdan iborat bo‘lgan.

13-amaliy mashg‘ulot Dazmollash usullari Ish jarayonini boshlashdan avval ish o‘rnini tayyorlab olish lozim. Buning uchun dazmollash stoli, dazmol, paxta yoki zig‘ir tolali gazlama kerak bo‘ladi.

Namlab-isitish jarayonini amalga oshirish tartibi

Dazmollash stoli.

Sanitariya-gigiyena qoidalari 1. Dazmollash stolini yorug‘lik tushib turgan qulay joyga o‘rnating. 2. Dazmollash stolining balandligini o‘zingizga moslab oling. 3. Dazmollanadigan buyum bilan ko‘z oralig‘idagi masofa 35–45 cm bo‘lishi kerak. 4. Dazmollash jarayonida tanani tik tutib, boshni biroz egib olish lozim.

Texnika xavfsizligi qoidalari 1. Ishni boshlashdan oldin dazmol, elektr simi va vilkaning ishlashini tekshiring, issiqlikni tartibga keltiruvchi (termoregulator)ni kerakli bo‘limga qo‘ying. 2. Dazmoldan foydalanayotganda qo‘l quruq bo‘lishi shart. Vilkani plastmassasi ustidan ushlang. 3. Dazmolni taglikka qo‘ying, simi dazmolning ostida qolib ketmasligiga e’tibor qarating. 4. Dazmollash vaqtida oyoqlaringiz tagida rezina gilamcha bo‘lishini ta’minlang. 5. Ishlayotgan dazmolni qarovsiz qoldirmang. 6. Dazmol shnuri dazmol tagiga tushib qolishidan ehtiyot bo‘ling. 7. Dazmollab bo‘lgandan keyin dazmolni taglikka qo‘yib, keyin o‘chiring.

Dazmollash qoidalari 1. Dazmolni yo‘riqnomaga amal qilib qizdiring. 2. Dazmolning qizish holatini paxta tolali qiytiq gazlama ustida tekshirib ko‘ring. 3. Dazmollashdan oldin kiyimdagi tikuvchilik bo‘ri izlarini o‘chiring. To‘g‘nag‘ichlarni olib tashlang. 4. Kiyimni teskari tomonidan doka qo‘ymasdan, o‘ng tomonidan doka qo‘yib dazmollang. 5. Kiyimni chap tomondan bo‘ylama ipi bo‘ylab dazmollang. 6. Namlab-isitib dazmollangan kiyim qurishi uchun tekis joyga ilib qo‘ying. 7. Kiyimning xususiyatiga qarab issiqlik darajasini rostlab boring.

O'xshashlar

Oxirgi ishlov berish va bezash 5-sinf

Modellashtirish va andaza tayyorlash 5-sinf

Pardozlash ishlari 5-sinf

Asbob-uskuna va moslama turlari 5-sinf

Tikuv mashinasining turlari va tuzilishi 5-sinf