Tasviriy san'atda tarixiy yoki mifologik mavzularda ishlangan portretlarni badiiy idrok etish 6-sinf - Tasviriy san'at - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Tasviriy san'atda tarixiy yoki mifologik mavzularda ishlangan portretlarni badiiy idrok etish 6-sinf

Yuklangan vaqt:

13.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1133.5 KB

Ko'chirib olish

6-sinf tasviriy san’at darsligi asosida 21-mavzu: Tasviriy san'atda tarixiy yoki mifologik mavzularda ishlangan portretlarni badiiy idrok etish www.arxiv.u z

www.arxiv.u zPortret - fransuzcha "portrait" so'zidan olingan bo'lib, inson yoki odamlar qiyofasini tasvirlash ma'nosini bildiradi. Portret janrida insonning tashqi qiyofasi ichki dunyosi bilan birga tasvirlanadi.

www.arxiv.u zRassom portret chizar ekan, uning birinchi maqsadi, tasvirlanuvchini suratda xuddi o'ziga o'xshatib chizishga intiladi va uning asosiy maqsadi o'xshatib chizish bilan chegaralanmay, tasvirlanuvchining muhim xususiyati va belgilarini, shaxsiy xislatlarini, davrni umumlashtirib obraz yaratishdan iborat.

www.arxiv.u zPortret bir necha turlarga bo'linadi: 1. Individual portret (bir obraz tasvirlanadi). 2. Juftlikda ishlangan portret (ikkita obraz tasvirlanadi). 3. Guruh tasvirlangan portret (bir guruh obrazlar tasvirlanadi). 4. Tantanali, rasmiy, shohona portret (eng chiroyli libosda tasvirlanadi). 5. Psixologik portret (kulgu, qayg'u, tabassum, g'amgin, yig'i, qo'rquv holati tasvirlanadi). 6. Avtoportret (rassom ko'zguga qarab o'zini tasvirlaydi). 7. Tarixiy portret (tarixiy shaxslar obrazlari tasvirlanadi). 8. Mifologik portret (afsonaviy obrazlar tasvirlanadi).

www.arxiv.u zTarixiy shaxslarning obrazlarini yaratishda rassomdan juda katta izlanish, mehnat talab etiladi. Tarixiy shaxs haqida ma'lumotlar fotolar, rasmlar, qo'lyozmalar to'plash, chuqur o'rganish, eskiz variantlarini ishlash shular jumlasidandir. Biz avvalgi chorakda bobomiz Amir Temur siymosini yaratish uchun rassom M. Nabiyevning olib borgan izlanishlari haqida o'qib o'rgangan edik. Bu tarixiy portret yaratishning nihoyatda murakkabligiga misol bo'la oladi.

www.arxiv.u z102-rasm. M. Muzahhib. Alisher Navoiy portreti 103-rasm. V. Kaydalov. "Alisher Navoiy" portreti

www.arxiv.u zMifologik portretlarni yaratishda rassomdan mavzu bo'yicha doston, rivoyat, afsonaga aylangan obraz haqida ma'lumot to'plash, chuqur o'rganish, o'qish va afsonaviy obraz eskizlarini yaratish, izlash talab etiladi. Buyuk ajdodimiz Alisher Navoiy portreti uchun tanlov e'lon qilinganda, V. Kaydalov tomonidan 1947-yil yaratilgan " Alisher Navoiy "ning tarixiy portreti diqqatga sazovordir.

www.arxiv.u zRassom ko'p yillar izlanish olib borib, ijodiy zavq- shavqqa to'la, har tomonlama kamol topgan shoir, davlat arbobi siymosini yaratdi. Portretdagi deraza oldiga qo'yilgan gul, shoir ijodining gullagan davrini anglatuvchi mazmunni bildirib turadi.

www.arxiv.u zXV asrda Kamoliddin Behzod, M. Muzahhib tomonidan miniatyura usulida, XX asrda V. Kaydalov, K. Basharov va boshqa rassomlar tomonidan grafika va rangtasvir usulida yaratilgan Alisher Navoiy siymosini, O'zbekiston xalq rassomi Abdulhaq Abdullayev ham o'n yillik izlanishlari natijasida o'ziga xos tarzda muvaffaqiyatli yarata oldi.

www.arxiv.u z104-rasm. Abdulhaq Abdulla yev. "Alisher Navoiy" portreti 105-rasm. Alisher Aliqulov. "Alisher Navoiy" portreti

www.arxiv.u zPortret asarlari tahliliga oid bilimlar bevosita o'ziga xos tizimda o'rganiladi. Bilimlar manbai esa asarning o'zida mujassamdir. Asardagi muhim tomonlar ko'rib chiqilib, shular asosida rassom o'ylab umumlashtirgan badiiy obraz belgilanadi.

www.arxiv.u zRassom asarlarini idrok etish va tahlil qilish, asar haqidagi g'oyani anglab olib yaxlit tasavvurga ega bo'lishga yordam beradi. Mavzuga oid reproduksiya va slaydlarni ko'rish, kuzatish, tahlil qilish, kuzatgandan so'ng yozma yoki og'zaki ravishda takrorlash mashqlarini bajarish o'rganuvchida asarlarni idrok etish va tahlil qila olish malakalarini rivojlantiradi. Kartinani idrok etish tizimi asar bilan dastlabki tanishish jarayonini o'z ichiga oladi. Portret asarini idrok etish taxminan uch bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda - suratning umumiy ma'nosi bilan tanishish obraz va obrazlarni hissiy sezish, kompozitsiya markazini, detallarni, fazoviy joylashishini aniqlash kabi vazifalarni o'z ichiga oladi.

www.arxiv.u zIkkinchi bosqichda — asar yana bir marta sinchiklab o'rganiladi. Tahlil ma'lumotlari umumlashtiriladi. Asar tili, obrazli tuzilishi, g'oyaviy mazmuni o'rganiladi. Bunda rassom fikri, g'oyasi, tahlil qiluvchining fikriga aylana boshlaydi. Uchinchi bosqichda — asarni to'liq va atroflicha idrok etib baholanadi. Asar keng ijodiy tahlil qilinib, idrok etuvchi g'oyaviy, axloqiy, estetik ta'sir etuvchi omilga aylanadi. Portret o'rganilar ekan, undan kishilarning turmushi, axloqiy odatlari, ijtimoiy munosabatlari, davrga xos boshqa narsalar yoritilganligini ko'rish mumkin.

www.arxiv.u zShu kabi umumiy savollar berilib, keyin asar g'oyasi, rassom fikrini yorituvchi tasvir va ifoda vositalariga to'xtab o'tiladi. Kompozitsiya - asosiy obraz va uning atrofidagi narsalarning joylashishi, suratdagi predmetlar, ularning o'rni va ahamiyati, detallar, ularniiig vazifasi. Chizgi - tasvirlanadigan narsalar shakli, hajmi, joylashishi, xarakteristikasini ochishdagi ahamiyati. Perspektiva — asosiy figuraning kompozitsion holatida uning ahamiyati. Kolorit qanday? Rangning umumiy gammasi, portret g'oyasini qanday ochadi?

www.arxiv.u zRang - sifatlari, bir rangning boshqa rangga o'tishi qanaqa? Ranglar bir-biri bilan garmonik gammaga qo'shiladimi? Rang hajm va perspektivani qanday ko'rsatmoqda? Bosh, qo'llar, kiyim qanday ranglarda ko'rsatilgan? Surat foni qanday, uning ahamiyati nimadan iborat? Faktura — rassom mazoki, dastxati, narsalarning tasvirlanishi qanday?

106-rasm. T.Sa'dullayev. "Navoiy va Behzod" 107-rasm. V. Kaydalov. "Alpomish" 108-rasm. T.Quryozov. "Manguberdi" www.arxiv.u z

www.arxiv.u zRassom portretni unga xos individual psixologik harakteri bilan yarata olganmi? Portretdagi obrazning yoshi, vazifasi, odamlarga munosabatini aniqlang. Obrazning xarakteri (xushchaqchaq, vazmin, aqlli, ziyrak, beg'am) qanday? Rassom obrazdagi qaysi xususiyatni ta'kidlamoqda? Obrazning qiziqishi, ma'naviy hayoti, tarjimai holi qanday? Portretni idrok etish vaqtida sizda qanday tuyg'u va fikrlar pay do bo'ldi? Yuqoridagi portret asarini tahlil qilish savollaridan foydalanib, tavsiya etilgan tarixiy va mifologik portretlardan bittadan idrok eting hamda suhbat daftaringizga yozib qo'ying.

O'xshashlar

Tasviriy san'atda dastgoh rangtasviri. Dastgoh rangtasviri asarlarini badiiy idrok etish 6-sinf

19-20-mavzu Tasviriy san'atda manzara janri 6-sinf

22-23-mavzu Tarixiy portret ishlash 6-sinf

4- mavzu Tasviriy san'atda ramziy belgi va geraldika 7-sinf

Tarixiy mavzuda portret ishlash 6-sinf