Jadidchilik harakati namoyandalari va ularning faoliyati 9 -sinf - Tarix - Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)

Jadidchilik harakati namoyandalari va ularning faoliyati 9 -sinf

Yuklangan vaqt:

04.09.2020

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1122.2568359375 KB

Ko'chirib olish

Jadidchilik harakati namoyandalari va ularning faoliyati 9-sinf O’zbekiston tarixi fani darsligi asosida 27-mavzu

Turkiston jadidchilik harakatining yirik namoyondalari 09/04/2020 2http://aida.ucoz.ruXX asr boshlariga kelib Toshkent, Samarqand, Buxoro, Farg‘ona vodiysi shaharlarida o‘nlab jadid usulidagi maktablar ochildi. Jadidlar maktablarda yoshlarni bilimli va ma’rifatli qilib tar- biyalab, ular orqali Turkistonda mustaqil davlat barpo etish uchun milliy davlatchilik g‘oyalarini ilgari surganlar.

XX asr boshiga kelib Turkis tonda jadid ziyolilarining butun bir avlodi, o‘lka ma’naviy-ma’rifiy soha taraqqiyotiga, milliy madaniyatning rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan namoyandalari vujudga keldi. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 3Turkis ton jadidlari

09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 4Ular vatanparvar, ma’rifatparvar, Turkiston o‘lkasida jadidchilik harakatining asoschilari va rahnamolari hisoblanadiSamarqandda Mahmudxo‘ja Behbudiy, Abduqodir Shakuriy, Said Ahmad Siddiqiy-Ajziy, Toshkentda Munavvarqori Abdurashidxonov, Abdulla Avloniy, Ubaydullaxo‘ja Asadullaxo‘jayev, Buxoroda Abdurauf Fitrat, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo‘jayev, Farg‘ona vodiysida Hamza Hakimzoda Niyoziy, Obidjon Mahmudov, Abdulhamid Cho‘lpon, Is’hoqxon Ibrat, Xivada Bobooxun Salimov, Polvonniyoz hoji Yusupov va boshqalar edi.

Turkiston jadidlarini birlashtirishda «O‘rta Osiyo jadidlarining otasi» deb tan olingan Mahmudxo‘ja Behbudiy (1875– 1919) ning xizmati katta bo‘ldi. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 5U 1875-yilning 19-yanvarida Samarqand yaqinidagi Baxshitepa qishlog‘ida tug‘ilgan. Dastlab Samarqand, so‘ngra Buxoro madrasalarida tahsil olib, imom- xatib, qozi, keyin muftiy darajasiga ko‘tarildi.Mahmudxo‘ja Behbudiy

Behbudiy O‘rta Osiyo jadidchilik harakatining asoschisi va yo‘lboshchisi edi. Turkistonda ma’rifatparvarlik harakatining rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan shaxs hisoblanadi. Behbudiyning tashabbusi bilan o‘z otasi sharafiga «Behbudiya kutubxonasi» deb atalgan kutubxona tashkil qilingan. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 6

Munavvarqori Abdurashidxonov (1878– 1931) – Turkiston o ‘ lkasida ozodlik , millat kelajagi uchun kurashgan ma ’ rifatparvar siyosiy arbob , jadidchi - lik harakatining yirik namoyan dalaridan biri . 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 7Munavvarqori Abdurashidxono v

1904- yildan boshlab o ‘ lkadagi ijtimoiy - siyosiy , ma ’ rifiy harakatlarning faol ishtirokchisi . U jadid maktablari ochilishining tashabbuskori va amaliyotchisi , milliy gazeta va jurnallar asoschisi , muharriri hamda jadid teatri targ ‘ ibotchisi bo ‘ lgan . 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 8Jadid teatri

Dastlabki paytlarda madaniy - ma ’ rifiy , keyinchalik siyosiy - ijtimoiy xususiyat kasb etgan islohotchilik harakati faol ishtirokchilaridan biri Abdulla Avloniy 1878- yil Toshkent shahrida hunarmandlar oilasida tug ‘ ildi . 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 9

Abdulla Avloniy o‘lkada ta’lim, matbuot, teatr sohalarining rivojlanishiga katta hissa qo‘shib, 1907-yil «Shuhrat» gaze-tasiga asos soldi. O‘zi tashkil qilgan yangi usul maktabi uchun «Birinchi muallim», «Ikkinchi muallim», «Turkiy guliston yoxud axloq» kabi darsliklarni yaratdi.09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 10

Behbudiy, Munavvarqori, Abdulla Avloniy kabi boshqa milliy taraqqiyparvarlar ham ma’rifatparvarlik faoliyatini olib borib, yangi maktablar, xayriya jamiyatlari, kutubxona va kitob do‘konlari ochdilar. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 11

Turkiston jadidchilik harakatining namoyandalari ma’rifatparvar kishilar edi. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 12Siyosiy ma’noda ma’rifatparvarlik xalqni ozodlikka olib chiqish va milliy davlatchilik g‘oyalarini ilgari surish bilan ifodalanadi. Ma’rifatparvarlar keng ma’noda bilim tarqatuvchi kishilar hisoblanadi.

Jadidlar Turkistonda azaldan mavjud bo‘lgan, ya’ni Alisher Navoiy, Mirzo Bedil va Boborahim Mashrabdan qolgan merosdan foydalangan holda Turkistonda demokratik va taraqqiyparvar g‘oyalarni davom ettirdilar. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 13Boborahim Mashrab

Turkiston taraqqiyparvar sarmoyadorlari yoshlarni chet ellarga yuborib, zarur kasblarni egallab, xalqqa foydali xizmat qiladigan yoshlarni va ular uchun qayg‘urgan jadidlarni qo‘llab-quvvatladilar 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 14

Andijonlik Mirkomil Mirmo‘minboyev o‘z hisobidan ana shu ishga katta miqdorda mablag‘ ajratgan. 1910-yilda Buxoroda mudarris Hoji Rafiy, Mirza Ab-duvohid, Hamidxo‘ja Mehriy, Usmonxo‘ja va Muhammaddin maxdum kabilar «Tarbiyai atfol» («Bolalar tarbiyasi») jamiyatini tashkil qilib, 1911-yilda 15 nafar, 1912-yilda esa 30 nafar talabani Turkiyaga o‘qishga yuborganlar. 09/04/2020 http://aida.ucoz.ru 15«Tarbiyai atfol» jamiyati a’zolari Mirkomil Mirmo‘minboyev (o‘ngda) tijoratchi do‘sti bilan

O'xshashlar

Jadidchilik harakatining turkiston ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotiga ta’siri 9 -sinf

Yosh Buxoroliklar faoliyati va Buxoro amirligining tugatilishi 9 -sinf

Turkiston ma’rifatparvarlari. 5 - sinf

Teatr va musiqa san’ati 9 -sinf

Andijon qo‘zg‘oloni 9 -sinf