logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)
  3. Chizmachilik
  4. 21-22-mavzu Aylanish sirtlari shaklining yoyilmalari 8-sinf

21-22-mavzu Aylanish sirtlari shaklining yoyilmalari 8-sinf

Yuklangan vaqt:

28.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2402.5 KB
Ko'chirib olish
8-sinf chizmachilik darsligi asosida 21-22-mavzu: Suyuqlik oqimini, tutun tortishni ta'minlash kabilarda, asosan, silindrik quvurlardan foydalaniladi. Silindr yon sirtining tekislikdagi yoyilmasi 20.2-chizma, b dagi o'lchamlari d (t) va h larda bajariladi. Yoyilmaning uzunligi p*d tenglamasidan yoki aylana diametrini (uzunligini) 12 qismga bo'lib, uning bir qismi t ni 12 marta o'lchab aniqlanadi, balandligi h ga teng qilib olinadi (21.1-chizma). Silindrning modelini konstruksiyalashdan oldin, yoyilmada ensizroq yordamchi lenta yoyilma balandligiga qo'shib chiziladi va u qismi arra tishlari kabi qirqib chiqiladi. Bu tishlar bir tomonlama bukib olinadi. Yoyilmaning bir tomoniga ham biroz ensiz lenta qo'shib chiziladi, lekin u buklanmaydi, unga yelim surtib, yoyilmani silindr holatiga keltirib yopishtiriladi. Keyin silindrning ostki va ustki asoslarining arra «tishlari» yelimlanib, silindr ichiga yopishtirila di. Bu yerda uning yaqqol tasviri berilmadi. Shar yoyilmaydigan sirtlar turiga kiradi. Lekin uning yoyishida, tarvuzni (shami meridianlari orqali) tiliklab kesish orqali taxminiy yoyish mumkin (chizmasi berilmadi). Konusning yon sirti yoyilmasini yasashda 20.4-chizma, b dagi d(t) va R radiusdan foydalaniladi. S nuqta tanlab olinadi va undan R radiusda yoy chiziladi hamda uning a burchagi a = d/\S0° tenglamadan foydalanib yoki asosi aylana teng 12 qismga bo'linib, uning bir qismi t ni 12 marta o'lchab aniqlash mumkin (21.2-chizma). Konusning asosi - silindr asosi kabi bajariladi. Bu yerda ham konusning yaqqol tasviri berilmadi. Ko'pyoqliklarga mansub bo'lgan piramidaning modelini konstruksiyalashda konus kabi uning yoyilmasi bajariladi. Piramida 20.8- chizmadagidek berilgan bo ' lsa , oldin chizmada ko ' rsatilgan - dek , yon qirrasi SA ( S ' A ' S " A ") ning haqiqiy uzunligi R aniqlab olinadi . Buning uchun S'A' qirra ^'^4/ II x vaziyatga kelguncha S' nuqtadan aylantiriladi. Shunda A" x o'q bo'yicha siljib, A" holatni egallaydi. Natijada S"A" (R) haqiqiy uzunlik hosil bo'ladi. Bunday piramidaning yoyilmasi 21.3-chizmadagidek bajarila di. Buning uchun S nuqtadan yoy chizib, unga to'rt marta t kattalik o'lchab qo'yiladi va har bir nuqta S bilan tutashtirib chiqiladi, asosi kvadrat biror tomoniga qo'shib chiziladi (21.3-chizma). Uning modelini konstruksiyalashda ko'pyoqlikning shartidan foydalaniladi. Kesik konusning yoyilmasi 21.4-chizma, a, b da berildi. Ko'rinishlar. Asosiy, bosh va mahalliy ko'rinishlar O'z DSt 2.305:2003 ga muvofiq detaining proyeksiyalari ko'rinish deb yuritiladi. Chizmachilikda detaining shaklini to'liq ifodalash maqsadida turli tasvirlar (ko'rinish, qirqim, kesim)dan foydalaniladi. Kuzatuvchiga nisbatan detaining ko'rinib turgan tomoni (sirti)ning tekislikdagi tasviri ko'rinish de yiladi. Oltita asosiy ko'rinishlarni hosil qilish maqsadida 22.1-chizma, a dagi detaining ichi bo'sh kubning o'rtasiga joylashtiriladi. Kubning oltita yoqlariga to'g'ri burchak ostida detal proyeksiyalanadi. Shunda detaining kub yoqlaridagi ko'rinishlari (proyeksiyalari) hosil bo'ladi (22.1-chizma, b). Asosiy va bosh ko'rinishlar. Kubning yoyilmasi bajariladi (22.1-chizma, d). Shunda detaining asosiy ko'rinishlari o'zaro qanday joylashganligi yaqqol ko'rinadi: V dagi olddan (bosh), H dagi ustdan, W dagi chapdan, H l dagi ostdan, F t dagi orqadan, W x dagi o'ngdan ko'rinishlar deyiladi. Standart ta- labiga muvofiq kub yoyilmasi chegara chiziqlari olib tashlanib tasvirlanadi (22.1-chizma, e) va ular asosiy ko'rinishlar deyiladi. Chizmada frontal proyeksiyalar tekisligidagi tasvir, bosh ko'rinish sifatida olinadi. Shunda detalni bu tekislikka nisbatan shunday joylashtirish kerakki, detaining shakli va o'lchamlari to'g'risida aniqroq tasavvur qilishga imkon yaratilsin. Shuning uchun ham detaining bunday tasviri bosh ko'rinish deyiladi. Demak, detal to'g'risida eng ko'p ma'lumot beradigan tasvir bosh ko'rinish hisoblanadi. Detal chizmasi chizilayotganda ko'rinishlar sonining eng kam bo'lishiga, ammo unda detal to'g'risida to'liq ma'lumot beradigan bo'lishiga harakat qilinadi. Bunda standartlarda belgilangan shartli belgilar va yozuvlardan samarali foydalanish talab qilinadi. 22.2-chizmada detaining yaqqol tasviri va ko'rinishlari tasvirlangan. a, b, d ko'rinishlarning qaysi biri 7-yo'nalishga mos kelishini aniqlang. Shuningdek, 2- va 3-yo'nalishlarga mos keladigan ko'rinishlarni ham toping. Buyum sirtining biror qismida joylashgan elementini chegaralab olib tasvirlashga to'g'ri kelsa, mahalliy ko'rinishni tatbiq etishga to'g'ri keladi. Mahalliy ko'rinish. Chizmada ko'rinishlar sonini kamaytirish maqsadida detaining bir qismini alohida ko'rsatish uchun mahalliy ko'rinish tatbiq qilinadi. Mahalliy ko'rinish ingichka to'lqinsimon chiziq bilan chegaralab qo'yi-ladi. 22.3-chizma, a da detaining chapdan ko'rinishini to'liq chizish o'rniga uning kerakli elementi tasvirlangan. Ba'zan detal elementining shakli konturini tasvirlash bilan ham kifoyalaniladi (22.3-chizma, a dagi A). 22.3-chizma, b da val qismining shponka o'matilgan ariqcha (paz) qismi tasvirlanishi bilan detaining ustdan ko'rinishini tasvirlashga hojat qolmaydi. Bunday qisman tasvirlashlar mahalliy ko'rinish deyiladi. 22.4-chizmada detallar 1, 2, 3, 4, 5 raqamlar bilan, mahalliy ko'rinishlar a, b, d, e, f harflar bilan belgilangan. Hammasiga tegishli A yo'nalishga mos ko'ri nishni toping.

O'xshashlar

19-20-mavzu Ko'pyoqliklarning yoyilmalari 8-sinf
21-22-§. Ajraladigan va ajralmaydigan birikmalar 9-sinf
16-mavzu Tekis shakllarning proyeksiyalari 8-sinf
1-mavzu Chizmachilik kursiga kirish 8-sinf
9-10-mavzu Geometrik naqsh - girih chizish 8-sinf