logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar (maktab darsliklari bo'yicha)
  3. Biologiya
  4. Hujayrani o‘rganish tarixi va hujayra nazariyasi. 9 - sinf

Hujayrani o‘rganish tarixi va hujayra nazariyasi. 9 - sinf

Yuklangan vaqt:

04.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8840.5869140625 KB
Ko'chirib olish
9- §. Hujayrani o‘rganish tarixi va hujayra nazariyasi • 9- sinf “Biologiya. Sitologiya va genetika asoslari” darsligi asosida. 2014 • Tirik organizmlarning ichki tuzilishini o‘rganish mikroskopning kashf etili shi bilan bog‘liq. 1665- yilda ingliz olimi Robert Guk daraxt po‘stlog‘idagi po‘kak to‘qimadan yupqa kesmalar tayyorlab mikroskop yordamida kuzatganda ajoyib yangilikni kashf etdi. U daraxtning po‘stlog‘i bir xil massadan iborat bo‘lmay, balki juda mayda bo‘shliqlardan ya’ni, katakchalardan iborat ekanligini aniqladi. Bu mayda bo‘shliqlarni R. Guk «sellula» (katakcha, uyacha, hujra) deb atadi Robert Guk • Gollandiyalik olim A. Levenguk 1680- yilda qondagi qizil qon tanachalari — eritrositlarni o‘rganadi. Uzoq vaqt davomida hujayraning asosiy qismi uning tashqi qobig‘i deb hisoblangan. Faqat XIX asrning boshlarida olimlar hujayra qandaydir suyuq- roq modda bilan to‘ldirilgan degan xulosaga keladilar. 1831- yilda ingliz botanigi B. Braun hujayralarda yadro mavjudligini aniqlaydi. Chex olimi Ya. Purkine 1839- yilda hujayra tarkibidagi suyuqlikni protoplazma deb atashni taklif etadi.A. Levenguk Hujayra • XIX asr boshlarida o‘simlik va hayvon organizmlari hujayralardan tashkil topgan degan xulosa vujudga keladi. 1838 —1839- yillarda nemis olimlari: botanik M. Shleyden va zoolog T. Shvann o‘sha vaqtgacha fanda to‘plangan ma’lumotlarga tayanib hujayra nazariyasining asosini yaratdilar M. Shleyden T. Shvann • Bugungi kunda hujayra nazariyasining asosiy qoidalari quyidagilardan iborat: 1. Barcha tirik organizmlar, ya’ni mikroorganizm, o‘simlik va hayvonlar tanasi hujayralardan tashkil topgan. 2. Yangi hujayralar faqat avval mavjud bo‘lgan hujayralarning bo‘linishi tufayli vujudga keladi. Organizmlarning hujayralardan tashkil topishi ularning kelib chiqishi bir xil ekanligidan darak beradi. • Hujayra tirik organizmlarning tuzilish va funksional birligi hisoblanadi. Har bir hujayra mustaqil ravishda hayot kechirish xususiyatiga ega.

O'xshashlar

Hujayrani o‘rganish usullari. 9 - sinf
Prokariot hujayra. 9 - sinf
Eukariyot hujayra. Sitoplazma. 9 - sinf
Odam genetikasining o‘rganish usullari. 9 - sinf
Hujayra tarkibiga kiruvchi suv va anorganik moddalar. 9 - sinf