“Hadisi sharif odob-axloq manbai” - Adabiyot - Dars ishlanmalar

“Hadisi sharif odob-axloq manbai”

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

59.5 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: “Hadisi sharif odob-axloq manbai” Darsning maqsadlari - O‘quvchilarga hadislar ma’nosini tushuntirish : -hadisi sharif odob axloq manbai ekanligini bolalar ongiga singdirish; -ularga odob-axloq ko‘nikmasini hosil qilish. Dars turi : yangi bilim beruvchi, savol javob. Dars jihozi : shu mavzuga bag‘ishlangan hadislar, rasmlar, axloq- odobga oid buyuk mutaffakirlarimizning fikrlaridan namunalar. Darsning borishi: So‘zlarning eng shirini Ochiq aytay sirini Odob bo‘g‘in sharbatin Qalb gavhari qimmatin Qo‘l berib shu so‘z bilan Dillar qulfin sozamiz Qaysi shirin so‘z ekan? Hamma: -Assalomu alaykum. O‘qituvchi : Hadisu sharif islom dinida Quroni karimdan keyin turadigan ikkinchi muqaddas manbadir. Markaziy Osiyo xalqlari, xususan o’zbeklar Islom dinini qabul qilish bilan ularning mavjud urf odati, odob va axloq qoidalarini musulmonchilik hadisi sharif asosida boyidi, rivojlandi. Islom olami uchun muqaddas bo’lgan –Quroni Karim suralari va oyatlari. Payg’ambarimiz Muhammad alayhsalomning hadislari negizida o’zbekona odob va axloq qonun qoidalari boy milliy merosga aylandi. - Tashkiliy qism . Dars musobaqa tarzda o’tkaziladi. O’quvchilar 2 guruhga bo’linib oladilar. - I-guruh Al –Buxoriy - II-guruh At-Termiziy Otilgan mavzu yuzasidan guruhlarda savollar berildi. I-guruh . O’zingiz yashaydigan joy nomlari tarixi aytib berib. II-guruh . Rivoyat aytib bering -Ikkala guruhga umumiy savol beriladi? O‘tilgan mavzu yuzasidan savollarga javob bergan o‘quvchilar baholanadi. Yangi mavzuni guruhlar izohlaydi. I-guruh “Odob” arabcha “adab” so‘zining ko‘pligidir. II-guruh . Odamlarning muomila munosabatlarida chegara me`yor bo‘lishi kerak. I-guruh . Kishilarning o‘zaro munosabatlariga, xatti-harakatlariga qo‘yilgan chegara me’yor odob deb ataladi. Guruhlar odob va axloq to‘g‘risida hadislar aytishuv bo‘ladi. I-guruh . Al-Buxoriy haqida hadislarning yod aytadilar. 1. Jahli chiqqan vaqtida ham o‘zini tiya oladigan kishi kuchlidir. 2. Insonlarga berilgan fazilatlarning eng yaxshisi axloqdir. 3. Yomon odatlarga yaxshi muomala qilmoq baloni oldini olmoqdir. 4. Haqiqatni, to‘g‘ri so‘zni tan olmaslik va boshqa kishilarni o‘zidan past hisoblashlik kabidir. 5. Kishi o‘z ota-onasini so‘kishi katta gunohdir. 6. Otaga qilinadigan yaxshiliklarning eng yaxshisi – otangga yaqin bo‘lgan kishidan aloqani uzmaslik. 2 - guruh At – Termiziy hadislarining yod aytadilar. 1. Adashgan kishilarga to‘g‘ri yo‘ ko‘rsatishning ham sadaqa. 2. Hatto kambag‘allarga xushmuomalada bo‘lishing ham sening sadaqang. 3. Ikki narsa borki, ko‘pchilik ularni qadriga yetmaydi, biri sog‘liq ikkinchisi bo‘sh vaqt. 4. KImda kim bir ko‘chat o’tqazsa, yo bo’lmasa ekin eksa-yu, ular hosilning odamlar, qushlar va hayvonlar bahra olsa, bu ham o‘sha odam uchun sadaqa hisoblanadi. 5. Qarindosh urug‘lar bilan aloqani uzgan kishi jannatga dohil bo‘lmas. Guruhlar sahna ko‘rinishi (odob-axloq to‘g‘risida Aqliy hujum Yong‘oq daraxti “Ezgulik daraxti deb nomlanadi. Yong‘oq daraxtiga yong‘oqlar joylashtirilgan. Har bir yong‘oqning 1

ichiga hadislar joylashtirilgan. Guruhlar yong‘oqlaarni uzib olib hadislarning ma’nosini izohlab beradilar. Mustahkamlash. Mavzu yuzasidan o‘quvchilar bilan savol javob o‘tkaziladi. Darsda faol qatnashgan o‘qituvchilar rag‘batlantirilib baholanadi. Darsni yakumlash Uyga vazifa Odob va axloq to‘g‘risida hadislarni yodlab kelish. Mavzu: Mustaqillik asrayman seni Dars maqsadi: a) Ta’limiy maqsad: O‘zbekiston mustaqilligining 20 yilligi va bu yillar ichida erishilgan yutuqlar, boy tarixiy merosimiz, ulug‘ insonlar haqidagi tuhunchalarni o‘quvchilar ongiga singdirish; b)Tarbiyaviy maqsad; O‘quvchilarga mustaqillikni qadrlash, uni asrab- avaylash, o‘zbekona qadriyatlarga amal qilishga va e’zozlashga o‘rgatish; s ) Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar bilimini president asarlaridan namunalar, ko‘rgazma va badiiy adabiyotlar bilan boyitish. Darsning jihozi : Prezident I.Karimovning asarlari va olimlari aks ettirilgan rasmlar, bukletlar, O‘zbekiston xaritasi va rasmlari. Darsning borishi : O‘zbekiston Respublikasi Davlat madhiyasi yangraydi. O‘qituvchi so‘zi: O‘zbekiston Vatanim jonim, Tuprog‘i gul oltinga konim Ham boshimga panoh osmonim Tayanch panoh osmon, osmon muborak, Bu istiqlol davron muborak! Aziz o‘quvchilar, mana biz jonajon yurtimizda uning muborak va ulug‘ yoshi mustaqilligimizning 20 yilligini katta shodiyona bilan bayram qilmoqdamiz. 20 yil tarix zarvaraqlarida oltin harflar bilan bitildi. Bu davr oralig‘ida mamlakatimizda siyosiy, ijtimoiy- iqtisodiy sohalarda ko‘p ishlar amalgam oshirildi. Tinch, osuda hayot kechirishimiz, shunday keng yorug‘ va zamonaviy sinf xonalarda bilim olishimiz Yurtboshimiz g‘amxo‘rligi natijasidir. Istiqlol tufayli dunyoga tanildik. Butun dunyo bizni tan oldi. Dovrug‘ i bo‘ston bo‘lgan, Dunyoda durdonasan. Mustaqil, hur diyorim, Men uchun yagonasan. Aziz o‘quvchilar, shunday qilib mustaqilligimizni 20 yilligiga bag‘ishlangan darsimizni boshlaymiz. 1- o‘quvchi: Bu kun seni tan oldi, Boshing uzra nurafshon osmon Yo‘l boshlaydi, yo‘lboshing sarbon To‘y muborak, hur O‘zbekiston. 2- o‘quvchi : Istiqloling erk boqiy bo‘lsin, Yurtim bag‘ring baxtlarga to‘lsin. O‘g‘il- qizing o‘ynasin kulsin, To‘y muborak, hur O‘zbekiston! 2- o‘quvchi : Mustaqillik – ulug‘ ne’mat. Biz mustaqillikka 1991- yil 31- avgustda erishdik. Bu davr orasida yurtimizning xalq xo‘jaligi va qishloq xo‘jalik sohasida, ta’lim tizimida juda ko‘p yutuqlarga erishdik. 3- O‘quvchi: Kelajagim o‘zing, iymonim o‘zing, Insoniy g‘ururim, vijdonim o‘zing. Qalbimdan joy olgan Islomim o‘zing, Go‘zal O‘zbekiston, sensan Vatanim, Seni yo‘q qilolmas hech qanday g‘anim. O‘qituvchi: Barakalla, aziz o‘quvchilar! Endi sizlar bilan savol- javob o‘tkazamiz. (Savol- javob “Aqliy hujum” usulidan foydalangan holda o‘tkaziladi) 1. Yurtimiz qachon mustaqillikka erishdi? 2. Davlat ramzlarini aytib bering? 3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat Madhiyasini kim yozgan? 4. Bayrog‘imizdagi ranglar qanday ma’noni anglatadi? 5. Gerbni tasvirlab bering? 2

Savol- javoblar tinglanib o‘qituvchi tomonidan xulosa qilinadi. So‘ngra o‘quvchilar ijrosida “Xumo qushim” qo‘shig‘I ijro etiladi. 4- o‘quvchi: Yurtim sensan gulzoru chaman, Osmoningda qushday uchaman. Haroratli qalbing quchaman, Mustaqil yurt O‘zbekistonim. 5- o‘quvchi : Temurlaga kuch bergan elim, Adolatga yurt bergan elim. Saodatni mo‘l bergan elim, Mustaqil yurt O‘zbekistonim. 6- o‘quvchi: Biz Vatanimiz zaminida kamol topib, ijod etgan Imom Al- Buxoriy, At- Termiziy, Bahoviddin Naqshband, Beruniy, Ibn Sino, Amur Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy kabi ulug‘ bobolarimizni faxr ila yodga olamiz. Ulardek Vatanga sadoqatli, iymonli, e’toqodli, bilimli va chin inson bo‘lib yetishishga harakat qilamiz. 7- O‘quvchi: Prezidentimiz I.Karimovning biz o‘qib o‘rgangan “Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch” asari barcha – barchani mustaqil yurt kamoli yo‘lida buyuk jasoratlarga yetaklaydi. 8- O‘quvchi : O‘z tamg‘ang, o‘z madhiyang, o‘z bayrog‘ing, Kezdim yo‘qdir ona yurtim hech adog‘ing, Temur bobom panoh bo‘lgan mulking qo‘lda Kengliklarni ko‘zlar bugun ko‘z qarog‘ing, Dunyo bo‘ylab o‘tayotgan karvoning bor. 9- o‘quvchi: Ona Vatan Qomusi sensan, Elu yurtim nomusi sensan. Sen xalqimning orzu umidi, Istiqlolim toza qo‘shig‘im Temur bobom nidosi sensan. 10- o‘quvchi: Bayrog‘ingda uyg‘onar qo‘shiq, Toptalmagay endi g‘ururing, Kafolatdir bosh Qonun- Qomus, O‘zbekiston tonglar yo‘lingdir. 11- o‘quvchi : Nurli yorqin kelajagim kulsin desang, Tafakkuring olamini ayla obod, Ajdodlarim ruhlari shod bo‘lsin desang, Ona yurting, Yurtboshingga bo‘lgin qanot. O‘qituvchi: Aziz o‘quvchilar, bugungi darsimizga yakun yasa ekanmiz, har biringiz Vatan ravnaqi, uning gullab yashnashi uchun astoydil harakat qilasiz deb ishonaman. Har biringiz bilim olib hunar o‘rganing va mehnatga, ota- onangizga, o‘zingiz tug‘ilib o‘sgan Vataningizga muhabbatli va sadoqatli bo‘ling. Darsning yakuni : Mavzu yuzasidan savollar yordamida mustahkamlanadi. Darsda faol qatnashganlar rag‘batlantiriladi. Uyga vazifa : a)”Mustaqillik- ulug‘ ne’mat” mavzusida hikoya yozish va rasmlar chizish. C) Vatan va mustaqillikni ifodalovchi she’rlardan yodlash “Istiqloling muborak ona Vatanim” Mustaqillik darsi barcha ta’lim muassasalarida O‘zbekiston Respublikasi madhiyasini kuylash bilan boshlanadi. Mustaqillik darsini namunali, sermazmun va qiziqarli o‘tkazish har bir boshlang‘ich sinf o‘qituvchisidan katta mas’uliyat o‘z o‘quvchilarida shu yurt, shu xalq manfatlari uchun xizmat qilish haqidagi bilim, ko‘nikma malakalarini shakllantirish talab etiladi. Sinf xonalari”Mustaqillik- oily ne’mat”, “O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat”, “ 1- sentabr Mustaqillik kuni” kabi shiorlar bilan bezatilishi kerak. Mustaqillik O‘zbekiston Respublikasining Davlat ramzlaridagi belgilar, ranglar, xumo qushi haqida fikr almashiladi, davlat madhiyasining muallifi haqida suhbatlashiladi. Mustaqillik darsi barcha ta’lim muassasalarida O‘zbekiston Respublikasi Madhiyasini kuylash bilan boshlanadi. Mavzu: Istiqloling muborak ona Vatanim. Darsning tarbiyaviy maqsadi: O‘zbekiston mustaqilligi va mustaqillik yillarida erishilgan yutuqlar, tarixiy merosimiz, ulug‘ insonlar haqidagi tushunchalarni o‘quvchilar ongiga singdirish; 3

b) Tarbiyaviy maqsad: O‘quvchilarga mustaqil ona Vatanimizni qadrlash, uni asrab avaylash, milliy qadriyatlarga amal qilishga va e’zozlashga o‘rgatish; v) Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar bilimini Prezident asaridan namunalar, mustaqillik solnomalari bilan boyitish. Darsning jihozi: Prezident I.Karimovning asarlari, mustaqilligimiz solnomasi, bukletlar,O‘zbekiston xaritasi va ramzlari. Darsning turi: Bahs munozaralarga asoslangan interfaol o‘yin darsi. Dars “Aqliy hujum” usulidan foydalanib olib boriladi. Dars uslubi: “Noan’anaviy” Darsning borishi: O‘qituvchi va o‘quvchilarning darsda o‘zaro salomlashishidan so‘ng O‘zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi kuylanadi. O‘qituvchi so‘zi : Qani, bolajonlar aytingchi, Vatan nima o‘zi? 1- o‘quvchi: Vatan- bu insonlarni kindik qoni to‘kilgan joydir. 2- Vatan- bu ota- bobolarimiz yashab o‘tgan muqaddas makondir. 3- O‘quvchi Vatan- biz tug‘ilib o‘sgan, hayot kechirayotgan diyorimizdir. O‘qituvchi Mustaqil O‘zbekistonimiz juda boy tarixga ega. Hozirgidek faravon hayotga, mustaqillikka erishish uchun ota- bobolarimiz jonlarini fido qilganlar. Ana shunday buyuk zotlardan biri Sohibqiron Ami Temurdir. Jaloliddin Manguberdi, Abdulg‘ozi Bahodirxon singari buyuk bobolarimizning hayoti ham biz uchun ibratlidir. Sizlar jahon tan olgan shunday buyuk insonlarning nabiralarisiz! 1991- yil 31- avgustda ona Vatanimiz to‘la mustaqillikka erishdi. O‘quvchilar “Mustaqillik”, “Vatan” haqidagi she’rlardan aytishadi. 4

O'xshashlar

A.Navoiy Komil Inson 9 -sinf

O‘zbek mumtoz adabiyotining shakllanishi va taraqqiyot bosqichlari, asosiy yo‘nalishlari

14 fevral Zahiriddin Muhammad Bobur tavallud topgan kun.

So`z mulkining sultoni Alisher Navoiy haqida

Yusuf Xos Hojibning Qo'tadg'u bilig asari dars ishlanma