Ишлаб чиқаришнинг санитарияси ва гигиенаси меъёрлари, мазмуни - БЖД - Презентации

Ишлаб чиқаришнинг санитарияси ва гигиенаси меъёрлари, мазмуни

Загружено в:

16.02.2023

Скачано:

0

Размер:

6394 KB

Ишлаб чиқаришнинг санитарияси ва гигиенаси ме ъ ёрлари, мазмуни

Режа:Режа: 1. Ишлаб чиқариш санитариясининг мақсади ва вазифалари. 2 . Ишлаб чиқариш объектларига қўйиладиган умумий талаблар

Фойдаланиладиган Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати: адабиётлар рўйхати: O.R.Yuldashev, Sh.G.Djabborova, O.T.Xasanova. Hayot faoliyati xavfsizligi. Darslik.-T.: Тошкент- Iqtisodiyot, 2014. G’ . Yo . Yormatov va bosh . Hayot faoliyati xavfsizligi . Darslik , Toshkent , 2009 M . Tojiyev , I . Nigmatov . Hayot faoliyati xavfsizligi . O’quv qo’llanma , Toshkent , 20 121F 1F 3A 414237 01 03 04 03 0604 03 0606 0F 0306 17 19 06 19 061D1E 20 03 1A 19 06 06 22 03 23 03 0606 11 0306 24 2505 19 1A 19 061D1E 271D

Ишлаб чиқариш санитарияси ишчиларга зарарли ишлаб чиқариш омиллари таъсирини олдини олувчи воситалар, санитар-техник, гигиеник ва ташкилий тадбирлар тизимидир. 060708 0C 0B 1508 0F 11 11

Ишлаб чиқаришИшлаб чиқариш санитариясинингсанитариясининг вазифаси-вазифаси- ишлаб чиқаришда зарарли ишлаб чиқаришда зарарли омилларнинг рухсат омилларнинг рухсат этилган даражаси асосида этилган даражаси асосида соғлом ва хавфсиз мехнат соғлом ва хавфсиз мехнат шароитини яратишдан шароитини яратишдан иборатдириборатдир ..

Ишлаб чиқариш санитарияси– санитариянинг бир бўлими; соғлом ва хавфсиз меҳнат шароитини таъминлашга қаратилган санитария-соғломлаштириш чора- тадбирларни ишлаб чиқади ва ҳаётга татбиқ этади. Касб касалликларининг олдини олиш, шунингдек, корхона ва у жойлашган ҳудудда санитария-гигиена меъёрларига бекаму кўст риоя қилиш, ишчи-хизматчиларнинг иш жойларини ёритиш, иситиш, шамоллатиш (вентиляция) ва ҳ. к. нинг гигиена талаблари даражасида бўлишини таъминлаш масалалари билан шуғулланади.

Ишлаб чиқаришдаги Ишлаб чиқаришдаги мутахассисларнингмутахассисларнинг вазифаси вазифаси эса қайд қилинган эса қайд қилинган машиналарнинг хаммасида иш машиналарнинг хаммасида иш шароитини хавфсизлик шароитини хавфсизлик стандартлари ва санитария стандартлари ва санитария нормалари талаби бўйича нормалари талаби бўйича таъминлашдан иборат. таъминлашдан иборат.

Мехнат гигиенаси- Мехнат гигиенаси- Иш Иш жараёнларининг ва атроф-мухитнинг жараёнларининг ва атроф-мухитнинг ишчилар организмига таъсирини ишчилар организмига таъсирини ўрганади. Мехнат гигиенасини қўллаш ўрганади. Мехнат гигиенасини қўллаш натижасида қулай иш шароитларни ярата натижасида қулай иш шароитларни ярата оладиган, мехнат унумдорлигини ошира оладиган, мехнат унумдорлигини ошира оладиган, касбий касалликларни оладиган, касбий касалликларни камайтира оладиган ёки бутунлай йўқ камайтира оладиган ёки бутунлай йўқ қила оладиган санитария, гигиена ва қила оладиган санитария, гигиена ва даволаш профилактик тадбирлари ишлаб даволаш профилактик тадбирлари ишлаб чикилади.чикилади.

Гигиена [юн. hygieinos – соғлом] – тиббиётнинг бир соҳаси; кишилар соғлиғига турмуш ва меҳнат шароитлари таъсирини ўрганади ҳамда касалликларнинг олдини олиш, яшаш учун энг қулай шароит яратиш, соғликни сақлаш ва умрни узайтириш чора-тадбирларини ишлаб чиқади. Гигиенанинг бир неча соҳалари бор.

Меҳнат гигиенасиМеҳнат гигиенаси тиббий тиббий профилакпрофилак тт ика соҳаси бўлиб, иш ика соҳаси бўлиб, иш қобилиятини юксак даражада қобилиятини юксак даражада таъминлаш, касб касалликлари ва таъминлаш, касб касалликлари ва одамнинг меҳнат фаолияти билан одамнинг меҳнат фаолияти билан боғлиқ бошқа салбий оқибатларнинг боғлиқ бошқа салбий оқибатларнинг олдини олишнинг илмий асосларини олдини олишнинг илмий асосларини ва амалий чораларини ишлаб чиқиш ва амалий чораларини ишлаб чиқиш билан шуғулланадибилан шуғулланади ..

Мехнат гигиенасиМехнат гигиенаси кишининг иш кишининг иш фаолиятини, иш шароитларини хамда фаолиятини, иш шароитларини хамда ишлаб чикариш жараёнини ва ишлаб ишлаб чикариш жараёнини ва ишлаб чикариш омилларини унинг чикариш омилларини унинг организмига таъсирини ўрганади. Шу организмига таъсирини ўрганади. Шу маълумотлар асосида иш маълумотлар асосида иш шароитларининг санитар-гигиеник шароитларининг санитар-гигиеник нормаларини яхшилаш учун нормаларини яхшилаш учун тавсияномалар ишлаб чикилади.тавсияномалар ишлаб чикилади.

 Меҳнат гигиенасининг асосий Меҳнат гигиенасининг асосий вазифасивазифаси иш унумдорлигани энг иш унумдорлигани энг юқори даражада ошириш ва юқори даражада ошириш ва ишловчиларнинг соғлигига зарарли ишловчиларнинг соғлигига зарарли таъсир қилмайдиган шароитларни таъсир қилмайдиган шароитларни таъминлайдиган тадбирларни ишлаб таъминлайдиган тадбирларни ишлаб чиқишдан иборат. Бунда меҳнат чиқишдан иборат. Бунда меҳнат гигиенаси касбий касалликлар, юрак-гигиенаси касбий касалликлар, юрак- томир, онкологик ва асаб томир, онкологик ва асаб касалликларшшнг олдини олишда касалликларшшнг олдини олишда муҳим аҳамият касб этади.муҳим аҳамият касб этади.

Ишлаб чиқариш санитарияси ва Ишлаб чиқариш санитарияси ва гигиенасига тегишли асосий гигиенасига тегишли асосий тушунчалартушунчалар  МЕҲНАТ ШАРОИТИМЕҲНАТ ШАРОИТИ — меҳнат жараёнида инсон — меҳнат жараёнида инсон саломатлиги ва ишлаш қобилиятига таъсир қилувчи саломатлиги ва ишлаш қобилиятига таъсир қилувчи ишлаб чиқариш муҳити омилларининг мажмуидир.ишлаб чиқариш муҳити омилларининг мажмуидир.  ЗАРАРЛИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ОМИЛИЗАРАРЛИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ОМИЛИ – бу – бу шундай омилки, маълум бир шарт –шароитда, унинг шундай омилки, маълум бир шарт –шароитда, унинг таъсири натижасида ишловчининг иш қобилияти таъсири натижасида ишловчининг иш қобилияти пасаяди ёки касалланишга олиб келади. (Газ, чанг, пасаяди ёки касалланишга олиб келади. (Газ, чанг, буғ, шовқин, титраш ва ҳ.к. ) буғ, шовқин, титраш ва ҳ.к. )  ИШЛАБ ЧИҚАРИШ САНИТАРИЯСИИШЛАБ ЧИҚАРИШ САНИТАРИЯСИ – – ишловчиларга зарарли ишлаб чиқариш омилларининг ишловчиларга зарарли ишлаб чиқариш омилларининг таъсирини камайтириш ёки олдини олишнинг таъсирини камайтириш ёки олдини олишнинг ташкилий тадбирлари ва техник воситалари тизими.ташкилий тадбирлари ва техник воситалари тизими.

 ЗАРАРЛИ МОДДАЗАРАРЛИ МОДДА – бу шундай моддаки, – бу шундай моддаки, одам организмига таъсири натижасида у одам организмига таъсири натижасида у ишлаб чиқариш жароҳатланиши, касбий ишлаб чиқариш жароҳатланиши, касбий касалланиш ёки соғлиқда салбий касалланиш ёки соғлиқда салбий ўзгаришлар келтириб чиқариши мумкин ўзгаришлар келтириб чиқариши мумкин (ишловчининг ўзида ёки унинг (ишловчининг ўзида ёки унинг авлодларида).авлодларида).  КАСБИЙ КАСАЛЛИККАСБИЙ КАСАЛЛИК – бу шундай – бу шундай касалликки, у зарарли ишлаб чиқариш касалликки, у зарарли ишлаб чиқариш омилларининг таъсири натижасида юзага омилларининг таъсири натижасида юзага келади. (Хроник бронхит, титраш касаллиги келади. (Хроник бронхит, титраш касаллиги ва ҳ.к.).ва ҳ.к.).

 ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ОМИЛИНИНГ ЭНГ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ОМИЛИНИНГ ЭНГ ЮҚОРИ ЙЎЛ ҚЎЙИЛАДИГАН ДАРАЖАСИ ЮҚОРИ ЙЎЛ ҚЎЙИЛАДИГАН ДАРАЖАСИ (ЭЮД)(ЭЮД) – бу ишлаб чиқариш омилининг шундай – бу ишлаб чиқариш омилининг шундай даражасики, маълум, аниқ бир вақт давом этувчи даражасики, маълум, аниқ бир вақт давом этувчи ишни бутун иш стажи давомида бажарганда ҳам, ишни бутун иш стажи давомида бажарганда ҳам, унинг таъсири натижасида жароҳатланиш, унинг таъсири натижасида жароҳатланиш, касалланиш ёки соғлиқда ўзгариш иш жараёнида, касалланиш ёки соғлиқда ўзгариш иш жараёнида, ёки ҳозирги ва кейинги авлодлар ҳаётида ёки ҳозирги ва кейинги авлодлар ҳаётида кузатилмайди. кузатилмайди.  ИШ ЗОНАСИ ҲАВОСИ ТАРКИБИДАГИ ИШ ЗОНАСИ ҲАВОСИ ТАРКИБИДАГИ ЗАРАРЛИ МОДДАЛАРНИНГ ЭНГ ЮҚОРИ ЗАРАРЛИ МОДДАЛАРНИНГ ЭНГ ЮҚОРИ ЙЎЛ ҚЎЙИЛАДИГАН КОНЦЕНТРАЦИЯСИ ЙЎЛ ҚЎЙИЛАДИГАН КОНЦЕНТРАЦИЯСИ (ЭЮК)(ЭЮК) — булар шундай концентрацияларки, — булар шундай концентрацияларки, уларнинг таъсири натижаси, кунига уларнинг таъсири натижаси, кунига 8 соат8 соат , , ҳафтасига ҳафтасига 40 соатдан40 соатдан бутун иш стажи давомида бутун иш стажи давомида ишлаганда ҳам иш жараёнида, ёки ҳозирги ва ишлаганда ҳам иш жараёнида, ёки ҳозирги ва кейинги авлодлар соғлигида замонавий услублар кейинги авлодлар соғлигида замонавий услублар билан аниқлаб бўладиган ўзгаришлар келтириб билан аниқлаб бўладиган ўзгаришлар келтириб чиқармайди. чиқармайди.

Хавфли ва зарарли Хавфли ва зарарли омиллар .....омиллар .....  ХавфлиХавфли омиллар бу - ........ омиллар бу - ........  ЗарарлиЗарарли омиллар бу - ......... омиллар бу - .........

Зарарли ишлаб чиқариш омили Зарарли ишлаб чиқариш омили бу - бу - шундай омилки, зарарнинг маълум шундай омилки, зарарнинг маълум шароитида ишчига таъсири унинг шароитида ишчига таъсири унинг касалланишига ёки иш қобилиятининг касалланишига ёки иш қобилиятининг пасайишига олиб келади. Зарарли пасайишига олиб келади. Зарарли омилларнинг таъсири натижасида келиб омилларнинг таъсири натижасида келиб чиқадиган касалланиш чиқадиган касалланиш касб касаллиги касб касаллиги дейилади. дейилади.

Хавфли ишлаб чиқариш омили Хавфли ишлаб чиқариш омили бу - бу - шундай омилларга айтиладики, унинг шундай омилларга айтиладики, унинг ишчига маълум шароитдаги таъсири ишчига маълум шароитдаги таъсири жароҳатга ёки тўсатдан соғлиғининг жароҳатга ёки тўсатдан соғлиғининг ёмонлашувига олиб келиши мумкин.ёмонлашувига олиб келиши мумкин.

ПсихофизиологикФизикавий Кимёвий Биологик ГОСТ 12.0.003-83 га асосан хавфли ва зарарли омиллар ўз таъсирига қараб:57 58 59 5A 515B5C5D06271D031E031E1E5E455F5E0632 3A

Физикавий хавфли ва зарарли омиллар Физикавий хавфли ва зарарли омиллар қуйидагиларга бўлинади: қуйидагиларга бўлинади: Ҳаракатланувчи машина ва механизмлар; ишлаб чиқариш жиҳозлари ва ускуналарининг харакатланувчи қисмлари; харакатдаги маҳсулотлар, буюмлар, ишланмалар, материаллар; конструкцияларнинг қулаши; тошларнинг қулаши;Иш жойидаги хавода чанг ва зарарли газлар миқдори ошганлиги; Асбоб- ускуна, жиҳоз ва материалларнинг сирти ҳароратининг ўта кўтарилиши ёки пасайиши ;Иш жойидаги ҳаво хароратининг кўтарилиб ёки пасайиб кетиши; Иш жойида шовқин даражасининг кўтарилиши Тебраниш даражасининг кўпайиши Инфратовуш тебранишлари даражасининг ортиши; Ультратовуш даражасининг ортиши Иш жойидаги барометрик босимни ортиши ёки камайиши ва унинг кескин ўзгариши Хаво намлигининг ортиши ёки камайиши;61 46 36 3F 28 63 33 4F2B 48 50 28 3F 28 3F 5D 3F 28 31 642A65 3E3035 28 3438 55 3F

Физикавий хавфли ва зарарли Физикавий хавфли ва зарарли омиллар қуйидагиларга омиллар қуйидагиларга бўлинади: бўлинади: Хаво харакатининг тезланиши ёки секинлашуви; Хаво ионлашувининг ортиши ёки камайиши Иш жойида ионлаштирувчи нурланиш даражасининг ортиши; Электр тармоғидаги зўриқишни ортиши ва инсон танаси орқали қисқа туташув содир бўлиш хавфи Статик электрланганлик жаражасининг ортиши Электромагнит нурланишлар даражасининг ортиши Электр майдони кучланишининг ортиши Магнит майдони кучланганлигининг ортиши55 55 28 66 2F 5C 66 66 43

Физикавий хавфли ва зарарли Физикавий хавфли ва зарарли омиллар қуйидагиларга омиллар қуйидагиларга бўлинади: бўлинади: Табиий ёруғликнинг йўқлиги ёки камлиги Иш жойининг етарлича ёритилмаганлиги Ёруғликнинг ўта ёрқинлиги Ёритишда аниқликни камайиши Тўғридан – тўғри ёки акс этган шуълалар мавжудлиги Ёруғлик оқимини пульсацияси Ультрабинафша радиация даражасининг кўпайиши Инфрақизил радиация даражасининг ортиши Ўткир қирралар, ишланмалар, ускуналар ва жихозлар сиртидаги ғадир-будурликлар ва қириндилар Иш жойининг ер (пол) сиртидан анча баландда жойлашуви вазнсизлик5D 47 28 47 67 67 3F 5D 3C 67 642A65 28 6835 4D 28 39

Кимёвий хавфли ва Кимёвий хавфли ва зарарли омиллар зарарли омиллар Инсон организмига таъсири хусусиятига кўра: Инсон организмига кириш йўллари бўйича: Токсик Жунбушга келтирувчи (раздражаю щ ий) Сенсибилизирующие Канцероген таъсир этувчи (саратон қўзғатувчи) Мутаген таъсир этувчи (наслга ёмон таъсир этувчи) Репродуктив функцияга таъсир қилувчи Нафас олиш тизими орқали Ошқозон – ичак йўли орқали Тери қопламаси ва шиллиқ пардалар орқали2C2C 3333 28 363437 28 3D 5D 69 53 6A 2E 5C 59 2F 43 352B 6B4448 2F 6C 3E302F 5B 5D 292E 3E302F

Биологик хавфли ва зарарли Биологик хавфли ва зарарли омиллар қуйидагиларни ўз омиллар қуйидагиларни ўз ичига олади:ичига олади: Патоген микроорганизмлар Патоген микроорганизмлар (бактериялар, вируслар, (бактериялар, вируслар, риккетсиялар, спирохетлар, риккетсиялар, спирохетлар, замбуруғлар, содда организмлар) замбуруғлар, содда организмлар) ва уларни хаётий фаолияти ва уларни хаётий фаолияти махсулотларимахсулотлари1717 02340234 0808

Писхофизиологик хавфли Писхофизиологик хавфли ва зарарли омиллар ва зарарли омиллар таъсир этиш табиатига таъсир этиш табиатига кўракўра жисмоний зўриқишлар асабий – рухий зўриқишлар статик динамик ақлий зўриқишсезги орган (анализатор)ла ри зўриқиши меҳнатнинг суринкали ( мунтазам)лиг и хиссиётлар дан ( эмоционал ) зўриқиш3939 3131 0D0D 3535 18 2120 05 21 3735 31 06 2B 06 3A41302E 37 06 3E30 06 532B 302E 06 3A41302E 3344 06 37 06 53 333438 2E 362E 312B 06 53 3C333E62 54 3A

Ишлаб чиқариш санитариясининг вазифаси ишлаб чиқаришда зарарли омилларнинг рухсат этилган даражаси асосида соғлом ва хавфсиз меҳнат шароитини яратишдан иборатдир .06 1A 0A 0C 15 18040E 1D 12 03

Ташкилий Ташкилий омилларомиллар Санитария-Санитария- гигиена гигиена омилиомили Эргономик Эргономик омиломил Иқтисодий Иқтисодий омилларомилларТабиий – Табиий – иқлим иқлим омиллариомиллариПсихофизиолПсихофизиол огик омилларогик омиллар Ижтимоий – Ижтимоий – маиший омилмаиший омил Техник Техник омилларомиллар Иш Иш шароитишароити ни ни яхшилаш яхшилаш тадбирлатадбирла ри ри 2B2B 02340234 2525 0909 0202 1F0E0902071F0E090207 02340234 1313 0202 2B2B 08360836 0202 3939 0202 1313 3434 2B2B 0202

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш тадбирлари яхшилаш тадбирлари Ташкилий Ташкилий омилларомиллар Корхонада қабул қилинган иш Корхонада қабул қилинган иш ва дам олиш тартиби, ишнинг ва дам олиш тартиби, ишнинг ташкил этилиш шакли ва ташкил этилиш шакли ва интизом, ишчиларни махсус интизом, ишчиларни махсус кийим, шахсий ҳимояланиш кийим, шахсий ҳимояланиш воситалари билан воситалари билан таъминланганлиги, шунингдек, таъминланганлиги, шунингдек, меҳнат жараёни устидан меҳнат жараёни устидан қилинадиган назоратнинг ҳолати қилинадиган назоратнинг ҳолати ва хусусан меҳнат мухофазаси, ва хусусан меҳнат мухофазаси, ишчиларнинг профессионал ишчиларнинг профессионал тайёргарлик даражаси ва тайёргарлик даражаси ва бошқалар бошқалар 2B2B 0202 29150E29150E 1A1A 110407110407 0C0C 1E1E 1A1A 1111 1616 0D0D 1A1A 0C0C 11041F11041F 091507091507

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш яхшилаш тадбирлари тадбирлари Техник Техник омилларомиллар Ишлаб чиқариш Ишлаб чиқариш жараёнларини жараёнларини механизациялаш ва механизациялаш ва автоматлаштириш автоматлаштириш даражаси, бошқарувда даражаси, бошқарувда электрон-ҳисоблаш электрон-ҳисоблаш техникаларини техникаларини қўлланилиши, қўлланилиши, ҳимоялаш ҳимоялаш воситаларининг воситаларининг созлиги ва етарлилиги, созлиги ва етарлилиги, хавфли доираларнинг хавфли доираларнинг ҳимояланганлиги ва ҳимояланганлиги ва бошқалар. бошқалар. 2B2B 0202 1313 4242 3434 0505 04050405 3C063C06 0D0D 3636 4545 3131 3A02333A0233 10051005 4545 0B0B

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш яхшилаш тадбирлари тадбирлари Санитария-Санитария- гигиена гигиена омилиомили Иш жойларининг Иш жойларининг санитария ҳолатига санитария ҳолатига жавоб бериш жавоб бериш бермаслигибермаслиги Психофизио-Психофизио- логик логик омилларомиллар Меҳнатнинг оғирлиги Меҳнатнинг оғирлиги ва қизғинлиги, ва қизғинлиги, жамоадаги психологик жамоадаги психологик вазияти, ишчиларнинг вазияти, ишчиларнинг бир-бири билан ўзаро бир-бири билан ўзаро муносабатимуносабати25052505 0909 02340234 1313 3A053A05 4242 0B400B40 3939 0606 02340234 1C1C 3131 4242 3131 0B080B08 3434

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш яхшилаш тадбирлари тадбирлари Эргономик омил машина- ва ускуналарни инсон билан ўзаро ҳаракатда бўлганда машина элементларининг мос келиши. Бунга техникани тезлик параметрларига тегишли, ишчи органлардан келаётган маълумотнинг ҳажми, иш жойларини ташкил этиш даражаси, бошқариш органларининг қулай жойлашганлиги, оператор ўриндиғининг конструкцияси ва бошқалар.2B 12 16 08 1D 1C 191104 0D 0D11 12 16 18 17 12 18 20 1912 06

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш яхшилаш тадбирлари тадбирлари Ижтимоий- маиший омил Ишлаб чиқариш маданияти, иш жойларида тозалик ва тартиб, территориянинг кўкаламзорлиги, маиший хоналар, ошхона, тиббиёт пункти, поликлиника, йўлларнинг ҳолати, тура жой комплексларининг қулайлиги02 16 12 02 16 0D 0D 1920 2A 2D 1320 18 09

Иш шароитини Иш шароитини яхшилаш яхшилаш тадбирлари тадбирлари Табиий – иқлим омиллари Жойнинг географик ўрни ва метереологик ҳоллари Иқтисодий омиллар Меҳнатга хақ тўлаш ва ишчи меҳнатини рағбатлантириш, меҳнат мухофазасига ажратилган маблағнинг бошқа мақсадларга сарфланиши, меҳнат муҳофазасига доир чора-тадбирларга кам жой ажратилганлиги2E 08 12 2F 16 02 12 30 08 0A 16 16 16 16 17 190516

Ишлаб чиқариш объектларига қўйиладиган Ишлаб чиқариш объектларига қўйиладиган умумий талабларумумий талаблар ҚМҚМ 245-71 қурилиш меъёрларига 245-71 қурилиш меъёрларига асосан, битта ишчига энг камида 15 масосан, битта ишчига энг камида 15 м 33 ҳажмда, 4,5 мҳажмда, 4,5 м 22 юзага тенг бўлган хона юзага тенг бўлган хона тўғри келган бўлиши керак. Ишлаб тўғри келган бўлиши керак. Ишлаб чиқариш хоналарининг полидан чиқариш хоналарининг полидан шипигача бўлган баландлик 3,2 м, шипигача бўлган баландлик 3,2 м, транспорт-омборхона хўжалигининг транспорт-омборхона хўжалигининг баландлиги 3,баландлиги 3, 55 -- 4.54.5 м ва одам юрадиган м ва одам юрадиган йўлак кенглиги 1,5 м бўлиши шарт.йўлак кенглиги 1,5 м бўлиши шарт.

Қишки мавсумда ортиқча иссиқлик Қишки мавсумда ортиқча иссиқлик йўқолмаслиги учун бинонинг ташқарига йўқолмаслиги учун бинонинг ташқарига чиқиш жойларида икки эшикли тамбурлар чиқиш жойларида икки эшикли тамбурлар (дахлизлар) бўлиши керак. Бино деворлари (дахлизлар) бўлиши керак. Бино деворлари чангдан осон тозаланадиган ва керакли чангдан осон тозаланадиган ва керакли даражада иссиқликка чидамли бўлиши даражада иссиқликка чидамли бўлиши керак. Гигиеник талабларга асосан керак. Гигиеник талабларга асосан бинолардаги поллар сатҳи уларга бинолардаги поллар сатҳи уларга бирлашган территория сатҳидан бирлашган территория сатҳидан 150150 мм мм баланд бўлмоғи лозим. Поллар текис, баланд бўлмоғи лозим. Поллар текис, силлиқ, фақат сирпанчиқ бўлмаслиги ва силлиқ, фақат сирпанчиқ бўлмаслиги ва иссикликни кам ўтказувчан бўлиши керак. иссикликни кам ўтказувчан бўлиши керак.

Соғлиқни сақлаш ва умумий овқатланиш Соғлиқни сақлаш ва умумий овқатланиш хоналари.хоналари. Корхоналарда лойиҳалаш даврида Корхоналарда лойиҳалаш даврида соғломлаштириш ва тиббиёт постлари, соғломлаштириш ва тиббиёт постлари, аёлларнинг шахсий гигиенаси учун алоҳида аёлларнинг шахсий гигиенаси учун алоҳида хоналар, душхона шунингдек иш вақтида дам хоналар, душхона шунингдек иш вақтида дам олиш ва рухий чарчашни камайтирадиган олиш ва рухий чарчашни камайтирадиган хоналар ҳисобга олиниши зарур.хоналар ҳисобга олиниши зарур.  Агар корхонада бир иш сменасида 200 дан Агар корхонада бир иш сменасида 200 дан ортиқ ишчи ишласа умумий овқатланиш жойи, ортиқ ишчи ишласа умумий овқатланиш жойи, уу ндан кам ишчи ишласа овқат тарқатиш ёки ндан кам ишчи ишласа овқат тарқатиш ёки буфет хонаси ҳисобга олинади.буфет хонаси ҳисобга олинади.  Иш вақтида дам олиш хоналари 1 кишига 0,2 Иш вақтида дам олиш хоналари 1 кишига 0,2 мм 22 ҳисобидан олинади, фақат умумий майдони ҳисобидан олинади, фақат умумий майдони 18 м18 м 22 дан кам бўлмаслиги керак. дан кам бўлмаслиги керак.

Тиббиёт пунктлари ҚМҚ 2.09.04-Тиббиёт пунктлари ҚМҚ 2.09.04- 87 қурилиш меъёрлари ва 87 қурилиш меъёрлари ва қоидаларига асосан, агар қоидаларига асосан, агар корхонада рўйхат бўйича корхонада рўйхат бўйича ишловчиларнинг сони 50 дан 150 ишловчиларнинг сони 50 дан 150 кишигача бўлса, унинг майдони кишигача бўлса, унинг майдони 12 м12 м 22 га, агар ишловчиларнинг га, агар ишловчиларнинг сони 151 дан 300 кишигача бўлса, сони 151 дан 300 кишигача бўлса, 18 м18 м 22 га тенг қилиб олинади. га тенг қилиб олинади.

 Хожатхона 1/18Хожатхона 1/18  Сув крани 1/8Сув крани 1/8  Душ 1/ 30Душ 1/ 30  Гигиеник кабина Гигиеник кабина (қизлар учун) (қизлар учун) 1/50 1/50  Ёритилганлик Ёритилганлик 70-100 лк 70-100 лк  Ҳаво алмашиши Ҳаво алмашиши 1- 1,5 марта / соат 1- 1,5 марта / соат Сув таъминоти : Сув таъминоти :  Қишлоқ жойларда 40-60 л/киши Қишлоқ жойларда 40-60 л/киши  Уйлар (дом ) 140-200 л/киши Уйлар (дом ) 140-200 л/киши  Марказлашган сув таъминоти 300-400 л/киши Марказлашган сув таъминоти 300-400 л/киши Ишлаб чикаришдаги санитар ва гигиеник воситаларга Ишлаб чикаришдаги санитар ва гигиеник воситаларга қўйиладиган талабларқўйиладиган талаблар

Ишлаб чиқариш хоналари ва иш жойларининг Ишлаб чиқариш хоналари ва иш жойларининг микроиқлим холатини белгиловчи кўрсаткичларнинг микроиқлим холатини белгиловчи кўрсаткичларнинг меъёрий миқдорлари меъёрий миқдорлари Йилни нг фасли Ишнинг категори яси Ҳарорат Нисбий намлик Ҳавонин г харакат тезлиги ЙилнингЙилнинг совуқ ва совуқ ва оралиқоралиқ давридаври Енгил I 22-2422-24 60-4060-40 0,20,2 Ўрта оғир II а 18-2018-20 0,20,2 Ўрта оғир II б 17-1917-19 0,30,3 Оғир III 16-1816-18 0,30,3 ЙилнингЙилнинг иссиқ иссиқ даври даври Енгил I 22-2522-25 40-6040-60 0,20,2 Ўрта оғир II а 21-2321-23 0,30,3 Ўрта оғир II б 20-2220-22 0,40,4 Оғир III 18-2118-21 0,50,5

№ Жой Ўлчов бирлиги Ёритилганлик меъёри 1 Ўқув хонаси люкс 400 2 Спорт зал люкс 200 3 Маданият саройи люкс 300 4 Устахона (механика) люкс 200 5 Конструкторлар хонаси люкс 400-500 6 Овқатланиш хонаси люкс 150-200 7 Ухлаш хонаси люкс 100 8 Лаборатория хонаси люкс 400 9 Хожатхона люкс 75

 Санитария меъёрларига (СМ 245-71) асосан ҳар хил Санитария меъёрларига (СМ 245-71) асосан ҳар хил санитария-ҳимояланиш санитария-ҳимояланиш зонзон алари бўйича ишлаб алари бўйича ишлаб чиқаришнинг 5 туркуми назарда тутилган:чиқаришнинг 5 туркуми назарда тутилган:  I-I- 1000 м (паррандачилик фабрикалари, 500 т ва ундан 1000 м (паррандачилик фабрикалари, 500 т ва ундан ортиқ пестицидлар ҳажмига эга бўлган омборлар);ортиқ пестицидлар ҳажмига эга бўлган омборлар);  II-II- 500 м (чўчқачилик фермалари, 100-300 т гача 500 м (чўчқачилик фермалари, 100-300 т гача хажмдаги пестицидлар омборхонаси);хажмдаги пестицидлар омборхонаси);  III-III- 300 м (қорамол, қўй, парранда фермалари ва 20 т 300 м (қорамол, қўй, парранда фермалари ва 20 т дан 100 т гача сиғимга эга бўлган пестицидлар учун дан 100 т гача сиғимга эга бўлган пестицидлар учун омборхоналар);омборхоналар);  IV-IV- 100 м (от ва қуёнчилик фермалари, гараж, 100 м (от ва қуёнчилик фермалари, гараж, двигателларни сони 200 дан ортиқ бўлган қишлоқ двигателларни сони 200 дан ортиқ бўлган қишлоқ хўжалиги техникалари парки, парник ва хўжалиги техникалари парки, парник ва иссиқхоналар);иссиқхоналар);  V-V- 50 м (сабзавот, мева, картошка, дон омборлари, 50 м (сабзавот, мева, картошка, дон омборлари, шахсий фойдаланиш учун молхона ва товуқхона шахсий фойдаланиш учун молхона ва товуқхона қурилмалари).қурилмалари).

Ишлаб чиқариш Ишлаб чиқариш бинолари ва иш бинолари ва иш жойларини ёритишжойларини ёритиш

Тўғри ва нормал миқдордаги Тўғри ва нормал миқдордаги ёритилганлик иш қуроллари ёритилганлик иш қуроллари ва жихозларнинг рангини, ва жихозларнинг рангини, ўлчамларини тезда ўлчамларини тезда аниқлашга имкон беради ва аниқлашга имкон беради ва ишчининг меҳнат ишчининг меҳнат қобилиятини узоқ қобилиятини узоқ муддатгача сақланиб муддатгача сақланиб қолишига, меҳнат қолишига, меҳнат унумдорлигининг ошишига, унумдорлигининг ошишига, ишлаб чиқарилган ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг сифатли маҳсулотнинг сифатли бўлишига шароит яратиб, бўлишига шароит яратиб, меҳнат хавфсизлигини меҳнат хавфсизлигини оширади.оширади.

Табиий ёритиш дераза, фонарлар Табиий ёритиш дераза, фонарлар орқали кирган ва тарқалган ёруғлик орқали кирган ва тарқалган ёруғлик нури ёрдамида ишлаб чиқариш нури ёрдамида ишлаб чиқариш хоналарини ёритишдир.хоналарини ёритишдир. Табиий ёритиш Табиий ёритиш 3 хил3 хил бўлиши мумкин:бўлиши мумкин: -ён томондан (бир томонлама ёки -ён томондан (бир томонлама ёки иккиикки томонлама); томонлама); -юқоридан; -юқоридан; -аралаш.-аралаш. Табиий ёритишТабиий ёритиш

Конструктив жихатдан Конструктив жихатдан табиий ёритиш турларитабиий ёритиш турлари :: Ён томондан Юқоридан Комбинациял ашган

Табиий ва сунъий Табиий ва сунъий ёритилганликни аниқлаш ёритилганликни аниқлаш учун хизмат қилади. учун хизмат қилади. У асосан микроамперметр селен фотоэлемент ва хар хил маркадаги насадкалар (ёруғлик сузувчи ва сўндирувчи)дан иборатдир. Люксметр ў лчаш насадка билан ё ки у сиз бажарилишига қ араб 30 лк дан 1.10 5 лк гача б ў лган 8 та ў лчаш чегарасига эга. Ў лчашда албатта К маркали насадка (яримсфера шаклидаги) қў йилади ва кейин текис насадкалардан (М,Р,Т) бири ў лчаш чегарасига қараб қў йилади. Бундан ташқари ў лчаш чегараси асбобдаги қ айси тугмачани босишга хам бо ғ ли қ , яъни 30 ва 100 шкалалари учун б ў лган тугмалар.Ю-116 Ю-116 маркали маркали люксметр люксметр

Ёритилганликни Ёритилганликни меъёрлашни енгиллатиш меъёрлашни енгиллатиш мақсадида барча ишлар мақсадида барча ишлар аниқлилик даражасига кўра аниқлилик даражасига кўра 6 разряд6 разряд га бўлинган: га бўлинган: ўта юқори аниқликдаги ишлар – ўта юқори аниқликдаги ишлар – II разряд; разряд; жуда юқори аниқликдаги ишлар жуда юқори аниқликдаги ишлар – – IIII разряд; разряд; юқори аниқликдаги ишлар – юқори аниқликдаги ишлар – IIIIII разряд; разряд; ўрта аниқликдаги ишлар - ўрта аниқликдаги ишлар - IVIV разряд; разряд; кам аниқликдаги ишлар – кам аниқликдаги ишлар – VV разряд; разряд; дағал ишлар –дағал ишлар – VIVI разряд. разряд.

Энг юқори ёритилганлик Энг юқори ёритилганлик II разряддаги ишлар учун разряддаги ишлар учун белгиланган бўлиб белгиланган бўлиб 5000 5000 ЛкЛк ни ташкил этади, кичик ни ташкил этади, кичик ёритилганлик эса ёритилганлик эса IVIV разряддаги ишлар учун –разряддаги ишлар учун – 75 75 Лк Лк қилиб белгиланган.қилиб белгиланган. Ташқи мухитда Ташқи мухитда бажариладиган ишларда иш бажариладиган ишларда иш разрядига боғлиқ ҳолда разрядига боғлиқ ҳолда ёритилганлик 2 дан 50 ёритилганлик 2 дан 50 Лкгача бўлади. Лкгача бўлади.

Сунъий ёруғлик Сунъий ёруғлик манбалари манбалари сифатида:сифатида: Газ разрядли чироқлар Чўғланма чироқлар

Иш бажариш вазифасига кўра сунъий ёритишлар: Ишчи ёритилиш – корхоналарнинг хамма хоналари, худудлари, ўтиш жойлари, транспорт воситаларининг харакатланиш зоналарида зарур. Авария ёритилиши – корхоналардаги ишчи ёритилишнинг тўсатдан ўчиб қолиши мумкинлигини назарда тутиб, бундай хол юз берганда ишлаб чиқариш зоналарида минимал ёритилишни таъминлаш мақсадида хисобга олинади. Махсус ёритилиш – қўриқлаш мақсадидаги ва навбатчи ёритилишларни киритиш мумкин. Бундай ёритилишлар учун умумий ёритиш воситаларининг бир қисмидан ёки авария ёритгичларидан фойдаланиш мумкин.

Чўғланувчи лампалар Афзалликлари Камчиликлари 180F46 06 0A0A 36 2904

Чўғланувчи лампалар Афзалликлари Камчиликлари Энг кўп тарқалган нур тарқатиш манбаи Эксплуатация вақтида қулайлиги Ёниш даврининг тезлиги Лампадан тарқалаётган нурлар таркибида қизғиш ва сарғиш нурларнинг бўлиши Қуёш нурларига нисбатан спектрларининг таркиби бошқача бўлганлиги сабабли рангларни бузиб кўрсатади Нур бериш даражаси жуда паст (хизмат даври 1000 соатни ташкил этади)Ишлатиш учун қўшимча қурилманинг керак эмаслиги 180F 36 0A 29 0A

Газ разрядли чироқлар Афзалликлари Камчиликлари 41 0A05 07 0A 3621 29

Чанг организмга нафас йўллари орқали тушади, ўпкага Чанг организмга нафас йўллари орқали тушади, ўпкага ўтиб, кўзнинг шиллиқ пардалари ва тери устига ўтириб қолади. ўтиб, кўзнинг шиллиқ пардалари ва тери устига ўтириб қолади. Чангни узоқ вақт давомида ютиш ўпканинг сурункали Чангни узоқ вақт давомида ютиш ўпканинг сурункали хасталигини юзага келтиради. Хасталик пневмокониоз деб хасталигини юзага келтиради. Хасталик пневмокониоз деб аталади.аталади.

Ишлаб чиИшлаб чи ққ ариш ариш бинолари ва иш бинолари ва иш жойларини иситиш ва жойларини иситиш ва шамоллатишшамоллатиш Иситиш қ урилмалари Давлат стандартлари талаблари асосида нормал ме ҳ нат шароитини таъминлаш ма қ садида, иш зонаси хавоси хароратининг белгиланган м иқ дорда б ў лишини са қ лашга хизмат қ илади.

Иситиш қурилмалари Иситиш қурилмалари махаллий ва марказий иситиш махаллий ва марказий иситиш тизим (система)ларига тизим (система)ларига бўлинади.бўлинади. Махаллий иситиш Махаллий иситиш – электрик, газли ёки бошқа турдаги иссиқлик манбаидан (кўмир, ўтин ва б.) фойдаланувчи печкалар ёрдамида амалга оширилади ва улар асосан асосий ишлаб чиқариш биноларидан узоқда жойлашган биноларда ҳамда машина ва тракторларнинг кабиналарида ишлатилади. Марказий иситиш Марказий иситиш сув билан, буғ билан, сув-буғ билан ва хаво билан ишловчи курилмаларга бўлинади.

Шамоллатиш қурилмалари ишлаб чиқариш биноларида юзага келадиган ортиқча иссиқлик, намлик, чанг, газлар ва буғларни хайдаб чиқариш ҳамда хона микроиқлим холатини давлат стандартлари талаблари асосида меъёрлаштириш учун хизмат қилади.

Шамоллатиш қурилмалари Хаво алмашиниш усулига кўра ишлаш усулига кўра умумийумумий махаллиймахаллий сўрувчи хайдовчи сўрувчи-хайдовчи74 42 14 2E 3F 3737 3434 37 362B 37

сўрувчи вентиляция:сўрувчи вентиляция: • Дераза ва эшиклар орқали ҳаво етарли бўлса;Дераза ва эшиклар орқали ҳаво етарли бўлса; • Бинода одамларнинг қисқа вақт бўлишлари ҳолатларида;Бинода одамларнинг қисқа вақт бўлишлари ҳолатларида; • Бинодан ифлосланган ҳавони кўп қисмини чиқариш талаб Бинодан ифлосланган ҳавони кўп қисмини чиқариш талаб қилинганда қўлланилади. қилинганда қўлланилади. СС ўрувчи ўрувчи вентиляциявентиляция

Хайдовчи вентиляция.Хайдовчи вентиляция. Хайдовчи вентиляциядан:Хайдовчи вентиляциядан: • Бинода тўлиқ ҳавони алмаштиришни талаб этишда;Бинода тўлиқ ҳавони алмаштиришни талаб этишда; • Бинода заҳарли, хавфли ва ўта сассиқ ифлосланиш ёки газлар Бинода заҳарли, хавфли ва ўта сассиқ ифлосланиш ёки газлар чиқмаётган бўлса;чиқмаётган бўлса; • Ифлосланган ҳавонинг бинога киришини огохлантирилаётганда Ифлосланган ҳавонинг бинога киришини огохлантирилаётганда қўлланилади. қўлланилади.

Шовқин ва ундан Шовқин ва ундан химояланишхимояланиш

Инсон ўзининг эшитиш сезгилари Инсон ўзининг эшитиш сезгилари орқали орқали тоза товуштоза товуш ларни, ларни, аралаш аралаш товуштовуш ларни ва ларни ва шовқиншовқин ни фарқлайди. ни фарқлайди. Тоза товуш Тоза товуш бир хил частотадаги синусоидаль тебранишлардан иборатдир. Аралаш товуш Аралаш товуш бир неча тоза товушнинг йиғиндисидан иборат. ШовқинШовқин эса ҳар хил частота ва тебранишдаги товушлар аралашмасидир.

Частота физик олим Генрих Герц (1857-1894 йй) шарафига «герц» ( ГцГц ) оркали ў лчанади. Бир секунддаги тебранишлар сони товуш частотаси товуш частотаси деб аталади. Бир герц ( 1 Гц1 Гц ) – бир секундда бир тебраниш демакдир.

Инсон қулоғи 16 Гцдан 20000 16 Гцдан 20000 ГцгачаГцгача бўлган товуш частоталарини эшитиш қобилиятига эга. Инсон 800…4000 Гц 800…4000 Гц частотали товушларни яхши эшитади, 16…16… 100 Гц 100 Гц частотали товушларни сезиларли даражада эшитади.

Инсон қулоғи Инсон қулоғи эшитмайдиган эшитмайдиган шовқинлар, яъни шовқинлар, яъни инфратовушинфратовуш лар ( товуш лар ( товуш частотаси 16 Гц дан частотаси 16 Гц дан кичик шовқинлар ) ва кичик шовқинлар ) ва ультратовушультратовуш лар лар (товуш частотаси 20000 (товуш частотаси 20000 Гцдан катта) инсон Гцдан катта) инсон соғлиғига катта таъсир соғлиғига катта таъсир кўрсатади.кўрсатади.

Инсоннинг қулоғи бир хил босимдаги, турли хил частота ва қаттиқликдаги товушларни эшита олади. Товуш қаттиқлиги ( громкость ) -«фон» билан ўлчанади. Бир фон Бир фон – 1000 Гц частотадаги ва 1дБ интенсивликдаги товуш қаттиқлигига тенгдир.

Баргларнинг шитирлаши Баргларнинг шитирлаши 10-10- 40 дБ40 дБ , соатнинг чиқиллаши , соатнинг чиқиллаши қулоқдан 1 м узоқликда қулоқдан 1 м узоқликда 25-35 25-35 дБдБ , ухлаётган одамнинг нафас , ухлаётган одамнинг нафас олиши олиши 25 дБ 25 дБ атрофида, оддий атрофида, оддий сўзлашув вақтида –сўзлашув вақтида – 50-60 дБ50-60 дБ , , қаттиқ бақириб сўзлашганда қаттиқ бақириб сўзлашганда –– 75 дБ75 дБ , 100 км/соат тезликда , 100 км/соат тезликда харакатланаётган енгил харакатланаётган енгил автомобил-автомобил- 110 дБ110 дБ , 50-100 м , 50-100 м баландликда учаётган баландликда учаётган реактив самолёт-реактив самолёт- 120-130 дБ 120-130 дБ товуш интенсивлигидаги товуш интенсивлигидаги шовқин хосил қилади.шовқин хосил қилади.

Инсон қисқа вақтда товуш Инсон қисқа вақтда товуш босими даражаси 150 дБ босими даражаси 150 дБ гача бўлган гача бўлган инфратовушларга бардош инфратовушларга бардош бера олади. Товуш босими бера олади. Товуш босими 150 дБ дан юқори 150 дБ дан юқори инфратовушлар ўлимга инфратовушлар ўлимга олиб келиши мумкин. олиб келиши мумкин.

Микроиқлим Микроиқлим кўрсаткичлари кўрсаткичлари қуйидагича бўлади:қуйидагича бўлади: Атмосфера босими Атмосфера харорати Хавонинг харакат тезлиги Хавонинг нисбий намлиги

Оғирлиги ва кучланиши бўйича иш категориялариОғирлиги ва кучланиши бўйича иш категориялари Иш категорияси Иш тавсифи Энергия сарфи Ж/сек Енгил- I а Физик кучланиш талаб этмайдиган ўтириб бажариладига ишлар 137 гача Енгил- I б Маълум кучланиш талаб этадиган ўтириб ва туриб бажариладиган ишлар 140...174 Ўрта- I а Тикка ёки ўтирган ҳолатда оғирилиги 1 кг юкларни кўчириш билан боғлиқ ишлар 175...232 Ўрта- I б Тикка ёки ўтирган ҳолатда оғирилиги 10 кг юкларни кўчириш билан боғлиқ ишлар 233...290 Оғир Доимий равишда куч билан катта физик кучланиш талаб этадиган ишлар 290 дан юқори

Ишлаб чиқариш хоналари ва иш жойларининг Ишлаб чиқариш хоналари ва иш жойларининг микроиқлим холатини белгиловчи кўрсаткичларнинг микроиқлим холатини белгиловчи кўрсаткичларнинг меъёрий миқдорлари меъёрий миқдорлари Йилни нг фасли Ишнинг категори яси Ҳарорат Нисбий намлик Ҳавонин г харакат тезлиги ЙилнингЙилнинг совуқ ва совуқ ва оралиқоралиқ давридаври Енгил I 20-2320-23 60-4060-40 0,20,2 Ўрта оғир II а 18-2018-20 0,20,2 Ўрта оғир II б 17-1917-19 0,30,3 Оғир III 16-1816-18 0,30,3 ЙилнингЙилнинг иссиқ иссиқ даври даври Енгил I 22-2522-25 40-6040-60 0,20,2 Ўрта оғир II а 21-2321-23 0,30,3 Ўрта оғир II б 20-2220-22 0,40,4 Оғир III 18-2118-21 0,50,5

Ҳаракатсиз организмда,ташқи Ҳаракатсиз организмда,ташқи муҳит ҳарорати 15муҳит ҳарорати 15 00 С ни ташкил С ни ташкил қилса, терлаш жуда кам миқдорни қилса, терлаш жуда кам миқдорни (соатига 30 мл) ташкил килади. (соатига 30 мл) ташкил килади. Иссиқ цехларда,оғир ишларни Иссиқ цехларда,оғир ишларни бажаришда терлашни миқдори бажаришда терлашни миқдори соатига 1-1,5 литрга етади ва бу соатига 1-1,5 литрга етади ва бу миқдор терни буғланиши учун миқдор терни буғланиши учун 2500-3800 кДж (600-900 ккал) 2500-3800 кДж (600-900 ккал) иссиқлик сарфланади.иссиқлик сарфланади.

Меҳнатга қобилиятли кишиларнинг қиладиган иш турига кўра Меҳнатга қобилиятли кишиларнинг қиладиган иш турига кўра энергия, оқсил, ёғ ва углеводларга бўлган эҳтиёжи (бир кунлик)энергия, оқсил, ёғ ва углеводларга бўлган эҳтиёжи (бир кунлик) Иш гуруҳлари Ёши Эркаклар Хотин-қизлар Энерги я (ккал) Оқси Ёғ Углево д Энергия (ккал) Оқс и Ёғ Углевод I `18-29 2200 81 103 378 2400 78 83 321 30-39 2700 88 99 365 2300 75 84 310 40-59 2550 83 93 344 2200 72 81 297 II `18-29 3000 90 110 412 2550 77 93 354 30-39 2900 87 106 399 2450 74 90 337 40-59 2750 82 101 378 2350 70 86 368 III `18-29 3200 96 117 440 2700 81 99 371 30-39 3100 93 114 426 2600 78 95 358 40-59 2950 88 108 406 2500 75 92 344 IV `18-29 3700 102 136 518 3150 87 116 441 30-39 3600 99 132 504 3050 84 112 427 40-59 3450 95 126 483 2900 80 106 400 V `18-29 4300 118 158 602 - - - - 30-39 4100 113 150 574 - - - - 40-59 3900 107 143 546 - - - -

Айрим оАйрим о зуқа моддаларининг 100 г миқдоридаги энергетик қзуқа моддаларининг 100 г миқдоридаги энергетик қ уу ввати ввати (ккал)(ккал) № Озуқа моддалари Энергетик қуввати (ккал) 1 Сут 62 2 Сариёғ 734 3 Мол гўшти 154 4 Қўй гўшти 206 5 Тухум 150 6 Кўк пиёз 21 7 Бодринг 15 8 Картошка 89 9 Карам 27 10 Сабзи 36 11 Олма 48 12 Қанд 320 13 Буғдой унидан ёпилган нон 230

ТавсияТавсия этиладиган озиқ-овқат миқдори кг/йил этиладиган озиқ-овқат миқдори кг/йил № Озиқ-овқатларнинг номлари Миқдори кг/йил 1. Нон ва нон маҳсулотлари 95…105 2. Картошка 95…100 3. Полиз ва сабзавотлар 120…140 4. Мевалар 90…100 5. Гўшт ва гўшт масулотлари, жумладан 70…75 в том числе: мол гўшти 25 қўй гўшти 15 товуқ гўшти 30 6. Сут ва сут маҳсулотлари, жумладан 320…340 - сут, кифер, йогурт 1,5…3,2% 60 - сут, кифер, йогурт 0,5…1,5% 50 - ҳайвон ёғи 4 - творг 18 - сметана 4 - пишлоқ 6 7. Тухум 260 шт 8. Балиқ ва балиқ маҳсулотлари 18…22 9. Шакар 24…28 10. Ўсимлик ёғи 10…12 11. Туз 2,5…3,5

Тавсия этиладиган озиқ-овқат миқдори г/суткаТавсия этиладиган озиқ-овқат миқдори г/сутка Озиқ овқат номлари Миқдори, г Нон ва нон маҳсулотлари 330 Қартошка 265 Сут ва сут маҳсулотлари 450 Гўшт ва гўшт маҳсулотлари 205 Балиқ ва балиқ маҳсулотлари 50 Шакар ва қандолат маҳсулотлари 100 Ҳайвон ёғи 15 Пишлоқ 18 Творог 20 Тухум 40 Мева ва сабзавотлар 660

Ишлаб чиқариш хонасида қулай микроиқлим Ишлаб чиқариш хонасида қулай микроиқлим кўрсаткичларини юзага келтиришнинг кўрсаткичларини юзага келтиришнинг «Қандай?» «Қандай?» ии ерархик диаграммаерархик диаграмма сини тузинг.сини тузинг.

Назорат саволлариНазорат саволлари 1.Микроиқлим кўрсаткичлари қандай катталиклар билан 1.Микроиқлим кўрсаткичлари қандай катталиклар билан характерланади?характерланади? 2. Терморегуляция жараёни нима ва унинг қанақа турлари 2. Терморегуляция жараёни нима ва унинг қанақа турлари мавжуд? мавжуд? 3. Инсон танасидан атрофга иссиқлиқ узатишнинг қанақа 3. Инсон танасидан атрофга иссиқлиқ узатишнинг қанақа турлари бор?турлари бор? 4. Микроиқлим кўрсаткичларини4. Микроиқлим кўрсаткичларини меъёрлашда иш оғирлиги меъёрлашда иш оғирлиги қанақа аҳамиятга эга?қанақа аҳамиятга эга? 5. Микроиқлим кўрсаткичлари қанақа меъёрланади? 5. Микроиқлим кўрсаткичлари қанақа меъёрланади? 6. Ҳаво босими қандай асбоблар билан ўлчанади?6. Ҳаво босими қандай асбоблар билан ўлчанади? 7. Ҳаво температураси қандай асбоблар ва услубда ўлчанади?7. Ҳаво температураси қандай асбоблар ва услубда ўлчанади? 8. Ҳаво ҳаракат тезлиги қандай асбоблар билан ўлчанади?8. Ҳаво ҳаракат тезлиги қандай асбоблар билан ўлчанади? 9. Ҳавонинг абсолют, максимал ва нисбий намликлари нима? 9. Ҳавонинг абсолют, максимал ва нисбий намликлари нима? 10. Нисбий намлик қанақа усуллар ва асбоблар билан 10. Нисбий намлик қанақа усуллар ва асбоблар билан аниқланади?аниқланади?

Эътиборингиз учун раҳмат!Эътиборингиз учун раҳмат!

Похожие

Ишлаб чикариш жараёнлари санитарияси ва гигиенаси

Меҳнат муҳофазаси бўйича taqdimot

Одамларни санитар кўригидан ўзказиш ва махсус санитария

Ҳаёт фаолият хавфсизлиги фанининг ҳуқуқий меъёрий ва ташкилий асослари

Ишлаб чиқариш корхоналарини шамоллатиш ва ёритиш тизими