logo

Ис газидан заҳарланишнинг олдини олиш ҳамда табиий газ ва бошқа муқобил ёқилғи турлари билан ишлайдиган иситиш печлари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2904 KB
ИС ГАЗИДАН ЗАҲАРЛАНИШНИНГ ИС ГАЗИДАН ЗАҲАРЛАНИШНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ ҲАМДА ТАБИИЙ ГАЗ ВА ОЛДИНИ ОЛИШ ҲАМДА ТАБИИЙ ГАЗ ВА БОШҚА МУҚОБИЛ ЁҚИЛҒИ ТУРЛАРИ БОШҚА МУҚОБИЛ ЁҚИЛҒИ ТУРЛАРИ БИЛАН ИШЛАЙДИГАН ИСИТИШ БИЛАН ИШЛАЙДИГАН ИСИТИШ ПЕЧЛАРИ ВА АНЖОМЛАРИДАН ПЕЧЛАРИ ВА АНЖОМЛАРИДАН ХАВФСИЗ ФОЙДАЛАНИШХАВФСИЗ ФОЙДАЛАНИШ Режа:Режа: 1. Ис гази тўғрисида тушунча.1. Ис гази тўғрисида тушунча. 2. Ис газидан заҳарланишнинг асосий 2. Ис газидан заҳарланишнинг асосий сабаблари.сабаблари. 3. Ис гази билан захарланганда 3. Ис гази билан захарланганда биринчи ёрдам кўрсатиш.биринчи ёрдам кўрсатиш. 4. Таълим муассасаларида ёнғин 4. Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги қоидалари.хавфсизлиги қоидалари.  Ис газиИс гази рангсиз, ҳидсиз, таъмсиз ва энг кўп рангсиз, ҳидсиз, таъмсиз ва энг кўп учрайдиган заҳарли бирикма бўлиб, учрайдиган заҳарли бирикма бўлиб, табиий газ, ёқилғи, кўмир, ўтин чўғлари табиий газ, ёқилғи, кўмир, ўтин чўғлари тўлиқ ёнмаслиги оқибатида вужудга тўлиқ ёнмаслиги оқибатида вужудга келади. келади. ОДДИЙ ТУТУН ОДДИЙ ТУТУН ТАРКИБИДА - 3%ТАРКИБИДА - 3% ИШЛАНГАН ИШЛАНГАН ГАЗДА – 13%ГАЗДА – 13% ПОРТЛОВЧИ ГАЗЛАР ПОРТЛОВЧИ ГАЗЛАР ТАРКИБИДА -50-60%ТАРКИБИДА -50-60%Ис гази нафас йўллари орқали организмни, хусусан, марказий асаб тизимини зарарлайди. Ис газидан заҳарланиш унинг ҳаводаги концентрациясига ва таъсир муддатига боғлиқ. Ҳиди, ранги, таъми бўлмаганлиги, организмга таъсири сезилмаслиги ҳамда ҳаво билан тез аралашиб кетиш хусусиятига эга эканлиги учун уни “сокин қотил” деб ҳам аташади. ОДДИЙ ОДДИЙ АВТОМОБИЛЬ АВТОМОБИЛЬ ТУТУНИДА 6,3 %ТУТУНИДА 6,3 % Ис газидан заҳарланиш: Ис гази ҳаводаги концентрацияси 0,08 фоизни ташкил этганда инсонда бош оғриғи ва бўғилиш юзага келади, 0,32 фоизга етганда тана фалажланиб, инсон ҳушидан кетади ҳамда таҳминан 30 дақиқадан сўнг ҳалок бўлади. Унинг миқдори 1,2 фоизга тенг бўлганда киши дастлабки нафас олишлардаёқ, узоғи билан 3 дақиқада ҳаётдан кўз юмади. Заҳарланиш белгилари: енгил даражадаги заҳарланишда – бош оғриғи, бош айланиши, қулоқ шанғиллаши, кўнгил айниши, қусиш, ҳушдан кетиш кузатилади; ўртача даражада заҳарланиш – мушаклар бўшашиши, нафас қисиши, пульс тезлашуви, артериал қон босимининг пасайиши, кўнгил айниши, ақл хиралашиши, юзда қирмизи доғлар пайдо бўлиши билан кечади; Оғир заҳарланишда – одам батамом ҳушдан кетади. Оёқлари кўкариб ёки оқариб, юзида қирмизи доғлар пайдо бўлади. Пульс тезлашиб, артериал қон босими кескин пасаяди. Нафас олиш секинлашади ва чуқурлашади. Мушаклар бўшашиб, табиий эҳтиёжларнинг беихтиёр бажарилиши кузатилади. Нафас олиш тўхтайди ҳамда одам ҳаётдан кўз юмади. 22 22 0603 1E 0C 3A 14 31 1E 1A 11 12 1A 11 18 20 11 34 1C 0C 26 Ис газидан заҳарланишнинг асосий Ис газидан заҳарланишнинг асосий сабаблари:сабаблари: Фуқаролар томонидан газ ва муқобил ёқилғи (кўмир, ўтин ва бошқа) турларидан фойдаланишда хавфсизлик чораларига риоя этмаслик; Ностандарт (қўлбола ясалган) ёки сертификатга эга бўлмаган иситиш печлари ва анжомларидан фойдаланиш Иситиш печларининг мўриларини нотўғри ўрнатиш; Газ ёки бошқа муқобил ёқилғига мослаштирилган иситиш печлар (анжомлар)ни дам олиш (ухлаш) хоналари- га олиб кириш; Ҳаво алмашмайдиган хоналарни иситишда очиқ олов (кўмир ва ўтин чўғлари)дан фойдаланиш ; Ҳавони алмаштирувчи шамоллатиш шахталари ёки туйнукларни беркитиб (тўсиб) қўйиш. Иситиш печларидан фойдаланишда Иситиш печларидан фойдаланишда қуйидагилар тақиқланади:қуйидагилар тақиқланади:  ёнаётган печларни қаровсиз қолдириш ҳамда уларни ёнаётган печларни қаровсиз қолдириш ҳамда уларни назорат қилишни ёш болаларга топшириш;назорат қилишни ёш болаларга топшириш;  ёқилғи ва бошқа ёнувчи материалларни ўчоқ олдидаги ёқилғи ва бошқа ёнувчи материалларни ўчоқ олдидаги тунука устига ёки печ атрофига қўйиш;тунука устига ёки печ атрофига қўйиш;  печ ва тандирларни ёқиш учун тез ёнувчи суюқликлардан печ ва тандирларни ёқиш учун тез ёнувчи суюқликлардан (бензин, керосин, дизел ёнилғиси ва бошқалар) (бензин, керосин, дизел ёнилғиси ва бошқалар) фойдаланиш;фойдаланиш;  кўмир, ўтин ва газ ёқилғиларига мўлжалланган печларда кўмир, ўтин ва газ ёқилғиларига мўлжалланган печларда бошқа ёқилғидан фойдаланиш;бошқа ёқилғидан фойдаланиш;  хонада мажлис ёки бирон бир тадбир ўтказиладиган хонада мажлис ёки бирон бир тадбир ўтказиладиган вақтда печларни ёқиш;вақтда печларни ёқиш;  вентиляция ва газ каналларидан дудбурон сифатида вентиляция ва газ каналларидан дудбурон сифатида фойдаланиш;фойдаланиш;  печларни ҳаддан зиёд қиздириб юбориш.печларни ҳаддан зиёд қиздириб юбориш. Ўчоқдан олинадиган кул ва чиқиндилар устига сув қуйиб, Ўчоқдан олинадиган кул ва чиқиндилар устига сув қуйиб, махсус ажратилган жойларга олиб чиқиб ташлаш керак. махсус ажратилган жойларга олиб чиқиб ташлаш керак. Ис гази билан заҳарланганда биринчи Ис гази билан заҳарланганда биринчи ёрдам кўрсатиш тартиби: ёрдам кўрсатиш тартиби: ::  1-ёрдам кўрсатиш тамойилларига амал қилиш; 1-ёрдам кўрсатиш тамойилларига амал қилиш;  заҳарланиш мабаини имкон қадар тезроқ заҳарланиш мабаини имкон қадар тезроқ бартараф этиш (масалан: автомобиль двигатели, бартараф этиш (масалан: автомобиль двигатели, газ ускунаси ёки иситгични ўчириш); газ ускунаси ёки иситгични ўчириш);  жабрланувчини заҳарланган ҳудуддан очиқ жабрланувчини заҳарланган ҳудуддан очиқ жойга, тоза ҳавога олиб чиқиш. Бунда жойга, тоза ҳавога олиб чиқиш. Бунда жабрланувчи ўзи ҳаракатлана олса ҳам, уни ётган жабрланувчи ўзи ҳаракатлана олса ҳам, уни ётган ҳолда олиб чиқиш мақсадга мувофиқдир. ҳолда олиб чиқиш мақсадга мувофиқдир. Оёқларини бироз кўтариб, чалқанча ётқизиш Оёқларини бироз кўтариб, чалқанча ётқизиш ҳамда кийими тугмаларини ечиб, танани сиқиб ҳамда кийими тугмаларини ечиб, танани сиқиб турган кийимларни бўшатиш. Нашатир спиртини турган кийимларни бўшатиш. Нашатир спиртини ҳидлатиш;ҳидлатиш; Ис гази билан заҳарланганда биринчи Ис гази билан заҳарланганда биринчи ёрдам кўрсатиш тартиби: ёрдам кўрсатиш тартиби: ::  нафас олиши ва юрак уриши тўхтаган бўлса, зудлик билан нафас олиши ва юрак уриши тўхтаган бўлса, зудлик билан сунъий нафас бериш ва юракни уқалаш. Сунъий нафас бериш сунъий нафас бериш ва юракни уқалаш. Сунъий нафас бериш бемор мустақил нафас олгунга қадар ёки рўйи-рост биологик бемор мустақил нафас олгунга қадар ёки рўйи-рост биологик ўлим аломатлари пайдо бўлгунгача давом эттирилади. ўлим аломатлари пайдо бўлгунгача давом эттирилади. Баданни ишқалаш, оёқларига грелка қўйиш заҳарланиш Баданни ишқалаш, оёқларига грелка қўйиш заҳарланиш оқибатларини тугатишга имкон беради. оқибатларини тугатишга имкон беради.  Заҳарланиб қолган кишини зудлик билан касалхонага олиб Заҳарланиб қолган кишини зудлик билан касалхонага олиб бориш керак, чунки бирмунча кейинроқ ўпка ва асаб бориш керак, чунки бирмунча кейинроқ ўпка ва асаб тизимида оғир асоратлар вужудга келиши мумкин. тизимида оғир асоратлар вужудга келиши мумкин.  Шифокорлик ёрдами ўпкани сунъий вентиляциясини Шифокорлик ёрдами ўпкани сунъий вентиляциясини кислород бериш лобелин ёки цититон инъекция қилишдан кислород бериш лобелин ёки цититон инъекция қилишдан иборат. Касалхонадан чиққандан сўнг беморлар терапевт ва иборат. Касалхонадан чиққандан сўнг беморлар терапевт ва невропотолог кузатувида бўлиши шарт. невропотолог кузатувида бўлиши шарт. Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги қоидалари:қоидалари:  Профессор-ўқитувчилар ва илмий ҳодимлар ўқув-Профессор-ўқитувчилар ва илмий ҳодимлар ўқув- лаборатория хоналарида ёнғин хавфсизлиги лаборатория хоналарида ёнғин хавфсизлиги чораларини кўришлари керак. Лаборатория чораларини кўришлари керак. Лаборатория машғулотлари учун енгил алангаланувчи ва ёнувчи машғулотлари учун енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликларни олиб келиш ёпиқ, хавфсиз идишда суюқликларни олиб келиш ёпиқ, хавфсиз идишда амалга оширилади. Ҳаво сўриш шкафида синов, амалга оширилади. Ҳаво сўриш шкафида синов, тажриба ишларини амалга оширишга тааллуқли тажриба ишларини амалга оширишга тааллуқли бўлмаган материаллар ва ускуналарни сақлаш бўлмаган материаллар ва ускуналарни сақлаш тақиқланади. Стол юзасидан суюқликларни оқиб тақиқланади. Стол юзасидан суюқликларни оқиб кетмаслигини таъминловчи чегара баландликлари кетмаслигини таъминловчи чегара баландликлари (қирра, «бортик») соз ҳолда бўлиши керак. Фойдаланиб (қирра, «бортик») соз ҳолда бўлиши керак. Фойдаланиб бўлган енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликларни бўлган енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликларни иш вақти тугагач махсус яхши беркитиладиган идишга иш вақти тугагач махсус яхши беркитиладиган идишга йиғиб лабораториядан ташқарида қайта ишлаш ёки йиғиб лабораториядан ташқарида қайта ишлаш ёки утилизация қилиш учун олиб чиқиш лозим. Тез ёнувчи утилизация қилиш учун олиб чиқиш лозим. Тез ёнувчи ва ёнувчи суюқликларни канализацияга тўкиш ва ёнувчи суюқликларни канализацияга тўкиш тақиқланади. тақиқланади. Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги қоидалари:қоидалари:  Мактаб бинолари ўқув мавсуми бошланишидан Мактаб бинолари ўқув мавсуми бошланишидан олдин махсус тайинланган комиссия томонидан олдин махсус тайинланган комиссия томонидан қабул қилиниши бу комиссия таркибига ёнғин қабул қилиниши бу комиссия таркибига ёнғин назорат ходимлари ҳам киритилган бўлиши назорат ходимлари ҳам киритилган бўлиши керак. керак.  Ўқув ва хизмат хоналарига фақат ўқитиш Ўқув ва хизмат хоналарига фақат ўқитиш жараёнида керакли мебель шкаф ва маҳкам жараёнида керакли мебель шкаф ва маҳкам ўрнатилган токчаларга сиғадиган кўргазмали ўрнатилган токчаларга сиғадиган кўргазмали ўқув қуролларнинг моделлари, анжомлари ва ўқув қуролларнинг моделлари, анжомлари ва бошқаларни жойлаштириш мумкин. бошқаларни жойлаштириш мумкин.  Ўқув хоналардаги парталар сони лойиҳада Ўқув хоналардаги парталар сони лойиҳада кўрсатилган меъёрдан ошмаслиги керак. кўрсатилган меъёрдан ошмаслиги керак. Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги қоидалари:қоидалари:  Ўқувчи ва талабалар билан илмий тадқиқотлар Ўқувчи ва талабалар билан илмий тадқиқотлар ўтказилаётганида енгил алангаланувчи ва ёнувчи ўтказилаётганида енгил алангаланувчи ва ёнувчи суюқликлардан фойдаланишда ёнғин хавфсизлиги суюқликлардан фойдаланишда ёнғин хавфсизлиги қоидалари бўйича суҳбатлар, машғулотлар қоидалари бўйича суҳбатлар, машғулотлар ўтказилишини ташкиллаштириши лозим. ўтказилишини ташкиллаштириши лозим.  Машғулот тугагандан сўнг хизмат хонаси, Машғулот тугагандан сўнг хизмат хонаси, устахона ва лабораториялардан ёнувчан, портлаш устахона ва лабораториялардан ёнувчан, портлаш ёки ёниш хавфига эга модда ва материалларни ёки ёниш хавфига эга модда ва материалларни махсус жиҳозланган омборхоналарга олиб чиқиб махсус жиҳозланган омборхоналарга олиб чиқиб жойлаштириш керак. жойлаштириш керак.  Махсус жиҳозланган омборхоналарда портлаш ва Махсус жиҳозланган омборхоналарда портлаш ва ёниш хавфи бор модда ва материаллар физик-ёниш хавфи бор модда ва материаллар физик- кимёвий ва портлаш ва ёниш хусусиятига қараб кимёвий ва портлаш ва ёниш хусусиятига қараб ажратилиб алоҳида сақланади.ажратилиб алоҳида сақланади. Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги Таълим муассасаларида ёнғин хавфсизлиги қоидалари:қоидалари:  Ёнғин чиқиш хавфи бўлган омборхоналарда Ёнғин чиқиш хавфи бўлган омборхоналарда ҳамда архив, музей, кутубхона биноларида ҳамда архив, музей, кутубхона биноларида электр иситиш мосламаларидан фойдаланиш электр иситиш мосламаларидан фойдаланиш тақиқланади.тақиқланади.  Ҳар бир фуқаро ёнғин ёки ёнғин аломатларини, Ҳар бир фуқаро ёнғин ёки ёнғин аломатларини, тутун, куйган ҳид, ҳароратнинг кўтарилиши ва тутун, куйган ҳид, ҳароратнинг кўтарилиши ва бошқа ҳолатларни сезганда телефон орқали бошқа ҳолатларни сезганда телефон орқали дарҳол ёнғин хавфсизлиги хизматларига (101) дарҳол ёнғин хавфсизлиги хизматларига (101) хабар беришлари ва хабарда воқеа содир бўлган хабар беришлари ва хабарда воқеа содир бўлган манзил, ёнғин чиққан жой ва ўз исми шарифини манзил, ёнғин чиққан жой ва ўз исми шарифини айтиши, иложи борича инсонларни қутқариш, айтиши, иложи борича инсонларни қутқариш, ёнғинни ўчириш ва моддий бойликларни сақлаб ёнғинни ўчириш ва моддий бойликларни сақлаб қолиш чораларини кўриши керак.қолиш чораларини кўриши керак. ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИ ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИ ХИЗМАТИГА,ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИ ХИЗМАТИГА, ““ 11 01”01” РАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ. РАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ.  ИЧКИ ИШЛАР ВАЗИРЛИГИ ИЧКИ ИШЛАР ВАЗИРЛИГИ НАВБАТЧИЛИК ХИЗМАТИГАНАВБАТЧИЛИК ХИЗМАТИГА ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ?ҚИЛИНАДИ?  ““ 11 02”02” РАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ.РАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ. ТЕЗ ТИББИЙ ЁРДАМ ТЕЗ ТИББИЙ ЁРДАМ КЎРСАТИШ ХИЗМАТИГА ҚАЙСИ КЎРСАТИШ ХИЗМАТИГА ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ?ҚИЛИНАДИ? ТЕЗ ТИББИЙ ХИЗМАТИ ТЕЗ ТИББИЙ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА ХОДИМЛАРИГА ““ 11 03“03“ РАҚАМИ РАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ.ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ. ГАЗ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА ГАЗ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚАЙСИ РАҚАМ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ?ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? ГАЗ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА “ГАЗ ХИЗМАТИ ХОДИМЛАРИГА “ 11 04” РАҚАМИ 04” РАҚАМИ ОРҚАЛИОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ.ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ.  АВАВ АРИЯ-АРИЯ- ҚУҚУ ТТ ҚАРУВ ХИЗМАТИГА ҚАРУВ ХИЗМАТИГА ҚАЙСИ РАҚАМГА ОРҚАЛИҚАЙСИ РАҚАМГА ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? ҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? АВАРИЯ-ҚУТҚАРУВ ХИЗМАТИГА “АВАРИЯ-ҚУТҚАРУВ ХИЗМАТИГА “ 11 050” 050” РАҚАМИ ОРҚАЛИРАҚАМИ ОРҚАЛИ ҚЎНҒИРОҚҚЎНҒИРОҚ ҚИЛИНАДИ? ҚИЛИНАДИ?