logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Медицина
  4. Valeologiya yo`nalishlari

Valeologiya yo`nalishlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

847.4619140625 KB
Скачать
Valeologiya yo`nalishlari Valeologiya sohalari (yo`nalishlari) 09/23/2019 2• Ma`lumki, ilm dunyosida ko`plab fanlar bir-birini o`zaro to`ldiradi va o`zaro yaqin. Shu bilan birga ular o`ziga xos aniq hususiyatlari va yo`nalishlariga ega. Huddi shunday valeologiya fani ham o`zining metodologik asoslariga, muammolariga ega. Ushbu fan boshqa fanlarning xususiy masalalariga yangicha nuqtai nazaridan yondoshadi va hamda valeologiyaning o`z ham differensiallashuv xarakteriga ega. YA`ni olimlarning o`ziga hos qiziqishlarini aks ettiruvchi turli sohalari yuzaga kelgan. Valeologiya sohalari (yo`nalishlari) • Hozirgi vaqtda valeologiyaning quyidagi asosiy yo`nalishlarini ajratib ko`rsatish mumkin: • 1. Umumiy valeologiya • 2. Tibbiy valeologiya • 3. Yosh davrlar valeologiyasi • 4. Differinsial valeologiya • 5. Kasbiy valeologiya • 6. Maxsus valeologiya • 7. Ekologik valeologiya • 8. Pedagogik valeologiya • 9. Ijtimoiy valeologiya 09/23/2019 3 Umumiy valeologiya 09/23/2019 4• Umumiy valeologiya fanlar yoki bilimlar soxasi sifatida valeologiyaning metodologik asoslarini o`zida aks ettiradi. U valeologiyaning inson haqidagi fanlar tizimidagi o`rni, predmeti, metodlari, maqsad va vazifalari, tarixiy rivojlanishini aniqlab beradi. Bundan tashqari ushbu fanda insonning bioijtimoiy tabiati va uning sog`liqni ta`minlashdagi o`rni haqida gap boradi. • Umumiy valeologiyaga valeologiya faninig “tanasi” sifatida qarash mumkin, chunki undan valeologiyaning tarmoqlari, sohalari ajralib chiqadi. Umumiy valeologiya 09/23/2019 5 Tibbiy valeologiya 09/23/2019 6• sog`lomlik va nosog`lomlik o`rtasidagi farqlarni aniqlaydi hamda ularni tashhis etadi; sog`liqni tashqi ta`sirlardan ximoya qilish va kasalliklarning oldini olish usullarini o`rganadi; aholi va alohida ijtimoiy guruhlarning sog`lomlik darajasini baholash me`zonlari va metodlari hamda kaslliklarni boshlanishidayoq bartaraf etish uchun inson organizmining ichki imkoniyatlaridan foydalanish metodlarini ishlab chiqadi; sog`liqqa tahdid qiladigan ichki va tashqi omillarni tadqiq etadi; insonning sog`lig`i va sog`lom turmush tarzini ta`minlash bo`yicha tavsiyalar ishlab chiqadi. Tibbiy valeologiya ) 09/23/2019 7 Yosh davrlar valeologiyasi 09/23/2019 8• Yosh davrlar valeologiyasi insonning sog`lom rivojlanishining yosh bilan bog`liq o`ziga xosliklarinning, uning turli yosh davrlarida ichki va tashqi muhit omillari bilan o`zaro munosabatini hamda hayotiy faoliyat sharoitlariga moslashuvini o`rganadi. Har bir yosh davrida istalgan organizm tizimining holati aynan shu davrdagi rivojlarishi uchun xos bo`lgan ginetik dasturlarni amalga oshishiga bog`liq bo`ladi. Boshqacha aytganda, sog`lomlik darajasi bahosi va uning alohida ko`rsatkichlari dinamik xarakterda, individidning yil bilan bog`liqlikda amalga oshib borish, aksincha qandaydir o`rtacha namunadagi ummumiy standartlarga bog`liq bo`lmasliklari lozim. Yosh davrlar valeologiyasi 09/23/2019 9 09/23/2019 10• Differinsial valeologiya sog`lomlikning individual- tipologik o`ziga xosliklarini, individning ginetik va fenotipik tuzulishini tadqiq etish bilan shug`ullanadi; sog`lomlikni son va sifat o`zgarishlari individual dasturini tuzish metodologiyasini ishlab chiqadi. • Kasbiy valeologiya kasbiy testlar o`tkazish va kasbga yo`naltirish muammolari bilan bog`liqlikda shaxsning individual-tipologik hususiyatlarini baholashning ilmiy soxalangan metodlarini yaratish masalalarini o`rganadi. Bundan tashqari u kasbiy omillarning inson sog`lig`iga ta`sir etish hususiyatlarini o`rganadi, ham mehnat faoliyati jarayonida, ham butun hayotiy faoliyat jarayonida kasbiy reabilitatsiyaning metod va vositalarini aniqlaydi. Maxsus valeologiya • Maxsus valeologiya inson hayoti uchun xavfli, aloxida turli ta`sirlardan, inson sog`lig`iga ta`sir etuvchi ekstrimal omillar va ushbu omillarni xavfsizlantirish me`zonlarini tadqiq etadi, bunday omillar ta`siri davomida va natijasidan sog`liqni saqlash va qayta tiklash vositalarini aniqlaydi. Maxsus valeologiya “Hayot faoliyati xavfsizligi asoslari” fani bilan tig`iz bog`liq. Ekologik valeologiya • Ekologik valeologiya tabiiy omillar va tabiatdagi antropogen o`zgarishlarning natijasini inson sog`lig`iga ta`sirini tadqiq etadi, tabiatdagi ontropogen o`zgarishlarning inson salomatligiga xarakatini, sog`liqni saqlash maqsadi bilan bog`liqlikda tashqi muhit sharoitlarini yaratishga inson hatti- harakatini aniqlaydi. Tabiatning tabiiy rivojlanishida insonning aralashuvi ular o`rtasida va inson organizmida, biologik taraqqiyot mahsuliga ega bo`lishida ko`plab qarama- qarshiliklarni keltirib chiqaradi. Bu bilan bog`liqlikda valeologiya bir tomondan, atrof muhitning inson sog`lig`iga ta`sir etish xarakterini o`rganish, boshqa tomondan esa, sog`lomlik nuqtai nazaridan tashqi muhitning qulay sharoitlarini yaratishda inson hulqi haqida tavsiyala ishlab chiqishi zarur. Ekologik valeologiya Ekzoekologiya va endoekologiyani • V. P. Petlenkoning ma`lumoti bo`yicha ekologik valeologiya ekzoekologiya va endoekologiyani o`z ichiga qamrab oladi. • Ekzoekologiya – tashqi ekologik omillar (kosmos, magnitosfera, gravitatsiya, quyosh radiatsiyasi, iqlim, atmosfera,gidrosfera)ning inson salomatligiga ta`sirini tahlil qiladi. • Endoekologiya – bu organizm ichki muhitini biologik potensiali uning bioritmik, xronaritmik holati. Bu toza (sog`lom) organizm konsepsiyasi. U toza mahsulotlar istemol qilish, organizm (organlar, qon tizimi, limfa tizimi)ni shlaklardan tozalash masalalarini amalga oshiradi. Endoekologiya

Похожие

Ratsional ovqatlanish valeologik yo`nalishlari
Valeologiya inson salomatligi haqidagi fan
Valeologiya fani shakllanishi rivojlanishi va istiqbollari
Valeologiya amaliyotida, salomatlikni baholashda, sifat va miqdoriy ko`rsatkichlar
Inson salomatligi