Valeologiya fani shakllanishi rivojlanishi va istiqbollari - Медицина - Презентации

Valeologiya fani shakllanishi rivojlanishi va istiqbollari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

468.7197265625 KB

Reja 1. Kirish. Valeologiya fani haqida tushuncha. 2. Valeologiya fanining rivojlanishi va istiqbollari. 3. Salomatlik omilllari va ko’rsatkichlariValeologiya fani shakllanishi rivojlanishi va istiqbollari www.arxiv.uz

I.A. Karimov  O’zbekiston Prezidenti I.A. Karimov tashabbusi bilan jismonan baquvvat, ma'naviy boy, axloqan etuk, intellektual rivojlangan, yuqori bilimli, har taraflama kamol topgan shaxsni shakllantirishga qaratilgan keng ko’lamli tadbirlarni amalga oshirish maqsadida mamlakatimizda www.arxiv.uz

 2000 yilni «Sog’lom avlod yili», 2005 yilni esa «Sihat-salomatlik yili» deb e'lon qilinishi 2005 yili O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 30-sonli qarori bilan «Sixat salomatlik yili davlat dasturi»ni e'lon qildi. www.arxiv.uz

 Salomatlik insonning eng ulug’vor boyligidir. Jismoniy tarbiya institutlarining asosiy vazifalaridan biri salomatlikni saqlash va mustaxkamlash sohasida nazariy va amaliy bilimlarga ega bo’lgan mutaxassislarni tayyorlashdir. Ammo salomatlik jarayonini idora etilishi, har bir inson uchun xos bo’lgan shaxsiy salomatlik muammolarini aniq echa bilish bilan bog’liqdir. Ma'lumki, salomatlik inson tomonidan, uning biologik va ijtimoiy faoliyatini to’liq va keng miqyosda bajarishi uchun eng asosiy omildir, o’zini namoyon qilishdagi poydevoridir. www.arxiv.uz

 Afsuski, MDH davlatlarida turli kasalliklarga chalinish hozirgi kunda nihoyatda yuqori darajada bo’lib, gepatit, sil kasalligi, ruxiy kasalliklar, onkologik kasalliklar miqdori ortib bormoqda. Giyohvandlar va VICh infektsiya bilan zararlanganlar soni beto’xtov ortib bormoqda. Shu jumladan, alkogolizm va narkomaniyaning, "tamaki chekishning millatlar genofondiga salbiy tasir ko’rsatishi, ularning kamayib va yo’kolib ketish xavfini tug’dirmoqda. www.arxiv.uz

 Xalqlarning 70% «hali bemor emas, lekin sog’lom xam emas» degan ibora bilan atalishiga loyiq bo’lib qolgan. Insoniyatning ma'navii jihatdan etuk bo’lishida adabiyot, san'at va dinning_aha miyati etakchi bo’lsa, intellektual rivoj lanishda ta'lim, tarbiya va ilmning ahamiyati kattadir. Jismoniy jihatdan sog’lom rivojlanishda esa jismoniy tarbiya, sport va sog’liqni saqlash tizimini ahamiyati bebahodir. www.arxiv.uz

Sog’lomlik  Oxirgi 20 yil mobaynida olimlar tomonidan salomatlik holati uchun qanday miqdoriy va sifatli ko’rsatkichlarni asos qilib olinish zarurligi, salomatlikka xos bo’lgan hamma jarayonlarni qamrab oladigan ta'rifni " shakllantirish, salomatlikni kasallik holatidan farqlanishi, uchinchi yoki oraliq holat uchun xos bo’lgan belgilarni ajratish va qanday yo’llar va vositalar" yordamida sog’liqni saqlash va tiklash kabi muammolarni hal etish ustida ilmiy tadqiqotlar o’tkazildi www.arxiv.uz

 Olimlarning fikriga ko’ra, salomatlikning holatiga turli omillarning ta'siri quyidagi miqdoriy ko’rsatkichlar bilan ifodalandi: irsiyat-20%, tashqi muxit ta'siri 20%, turmush tarzi 50%,.tibbiy yordam darajasi 10%. Demak, odam salomatligi bu ijtimoiy, tashqi muxit va biologik omillarining bir - biri orasidagi murakkab munosabatlar natijasidir. Bu borada yangi ilmiy yo’nalish valyoologiya ;. Fani vujudga keldi, Valeologiya so’zi yunoncha Va1eo so’zidan olingan bo’lib, uning ma'nosi «salomat bo’lish» deganidir. www.arxiv.uz

 Bu atama birinchi marotaba 1982 yilda_I.I. Brexman, tomonidan taklif etilgan. Valeologiya tibbiy pedagogik va ijtimoiy toifadagi fan bo’lib, ham jismonan, ham ruhan sog’lom bo’lgan millat namoyondasini tarbiyalash va takomillashtirish borasidagi zarur omillarni va uslublarni o’rganib, ularni turmushga tadbik etish kabi vazifalarni zimmasiga oladi. Valeologiyaning asl maqsadi muayyan shaxsning salomatligini nazorat qilish va ta'minlash orqali oilaning, jamiyatning, millatning va davlatning mustahkam bo’lishiga asos yaratishdir. www.arxiv.uz

 Valeologiya fan sifatida tibbiyot, jismoniy tarbiya nazariyasi va amaliyoti, ekologiya, biologiya, psixologiya, xuqukshunoslik, jamiyatshunoslik hamda o’zga fanlarning inson salomatligiga tegishli asoslari jamlamasi sifatida shakllangan. RF FA ning aka demigi V.P.Petlenkoning ta'rifiga binoan, valeologiya fanining ro’yobga chiqishi bu salomatlik to’g’risidagi tafakkurningshiddat bilan olqa intilishining aksidir. www.arxiv.uz

 Valeologiya o’rganadigan va hal qiladigan muammolarni quyidagilar tashkil etadi:  1) salomatlikning tibbiy biologik va ijtimoiy omillarini o’rganish;  2) salomatlikning shakllanish mexanizmlarini o’rganish;  3) muayyan shaxsning salo matligi darajasini va turmush tarzini baholash uslublarini yaratish;  4) salomatlikni saqlash va mustahkamlash borasida amaliy uslublar yaratish;  5) valeologiya ta'limini o’rganish borasida nazariy va uslubiy qo’llanmalar. yaratish . www.arxiv.uz

 Valeologiya fanining vazifasi soglom yoki kasallikka moyil inson xususiyatlarini tahlil qilish va o’rganishdan iborat bo’lsa, uning maqsadi esa xar bir insonning salomatligini shakllantirish, saklash va mustahkamlash, to’g’risida nazariy va amaliy bilimlar bilan qurollantirishdir. Valeologiya tibbiyot xodimlarining, faylasuflarning, ta'lim berish sohasi namoyondalarining, ekologlarning, madaniyatshunoslarning va boshkalarning inson salomatligini sag’lash va mustaxkamlash yo’lidagi intilishlarini va yutuqlarini jamlashtiradi. www.arxiv.uz

 Jismoniy tarbiya va sport bilan shugullanishning rivojlanayotgan organizmga, ijobiy ta'siri zaminida organizmdagi xamma a'zolar, tizimlar va yaxlit organizmning ichki va tashqi muhitlar o’zgarishlariga, ijtimoiy hayotda yuz beradigan o’zgarishlarga keng miqyosda moslashish xususiyatlarining shakllanishi yotadi. Kam xarakatlik (gipodinamiya) sharoitida voyaga etayotgan bolalar va o’smirlar organizmining va a'zolarining moslashuv xususiyati qoniqarli darajada bo’lmaydi. www.arxiv.uz

 sababli ularning organizmi_tashqi muxitning ichki muxitning hamda ,faoliyatning turli va keskin o’zgarishlariga o’z vaqtida va etarli darajada moslasha olmaydi. Natijada bolalar organizmida turli xil patologik jarayonlar va kasalliklar kelib chiqadi. Bu hol, ayniqsa, voyaga etgan yosh ayollar a'zolarining xomiladorlikka xos bo’lgan yuqori va uzluksiz ortib boruvchi faollikni bajarishga moslasha olmasligi oqibatida ko’plab kasalliklar kelib chiqishiga sabab bo’ladi. www.arxiv.uz

Похожие

Valeologiya yo`nalishlari

Valeologiya inson salomatligi haqidagi fan

Valeologiya amaliyotida, salomatlikni baholashda, sifat va miqdoriy ko`rsatkichlar

Bolalarda qad-qomatning shakllanishi va kamchiliklari

Inson salomatligi