To’rt tepalik bo’rtiqlari - Медицина - Презентации

To’rt tepalik bo’rtiqlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1005.7666015625 KB

To’rt tepalik bo’rtiqlari

 O’rta miya (mesencephalon) Voroliyev ko’prigi yuqorisida joylashgan bo’lib, unga t’ort tepalik, miya oyoqchalari va Silviyev kanali kiradi. To’rt tepalik (corpus guatriqeminum) to’rtta bo’rtiqli plastinkadan iborat bo’lib, miya sopining orqa yuzasida joylashgan.  Har bir tepalikdan bir tutamdan nerv tolalari chiqadi. To’rt tepalikning yuqorigi ikkitasida ko’rish ta’sirlarini orientirovka qiluvchi nerv markazlari joylashgan.

 Bu ikki bo’rtiq oraliq miyadagi tizzasimon tana bilan bog’langan. Pastki ikkita tepalikda eshitish ta’sirlarini orientirovka qiluvchi nerv markazlari joylashgan. To’rt tepalikdan uni orqa miya bilan bo’g’lovchi (tektospinal) yo’l boshlanadi. Tuban darajada tuzilgan umurtqali hayvonlarda ikkita tepalik bo’lib, agar u shikastlansa, ko’rish funksiyasi butunlay yo’qoladi. Miya oyoqchalari (perdunculi cerebri) ikkita yo’g’on nerv tolalari boylamidan iborat bo’lib, o’rta miyaning oldingi qismini qoplab turadi.

 Miya oyoqchalari uzunchoq miya va Voroliyev ko’prigini miya yarim sharlari bilan bo’g’laydi. Miya oyoqchalrining lateral tomonida ko’rish nervining yo’li joylashgan. Miya oyoqchalarining pastki qismi asosi, ustki qismi qopqog’i deyiladi. Miya oyoqchalrining asosi va qopqog’i pigmentlarga boy bo’lgantana bilan ajralib turadi.

 Qora tana odamda yaxshi rivojlangan. Miya oyoqchasining asosida quidagi o’tkazuvchi yo’llar joylashgan: piramida yo’li – ko’prik orqali orqa miyaga yo’nalgan bo’ladi, ko’prik – miya po’stlog’i yo’li, miya po’sti – yadro yo’li.

 Lateral o’tkazuvchi yo’l tarkibiga eshitish, sezish nervi kiradi. Bu yo’l to’rt tepalikning ikkita pastkisida tugaydi.  Oraliq miya (diencephalon) bosh miya yarim sharlari bilan qoplangan bo’lib, unga ko’rish bo’rtiqlari, bo’rtiq osti va tizzasimon tana kiradi.  Ko’rish bo’rtiqlari (thalamus opticus) katta ellips shaklidagi kulrang modda to’plamidan iborat bo’lib, pastki yuzasi pastki bo’rtiq osti qismiga, lateral yuzasi katta miya yarim sharlariga tutashgan, medial qismi uchunchi qorinchaning yon devorini hosil qiladi.

 Bo’rtiq osti qismi (hypothalamus ) oraliq miyaning bir qismi bo’lib, bosh miyaning asosida yaxshi ko’rinadi. Bu qismning orqa qismi ikkita so’rg’ichsimon tanani tashkil qiladi, bu yerda oxirgi miyaning hid bilish nervi tugaydi.

 So’rg’ichsimon tana hujayralarining tolasi so’rg’ichsimon talamik yo’l hosil qilib, bu yerdan hidlash yo’li ko’rish bo’rtiqchalarigacha boradi. So’rg’ichsimon tananing oldingi tomonida kulrang tepacha joylashgan bo’lib, u bir oz torayib, voronkaga aylanadi. Voronkada gipofiz bezi osilib turadi.

 Kulrang tepacha vegetativ markaz bo’lib, uning oldida ko’rish nervlarining II jufti kesishib, ko’rish yo’liga aylanadi. Bo’rtiq usti qism hid bilish impulslari bilan kam bog’langan, u epifiz bilan bo’g’langan o’tkazuvchi yo’llardan iborat.

 Bo’rtiq orti qismi bir juft tashqi, ichki tizzasimon tanadan iborat bo’lib, bu qismda qizil yadro va qora substansiyaning oldingi qismlari joylashgan. Bundan tashqari, orqa qismida ichki organlar funksiyasiga bog’liq bo’lgan juda ko’p vegetativ markazlar bor.

Похожие

Nerv tizimining fiziologiyasi va yoshga oid xususiyatlari

Blek bo’yicha 1 sinfli karioz kovaklarni restavratsiya qilish

Paradontal xirurgiyada yumshoq to’qimalar transplantatsiyasi va plastikasi

Bosh miya va uning tuzilishi

Fotodinamik terapiyada qoʻllaniladigan fotosensibilizatorlarning spektral hususiyatlari