logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Медицина
  4. Jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklar

Jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

438.6630859375 KB
Скачать
JINSIY YÖL BILAN YUQADIGAN KASALLIKLAR www.arxiv.uz0102 090208 05 0F REJA: 1 . Zaxm kasalligi uni davolash. 2. Sözak kasalligi va uning asoratlari. 3. Xlamidioz qanday kasallik? 4. Gerpes-viruslar qoʻzgʻatadigan kasallik. 5. Trixomoniaz haqida qisqacha. 6. Xulosa. www.arxiv.uz Zaxm Sababi: Zaxm (sifilis, grekcha sifilis Luis) surunkali yuqumli tanosil kasalligi bo’lib, uni oqish treponemalar qo’zg’atadi. Yuqish yo’llari - odamga shikastlangan teri va shilliq qavatlar orqali tushadi. U bemor qonida, terisidagi yarada, limfa tugunlarida, orqa miya suyuqligida, so’lagida nerv to’qimalarida va umuman hamma a’zolarida, hatto zaxm bilan og’rigan ayol sutida yoki erkakning shaxvati (sperma)da ham bo’ladi. Zaxm bilan og’rigan bemor kasallikning aktiv davrida atrofdagilar uchun g’oyat yuqumli hisoblanadi. Bemor «zaxm»ni jinsiy aloqa paytida va sog’lom kishiga o’pishganda yoki idish tovoqlar, boshqa predmetlardan foydalanilganda yuqtiradi. So’nggi yillarda kasallikning ko’pincha jinsiy aloqa paytida, qon quygan vaqtida o’tishi ko’proq kuzatilmoqda. Belgilari: Zaxmning inkubatsion (yashirin) davri rangpar treponemalar organizmga tushganidan to qattiq yara shakllanguncha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Bu davr o‘rta hisobda bir oyni tashkil etadi. Eng qisqa yashirin davr 2 haftadir, bu hol organizmning qarshilik ko‘rsatish qobiliyati keskin pasayib ketgan bemorlarda (kamqonlik, og`ir yuqumli kasalliklar, sil, qand kasalligi, jarrohlik muolajalaridan so‘ng va hokazo) kuzatiladi. www.arxiv.uz Zaxmning birlamchi davrida - birlamchi sifiloma (qattiq shankr) paydo bo’lib to teri va shilliq kavatlarda ikkilamchi zaxmga xos toshmalar toshishiga qadar bo’lgan davr 6-7 haftani tashkil qiladi. Qattiq shankr paydo bo’lgach 5-7 kun o’tgach yaqinda joylashgan regional limfatik tugunlari kattalashadi, Ushbu davrda qonning vasserman analizi manfiy bo’lib, 4 xafta o’tgach musbat (+) ko’rsatadi. Bemorlar darmon qurishi 20%, bosh, bo’g’im og’riydi, ishtaha yo’qoladi, uyqusizlik kuzatiladi. Zaxmning ikkilamchi davri shankr paydo bo’lgandan 6-7 xafta o’tgach boshlanadi, ya’ni birlamchi zaxm davrida teri va shilliq qavatlarda razeolalar, papulali toshmalar toshadi. Ikkilamchi zaxm 2-4 yil davom etadi. Zaxmning uchlamchi davri 3-5 yildan keyin ikkilamchi davrdan so’ngi davridir. Ushbu davrda infiltratchalar, olcha donasidek do’mboqchalar, gummalar tovuq tuxumidek bo’lib, to’qimalarni yemiradi, yaraga aylanadi, chandiqlar hosil bo’ladi. Ushbu gummalar ichki a’zolar, yurak, orqa miya, jigarda paydo bo’lsa, bemorning ahvoli og’ir va hayoti xavf ostida turadi. Zaxmning uchlamchi davrida asab tizimi tomonidan patologik o’zgarishlar, zaxm meningiti, kechki meningovaskulyar zaxm orqa miya so’xtasi, avj olgan falajlik bosh miya gummasi. www.arxiv.uz Oldini olish: Zaxm kasalligining oldini olishda sog’lom turmush tarzi, sog’lom oilaviy hayot kechirish ichkilikbozlik, buzuqilik, maishiy tomondan vijdonsizlarcha jinsiy hayot kechirishni bizning ma’naviyatimizga zid ekanligini ta’kidlab o’tish joizdir. Zaxmning yuqmasligi ko’p hollarda jinsiy hayotni to’g’ri kechirishi axloq me’yorlari, oilasiga sadoqatli yashashi orqali, fohishabozlardan xazar qilish, ichkilikbozlik, giyohvandlikdan ogoh bo’lishi orqali saqlanadi. Keyingi yillarda ushbu kasallik bilan kasallanishning yoshlar, voyaga etmaganlar orasida uchrayotganligi,yengiltak,odobsizlik, jinsiy hayotga juda yuzaki yondashuvchilar uchrab turganligi achinarli holdir. Shifoxonaga davolanish uchun kelayotgan bemorlar orasida 14-17 yoshdagi o’spirinlar, 15-16 yoshdagi yosh qizlar borligi ularning buzuqilik yo’liga kirib ketganligi, daydi ma’naviy qashshoqlikka yuz tutganligidan dalolat beradi. Avvalambor, oilada ota va onaning jinsiy tarbiya odob axloqi to’g’risida farzandlariga tushuntirishlari maktab va o’quv dargohida ta’lim - tarbiya borasida doimiy ravishda, izchillik bilan ish olib borish, yuksak madaniyatli bilimdon, zukko farzandlargina kelajagimiz poydevori ekanligini har bir yosh avlod vakiliga etkazish barchamizning murabbiylik burchimizdir. www.arxiv.uz www.arxiv.uz SO 'ZAK Sababi: So‘zak surunkali yuqumli tanosil kasalligi bo’lib, uni gonokokklar qo’zg’atadi. Uning qo’zg’atuvchisi.faqat odam organizmini zararlaydi. Yuqish yo’llari - katta yoshdagi kishilarga jinsiy aloqa paytida yuqadi. Bolalarga nojinsiy yo‘l bilan: kasallikka chalingan ota - onalaridan va uy - ro‘zgor buyumlari orqali yuqadi. Belgilari: Gonokokklar silindrsimon epiteliy hujayralari bilan qoplangan shilliq qavatlarda yashaydi va ularni zararlaydi. Shu sababli odatdagi so‘zak jarayoni quyidagi a’zolarning yallig`lanishiga olib keladi: siydik chidaruv yo‘lj (uretrit), bachadon bo‘yni (endotservitsit), yo‘g`on ichakning pastki qismi (proktit), qiz bolalarda qin (vaginit) va yangi tug`ilgan chaqaloqlarda ko‘zning shox parda va muguz qavatlari (blennoreya). Boshqa siydik - tanosil a’zolarining va ekstragenital a`zolarining gonokokklardan zararlanishi so`zakning asorati hisoblanadi. So‘zakning kechishi: So‘zakning kechishi, kasallikning og`ir yoki yengil o‘tishi bemor organizmining immunobiologik holatiga bog‘liq. So‘zak sepsisi ko‘pincha organizmi zaiflashib qolgan bemorlarda kuzatiladi. www.arxiv.uz01 01 0F021404 07 1D 20020C 0A 11 22 04050A 1A1B0D 0F 08 1B 01 01 02 04 Amaliy venerologiyada so‘zakning quyidagi klinik turlarini farqlanadi: 1. Yangi so‘zak (kasallik muddati 2 oydan ko‘pga cho‘zilgan bo‘lmasa); a) o‘tkir so‘zak — kasallik belgilari o‘ta rivojlangan; b) o‘rtacha o‘tkir so‘zak — kasallik belgilari rivojlangan; d) sezilar sezilmas so‘zak — kasallik belgilari kam yoki ahyon - ahyonda namoyon bo‘ladi. 2. Surunkali so‘zak (kasallik shakllanganiga 2 oydan ko‘p vaqt o‘tgan). Bunda so‘zak jarayoni chuqurlashadi, o‘choqli tus oladi, so‘zak asoratlari kuzatiladi. Kasallikning klinik belgilari ko‘pincha sust bo‘ladi, ba’zan u qo‘zib turadi va yillab davom etishi mumkin. 3. Yashirin so‘zak yoki gonokokk tashuvchanlik . So‘zakning bu turida kasallik belgilari kuzatilmaydi. Ammo bemor organizmida, ayniqsa uning siydik - tanosil a’zolarida gonokokklar mavjud bo‘lib, ular laboratoriya usullaridagina aniqlanadi. Gonokokklar tashuvchi odamlar ko‘pchilik hollarda o‘zlarini sog‘lom deb hisoblaydilar. Ular kasallik yuqtirish manbai hisoblanadi. Gonokokk tashuvchanlik diagnozi odatda tasodifan qo‘yiladi, ya’ni tekshirilayotgan shaxsda bakterioskopik va bakteriologik usullar yordamida so‘zak kokklari topilgandan so‘ng ularning kasallik manbai ekanligi isbotlanadi. www.arxiv.uz • So‘zakni davolash maxsus uslubiy qo‘llanma asosida olib boriladi.Mazkur qo‘llanmaga asosan kasallikni davolashda antibiotiklar, sulfatshlamidlar, spetsifik va nospetsifik immunologik dorilar, shuningdek mahalliy davo preparatlari qo‘llaniladi. Antibiotiklardan penitsillin tuzlarn, levomitsetin, tetrasiklinlar, eritromitsin, monomitsin va kanamitsinlar ishlatiladi. Keyingi yillarda so‘zakni davolashda sefalosporinlarning (seporin, sefamizin, kefzol, sefuroksim, sefoleksin) samaradorligi tekshiriladi. • Sulfanilamidlardan sulfamonometoksin, sulfadimetoksnn, sulfaton va biseptol 480 qo‘llaniladi. • Immunologik davo o‘tkazilayotganda gonovaksina, pirogenal, prodigiozan, autoqon va vitaminlardan keng foydalaniladi. www.arxiv.uz www.arxiv.uz Xlamidioz Xlamidioz infeksion kasallik bo'lib, jinsiy aloqa orqali yuqadi. Xlamidioz alomatlari Erkaklarda kasallik uretradan (siydik chiqish nayi) rangsiz oz miqdordagi suyuqlik ajralishi, siyish davomida va jinsiy aloqa jarayonida og'riqda namoyon bo'lishi mumkin. Ayollarda kasallik qindan oq, sariq yoki rangsiz ajralishlar chiqishi, jinsiy aloqa jarayonida va siyish davomida og'riq, qorin tagi va beldagi og'riqlarda namoyon bo'lishi mumkin. Muhimi shundaki, yuqoridagi alomatlar boshqa kasalliklar alomati ham bo'ladi yoki ko'pincha xlamidioz umuman hech qanday alomatsiz kechadi. Natijada ayolda kasallik bepushtlikni, erkaklarda esa tuxumdon kasalligi - epididimitni asorat sifatida vujudga keltirishi mumkin www.arxiv.uz Homilador ayolda yoki uni erida xlamidiya aniqlansa, ular ikkalovi davolanishi shart. Odatda xlamidiya infeksiyasi har xil sheriklar bilan betartib jinsiy aloqalada bo'lish natijasida yuzaga keladi. Davolanishi Bemorlarga 21 kunlik sikl bilan antibiotik ichish tayinlanadi. Agar kasallik homiladorlik payti aniqlansa, u holda davolanish davri 14 kun bo'lib, homiladorlikning 20 haftasidan so'ng tayinlanadi. Xlamidiya infeksiyasi homila tushish xavfini oshiradi. Homilaga infeksiya yuqsa, chaqaloqda xlamidiya pnevmoniyasi yoki ko'z kasalliklari rivojlanishi mumkin . www.arxiv.uz Gerpes Gerpes  (herpes; lot. herpo —oʻrmalab yurmoq) — viruslar qoʻzgʻatadigan kasallik, bunda badanning turli qismida teri qizarib, gʻuj-gʻuj mayda pufakchalar hosil boʻladi. Kasallik manbai bemor yoki virus tashuvchi hisoblanib, sogʻlom kishiga ular bilan muloqotda boʻlganda yuqadi. Sovqotish, shamollash, intoksikatsiya, infeksion kasalliklar (gripp, zotiljam va b.) oqibatida paydo boʻlishi mumkin. Oddiy va oʻrab oluvchi gerpes farq qilinadi. Oddiy gerpes bilan bir yoshgacha boʻlgan bolalar deyarli ogʻrimaydi (onadan oʻtgan immunitet hisobiga); keyinchalik immunitet kuchi susayib, qulay sharoit tugʻilsa, kasallik roʻy berishi mumkin (yangq.Uchuq).Oʻr a b oluvchi yoki belbogʻsimon gerpes (herpes zoster)HH filtrlanuvchi neyrotrop virus qoʻzgʻatadi (varicella zoster); u oʻzining juda koʻp xususiyatlari bilan suvchechak virusiga oʻxshab ketadi, shu bois adabiyotlarda gerpesning bu xilini suvchechak virusi qoʻzgʻatadi deyiladi. Kasallikning inkubatsion davri 7-8 kun, mustaqil yoki biror boshqa kasallik (zotiljam, plevrit va b.) asorati sifatida namoyon boʻlishi mumkin. gerpesning bu turi faqat katta yoshli kishilarda uchraydi. Bunda badanning muayyan nervi yoki nerv tarmoklari boʻylab giperemiyalangan sohaga, aksariyat tananing bir tomoniga pufakchalar toshadi. Toshmalar toshishidan oldin bemorning koʻngli behuzur boʻlib, boshi ogʻriydi, biror nerv poyasi boʻylab tutib-tutib turadigan ogʻriq hamda xuddi shu joylarning achishib turishi kuzatiladi . www.arxiv.uz Pufakchalar poʻsti qattiq, ichi tiniq suyuqlikka toʻla boʻladi, bora-bora suyuqlik loyqalana boshlaydi. Pufakchalar bir-biriga qoʻshilib, qator joylashadi, ular atrofi qizarib turadi. Pufakchalar koʻz, quloq, qovurgʻalararo nervlar, shuningdek boʻyin, bel nervlari va nerv tarmoklari boʻylab toshadi. gerpes toshgan soha qattiq tortishib ogʻriydi, pufakchalar yorilib qoʻngʻir qora qoʻtir poʻstlar hosil boʻladi. 2—3 haftada kasallik alomatlari yoʻqolib, bemor tuzaladi, baʼzan pufakchalar davriy ravishda yangidan toshib turishi mumkin. Toshmalar yoʻqolib ketgach, shu joylarda muskullar parez" va nevralgiya seziladi. Pufakchalar oʻrnida ikkilamchi giperpigmentli dogʻlar, ogʻir shakllarida esa chandikdi yoki atrofiyali oʻzgarishlar qoladi. Kasallik yengil kechganda oʻz- oʻzidan tuzalib ketishi ham mumkin. Oʻrab oluvchi gerpes ogʻirroq kechganida bemor iloji boricha oʻrinda yotib vrach nazorati ostida davolaiishi lozim. Bemorning yoshiga qarab autogemoterapiya, gammaglobulin, antibiotiklar, vitaminlar, fizioterapiya (ultratovush, diatermiya va h.k.) va mahalliy muolajalar (malhamlar) buyuriladi. gerpesning oldini olish uchun organizmni chiniqtirish, mavsumga qarab kiyinish (sovqotmaslik yoki juda isib ketmaslik), shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish kerak. www.arxiv.uz www.arxiv.uz TRIXOMONIAZ Trixomoniaz kasalligi jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklar  orasida        yetakchi o'rinda turadi.  Butunjahon sog'liqni saqlash tashkilotining     malumotlarig a ko'ra butun yer yuzining 10% aholisi ushbu kasallikka    ch alingan.  Har yili 170mln aholi Trixomoniaz bilan zararlangani              qayd etiladi.  Qo'zg'atuvchisi qin trixomonadasi.  Inkubatsion davri        1-4hafta.  Bu kasallik hatto bepushtlikka olib kelishi mumkin.         Belgilari:   Ayollarda   odatda   qindan   sariq   yoqimsiz   hidli   ajr alma   keladi.   Jinsiy aloqa jarayonida va siyish davomida og'riq. Erkaklarda   ko'pincha  b elgilari   namoyon  b o'lmaydi.   Ayrim   hollarda        siydik   chiqarish   kanalidan   ajralmalar   kel ishi,   siyish   paytida og'riq   kuzatiladi.   Homiladorlikda  b u   kasallik   uchrasa   muddatidan          oldin   t ugruqqa   yoki   kam  v aznli  b olalar   tug'ulishiga   sabab   boladi. Trixomoniazni davolash kompleks va individual  bo'lishi ker ak.           Davolash kursi oxirgacha olib borilmasa kasallik surunkali  tus olishi,      bir necha yildan song qaytalanishi mumkin.  Qin tabletkalari va svecha-larini qo'llash foydasizdir.  Trixomonadga qarshi preparatlarni qabul     qilish bilan birg a immunoterapiya,  umumiy quvvat oshiruvchi prepa- ratlar,  fizioterapiya qilish ham buyuriladi. www.arxiv.uz www.arxiv.uz Xulosa Keyingi yillarda jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar turi tobora oshib bormoqda.Jahon sog’liqni saqlash tashkilotining ma’lumotlariga qaraganda ularning turi 25 tadan oshdi va har yili taxminan 12-13 mln odam zaxm (sifilis) kasalligi bilan og’riydi. JYBYuKning yangi avlodlari (Xlamidioz, genital gerpes, popillomovirus, tsitomigolovirus, gardnerelyoz va boshqalar) bilan og’rigan bemorlar sonining oshib borishi kuzatilmoqda. Bu esa mutaxassislarni xavotirga solmoqda. Chunki,ushbu infeksiyalar ko’pincha simptomsiz kechadi, o’z vaqtida ularga qarshi davo choralari o’tkazilmaydi. Yoki davolash to’liq bo’lmaydi. Oqibatda jinsiy a’zolarning reproduktiv funksiyasida turli xil buzilishlar, xomiladorlikning patologik kechishi, bemor ayoldan tug’ilgan bolalarda har xil kasalliklar kuzatiladi, afsuski bunday hollar yil sayin oshib bormoqda. JYo`BYuKni diagnostika, profilaktika va ularga qarshi kurashni tashkil etishda faqatgina dermatovenerologiya xizmati mas’ul bo’lib qolmay, balki tibbiyotning boshqa soha mutaxassislari ham bu jarayonda faol ishtirok etishlari zarur. Bundantashqari yosh avlodni barkamol, axlokiy va jinsiy tomondan to’g’ri tarbiyalashda maorif, mahalla va boshqa jamoa tashkilotlarining ahamiyati katta. www.arxiv.uz E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT! DOIMO SOG' BO‘LING! www.arxiv.uz02 3536373533 0104 392C3132 01 182C232D 01 342C

Похожие

Jinsiy yo'l bilan yuqadigan kasalliklar
Qon orqali va jinsiy yo’l bilan yuquvchi kasalliklar
Yuqumli kasalliklar
Psixosomatik kasalliklar
Jinsiy tarbiya