Chechak , Suvchechak virusli kasalliklari - Медицина - Презентации

Chechak , Suvchechak virusli kasalliklari

Загружено в:

31.03.2024

Скачано:

0

Размер:

4309.8994140625 KB

Chechak, Suvchechak virusli kasalliklari

Chechak kasalligi  Chechak kasalligi - sigir chechak virusidan kelib chiqqan, kam uchraydigan, engil yuqumli teri kasalligi, u XVIII asrda chechakka qarshi emlash uchun ishlatilgani tufayli shuhrat qozongan, xuddi shu viruslar oilasidan bo'lgan chechak kasalligi .  Virus Evropada topilgan, ammo bugungi kunda juda kam uchraydi. Odamlarda infektsiya natijasida virus teriga kiradigan joyda mahalliy, pustular (yiringli) yaralar paydo bo'ladi; o'lim juda kam uchraydi.

 Odatda infektsiya infektsiya joyida lokalizatsiya bo'lib qoladi, infektsiya pustular shikastlanishni keltirib chiqaradi, bu erda virus teriga kiradi Shikastlanish joylari - bu qo'llar, bosh barmoqlar, birinchi interdigital yoriq va ko'rsatkich barmog'i Levin xabar berishicha, odatda qo'llarda (48 foiz) va yuzda (33 foiz) faqat bitta yoki oz miqdordagi shikastlanishlar mavjud. Qo'llar yoki yuzlardagi vesikopustulyar shikastlanishlar o'z - o'zidan orqaga qaytishidan oldin yara hosil qiladi va qora eschar paydo bo'ladi Kengroq tarqalish va o'lim kam uchraydi Kasallik muddati to'qqizdan o'n kungacha.

 O'limga olib keladigan chechak kasalligiga virus sabab bo'lgan Variola virusi , bu sigir go'shti virusi bilan bog'liq. Sigir go'shti bilan kasallanganidan so'ng, tanasi (odatda) xuddi shunday chechak virusini o'z antijenlaridan tanib olish qobiliyatiga ega bo'ladi va shuning uchun chechak kasalligi bilan ancha samarali kurasha oladi. Sigir go'shti virusi chechakka qarshi ishlatilganda boshqa kasallikka qarshi birinchi muvaffaqiyatli emlashni amalga oshirish uchun ishlatilgan.

 Kinepox (sigir suvi)-XIX asrning boshlarida Amerikada chechakka qarshi emlash uchun ishlatiladigan muqobil atama. 1790 - yillarning oxirida Jenner tomonidan ommalashgan kinepoks, odamlarni chechakka qarshi emlashning oldingi usuliga qaraganda ancha xavfsizroq usul bo'lgan. (Variolasyon, odamga infektsiyaning zo'ravonligini minimallashtirish, shuningdek, keyingi infektsiyaga qarshi immunitetni hosil qilish uchun, nazorat ostida bo'lgan holda, chechakka (Variola) chalingan odamni maqsadli ravishda yuqtirishni o'z ichiga oladi.)

Suvchechak kasalligi  suvchechak chechak, ( lotincha : varicella ) oʻtkir, oʻta yuqumli virusli kasallik boʻlib, havo orqali yuqadi. Bu odatda isitma holati , teri va shilliq qavatlarda ichida tiniq suyuqlik boʻlgan toshma bilan xarakterlanadi.  Suvchechak birinchi marta 16-asr oʻrtalarida italiyalik shifokorlar Vidus-Vidius va Ingranus tomonidan tabiiy chechakning bir turi sifatida tasvirlangan . Nemis olimi R. Vogel (1724-1774) birinchi marta „varikella“ (1772) atamasini qoʻllagan va suvchechakni mustaqil nozologik shakl sifatida ajratib koʻrsatgan . 1911 yilda vesikulalar tarkibida suvchechakning qoʻzgʻatuvchisi topildi, shundan soʻng kasallik alohida nozologik shakl deb hisoblana boshladi. Qoʻzgʻatuvchi virus 1958 yilda ajratib olingan .

 Qoʻzratuvchisi juda uchuvchan, tashqi muhitga chidamsiz, suvchechak toshmalari ichidagi suyuqlikda uchraydigan filtrlanuvchi virus  Suvchechakning epidemiologiyasi moʻtadil va tropik iqlim oʻrtasida farq qiladi va buning sabablari aniq emas. Infektsiya manbai bemor hisoblanib, u butun kasallik davomida va kasallik tuzalganidan keyin 5 kungacha yuqumli hisoblanadi. Infektsiya manbai qoplama lishay ham boʻlishi mumkin, chunki ikkala kasallik viruslari orasida bogʻliqlik bor ekanligi aniqlangan. Infektsiya faqat havotomchi yoʻli bilan yuqadi. Kasallikka beriluvchanlik juda koʻp boʻladi. Chaqaloqlardan tortib hamma yoshdagi bolalar kasallanadi. Suvchechak bilan ogʻrib tuzalgandan keyin umr boʻyi immunitet qoladi.

 Yuqori nafas yoʻllari shilliq qavati infektsiyaning kirish yoʻlidir. Virus terining epitelnal hujayralari shilliq qavatini shikastlaydi. Ogʻir hollarda virus parenximatoz aʼzolarini ham shikastlashi mumkin. Suvchechak bilan ikkinchi marta ogʻrish kamdan-kam uchraydi.  Kasallikning inkubatsion davri 11 kundan 21 kungacha (oʻrta hisobda 14 kun) davom etadi. Kasallikning yashirin davri kam kuzatilgan. Bemor oʻzini lohas sezadi, isitma subfebril boʻladi, baʼzan qizamiq yoki skarlatinaga oʻxshash toshmalar toshadi. Chin suvchechakda toshma yuzda, boshning sochli qismlarida, badanda, barmoqlarda paydo boladi. Toshmalar  dastlab pushti rang dorchalar shaklida boʻladi, keyin tezda papulalarga, undan keyin esa ichida tiniq suyuqlik boʻlgan giperemiya bilan keskin chegaralangan pufakchalarga aylanadi. Pufakchalar 1—2 kundan soʻng qurib, qora qoʻtir — po‘st bogʻlaydi va 1—3 xaftadan keyin tushib ketadi. Suvchechak toshmalari birin-ketin 4— 5 kun davomida toshadi.

 Baʼzan toshmalar ogʻiz boʻshligidagi shilliq qavatlarda, halqumda, paydo boʻladi. Suvchechakda toshadigan toshmalar soni juda xilma-xil bo‘lib, ularning xarakteri turlicha boʻladi, yaʼni papulyoz toshmadan tortib, pufakcha boʻlib ulgurmaganigacha, pustulyozgacha, brutsellyoz va gangrenoz elementlarigacha mavjud. Kasallikning yengil turlarida toshmalar butun tananing u yer bu yeridagina uchrab, intoksikatsiya belgilari aniqlanmaydi. Kasallikning ogʻir turlarida esa toshmalar koʻplab toshadi, isitma koʻtariladi, intoksikatsiya belgilari yuzaga chiqadi. Koʻrsatib o‘tilgan belgilar 3—4 kun mobaynida kuzatiladi.

 O’ziga xos profilaktika usuli vaktsinatisya hisoblanadi. U uzoq yillar davomida saqlanib turadigan barqaror immunitet shakllantiradi. Emlash quyidagi sxema bo’yicha olib boriladi:  «Okavaks» vaktsinasi: 12 oylikdan kichik bo’lgan barcha bolalar — bir marta bitta doza (0,5 ml);  «Varilriks» vaktsinasi: 1 yoshdan oshgan bolalar va kattalar uchun 6-10 hafta oraliq bilan ikki marta;  Favqulodda profilaktika (har qanday turdagi vaktsina): aloqadan keyin dastlabki 96 soat (tavsiya etilgan muddat 72 soat) ichida 1 doza.

Похожие

Virusli kasalliklar (Gripp, qizamiq)

Yuqumli kasalliklar

Nasl kasalliklari

Buyrak kasalliklari

Bolalar kasalliklari