Bulshi'q yetler hà'm olàrdi'n' funkciyàsi', Adàm denesi bulshi'q etlerinin'tiykàrg'i' topàrlàri - Медицина - Презентации

Bulshi'q yetler hà'm olàrdi'n' funkciyàsi', Adàm denesi bulshi'q etlerinin'tiykàrg'i' topàrlàri

Загружено в:

29.02.2024

Скачано:

0

Размер:

404.517578125 KB

Tema: Bulshi'q yetler hà'm olàrdi'n' funkciyàsi', Adàm denesi bulshi'q etlerinin'tiykàrg'i' topàrlàri' Jobasi: Bulshiq etler fiziologiyasi Bulshiq etlerdin' du'zilsi Bulshiq etlerdin' rawajlaniwi

Adam organizminde 600 den artıq muskul bolib, úlken jaslı adam denesi salmaǵınıń 4550% ni quraydı. Adamdıń háreketleri, miynet iskerligi, sóylewi, dem alıw háreketleri hám basqa fiziologikalıq funksiyaları muskullardıń gruppa -gruppa bolib, reflektor háreket etiwi nátiyjesinde júz baladı.

Muskul talshıqlarınıń protoplazmatik statyası hám qısqaratuǵın ádewirgine ipsimon elementleri-miofibrillari bar. Muskul talshıǵı perdesiniń ústinde yadroları jaylasqan. Miofibrillalar muskuldıń tiykarǵı funksional elementleri bolıp tabıladı.

Muskullar fiziologiyasi. Organizmdegi barlıq muskullar eki gruppaǵa : kondalang-targil hám tegis muskullarǵa bolinadi. Muskullardıń tiykarǵı waziypası qısqarıw bolib, olardıń járdeminde organizmdegi barlıq háreketler payda boladı. Kondalang-targil muskullar (skelet muskulları ) adam hám haywanlardıń aktiv háreket etiwin támiyinleydi. Ishki

organlaniing diywalları tegis muskullardan dúzilgenligi sebepli, barlıq ishki organlaniing háreketleri áne sol muskullardıń iskerligi menen baylanıslı. Mısalı, azıqalarning as sińiriw shólkemleri boylab háreketi, qan tamırlarınıń keńeyip- torayishi hám taǵı basqa.

Muskullar bul impulslarga uzaq qısqarib muskuldıń sol tetonik qısqarıw yamasa tetanus dep ataladı. Tetanus eki qıylı baladı : tishchali hám tegis tetanus.

Hár qıylı fizikalıq mashgulotlarii aparıwda, mektep aldı uchastkası hám islep shıǵarıw praktikasida joqarıdagilarni esapqa alıw zárúr. Sol sebepli balalar gimnastika menen shugullanganda, miynet etkende tez-tez dem beriw, jumıs súwreti hám turiii hám bala az jaǵdayın ozgartirib turıwı kerek.

Skelet muskulları qısqarganda muskullardaǵı receptorlardan orayǵa intiluvchi impulslar oraylıq nerv sistemasına keledi. Nátiyjede skelet muskullarınıń koordinatiyalashgan háreketi payda boladı. Organizmdegi barlıq muskullar eki túrge: tegis hám kondalang targil muskullarǵa bolinadi.

Fizikalıq mexnat dáwirinde jumıs xolatini, tempini, pozasini ozgartirish, tez-tez dem beriw, unamlı emotsional xolatini payda etiw kerek. 7-8 jaslı balalarda muskularning anıq, noziq xaraqatlarni orınlaw uqıplıyatiga iye bolǵan shaqqanlıq bolmaydi. Bunday shaqqanlıq uyań aste payda baladı.

Adam taban kaftining tómengi bólegi tayansh- háreket sistemasınıń ressori wazıypasın atqaradı. Balalar uzaq waqıt tik turǵanda, Ogir júk kotarganda, tar poyafzal kiyganda ayaq pánjesi gúmbezi tegislenedi, nátiyjede tegisoyoqlik kelip chikadi. Tegisoyoqlik nátiyjesinde oyogining taban - pánje hám baltır muskullarında ogriq baladı.

Paydalanilg'an adebiyatlar: B. AMINOV, T. TILAVOV, O. MAVLONOV ADÀM HÀ'M WONI'N' DENSÀWLI'G'I' «O'QITUVCHI» BÀSPÀ- POLIGRÀFIYÀLI'Q DO'RETIWSHILIK U'YI TÀSHKENT — 2014

Похожие

Omirtqa, qabirg'a ham tos suyegining birigiwi

Bo'lip shig'ariw ha'm dem aliw organlarinin' jas o'zgesheligi ha'm gigienasiʼ

Arqa miy ham bas miy nervlerinin topografiyasi

Tibbiyot sohasiga hissa qo'shgan o’zbek olimlari

Tropik va sahro sharoitidagi odamlarning fiziologik xususiyatlari