Qoraxoniylar davlatini vatanimiz tarixida tutgan o’rni - История - Презентации

Qoraxoniylar davlatini vatanimiz tarixida tutgan o’rni

Загружено в:

02.05.2025

Скачано:

0

Размер:

86.05078125 KB

• • R E J A Qoraxoniylar davlatini vatanimiz tarixida tutgan o’rniMavzu: Qoraxoniylar haqida umumiy ma’lumot. Qoraxoniylar davlatining boshqaruv tizmi. Qoraxoniylar davrida iqtisodiy-madaniy xayot.

Qoraxoniylar davlatini tashkil topishi. Қорахонийлар давлати Еттисув ҳудудидаги Қорлуқ (756-940 йй.) давлати ўрнида Х аср ўрталарида ташкил топди; Сомонийлар давлатидаги ички низолардан фойдаланган Қорахонийлар Х аср охирларида Мовароуннаҳр ерларини ҳам эгаллашга ва ўз давлати ҳудудини кенгайтиришга муваффақ бўлдилар;

Х аср охирида Сомонийлар давлати ҳудудида туркий сулолалар барпо этган иккита давлат ташкил топди; Биринчиси, Қошғардан Амударёгача чўзилган - Шарқий Туркистоннинг бир қисмини, Еттисув, Шош, Фарғона ва қадимги Суғдиёна ҳудудларини ўз ичига олган Қорахонийлар давлати; Иккинчиси, Шимолий Ҳиндистон сарҳадларидан Каспий денгизнинг жанубий қирғоқларигача чўзилган ҳамда ҳозирги Афғонистон ва шимоли-шарқий Эронни, Хоразм воҳасини ўз ичига олган Ғазнавийлар давлати эди;

Қорахонийл ар давлати ХI асрнинг биринчи ярмида ички сиёсий низолар натижасида икки қисмга Ш а р қ и й Қ о р а х о н и й л а р д а в л а т и г а Ғ а р б и й Қ о р а х о н и й л а р д а в л а т и

Qoraxoniylar davlati chegarasi 1001-yilda Ғазнавийлар давлати асосчиси Султон Маҳмуд ва Қорахонийлар ҳукмдори Наср ўртасида 1001 йилда тузилган шартномага кўра, Амударё икки давлат ўртасидаги чегара қилиб белгиланди.

XI аср ўрталарида “Тамғочхон” унвонини олган қорахоний ҳукмдор Иброҳим ибн Наср Ғарбий Қорахонийлар давлатининг пойтахтини Ўзганддан Самарқандга кўчиргач, Мовароуннаҳр Қорахонийлар давлатининг катта сиёсий аҳамиятга эга бўлган асосий ҳудудига айланди;

Қорахонийлар давлатидаги ички низолардан фойдаланган Салжуқийлар (XI асрнинг 2- ярмида), Қорахитойлар (XII асрнинг ўрталари) Хоразмшоҳлар (XIII аср бошлари) Қорахонийларга тегишли ҳудудларни эгаллаб олдилар. Қорахоний ҳукмдорлар бу даврларда уларга расман тобе бўлиб, уларнинг ҳукмронлиги 1212 йилда Хоразмшоҳ Султон Муҳаммад томонидан бутунлай тугатилди .1D06050307 08 38 0A03 030405 2A 1D0605030708 3933 2105 01 3933 14 1D 11 11 14 32

Qoraxoniylarni boshqaruv tizimi Eloqxonlar maxalliy xukumdorlar Bosh Vazir DevoniXoqon • Ulug’ hojib • Munshiy • Bitikchi • Qushchi • Oshchi • Og’ichi • Buruk • Tovochi • Девони мустафий • Девони мушриф • Девони барид • Девони амид • Девони ушрот • Девони вақф • Волей-бек08 19091A101103 17 3C 13 0B 3E 3F 40 42 01 43 01 02 01 3E 01 08 01 46 01 46 01 3E 01 47 01 48 4A 01 48 01 48 01 48 01 48 01 48 01 4D

X asrning ikkinchi yarimida kelib ichki ziddiyatlarning ko’payishi va keskinlashi natijasida Somoniylar davlati Kuchsizlana boshladi va unga tobe o’lkalarda mahalliy sulolalar hokimiyatni mustaqil boshqarishga intildilar.

Qoraxoniylar Somoniylarga nisbatan davlat tuzilishi va boshqarishi boshqacharoq shaklini joriy etishga xarakat qildilar. Ularda hokimiyat Somoniylarda bo’lgan kabi to’g’ridan-to’g’ri otadan o’g’ilga emas, balki akadan ukaga keyin sulolaning navbatdagi avlodiga o’tgan.

• Qoraxoniylar davrida juda katta kuchga ega bo’lgan dexqonlar, yirik yer egalari tasirini asta sekin yo’qata bordilar. Qoraxoniylar bu yirik yer egalarining mulklarining, yerlarini zo’rlik bilan tortib olib o’zlariga xizmat qiluvchi amaldorlarga, lashkar boshilarga bo’lib berdilar.

O’rta osiyo o’rta asrlar davri tarixidan 200 yildan ziyodroq hukum surgan Qoraxoniylar sulolasi o’sha davr O’zbek xalqi davlatchiligi tarixidan xam muxim axamiyatga ega bo’ldi. Tarixiy ma’lumotlarga ko’ra, xozirgi O’zbekistonning deyarli barcha xududlari Qoraxoniylar davlati tarkibida bo’lgan. Qoraxoniylar sulolasining o’zbek xalqi davlatchiligi tarixidagi axamiyati shundaki, Qoraxoniylar xukumdorlari davlat boshqaruvining ilgaridan mavjud bo’lgan tizimi yoki tashkilotlari o’rniga boshqacharoq, yani nisbatan qadimgi kochmanchilar uslublari, qadimgi turkiylar an’analari bilan bog’liq boshqaruv tartibini joriy etdilar. Shu bilan birga Qoraxoniylar xukumronligi davri o’zidan oldingi boshqaruv tizmiga ega bollgan Somoniylar boshqaruvidan o’ziga xos bo’lgan iqta (yer-mulkni tortiq qilish) va viloyatlarga bo’lib boshqarish(elekxonlar) tizimi bilan xam ajiralib turadi. Xulosa:

• Foydalanilgan adabiyotlar: • 1-Azamat Ziyo.”O’zbekiston davlatchiligi tarixi”.Toshkent. 2000. • 2-B.Eshov “O’zbekiston davlatchilik tarixi” Manaviyat nashiryoti 2009. • 3- Shamsutdinov R., Karimov Sh. Vatan tarixi. — Т.: «Sharq», 2010. 4- www.e-tarix.uz

Похожие

Qoraxoniylar

Muzeylarning o’quv-tarbiyaviy ishlarda tutgan o’rni

BMT ning xalqaro munosabatlarda tutgan o’rni

Qoraxoniylar davlati 3

Tarixiy geografiyaning tarix ta’limida tutgan o’rni va roli