O`zbekiston tarixi eng qadimgi yozma manbalarda - История - Презентации

O`zbekiston tarixi eng qadimgi yozma manbalarda

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1603.5 KB

O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi vazirligi Muqimiy nomidagi Qo`qon davlat pedagogika instituti Fizika-matematika fakulteti, Informatika o`qitish metodikasi yo`nalishi 1-“A” guruh talabasi ning TARIX fanidan Mavzu: O`zbekiston tarixi eng qadimgi yozma manbalarda. ABDURAZZOQOV NOZIM TAQDIMOT ISHI www.arxiv.uz

 Yozma manbalarning guvohlik berishicha, miloddan avvalgi VII—VI asrlarda O`zbekiston hududida so`g`diylar, baqtriyaliklar, xorazmliklar, sak va massaget elatlari yashaganlar. Zarafshon va Qashqadaryo vohasida dehqonchilik bilan shug`ullanuvchi ko`plab aholi istiqomat qilgan. Yozma manbalarda bu hudud So`g`da ("Avesto"da), So`g`uda (Behistun yozuvlarida), Arrian, Strabon, Kvint Kursiy Ruf asarlarida So`g`diyona deb nomlangan. Bu hududda yashaydigan aholi so`g`diylar deb atalgan. www.arxiv.uz

 So`g`d-Zarafshon va Qashqadaryo vodiysida, Xorazm Amudaryoning quyi qismida, Baqtriya Surxondaryo vodiysi, shimoliy Afg`oniston va janubiy Tojikiston hududlarida joylashgan. www.arxiv.uz

 Amudaryoning quyi oqimida yashagan o`troq dehqon elatlari xorazmliklar bo`lgan. Ularning yurti Xvarizam ("Avesto"da), Xvarazmish (Behistun yozuvlarida), Xorasmiya (Arrian, Strabon asarlarida) deyilgan. www.arxiv.uz

 So`g`diylarning eng yaqin qo`shnilari baqtriyaliklar bo`lib, ularning yurti Surxon vohasi, Afg`onistonning shimoliy, Tojikistonning janubiy hududlarida joylashgan. Yozma manbalarda u Baxdi ("Avesto"da), Baqtrish (Behistun yozuvlarida) deb nomlangan. Yunon-rim mualliflari uni Baqtriana yoki Baqtriya deb ataganlar. www.arxiv.uz

 Cho`llar va Amudaryo bo`ylarida ko`chmanchi massaget qabilalari yashaganlar. O`rta Osiyoning tog`lik, dasht va cho`l yerlarida asosiy mashg`uloti chorvachilik bo`lgan saklar istiqomat qilishgan. Miloddan avvalgi VI asrda ular o`z yerlarini boshqa qabilalar hujumidan himoya qilish uchun harbiy qabila ittifoqini tuzadilar. www.arxiv.uz

 Qadimgi yunon-rim tarixchilarining yozishlaricha, saklar uch guruhga bo`lingan. Ularning ko`pchilik qismi saka- tigra-xauda, ya'ni o`tkir uchli kigiz qalpoq kiyib yuruvchi saklar deb atalgan. Ular hozirgi Toshkent viloyati va Janubiy Qozog`iston yerlarida yashaganlar. Ikkinchi guruh saka-tiay-taradarayya, ya'ni daryoning narigi tomonida yashovchi saklar deb atalgan. Ular Orol dengizi bo`ylarida, Sirdaryoning (bu daryoning qadimgi nomi Yaksart) quyi oqimida yashaganlar. www.arxiv.uz

 Xorazm, So`g`diyona va Baqtriya aholisining asosiy mashg`uloti o`sha vaqtda sun'iy sug`orishga asoslangan dehqonchilik edi. Jamiyat hayotida hunarmandchilik va savdoning ham o`rni katta bo`lgan. Manzilgohlardan yuqori sifatli kulolchilik idishlari, temir va bronza buyumlari topilgan. Ko`chmanchi sak va massaget elatlarining asosiy mashg`uloti chorvachilik bo`lib, ularning tuya, ot va qo`y-echkilardan iborat katta-katta suruvlari bo`lgan. www.arxiv.uz

 Hayvon terisidan poyabzal, kiyimlar, chodirlar tikib, g`alla va mevaga ayirboshlaganlar. O`rta Osiyo xalqlari Sharq mamlakatlari bilan yaqindan madaniy aloqada bo`lganlar. Shu tariqa O`rta Osiyoning o`troq va ko`chmanchi aholisi o`rtasida o`zaro savdo ayirboshlash bo`lgan. Hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi natijasida miloddan avvalgi VII— VI asrlarda qadimgi shaharlar rivojlangan. Ular mustahkam mudofaa devorlari bilan o`ralgan bo`lib, hunarmandchilik ishlab chiqarishi va savdo markazlari edi. www.arxiv.uz

 Qiziltepa, Yerqo`rg`on, Uzunqir va Afrosiyob O`zbekiston hududidagi eng qadimiy shaharlar hisoblanadi. www.arxiv.uz

 Qadimgi shaharlarga xos umumiy belgi ularning mudofaa devorlari bilan o`ralganligidir. Shaharda hokim yashaydigan qal'a bo`lgan. Qal'ada xom g`ishtdan qurilgan katta saroy joylashgan. Shaharlarning bir guruhi savdo va hunarmandchilik markazlari bo`lsa, boshqalari alohida tuman va viloyatlar markazlari hisoblangan. Masalan, ilk Qiziltepa shahri mustahkam mudofaa devorlari bilan o`ralib, devor suv to`ldirilgan xandaq bilan ihotalangan. Devorning gumbazlari va o`q otish uchun maxsus shinaklari ham bo`lgan. Shahar ichkarisida turar joylar va hunarmandchilik ustaxonalari joylashgan. www.arxiv.uz

 Miloddan avvalgi VII asrda tashkil topgan Qadimgi Baqtriya davlati O`rta Osiyo hududida qadimgi davlatlardan biri sanaladi.  Marg`iyona va So`g`diyona ham Baqtriyaning siyosiy va madaniy ta'sirida bo`lgan. Shuning uchun u qadimda bir-biriga qarindosh bo`lgan elatlarning davlat birlashmasi deyilgan. Miloddan avvalgi VIIVI asrlarda Surxondaryo, Qashqadaryo, Zarafshon vohalari va O`zbekistonga chegaradosh viloyatlar Qadimgi Baqtriya davlati ta'sirida bo`lgan. Qiziltepa, Uzunqir, Yerqo`rg`on va Afrosiyob o`rnida Baqtriya va So`g`dning markaziy shaharlari joylashgan. Bu shaharlar O`zbekiston hududida eng qadimgilari bo`lib, ularning yoshi 2700 yildan kam emas. www.arxiv.uz

 Afrosiyob - hozirgi Samarqandning sharqiy chegarasi hududlarida mil. avv. VIII-VII asrlarda asos solingan qadimiy shahar. Bu yerda Samarqandning qadimiy qismi joylashgan. Qadimiy shahar qo`rg`onlari, turar-joylarining xarobalari hozirgi kunga qadar saqlanib qolgan.  Shunday qilib, miloddan avvalgi IX—VIII asrlarda O`zbekiston hududida ilk temir asriga o`tish. boshlangan. Miloddan avvalgi VII—VI asrlarda bu yerda qadimgi yirik davlatlar mavjud bo`lgan. Shaharlarda hunarmandchilik, savdo taraqqiy etgan. Qadimgi Sharq mamlakatlari bilan madaniy aloqalar o`rnatilgan. Qadimgi davrda O`zbekiston hududida davlatchilik taraqqiyoti mahalliy aholining yuqori darajada rivojlangan ziroatchiligiga asoslangan edi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Похожие

Sagdullayev “ Qadimgi O’zbekiston ilk yozma manbalarda” asari

Yozma manbalarda O’rta Osiyoning eng qadimiy o’lkalari va ularning joylashgan hududlari atalishi

Eng qadimgi Mesopotamiya

O`rta osiyo tarixiga oid eng qadimgi manbalar

O'zbekistonning eng yangi tarixi