Matnli, statistik, kartagrafik, rasmli manbalar - История - Презентации

Matnli, statistik, kartagrafik, rasmli manbalar

Загружено в:

24.07.2024

Скачано:

0

Размер:

1637.4140625 KB

Betdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti tarix fakulteti 2- b kurs talabasi Gulmurodova Durdonaning Raqamli tarix fanidan tayyorlagan taqdimot ishi

Matnli, statistik, kartagrafik, rasmli manbalar Reja: 1. O’lkashunoslik manbalari 2. Statistik manbalar va ularning ahamiyati 3. Kartografik manbalar

• O`lkani o`rganishda davlat statistika boshqarmasining ma’lumotlari muhim rol o`ynaydi. Statistik ma’lumotlar quyidagi yo`nalishlarda yig’ilishi mumkin: • Aholi ro`yxatlari natijalari. Har bir davlatda ma’lum bir muddatlar davomida aholi ro`yxatlari o`tqazilib turiladi. Har bir aholi ro`yxati ma’lumotlarni aholi soni , tabiiy ko`payishi, o`lish, tug’ilish, migratsiya, milliy tarkibi, til tarkibi , yosh va jins tarkibi haqida ma’lumotlar beradi. Aholi ro`yxatini odatda 10 yilda bir o`tqaziladi. Uning orasida tug’ilganlar va o`lganlar soni, kelganlar va ketganlar soni haqidagi ma’lumotlar, mahalliy xokimiyat jamiyat bo`limlarida muntazam hisobga olib boriladi.

• O`lka xo`jaligining rivojlanishining asosiy ko`rsatkichlarini statistika boshqarmasining quyidagi nashrlaridan olish mumkin: «O`zbekiston xalq xo`jaligi», «Sanoat», «Qishloq xo`jaligi», «Transport», «Tabiat muxofazasi». Bundan tashqari statistik ma’lumotlarni maxalliy va markaziy matbuotdan , korxona va maxkamalardan ham olish mumkin. Masalan, iqlim va daryolar ko`rsatkichlari bo`yicha statistik ma’lumotlar «O`zbekiston gidrometeriologiya», markazidan, o`lkada joylashgan meteostantsiyalar va gidropostlardan ham olish mumkin

• O`lka xo`jaligining rivojlanishining asosiy ko`rsatkichlarini statistika boshqarmasining quyidagi nashrlaridan olish mumkin: «O`zbekiston xalq xo`jaligi», «Sanoat», «Qishloq xo`jaligi», «Transport», «Tabiat muxofazasi». Bundan tashqari statistik ma’lumotlarni maxalliy va markaziy matbuotdan , korxona va maxkamalardan ham olish mumkin. Masalan, iqlim va daryolar ko`rsatkichlari bo`yicha statistik ma’lumotlar «O`zbekiston gidrometeriologiya», markazidan, o`lkada joylashgan meteostantsiyalar va gidropostlardan ham olish mumkin

• `lka xo`jaligi haqidagi ma’lumotlar qator iqtisodiy kartalardan olinadi: kompleks kartalar , sanoat, qishloq xo`jaligi, transport va boshqa kartalardan olinadi. O`lka tarixi turli xil turixiy voqealar, turli davrdagi siyosiy vaziyat va hozirgi siyosiy kartalardan olinadi. Ular turli xil tarixiy va geografik atlaslarda o`z aksini topadi. O`lkadagi turistik komplekslar va dam olish joylari, tarixiy va madaniy yodgorliklar turistik kartalarda berilgan bo`ladi.

• Karta va atlaslar yaratishga kirishilgan kundan boshlab ular uchun zarur bo‘ladigan materiallarni aniqlab, yig‘ib, o‘rganib va uni qayta ishlash boshlanadi. Kartani tuzishdan oldin uning uchun qanday materiallar kerakligini , mazmunining mukammallik darajsini, talabga javob bera olishligini, qayerdan olinganligini va qayerda saqlanishini aniqlash kerak. Materiallar mazmunini va mukamallik darajasini aniqlovchi asosiy omillar-tuzilayotgan kartaning maqsadi , masshtabi va kimlar uchun mo‘ljallanganligini bilan belgilanadi.

• Sotsial-iqtisodiy kartalarni tuzishda manbalar to‘liq va mukammal bo‘lishi kerak. Foydalaniladigan materiallar ma’lum bir ma’muriy hududga tegishli bo‘lishi zarur. Masalan, sanoat ko‘rsatkichlari, foydali qazilmalar, aholi yashaydigan joylar, ekin maydonlari , mollar soni va qishloq xo‘jalik tashkilotlari joylashgan ma’muriy markazlar, ya’ni tuman markazlari fermer xo‘jaliklari to‘g‘risida ma’lumot olinishi kerak.

• Agar, ma’lumotlar tumanlar bo‘yicha olinsa, kerakli ma’lumotlar tuman miqyosida bo‘lishi kerak, agar tumanga tegishli etarli ma’lumot bo‘lmasa bu materiallarni to‘liq, deb bo‘lmaydi, natijada ular karta tuzish ishlarini qiyinlashtiradi. Sotsial-iqtisodiy kartalar tuzishda ishlatiladigan materiallar bir xil o‘lchamda va ma’lum bir vaqtga tegishli bo‘lishi kera

• Sotsial-iqtisodiy kartalarni yaratish uchun asosan uchta tipdagi materiallardan foydalaniladi: kartografik , statistik va har xil geografik adabiyotlar, so‘nggi vaqtlarda aerokosmik manbalardan ham foydalanilmoqda. Sotsial-iqtisodiy kartalarni tuzishda mayda masshtabli kartalardan tashqari 1:25 000, 1:50 000 va 1:100 000 masshtabli yirik masshtabli kartalardan ham foydalaniladi. So‘nggi yillarda 1:1000 000, 1:2,5 mln. masshtabli umumgeografik kartalardan ham foydalanilmoqda. Bu kartalar tuzilayotganda kartani ishchi kartografik asosi ham bo‘lishi mumkin.

• O`lka xo`jaligining rivojlanishining asosiy ko`rsatkichlarini statistika boshqarmasining quyidagi nashrlaridan olish mumkin: «O`zbekiston xalq xo`jaligi», «Sanoat», «Qishloq xo`jaligi», «Transport», «Tabiat muxofazasi». Bundan tashqari statistik ma’lumotlarni maxalliy va markaziy matbuotdan , korxona va maxkamalardan ham olish mumkin. Masalan, iqlim va daryolar ko`rsatkichlari bo`yicha statistik ma’lumotlar «O`zbekiston gidrometeriologiya», markazidan, o`lkada joylashgan meteostantsiyalar va gidropostlardan ham olish mumkin

Foydalangan adabiyotlar: 1. Информационные технологии для историков: учеб. пособие к практикуму по курсу «Информатика и математика» / Ред. 2. Л.И.Бородкин. М.: Изд-во МГУ, 2006. 3. Христочевский С.А. Электронные мультимедийные учебники и энциклопедии // Информатика и оброзование. М., 2000. №2. С. 70- 77.Хроленко 3 4. А.Т. Современные информационные технологии для гуманитария: прак. рук. / А.Т. Хроленко, А.В. Денисов. – М.: Флинта: Наука, 2010.Lawrence J. Mc.Crank. Historical Information Science: An emerging Unidiscipline. Medford. New Jersey, 2002.

Похожие

Tarixiy manbalar

Yozma manbalar

O’zbek xonliklari tarixiga oid manbalar va adabiyotlar

O`rta osiyo tarixiga oid eng qadimgi manbalar

Markaziy Osiyo xalqlari tarixi bo`yicha qadimgi manbalar