Саноат, минерал (шифобахш) доривор, термал сувлари - Водное хозяйство - Презентации

Саноат, минерал (шифобахш) доривор, термал сувлари

Загружено в:

02.05.2024

Скачано:

0

Размер:

5054.404296875 KB

Саноат, минерал (шифобахш) доривор, термал сувлари

Режа:  1 . Саноат, минерал сувлар  2 . Шифобахш доривор, сувлари  3 . Термал сувлари

МИНЕРАЛ СУВЛАР  МИНЕРАЛ СУВЛАР — таркибида баъзи бир кимёвий элементлар ва бирикмалар, шунингдек, газлар бўлган сувлар. Таркибидаги эриган минералларнинг умумий миқдори 1 г/л гача бўлган сувлар чучук ҳисобланади. Баъзи денгиз ва кўл сувлари ҳам Минерал сувларга киради. Минерал сувларнинг маълум шифобахш хусусиятига ва иқтисодий жиҳатдан узоқ муддат фойдаланиш учун етарли миқдорга эга бўлганлари минерал сув манбалари деб аталади.

Сув таркибида йод, бром, литий, барий, темир ва б., газлардан карбонат ангидрид, радон, сульфат газлари бўлиши уларда шифобахш хусусият вужудга келтиради. Ер пўстида жойланишига қараб совуқ ва илиқ (20° атрофида), термал (иссиқ, 37° дан юқори), гипотермал (42° дан юқори) ҳамда қайноқ (100° ва ундан юқори) бўлади. Минералланиш миқдорига қараб: кучсиз (1—2г/л), кам (2—5 г/л), ўрта (5- 15 г/л), юқори (15-30 г/л), шўр (15—30 г/л), ва ўртача шўр (35 — 150 г/л) каби турларга бўлинади. Таркибида 2—20 г/л минерал тузлар бўлган Минерал сувлар истеъмол учун ишлатилади. Минерал сувларнинг шифобахш хусусияти таркибидаги фойдали элементлар, газлар, органик моддаларнинг сифати ва миқдорига қараб белгиланади. Минерал сувларнинг пайдо бўлиши, жойланиш қонуниятлари ва фойдаланиш масалаларини гидрогеология ва курортология ўрганади. Минерал сувларнинг органик ва кимёвий хоссаларини ўрганиш ва фойдаланишга топшириш б-н илмий тадқиқот муассасалари, лаб . ва ст-ялар шуғулланади. Ҳоз. санаторий ва шифохоналарда сунъий йўл билан олтингугуртли ва радонли Минерал сувлар тайёрланади.

Ўзбекистон Марказий Осиёда Минерал сувларга бой бўлган мамлакат . Республика худудида уларнинг табиатда маълум бўлган барча гуруҳ ва типлари аниқланган. Ўзбекистонда Минерал сувларнинг қуйидаги бальнеологик гурухлари бор: олтингугуртли, йод, бром, радонли ва карбонат ангидридли. Тошкент атрофи, Кизилкум, Зарафшон ва Марказий Кизилкум ҳавзалар гуруҳида, ҳамда Устюрт, Бухоро-Қарши, Сурхондарё ва Фарғона артезиан ҳавзаларининг юқори гидрогеологик қаватида тарқалган

Termal buloqlar Termal buloqlar - er osti suvlarining harorati 20 ° C dan yuqori. E'tibor bering, aytish ko'proq "ilmiy" geotermal buloqlar , chunki bu versiyada "geo" prefiksi suvni isitish manbasini ko'rsatadi. Tasniflash termal buloqlar suvlarining haroratiga qarab: Termal buloqlar iliq suvlar bilan - suv harorati 20 ° C dan yuqori bo'lgan buloqlar; Issiq suvli termal buloqlar - suv harorati 37-50 ° S bo'lgan buloqlar; Taxminan termal buloqlar chen issiq suv - suv harorati 50-100 ° S dan yuqori bo'lgan buloqlar Issiq suvni isitish mexanizmi Isitish mexanizmi termal suvlar ikkita algoritmga muvofiq sodir bo'ladi: 1. Isitish vulkanik faollik joylarida, vulqon magmasining kristallanishi natijasida hosil bo'lgan magmatik jinslar bilan suvning "aloqasi" tufayli sodir bo'ladi; 2. Isitish suvning aylanishi tufayli sodir bo'ladi, u er qobig'ining qalinligiga bir kilometrdan ko'proq cho'kib, "er mantiyasining geotermal issiqligini yutadi" va keyin konvektsiya qonunlariga muvofiq yuqoriga ko'tariladi

Termal buloq suvlaridan foydalanish Uzoq vaqt oldin issiq suv Ular odamlar tomonidan ikki yo'nalishda - issiqlik manbai va dorivor maqsadlarda ishlatilgan: • Issiqlik uylari - masalan, bugun ham Islandiya poytaxti Reykyavik er osti energiyasi bilan isitiladi. issiq suv ; • Balneologiyada Rim vannalari hammaga yaxshi ma'lum ...; • Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun; • Eng mashhur va mashhur fazilatlardan biri termal suvlar ularning shifobaxsh xususiyatlari bor. Er qobig'i bo'ylab aylanadigan suv geotermal buloqlar o'zlarida juda ko'p miqdordagi minerallarni eritib yuboradi, buning natijasida ular ajoyib shifobaxsh xususiyatlarga ega.

Минерал шифобаҳш сувлар Ўз таркибида маълум даражада минерал тузлари бўлган, ўзига хос хосса ва ҳусусиятларига, ҳарактга эга бўлган, киши танасига ва ички органларига у ёки бу даражада физиологик таъсир кўрсатувчи ер ости сувлари минерал шифобаҳш сувлар деб аталади. Минерал сув қаердан олинади, мисолар Чортоқ — қарийб ярим асрлик тарихга эга минерал сув брендидир. Ичимлик сувини олиш мақсадида 507 метр чуқурликда 32-рақамли қудуқ очилган. Мазкур қудуқда оддий ичимлик суви ўрнига субтермал (+30оС) хлорид-сулфат-натрий таркибига эга минерал сув борлиги аниқланди. Қудуқдан олинган минерал сув икки маротаба фаол кўмир билан тозаланади, кейин уч босқичда турли хил аралашмалардан халос этилади. Сўнгра ултрабинафша нурлари билан зарарсизлантирилади ва углевод икки оксиди билан бойитилади.

Ҳозирги вақтда минерал шифобаҳш сувларни классификациялари ишлаб чиқилган бўлиб, уларни у ёки бу классга ажратишга ёки киритишга асос бўладиган хосса ва ҳусусиятлари қуйдагилардан иборат: 1.Умумий минерализация даражаси; 2.Ион таркиби; 3.Газли таркиби ва газга тўйинганлиги; 4.Фаол микро элементларни миқдори; 5.Радиактивлик ҳусусияти; 6.Ишқорий-кислотали ҳусусиятлари, рН қийматини ўзгариши; 7.Ҳароратни ҳар хиллиги (Иванов, Невраев, 1965), жумладан минерал сувлар, уларни таркибидаги кимёвий компонентларни турига, миқдорига, шифобҳшлигига, сифтига қараб: карбонат ангидиридлари, олтингугуртли, иодли, бромли, темирли, радиоактивли

Термал сувлар Табиий ҳолатда ҳарорати 37-42 0 С ва ундан юқори бўлган сувлар термал сувлар деб аталади. Амалиётда ҳарорати 32-100 0 С оралиғида бўлган сувлар гипотермал, ҳарорати 100 0 С дан юқори бўлган сувлар қайноқ сувлар деб юритилади. Термал сувлари юқори ҳароратга эга бўлганлиги учун ўз таркибида жуда кўп миқдордаги кимёвий элементларни эриган ҳолда ушлаб туриш ҳусусиятига эга. Термал сувлар ер сатҳига нисбатан анча чуқурликда вужудга келиши ва ётганлиги, ҳамда асосан артезиан хавзалар майдонларида тарқалганлиги туфайли юқори босим остида бўлади. Шунинг учун бундай майдонларда тарқалганлиги туфайли юқори босим остида бўлади. Шунинг учун бундай майдонларда ўтказилган бурғилаш ишлари жараёнида баъзан ер юзасига ер ости сувларини бир неча ўн, хатто 100 метр баландликка отилиб чиқиш ҳолатларини учратиш мумкин.

Саноат аҳамиятга эга бўлган сувлар Ўз таркибида у ёки бу миқдордаги кимёвий компонентлар (иод, бром, олтингугурт, литий ва б.қ.) бўлган ва саноат мақсадлари учун уларни таркибидаги анашу микрокомпонентлардан маълум миқдорда ажратиб олиш мумкин бўлган сувларга саноат аҳамиятига эга бўлган минерал сувлар деб аталади. Шунинг учун ҳам бундай сувлар ҳар бир мамлакатнинг гидроминерал хомашёлар манбаи бўлиб ҳисобланади ва баҳоланади. Ҳозирги вақтда минерал сувлардан литий, вольфрам, цезий, мис, никель, иод, бром, олтингугурт элементларини ва бошқа шифобаҳш тузларни (хлорли, сульфатли, карбонатли) ажратиб олиш услублари ишлаб чиқилган бўлиб, олинган хомашё саноатда ва медицинада кенг қўлланилади. Саноат аҳамиятига эга бўлган минерал сувлар дунёни жуда кўп мамлакатларида (АқШ, Австралия, Греция, Россия, Чеховловская ва б.қ.) мавжуд

Похожие

Ер ости сувларини турлари ва уларнинг келиб чииши

Гидрогеологик тадқиқот усуллари

Грунтли ва бошқа материаллардан қуриладиган тўғонлар

Тоғ жинсларни сув-физик хоссалари

Тоғ жинсларни сув-физик хоссалари