Pedagogik tadqiqotlarda ijodning namoyon bo‘lishi. Ilmiy tadqiqotda ratsionallik va irratsionallik - Социология - Презентации

Pedagogik tadqiqotlarda ijodning namoyon bo‘lishi. Ilmiy tadqiqotda ratsionallik va irratsionallik

Загружено в:

25.01.2024

Скачано:

0

Размер:

2953.4208984375 KB

MAVZU. PEDAGOGIK TADQIQOTLARDA IJODNING NAMOYON BO‘LISHI. ILMIY TADQIQOTDA RATSIONALLIK VA IRRATSIONALLIK Reja: Pedagogik tadqiqotlarda bilish va ijod uyg‘unligi Bilish faoliyatida ijod va mehnat uyg‘unligi Kashfiyot va ixtirolar ijodiy faoliyat natijasi sifatida Insoniyat tarixidagi eng buyuk kashfiyotlar va ixtirolar.

Olamni bilish – ijodiy jarayon. Tafakkur va ijodni o‘zaro bir-biridan ajratib bo‘lmaydi. Tafakkursiz ijod bo‘lishi mumkin emas, Ayni vaqtda ijod bu – fikrlash, tafakkur jarayoni bo‘lib xisoblanadi Ijod – ijodiy tafakkur, fikrlash mahsuli. Ijod tushunchasini ng mohiyatini aniqlamoq uchun dastlab. «Fikrlash nima? Ijodiy fikrlash deganda nima nazarda tutiladi?» savollarni qo‘yish o‘rinli. Ijodiy fikrlash deganda ijodkor shaxsiga xos xususiyat, intellektual xislat nazarda tutiladi. Ijodiy fikrlash – bu narsa va hodisalarni shunchaki xissiy qabullash emas. Ijodiy fikrlash aql kuchini, intelluktual saloxiyatni ishga solishdir. Ijodiy fikr yuritish olamni tayyor bilimlar, tayin qoliplar vositasida anglash yemas. Ijodiy tafakkur olamni boshqalardan farqli, o‘zgacha ko‘rish, boshqalar ko‘rmagan, bilmagan narsani bilishdir.

Ijod – inson ruhiyatining faolligi, insonning yaratuvchilik faoliyati Ijod – takrorlan mas, unikal faoliyat. Ijod mazmuni, xususiyatlari, usullari, o‘ziga xosligi, takrorlanmasligi , kamyobligi bilan xarakterlidir. Ijod natijasi o‘laroq ijtimoiy ahamiyatga molik moddiy va madaniy qadriyatlar yaratiladiIjodiy tafakkur namoyon bo‘lishning eng yuqori shakli ijod xisoblanadi

IJOD moddiy va ma’naviy madaniyat sohalarida turlicha shakllarda namoyon bo‘ladi: Texnika ijodiyoti, ishlab chiqarish sohasidagi ijodiyot; ijodning san’atga, siyosatga xos ko‘rinishlari va ilmiy ijod shular jumlasidandir. Ijodiy jarayon – bilimlarga ham taalluqli.

Insonnig olam xaqidagi bilimlari ikki ko‘rinishda namoyon bo‘ladi: 2. Olamni ilmiy-nazariy anglash orqali hosil qilinadigan bilimlar 1.Kundalik xayotga zarur, kundalik turmush jarayonida hosil qilinadigan, amaliy xarakterga ega bo‘lgan bilimlar.

Insonning ijodiy qobiliyatlari ilmiy bilish jarayonida namoyon bo‘ladi . 1. Ilmiy bilishdan ko‘zda tutilgan maqsad – olam, uning mohiyati, qonuniyatlarini anglash 2. Ilmiy bilish natijasi – xaqiqat. Xaqiqat – obyektiv mazmunga yenga bilim 3. Ilmiy bilish – olamni ma’naviy o‘zlashtirishning o‘ziga xos usuli hisoblanadi va uning natijalari fanlar mazmunida aks yetadi. 4.Ilmiy bilish olam, undagi narsa, xodisa, jarayonlar xaqida obyektiv mazmunga ega bo‘lgan bilimlarni xosil qilish jarayoni 5. Ilmiy bilish natijalari o‘ziga xos til vositasida ifodalanadi. Bu tabiiy yoki sun’iy til bo‘lishi mumkin. 6. Ilmiy bilim asoslanganlikni, isbotni talab yetadi. Lekin xamma bilimlarning isbotini talab qilish shart yemas. 7. Ilmiy bilish obyekti o‘ziga xosligi bilan xarakterlanadi.

8. Ilmiy bilimlarni xosil qilishining o‘ziga xos moddiy vositalari, asbob- uskunalar (astronomiyada – teleskop, fizikada – lazer texnikasi, tezlashtirgichlar, atom reaktorlari, reaktiv dvigatellar) mavjud. Ayni vaqtda ilmiy tadqiqot ishlarida bilishning maxsus usullari (mantiq, matematik metod, korrelyatsion taxlil)dan foydalanish talab qilinadi. Ruhshunoslar inson qobiliyatining ikki darajasini farqlaydilar: - reproduktiv aks ettirish xususiyatidan kelib chiqadigan ijodiy qobiliyat.- ijo d iy aks ye tti rish q o b iliyati . Ijo d iy aks yetti rish ijo d iy q o b iliyat m avju d ligid an d alo lat b e rad i.

Ilmiy ijod o‘zining bir qator xususiyatlari bilan ijodning boshqa shakllaridan farqlanadi. 4. Ilmiy ijod natijasi – bilim. Bilimning asosiy xususiyati uning tizimliligi va asoslanganligi . 5. Ilmiy ijodda qo‘llanadigan maxsus usullar bor. Ular ilmiy bilish usullari, deb ataladi . 6. Ilmiy ijod natijalari bo‘lmish bilimlar taraqqiyoti jamiyatda o‘ziga xos ilmiy muassasa va tashkilotlarning shakllanishiga sababchi bo‘ladi.1. Ilmiy ijod olamni chuqur bilish asosiga qurilgan bo‘ladi. 2. Ilmiy ijod chin bilimlar, xaqiqatlarni xosil qilishga yo‘naltirilgan 3. Ilmiy ijod bir butun, yaxlitlikni o‘zida ifodalaydigan jarayon.

Ijodiy jarayon bosqichlari, deganda quyidagilar nazarda tutiladi: 1. Ilmiy bilimlar bilan reallik orasidagi nomuvofiqlikni, zaruriyatni anglash asosida tadqiqot obyektini aniqlash, ilmiy muammoni izlash va topish. 2. Muammo yuzasidan ma’lumotlar to‘plash. Adabiyotlar ustida ishlash. Muammoga taalluqli ilmiy g‘oyalar bilan yaqindan tanishish, muayyan bilim zapaslariga yega bo‘lish. 3. Tadqiqot usullarini aniqlash. 4. Ilmiy muammoni hal qilish yo‘llarini izlash. 5. Ilmiy g‘oyani shakllantirish, tadqiqotchining kashfiyoti. U muammoning yechimiga qanday yangilik qo‘shdi? 6. Olingan ilmiy natijalarni muayyan tartibga, tizimga solish va rasmiylashtirish.

Похожие

Ilmiy tadqiqotda – sinergetika muammosi

Ilmiy tadqiqotda tushunish va tushuntirishning ahamiyati

Ilmiy tadqiqotlarni prognozlashtirish. Ilmiy bashorat uning ilmiy tadqiqotdagi o‘rni

Sotsiologiyaning paydo bo‘lishi va rivojlanishida O.Kont va Abu Nasr Forobiylarning tutgan o\\'rni

Empirik sotsiologik tadqiqotlarni tashkil etish va metodlari