Кунжут ва махсар биологияси, етиштириш технологияси - Сельское и лесное хозяйство - Презентации

Кунжут ва махсар биологияси, етиштириш технологияси

Загружено в:

31.01.2023

Скачано:

0

Размер:

338.5 KB

Кунжут ва махсар биологияси, етиштириш технологияси “ Ўсимликшунослик” фани

Режа:Режа:  1. КУНЖУТ ЎСИМЛИГИ1. КУНЖУТ ЎСИМЛИГИ  2. МАХСАР ЎСИМЛИГИ 2. МАХСАР ЎСИМЛИГИ

 КУНЖУТКУНЖУТ АҲАМИЯТИ. Кунжут (сезам) мойи сифати ва таъми бўйича бошқа мойлардан устун туради. Кунжут энг қимматли мойли экинлардандир.Унинг уруғида 48-63% мой, 16-19% оқсил ва 16- 17% азотсиз моддалар мавжуд. Кунжут мойи юқори сифатли ўсимлик мойи ҳисобланади.Унинг мойи ярим қурийдиган, йод сони 103-112 га тенг, совитиш усули билан олинган кунжут мойи оч сариқ рангли ва хидсиз бўлади, истъемол учун энг яхши мой ҳисобланади, консерва, қандолат маҳсулоти, маргарин тайёрлашда ва табобатда ишлатилади.+обиғидан тозаланган ва уруғи майдаланган кунжутдан юқори навли ҳолва тайёрланади (таҳин ҳолваси). Гули ва танасидан парфюмерияда қўлланиладиган ёқимли хидли моддалар олинади. Иссиқ усулда олинган мой нусха олиш учун махсус қоғоз ва тушь ишлаб чиқаришда қўлланилади. Кунжараси тўйимли озуқадир. Кунжут кунжарасида 40% оқсил, 8% мой бўлади, у қандолат саноатида кенг қўлланилади ва молларга озуқа сифатида берилади.

ТАРИХИ.ТАРИХИ.  Кунжутнинг уруғи Миср фараонларининг Пирамидаларида топилган. Кунжутнинг уруғи Миср фараонларининг Пирамидаларида топилган. Кунжут мойи (сезам мойи) Александр Македонскийнинг юришларида кўп Кунжут мойи (сезам мойи) Александр Македонскийнинг юришларида кўп қўлланилган. Грек аскарлари кунжут мойини суртиб баданига совуқдан қўлланилган. Грек аскарлари кунжут мойини суртиб баданига совуқдан сақланишган. Кўп олимлар кунжут Ҳиндистондан тарқалган деб сақланишган. Кўп олимлар кунжут Ҳиндистондан тарқалган деб ҳисоблашган, чунки Ҳиндистонда бу ўсимлик қадимдан экилиб ҳисоблашган, чунки Ҳиндистонда бу ўсимлик қадимдан экилиб келинган.Кунжутнинг келиб чиқиши тўғрисида олимлар бир ҳил фикрда келинган.Кунжутнинг келиб чиқиши тўғрисида олимлар бир ҳил фикрда эмас. Кунжутнинг ватани деб Жанубий Африка, Жанубий Осиё (Ҳиндистон). эмас. Кунжутнинг ватани деб Жанубий Африка, Жанубий Осиё (Ҳиндистон). Жанубий Африкада кунжут кўп экилмайди, аммо энг кўп турларнинг сони Жанубий Африкада кунжут кўп экилмайди, аммо энг кўп турларнинг сони шу минтақада учрайди:35-та туридан 28-таси Африкада учрайди.Ёввойи шу минтақада учрайди:35-та туридан 28-таси Африкада учрайди.Ёввойи ҳолда ҳам сезам турлари фақат жанубий Африкада учрайди.Аксарият ҳолда ҳолда ҳам сезам турлари фақат жанубий Африкада учрайди.Аксарият ҳолда олимларнинг маълумотлари бўйича кунжут жанубий Африкадан Эфиопия олимларнинг маълумотлари бўйича кунжут жанубий Африкадан Эфиопия ва Эритрея орқали Ҳиндистонга ўтган ва шу худудда шароит маъқул ва Эритрея орқали Ҳиндистонга ўтган ва шу худудда шароит маъқул бўлганлиги туфайли кенг тарқалган. Ҳиндистондан кунжут икки йўл билан бўлганлиги туфайли кенг тарқалган. Ҳиндистондан кунжут икки йўл билан бошқа минтақаларга тарқалган. Биринчи йўл-бу ғарб томон: Афғонистон, бошқа минтақаларга тарқалган. Биринчи йўл-бу ғарб томон: Афғонистон, Ўрта Осиёдан Ўртаер денгиз соҳилларигача. Иккинчи йўл-Хитой ва Ўрта Осиёдан Ўртаер денгиз соҳилларигача. Иккинчи йўл-Хитой ва Япония, шу ерда жуда кўп маҳаллий шакллари вужудга келган.Кунжут кенг Япония, шу ерда жуда кўп маҳаллий шакллари вужудга келган.Кунжут кенг тарқалган дала экинидир. У Ҳиндистон, Покистон, Хитой, Корея, Япония, тарқалган дала экинидир. У Ҳиндистон, Покистон, Хитой, Корея, Япония, Эрон, Афғонистон, Исроил, Судан, Миср, Сомали, Сиам, Бразилия, Эрон, Афғонистон, Исроил, Судан, Миср, Сомали, Сиам, Бразилия, Мексика, Греция, Болгария, Италия, Испания, Ўрта Осиё, Кавказда Мексика, Греция, Болгария, Италия, Испания, Ўрта Осиё, Кавказда экилмоқда Ер юзида экин майдони6,73 млн.га. экилмоқда Ер юзида экин майдони6,73 млн.га.  Ўзбекистонда 1998 йилда 2,85 минг.га ерга экилган, ўртача ҳосил 4,1 ц/га Ўзбекистонда 1998 йилда 2,85 минг.га ерга экилган, ўртача ҳосил 4,1 ц/га бўлган. Сувли ерларда 8-10 ц/га ҳосил беради.бўлган. Сувли ерларда 8-10 ц/га ҳосил беради.

 СИСТЕМАТИКАСИСИСТЕМАТИКАСИ ..  Кунжут бир йиллик ўсимлик бўлиб, кунжутдошлар-Pedaliaceae -Кунжут бир йиллик ўсимлик бўлиб, кунжутдошлар-Pedaliaceae - оиласига, Sesamum indicum L. маданий турига мансуб бир йиллик оиласига, Sesamum indicum L. маданий турига мансуб бир йиллик ўсимлик.ўсимлик.  БИОЛОГИЯ.БИОЛОГИЯ.  Иссиқсевар ўсимлик.Ҳаво харорати 0,2° гуллар қораяди, 3° Иссиқсевар ўсимлик.Ҳаво харорати 0,2° гуллар қораяди, 3° совуқда ўсимлик нобуд бўлади.Суткалик харорат йиғиндиси 2500°С совуқда ўсимлик нобуд бўлади.Суткалик харорат йиғиндиси 2500°С атрофида.Уруғи 15-18°да униб чиқади. майсалари-4° совуқда нобуд атрофида.Уруғи 15-18°да униб чиқади. майсалари-4° совуқда нобуд бўлади, муқобил ҳарорат-22-25°, ўсув даврида ҳарорат 15°дан паст бўлади, муқобил ҳарорат-22-25°, ўсув даврида ҳарорат 15°дан паст бўлса, ўсишдан тўхтайди. Фойдали харорат йиғиндиси ўртача 2500°С бўлса, ўсишдан тўхтайди. Фойдали харорат йиғиндиси ўртача 2500°С Ўсув даврининг дастлабки 30-40 кунда секин ўсади ва бегона ўтлар Ўсув даврининг дастлабки 30-40 кунда секин ўсади ва бегона ўтлар орасида қолиб кетади Майса 4-кунга чиқади Амал даврининг орасида қолиб кетади Майса 4-кунга чиқади Амал даврининг лавомийлиги бўйича кунжут бўлинади:лавомийлиги бўйича кунжут бўлинади:  эртапишар-78-85эртапишар-78-85  -ўртапишар – 95-120 -ўртапишар – 95-120  кечпишар- 120 кундан ортиқ. Кечпишар навлари Ўзбекистонда кечпишар- 120 кундан ортиқ. Кечпишар навлари Ўзбекистонда етилмайди(ҳинд навлари)етилмайди(ҳинд навлари)  Сувга талабчанлиги униб чиқиш ва майсалаш даврларида юқори Сувга талабчанлиги униб чиқиш ва майсалаш даврларида юқори бўлади.бўлади. Қаттиқ шамол бўлса гуллари пуч бўлади. Кунжут ўтлоқи-қумоқ Қаттиқ шамол бўлса гуллари пуч бўлади. Кунжут ўтлоқи-қумоқ тупроқларда, қора тупроқда яхши ривожланади. Ботқоқланган, тупроқларда, қора тупроқда яхши ривожланади. Ботқоқланган, шўрланган , оғир лойли тупроқларда етиштирилмайди. Кунжут ўзидан шўрланган , оғир лойли тупроқларда етиштирилмайди. Кунжут ўзидан чангланади.Четдан ҳам чангланади. Яровизация даври қисқа ўтади чангланади.Четдан ҳам чангланади. Яровизация даври қисқа ўтади Сўлиш касаллигидан кўп шикастланади.Сўлиш касаллигидан кўп шикастланади.

Етиштириш Етиштириш технологияси. технологияси.  Ўтмишдош.Ўтмишдош. Кунжут амал даврининг бошланишида Кунжут амал даврининг бошланишида жуда секин ўсади, шунинг учун фақат бегона жуда секин ўсади, шунинг учун фақат бегона ўтлардан тозаланган, унумдор ерлар талаб қи ли ўтлардан тозаланган, унумдор ерлар талаб қи ли нади.. Бўз ёки енгил соз ўрмон тупроқли, ғовакли, нади.. Бўз ёки енгил соз ўрмон тупроқли, ғовакли, етарли даражада унумдор ва бегона ўтлар босмаган етарли даражада унумдор ва бегона ўтлар босмаган ерлар кунжут учун яхши ҳисобланади.Шўр ва оғир ерлар кунжут учун яхши ҳисобланади.Шўр ва оғир тупроқ кунжут учун ярамайди. Сўлиш касалидан кўп тупроқ кунжут учун ярамайди. Сўлиш касалидан кўп зарар кўради. Кунжут учун асосий ўтмишдошлар зарар кўради. Кунжут учун асосий ўтмишдошлар дуккакли дон экинлари, маккажўхори, жўхори ва дуккакли дон экинлари, маккажўхори, жўхори ва беда ҳисобланади.КУнжут бир бор экилган ерга 6-7 беда ҳисобланади.КУнжут бир бор экилган ерга 6-7 йилдан кейин қайта экилади, сабаби-касаллик ва йилдан кейин қайта экилади, сабаби-касаллик ва зараркунандалар билан кўп шикастланади.зараркунандалар билан кўп шикастланади.

ЎғитлашЎғитлаш ..  Ер ҳайдашдан олдин бир гектар ерга Ер ҳайдашдан олдин бир гектар ерга 10-15 т гўнг, 60-80 кг фосфор солинади. 10-15 т гўнг, 60-80 кг фосфор солинади. Баҳорда экишдан олдин гектарига 20-30 Баҳорда экишдан олдин гектарига 20-30 кг азот солиниб, 2 марта қўшимча кг азот солиниб, 2 марта қўшимча озиқлантирилади, ҳар бирида 40-50 кг/га озиқлантирилади, ҳар бирида 40-50 кг/га азот ишлатилади. Олимларнинг азот ишлатилади. Олимларнинг маълумоти бўйича органик ва минерал маълумоти бўйича органик ва минерал ўғитлар кунжут ҳосилдорлигига кескин ўғитлар кунжут ҳосилдорлигига кескин таъсир кўрсатади:таъсир кўрсатади:

№ Вариантлар Ҳосил,ц/га Қ ўшимча ҳосил,ц/га 1 Назорат-ўғитсиз 9,3 - 2 N30P30 9,8 0.5 3 N30P30K30 – P60 9,9 0.6 4 P60 10,6 1.3 5 N60P60 10,5 1.2 6 N60P60K60 10,7 1.4 7 N90P90 10,4 1.1 8 N90P90K90 10,8 1.5 9 Гўнг-10 т. N30P30 10,2 0.9 10 Гўнг-10 т N30P30K30 10,8 1.5 11 Гўнг-20 т 10,1 0.8КУНЖУТ ҲОСИЛДОРЛИГИ

Ерга ишлов беришЕрга ишлов бериш  Кунжут ернинг чуқур ишланишини талаб қилади. Кунжут ернинг чуқур ишланишини талаб қилади. ЧЧ ии мқирқарли плуг билан 25-27 см чуқурликда ҳайдалади. мқирқарли плуг билан 25-27 см чуқурликда ҳайдалади. Шўрланган ерлар, албатта, ювилади, сув камчил жойларда Шўрланган ерлар, албатта, ювилади, сув камчил жойларда яхоб суви берилади. Эрта баҳорда борона қилинади. яхоб суви берилади. Эрта баҳорда борона қилинади. Экишгача 1-2 марта культивация ва борона қилинади.Экишгача 1-2 марта культивация ва борона қилинади.  Бегона ўт кам босган далаларда апрелнинг биринчи Бегона ўт кам босган далаларда апрелнинг биринчи ярмида 8-10 см чуқурликда бир марта культивация ва ярмида 8-10 см чуқурликда бир марта культивация ва бороналаш етарлидир.бороналаш етарлидир. Бегона ўт кўп босган далалар 2 Бегона ўт кўп босган далалар 2 марта: апрелнинг бошида 10-12 см чуқурликда ва апрелнинг марта: апрелнинг бошида 10-12 см чуқурликда ва апрелнинг иккинчи ярмида 8-10 см чуқурликда культивация қилинади.иккинчи ярмида 8-10 см чуқурликда культивация қилинади.  Экишдан олдин майдон эгатлар орқали суғорилади. Экишдан олдин майдон эгатлар орқали суғорилади. Тупроқ етилиши билан культиваторда ишланади, ундан Тупроқ етилиши билан культиваторда ишланади, ундан кейин бороналапнади ва мола босилади.кейин бороналапнади ва мола босилади. Сизот сувлари ер Сизот сувлари ер юзасига яқин бўлган жойларда кўпинча кўкламда экишдан юзасига яқин бўлган жойларда кўпинча кўкламда экишдан олдин суғорилмайди.олдин суғорилмайди.

УРУҒ ВА УНИ ЭКИШУРУҒ ВА УНИ ЭКИШ  Экиладиган уруғ сифатига эътибор Экиладиган уруғ сифатига эътибор берилади. Уруғнинг тозалиги 95-98% дан берилади. Уруғнинг тозалиги 95-98% дан кам бўлмаслиги, унувчанлиги 85-95% кам бўлмаслиги, унувчанлиги 85-95% бўлиши керак. КУнжут кеч кўкламда-май бўлиши керак. КУнжут кеч кўкламда-май ойида экилади. Анғизга 10-15 июнда ойида экилади. Анғизга 10-15 июнда экилиши зарур. КУнжут кенг қаторлаб экилиши зарур. КУнжут кенг қаторлаб экилади, қатор ораси 60-70см ,экиш экилади, қатор ораси 60-70см ,экиш чуқурлиги 3-5 см бўлади. Бир гектарга 1,5-чуқурлиги 3-5 см бўлади. Бир гектарга 1,5- 2,0 млн.дона ёки 5-6 кг уруғ экилади. Экиш 2,0 млн.дона ёки 5-6 кг уруғ экилади. Экиш билан бир қаторда эгатлар олинади ва билан бир қаторда эгатлар олинади ва қондириб суғорилади.қондириб суғорилади.

Парваришлаш ва ҳосилни Парваришлаш ва ҳосилни йиғишйиғиш  Ўсув даврида 2-3 марта культивация қилинади, ягана Ўсув даврида 2-3 марта культивация қилинади, ягана қилинмайди, 2-4 марта суғорилади, гуллагунча 1-2 марта қилинмайди, 2-4 марта суғорилади, гуллагунча 1-2 марта суғорилади, гуллаш даврида 2 марта сув берилади. суғорилади, гуллаш даврида 2 марта сув берилади. СС ии зот сувлари яқитн жойлашган ерларда 1-2 марта зот сувлари яқитн жойлашган ерларда 1-2 марта суғорилади.суғорилади.  Ўсимлик сарғайиб барглари тўкилади, пастки Ўсимлик сарғайиб барглари тўкилади, пастки кўсакчалари олдин етилади. Вкўсакчалари олдин етилади. В аа қтида ҳосил йиғилмаса, қтида ҳосил йиғилмаса, кўсакчалар ёрилиб уруғ тўкилади. Ўроқ машинасида ўриб кўсакчалар ёрилиб уруғ тўкилади. Ўроқ машинасида ўриб йиғиб олинган кунжут боғланиб хирмонда қуритилади ва йиғиб олинган кунжут боғланиб хирмонда қуритилади ва 10-12 кундан кейин янчилади.Ўсимликни пастга қапратган 10-12 кундан кейин янчилади.Ўсимликни пастга қапратган ҳолда қоқиб олинади.ҳолда қоқиб олинади.  Дон тозалаш машиналарда тозаланади ва қопда ёки Дон тозалаш машиналарда тозаланади ва қопда ёки 20-30 см баландликдаги тоза ерда сақланади. 20-30 см баландликдаги тоза ерда сақланади. СС аа қланадиган уруғликда намлик 9қланадиган уруғликда намлик 9 % дан кўп бўлмаслиги % дан кўп бўлмаслиги керак.керак.

МАХСАРМАХСАР Аҳамияти.Аҳамияти.  Уруғининг таркибида 17-37% ярим қурийдиган оқ Уруғининг таркибида 17-37% ярим қурийдиган оқ сариқ рангли мой бўлади. Пўсти тозаланган уруғдан сариқ рангли мой бўлади. Пўсти тозаланган уруғдан олинган мой ўзинингг таъм сифати бўйича кунгабоқар олинган мой ўзинингг таъм сифати бўйича кунгабоқар мойидан қолишмайди.мойидан қолишмайди.  Мойи озиқМойи озиқ -овқат учун маргарин тайёрлашда, -овқат учун маргарин тайёрлашда, шунингдек, у техник аҳамиятга эга бўлиб, алифмой, шунингдек, у техник аҳамиятга эга бўлиб, алифмой, линолеум, совун ва бошқа маҳсулотлар олинади. линолеум, совун ва бошқа маҳсулотлар олинади. Кунжараси аччиқ бўлади.Шунин учун ўғит сифатида Кунжараси аччиқ бўлади.Шунин учун ўғит сифатида ишлатилади. Лалми ерларда пичан, кўкат, ва силос ишлатилади. Лалми ерларда пичан, кўкат, ва силос учун экилади, уни туялар, қўйлар ва қорамол яхши учун экилади, уни туялар, қўйлар ва қорамол яхши ейди.МАхсар экилган майдон қоракўл қўйлари учун ейди.МАхсар экилган майдон қоракўл қўйлари учун яхши яйлов ҳисобланади.яхши яйлов ҳисобланади.

Тарихи.Тарихи.  Қадимдан Миср ва Ҳиндистонда маълум бўлган, гулбаргларидан Қадимдан Миср ва Ҳиндистонда маълум бўлган, гулбаргларидан тайёрланган бўёқлар кенг қўлланилган.Эрамизгача бўлган 16 асрга оид тайёрланган бўёқлар кенг қўлланилган.Эрамизгача бўлган 16 асрга оид қазилмаларда махсарнинг қуриган гуллари топилган. Араб тилида «усфур» қазилмаларда махсарнинг қуриган гуллари топилган. Араб тилида «усфур» деб номланган. Шу номдан руссча номи келиб чиққан деб ҳисобланади. деб номланган. Шу номдан руссча номи келиб чиққан деб ҳисобланади. Қадимдан экилиб келинаётган экин сифатида бу Шимолий Африкада, Олд Қадимдан экилиб келинаётган экин сифатида бу Шимолий Африкада, Олд Осиёда, Афғонистонда, Месопотамия, Кичик Осиё, Сурия, Палестин, Осиёда, Афғонистонда, Месопотамия, Кичик Осиё, Сурия, Палестин, Кавказорти Бирлашган Араб Амирлиги,Э рон, Ўрта ва Жанубий Америкада Кавказорти Бирлашган Араб Амирлиги,Э рон, Ўрта ва Жанубий Америкада экилади ва Туркманистонда кенг экилмоқда. Туркманистонда махсар мойи экилади ва Туркманистонда кенг экилмоқда. Туркманистонда махсар мойи озиқ-овқатда ва чироқ ёндиришда ишлатилган.озиқ-овқатда ва чироқ ёндиришда ишлатилган.  Пахтачилик ривожланган сари махсар экини камайган, чунки чигит мойи Пахтачилик ривожланган сари махсар экини камайган, чунки чигит мойи истъемол қилинган.Европанинг жанубий районларида, Францияда экила истъемол қилинган.Европанинг жанубий районларида, Францияда экила бошланган.Махсар аввал фақат бўёқ ишлаб чиқариш учун экилган. Аммо бошланган.Махсар аввал фақат бўёқ ишлаб чиқариш учун экилган. Аммо сунъий анилин бўёқлар ишлаб чиқиши тўхтатилади, махсар мойли экин сунъий анилин бўёқлар ишлаб чиқиши тўхтатилади, махсар мойли экин сифатида сақланди. Ўзбекистонда 1998 йил 40,38 минг гектарга сифатида сақланди. Ўзбекистонда 1998 йил 40,38 минг гектарга экилган.Қурғоқчиликка чидамли бўлганлиги учун у лалми ерларда кенг экилган.Қурғоқчиликка чидамли бўлганлиги учун у лалми ерларда кенг тарқалган.Лалми ерларда ундан 3-4 ц/га уруғ ва 45-60 ц/га кўкат олинади тарқалган.Лалми ерларда ундан 3-4 ц/га уруғ ва 45-60 ц/га кўкат олинади ёки 16-23 ц/га пичан олинади.ёки 16-23 ц/га пичан олинади.

 СистематикасиСистематикаси ..  Махсар қоқидошлар Asteraceae оиласига ва Carthamus Махсар қоқидошлар Asteraceae оиласига ва Carthamus tinctorius L..авлоди ва турига мансуб бир йиллик ўсимлик. tinctorius L..авлоди ва турига мансуб бир йиллик ўсимлик. Махсар авлоди ўз ичига 19-та турни олади, аммо фақат битта Махсар авлоди ўз ичига 19-та турни олади, аммо фақат битта маданий тури экилади. Бу тур 5-та туршҳилларига бўлинади. маданий тури экилади. Бу тур 5-та туршҳилларига бўлинади. Турхиллар морфологик белгилар билан фарқ қилади. Турхиллар морфологик белгилар билан фарқ қилади.  БиологиясиБиологияси ..  Махсар қуруқ континентал иқлим ўсимлиги, қурғоқчиликка ва Махсар қуруқ континентал иқлим ўсимлиги, қурғоқчиликка ва жуда иссиққа чидамли.жуда иссиққа чидамли.  Ўсиш даври.95-135 кун давом этади, майса 2-5°да униб Ўсиш даври.95-135 кун давом этади, майса 2-5°да униб чиқади, муқобил ҳарорат 22-25°, майсаси -3-4 ° совуққа чиқади, муқобил ҳарорат 22-25°, майсаси -3-4 ° совуққа бардош беради.бардош беради.  Зараркунандалардан махсар узунтумшуғи, махсар чивини Зараркунандалардан махсар узунтумшуғи, махсар чивини билан зарарланади. Уруғи тиканли ва тикансиз бўлади. билан зарарланади. Уруғи тиканли ва тикансиз бўлади. Тикансиз махсар уруғи экилади. Тикансиз махсар уруғи экилади.

Етиштириш Етиштириш технологияси.технологияси.  ММ аа хсар уруғи дуккакли дон экинларидан бўшаган ерларга экилади. Мхсар уруғи дуккакли дон экинларидан бўшаган ерларга экилади. М аа хсар хсар экиладиган шудгор чимқирқарли плуг билан 22-24 см чуқурликда экиладиган шудгор чимқирқарли плуг билан 22-24 см чуқурликда ҳайдалади.Баҳорда борона қилинади ва экишдан олдин 6-8 см чуқурликда ҳайдалади.Баҳорда борона қилинади ва экишдан олдин 6-8 см чуқурликда культивация қилиниб кетидан бороналанади.культивация қилиниб кетидан бороналанади.  Экишга тоза, йирик уруғлар ажратилади.Экишга тоза, йирик уруғлар ажратилади. Унувчанлиги сифатига қараб 85-Унувчанлиги сифатига қараб 85- 95 % бўлиши керак. МАхсар эрта баҳорги дон экинлари билан бир вақтда 95 % бўлиши керак. МАхсар эрта баҳорги дон экинлари билан бир вақтда экилади. Мэкилади. М аа хсарни кузда ҳам экиш мумкин, аммо ҳосил камроқ бўлади.хсарни кузда ҳам экиш мумкин, аммо ҳосил камроқ бўлади.  ММ аа хсар кенг қаторлаб-қатор ораси 60 см қилиб экилади. Баҳорда экилганда хсар кенг қаторлаб-қатор ораси 60 см қилиб экилади. Баҳорда экилганда 6-8 кг, кузда 8-10 кг/га уруғ экилади. Экиш чуқурлиги баҳорда 4-6 см, кузда 5-7 6-8 кг, кузда 8-10 кг/га уруғ экилади. Экиш чуқурлиги баҳорда 4-6 см, кузда 5-7 см бўлади. Кўкат олиш учун махсар 30-45 см кенгликда экилади, гектарига 12-15 см бўлади. Кўкат олиш учун махсар 30-45 см кенгликда экилади, гектарига 12-15 кг экилади. Мкг экилади. М аа хсар тоғ ва тоғолди лалми ерларида ёппасига қаторлаб 25 кг/га хсар тоғ ва тоғолди лалми ерларида ёппасига қаторлаб 25 кг/га ҳисобида экилади.ҳисобида экилади.  Махсар механизация ёрдамида етиштирилади. Дончидикда қўлланадиган Махсар механизация ёрдамида етиштирилади. Дончидикда қўлланадиган машиналар махсарга ҳам тўғри келади. Эрта ўсиб чиққан бегона ўтлар, баҳорда машиналар махсарга ҳам тўғри келади. Эрта ўсиб чиққан бегона ўтлар, баҳорда ҳосил бўладиган қатқалоқ ва қаторлар кўндалангига борона билан ишланиб, ҳосил бўладиган қатқалоқ ва қаторлар кўндалангига борона билан ишланиб, йўқ қилинади. Кузда экилган махсар экини эрта баҳорда кўндалангига борона йўқ қилинади. Кузда экилган махсар экини эрта баҳорда кўндалангига борона қилинади, ўсув даврида қатор ораси 2-3 марта ишланади.қилинади, ўсув даврида қатор ораси 2-3 марта ишланади.

Ҳосилни йиғиб олишҲосилни йиғиб олиш ..  Махсар етилганда тўкилмайди, уруғи Махсар етилганда тўкилмайди, уруғи тўла етилганда дон комбайнлари ёрдамида тўла етилганда дон комбайнлари ёрдамида йиғиб олинади. Янчилган уруғ дон йиғиб олинади. Янчилган уруғ дон тозалайдиган машиналарда тозаланади ва тозалайдиган машиналарда тозаланади ва усти ёпиқ омборларда сақланади. усти ёпиқ омборларда сақланади. Сақланадиган уруғнинг намлиги 13% дан Сақланадиган уруғнинг намлиги 13% дан ошмаслиги лозим. Чорва молларга ошмаслиги лозим. Чорва молларга озуқалар тайёрлаш учун ўроқ машиналар озуқалар тайёрлаш учун ўроқ машиналар ёрдамида ўрилади.ёрдамида ўрилади.

ЭЭ ЪТИБОРИНГИЗ ЪТИБОРИНГИЗ УЧУН УЧУН РАҲМАТ!РАҲМАТ!

Похожие

Буғдойнинг биологияси ва етиштириш технологияси

Шолининг биологияси ва етиштириш технологияси

Буғдой - аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Соя аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Шоли - аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси