Буғдой - аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси - Сельское и лесное хозяйство - Презентации

Буғдой - аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Загружено в:

25.01.2023

Скачано:

0

Размер:

7609.5 KB

БуғдойБуғдой - аҳамияти,- аҳамияти, биологияси ва етиштириш биологияси ва етиштириш технологияситехнологияси

РЕЖА 1. Буғдой - аҳамияти, келиб чиқиши, тарқалиши. 2. Буғдой биологияси ва Давлат Реестрига киритилган навлари. 3. Буғдой етиштириш технологияси.

 Буғдой энг кўп тарқалган асосий донли экинларидан бири ҳисобланади. Бутун дунё халқларининг яр-мидан кўпроғи озиқ- овқат сифатида буғдой нонидан фойдаланади. Буғдой ноннинг таркибида oқсил ва крахмал кўп, оқсил молдалар асосан клейковина таркибида бўлганлиги учун унинг унидан сифатли нон тайёрланади. Буғдой нони ўзининг таъми, тўйимлилиги ва ҳазм бўлиши билан юқори баҳоланади. Буғдой донининг таркибида унинг навига, экиш шapoитиra қараб 11,0 % дан 18-19 % гача оқсил моддаси бўлади.  Буғдой нонидаги оқсилни ҳазм бўлиши 95 % ни ташкил қилади.Бундан ташқари, буғдой донидан ёрма тайёрланади, унинг уни макарон ва кондитер саноатида ишлатилади. Буғдойнинг сомони ва похоли ем-хашак сифатида чорва молларига берилади, янчишдан чиққан чиқиндилари юкори сифатли озуқа ҳисобланади. Техникада буғдой донидан спирт, крахмал, клейковина, декстрин, клей ва бошқа ҳар хил маҳулотлар олинади.  Буғдой донининг сифати, яъни таркибидаги оқсил, клейковина унинг навига буғдой етиштирилаётган минтақанинг тупроқ-иқлим шароитига кқраб ўзгаради 1. БУҒДОЙНИНГ ХАЛҚ ХЎЖАЛИГИДАГИ AҲАМИЯТИ.

БУҒДОЙНИНГ БУҒДОЙНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШИ ВА ТАРҚАЛИШИКЕЛИБ ЧИҚИШИ ВА ТАРҚАЛИШИ  Буғдой энг қадимги маданий ўсимликлардан ҳисобланади. У Мисрда эрамиздан 6000 йил олдин экилган, 6у даврда M исрда суғориладиган деҳқончилик рнвожланган. Закавказьеда, Украинада, Европа ва Осиёла буғдой эрамиздан 4000 йил олдин экилган. Буғдойнинг келиб чиқиши ва унинг биринчи экилган минтақалари тўғрисида аниқ бир маълумот йўқ.  Ле к ин хозирги вақтда ҳам Арманистон, Грузия ва Озорбайжон - нинг тоғли туманларида буғдойнинг жуда кўп ёввойи турлари учрайди.Шунга кўра буғдойнинг келиб чиқиш маркази Закавказье дейилади.  Ҳозирги вақтда буғдой бутун Ер юзида ўзининг экин майдони бўйича бошқа экинлар орасида биринчи ўринда туради, у экин майдонининг 216 млн. гектарини ташкил қилади.  Б уғдойни кўп экадиган мамлакатларга Россия, Хитой, Америка Қ ўшма Штатлари, Ҳиндистон, Канада, Аргентина, Франция ва бошқа бир қатор мамлакатлар кирадп.  Ҳозирги вақтда Ўзбекистонда буғдой асосий экинлардан бири ҳи-собланиб, унинг экин майдони 1,3 млн гектарни ташкнл қилади .

СИСТЕМАТИКАСИ  Буғдой қўнгирбошлилар оиласига (Роасеае), Triticum L Буғдой қўнгирбошлилар оиласига (Роасеае), Triticum L авлодига мансуб . Бу авлод 1976 йилда РАСХНИЛ академик Д.Д. авлодига мансуб . Бу авлод 1976 йилда РАСХНИЛ академик Д.Д. Брегидов маълумоти бўйича 27 та маданий ва ёввойи турларига Брегидов маълумоти бўйича 27 та маданий ва ёввойи турларига эга. Буғдойнинг хамма турлари шахсий хўжайрадаги хромосомалар эга. Буғдойнинг хамма турлари шахсий хўжайрадаги хромосомалар сонига қараб 4 та генетик гуруҳларга бўлинади.сонига қараб 4 та генетик гуруҳларга бўлинади.  Буғдойнинг турлари юқорида келтирилган гентик Буғдойнинг турлари юқорида келтирилган гентик гурухлардан ташқари морфологик ва хўжалик белгиларига қараб гурухлардан ташқари морфологик ва хўжалик белгиларига қараб хамма маданий турлар икки гурухга бўлинади.хамма маданий турлар икки гурухга бўлинади.  1. Хақиқий ёки ёлонғоч донли буғдой.1. Хақиқий ёки ёлонғоч донли буғдой.  2.2. Полбосимон ёки уруПолбосимон ёки уру ғғ и қобии қоби ғғ ли були бу ғғ дой.дой.  Бутун ер юзида буғдойни кўп экадиган мамлакатларда юмшоқ Бутун ер юзида буғдойни кўп экадиган мамлакатларда юмшоқ ва қаттиқ буғдой турлари кўп тарқалган. Ўзбекистонда хам асосан ва қаттиқ буғдой турлари кўп тарқалган. Ўзбекистонда хам асосан юмшоқ бугдой турига мансуб навлар экилади. Айрим минтақаларюмшоқ бугдой турига мансуб навлар экилади. Айрим минтақалар -- да да жуда кичик майдонларда бошқа турларга мансуб буғдойлар хам жуда кичик майдонларда бошқа турларга мансуб буғдойлар хам экилади. экилади. Чунончи тургидум, зандури, полоникум, оддий комба, якка Чунончи тургидум, зандури, полоникум, оддий комба, якка донли маданий буғдой шулар жумласидандир.донли маданий буғдой шулар жумласидандир.

БУҒДОЙНИНГ БИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ БУҒДОЙНИНГ БИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ  Кузги буғдой кузда экилиб, қишлаб чиққандан кейин келаси йили ҳосил беради. Баҳорги буғдой эрта баҳорда экилиб, ўша йўли ҳосил беради. Кузги буғдойнинг баҳоргилардан фарқи шундаки, уларнинг биринчи бошланғич ривожланиш даври паст (00 дан 100 гача) ҳароратда 30-65 кун давом этади. Баҳорги буғдой эса бошланғич ривожланиш даврини 5-100 ва ундан юқори ҳароратда 7-12 кун, яъни тез муддат ичида ўтади.  Демак, биологик жиҳатдан кузги навларини баҳорда экиш мумкин эмас, чунки баҳорда у талаб қилган ҳарорат бўлмаганлиги сабабли ўсимликлар фақат тупланади, бошоқ чиқармайди ва ҳосил бермайди. Буғдой кузда экилганда, унинг биологик кузги навлари ишлатилиши керак. Биологик баҳорги навларни ҳам кузда экиб бўлмайди, чунки улар кўпроқ иссир ҳароратга талабчан бўлганлиги учун қишги совуқлар натижасида нобуд бўлади.  Умуман, Ўзбекистоннинг барча вилоятларида буғдой кузда экилиши керак. Чунки улар кузги - қишги, баҳорги ёғингарчиликлардан тўла фойдаланади. Баҳорда эрта ўса бошлайди, баҳорги экинларга нисбатан 10-12 кун эрта пишади, шунинг учун кузги буғдойнинг гуллаш даври ёзги иссиқ гармсел шамолларга дуч келмайди ва улар баҳоргига нисбатан юқори (25-30%) ва муттасил ҳосил беради.

ДАВЛАТ РЕЕСТРИГА КИРИТИЛГАН БУҒДОЙ НАВЛАРИ  ““ Дурдона”, Дурдона”, ““ Шодлик”, “Кума”, Шодлик”, “Кума”, “Память”, “Москвич“Память”, “Москвич ", ", “Ҳосилдор”“Ҳосилдор” , , ““ Андижон - 8Андижон - 8 ", “", “ ТуркистонТуркистон ", “", “ ШодликШодлик ", ", "Скифянка", "Юна", "Спартанка" кузги "Скифянка", "Юна", "Спартанка" кузги навлари, "Сете-Церрос" баҳорги навлари навлари, "Сете-Церрос" баҳорги навлари экилмоқда. экилмоқда.  Булардан ташқари қаттиқ буғдой турига Булардан ташқари қаттиқ буғдой турига кирадиагн кўпчилик навлар ҳам кирадиагн кўпчилик навлар ҳам республика нав синаш майдончаларида республика нав синаш майдончаларида синовдан ўтмоқда ва улар қисман бўлса синовдан ўтмоқда ва улар қисман бўлса ҳам экила бошлади. ҳам экила бошлади.

Кузги буғдойни e тиштириш технологияси  Алмашлаб экишдаги ўрни. Кузги буғдой тупрокнинг унумдорлигига. бегона ўтлардан тоза ва нам билан яхши таъминланган тупроқларга талабчандир. Барқарор мўл ҳосил олиш учун кузги буғдойни алмашлаб экишда тўғри жойлаштириш муҳим аҳамиятга эга.  Кузги буғдой суғориладиган ерларда эртаги экинлардан бўшаган ерларга келаси йили такрорий экин сифатида экилиши керак. Ҳозирги вақтда Ўзбекистон " Ғ алла" илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси томонидан ишлаб чиқилган тажрибага кў pa буғдойни ўсиб турган, лекин пахтаси териб олинган ғўза орасига экиш усулини •ҳам қўллаш мумкин. Кузги буғдойни лалми ерларнниг текислик ва дўнгли текис-лик зоналарда тоза шудгорга, ундан юқорироқ зоналарда тоза шуд-гордан ташқари, банд шудгорга экиш фойдали ҳисобланади.

Ерни ишлаш  Кузги буғдой экиладиган ерларни ундан олдин шу майдонда қандай экин экилганлиги ва даланинг бегона ўтлардан қай даражада тозалигига қараб ишланади. Буғдойни оптимал муддатда экиш ва ерни яхши ишлаш учун олдин экиндан бўшаган майдонлар суғорилади. Tynpo қ; етилгандан сўнг " Ғ алла" илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси томонидан Ўзбекистон “ Fa лл a " илмнй ишлаб чиқариш бирлашмасининг тажрибаларига биноан 4 ва 5 корпусли ағдарма плуглар ёрдамида 25-30 см чуқурликда ҳайдаш керак, сўнгра бороналанади ва мола бостирилади. Ерлар нотекис бўлса текисланади ва yмуман шудгор оғир бороналар ёки зичлагичлар (катоклар) билан зичланиши керак, акс ҳолда кузги- қишги шароитларда зичланнш натижасида буғдой майcaлapи ва ўсимликлари сийракланади ва нобуд бўлади. Шўрланган ерларга кузги буғдой экишдан олдин тупроқ шўри ювилади.

 Кузги буғдой ернинг унумдорлигига талабчан бўлади. Режалаштирилган ҳосилни Кузги буғдой ернинг унумдорлигига талабчан бўлади. Режалаштирилган ҳосилни олиш учун ерга солинадиган ўғитлар меъёри агрокимёвий картограмма олиш учун ерга солинадиган ўғитлар меъёри агрокимёвий картограмма маълумотларига асосан ерлардан ҳосил билан чиқиб кетадиган-озиқ моддалар, экин маълумотларига асосан ерлардан ҳосил билан чиқиб кетадиган-озиқ моддалар, экин ўзлаштирадиган озиқ элементлар ва ерга солинган ўғит миқдорига қараб ўзлаштирадиган озиқ элементлар ва ерга солинган ўғит миқдорига қараб аниқланади. Кузги буғдой азотга жуда талабчан бўлади. У най ўраш ва бошоқланиш аниқланади. Кузги буғдой азотга жуда талабчан бўлади. У най ўраш ва бошоқланиш даврида азотни ўсишниг дастлабки 1-5-хафтасида, фосфорни ва ўсув даврининг даврида азотни ўсишниг дастлабки 1-5-хафтасида, фосфорни ва ўсув даврининг бошидан гуллагунга қадар, калийни кўп талаб килади.Фосфорли ва калийли ўғитлар бошидан гуллагунга қадар, калийни кўп талаб килади.Фосфорли ва калийли ўғитлар кузги буғдонинг қишга чидамлилигини оширади, доннинг етилишини тезлаштиради. кузги буғдонинг қишга чидамлилигини оширади, доннинг етилишини тезлаштиради. Поянинг ётиб қолишидан ва турли замбуруғ касалликларидан сақлайди.Поянинг ётиб қолишидан ва турли замбуруғ касалликларидан сақлайди.  Кўп миқдорда азотли ўғитлар солинганда тупланиш муддати узайиб, поялардаги Кўп миқдорда азотли ўғитлар солинганда тупланиш муддати узайиб, поялардаги бошоқлар бир вақтда етилмайди.бошоқлар бир вақтда етилмайди.  Ўзбекистон "~алла» илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси маълу-мотларига қараганда Ўзбекистон "~алла» илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси маълу-мотларига қараганда кузги донли экинларга суғориладиган ерларда қуйидаги миқдорда ўғит берилиши кузги донли экинларга суғориладиган ерларда қуйидаги миқдорда ўғит берилиши керак: азот - 180 кг. га, фосфор — 90 ва калий 60 кг/га. Лекин унумдорлиги паст керак: азот - 180 кг. га, фосфор — 90 ва калий 60 кг/га. Лекин унумдорлиги паст бўлган тупроқларда бу миқдор 10-15% га кўпайтирилади. Кўрсатилган йиллик миқдор бўлган тупроқларда бу миқдор 10-15% га кўпайтирилади. Кўрсатилган йиллик миқдор бир неча муддатларда — экишдан олдин ва ўсимликларнинг ўсиш даврида бир неча муддатларда — экишдан олдин ва ўсимликларнинг ўсиш даврида озиқлинтиришда берилади. Суғориладиган ерларда экишдан олдин 30 кг/га азот, 90 озиқлинтиришда берилади. Суғориладиган ерларда экишдан олдин 30 кг/га азот, 90 кг/га фосфор ва 60 кг/га калий берилади. Шу билан бир вақтда гектарига 10-12 т/ га кг/га фосфор ва 60 кг/га калий берилади. Шу билан бир вақтда гектарига 10-12 т/ га гўнг солинади. гўнг солинади. Ўғитлаш.

Экиш муддати.Экиш муддати.  Кузги буғдойни мақбул муддатларда экиш катта аҳамиятга зга. Кузги буғдойни суғориладиган ерларда лалми ерларга нисбатан эртаги муддатларда экиш керак. Чунки бундай ерлар сув билан таъминланган бўлиб; ypyғ экилгандан сўнг, суғориш натижа-сида майсаларни ундириб олиш мумкин. Эртаги муддатларда экилган буғдой кузда майса ҳосил қилади, совуқ тушгунга қадар ўсимликлар тупланиб улгуради. Бундай ўсимликлар совуққа чидамли бўлади. Шунинг учун кузда буғдойнинг октябр ойида майсаланиши ва октябр, ноябр ойларининг охиригача гупланиш ва шу ривожланиш даврида қишлаши кўзда тутилиши керак.  Шуни ҳисобга олган ҳолда кузги буғдонинг зкиш учун қулай муддатлари шимолий вилоятлар (қорақалпоғистон Республикаси, Хоразм вилояти) учун сентябр ойининг биринчи ва иккинчи ўн кунлиги, марказий вилоятлар учун сентябрнинг cўнги ўн куни октябр ойининг бошлари ва жанубий вилоятлир учун эса октябрнинг иккин-чи ўн кунлиги ҳисобланади.  Лалмикор ерларда кузги дон экинлар кузги ёғингарчиликлардан олдин, яъни аксарият вилоятларда октябр ойининг иккинчи яримларида экилиши керак.

Уруғни экишга тайёрлаш.  Сифатли уруғлик юқори ҳосил етишти-ришда энг муҳим омиллардан бири ҳисобланади, уруғлик буғдой юкори ҳосилли уруғлик участкаларидан олинади. Асосан йирик , оғирроқ, текис, қобиғи шикастланмаган ва униб чиқиш даражаси юқори бўлган уруғлар экилади.Экиладиган уруғлик хўжаликдаги дон тозалағич машиналарида тозаланиб, сараланади.  Экиш учун ишлатиладиган буғдой уруғлари давлат андозасига жавоб бериши керак. Бу андоза бўйича 1 класс уруғларнин унувчанлиги 95% дан паст бўлмаслиги, тозалиги 99% бўлиши керак. Иккинчи класс уруғларнинг эса унувчанлиги 92: ва тозалиги 98,5% бўлиши керак. Экиш учун 1 ва2 класс уруғларни ишлатиш керак. ТОзалиги ва сараланган уруғлик экишдан олдин қоракуя ва фузариоз касалликларига қарши 2 литр деразел 3 литр сувда эритилиб дориланади.

Экиш усуллари, уруғ экиш меъёри ва чуқурлиги  Кузги буКузги бу ғдой асосан тор қаторлаб даланинг бир томонга, яъни суғориш йўлига қараб ғдой асосан тор қаторлаб даланинг бир томонга, яъни суғориш йўлига қараб экилиши керак. Шундагина ўсимлик ёруғлик , сув ва озиқ моддалардан тенг экилиши керак. Шундагина ўсимлик ёруғлик , сув ва озиқ моддалардан тенг фойдаланади. Бу усулда трактор ғилдираклари жойланиш масофасида 1-2 та фойдаланади. Бу усулда трактор ғилдираклари жойланиш масофасида 1-2 та сеялканинг сошниклари беркитиб, шу сошниклардан уруғ экилмайди. Кейинчалик шу сеялканинг сошниклари беркитиб, шу сошниклардан уруғ экилмайди. Кейинчалик шу қолдирилган аторлар орқали буғдой суғорилади. Ўғит ва гербицид солинганда қолдирилган аторлар орқали буғдой суғорилади. Ўғит ва гербицид солинганда тракторнинг шу қаторлардан юриши таъминланади.тракторнинг шу қаторлардан юриши таъминланади.  Бундан ташқари, кузги буғдойни даланинг ҳам бўйига,ҳам кўндаланига қараб икки Бундан ташқари, кузги буғдойни даланинг ҳам бўйига,ҳам кўндаланига қараб икки марта экиш мумкин. Лекин бу усулда ортиқча уруғлик ва ёнилғи мойлаш марта экиш мумкин. Лекин бу усулда ортиқча уруғлик ва ёнилғи мойлаш материаллари сарфланади, суғориш ва трактор юриши учун қолдирилган эгатлардан материаллари сарфланади, суғориш ва трактор юриши учун қолдирилган эгатлардан даланинг кўндаланига экилган ўсимликлар нобуд бўлади ва экиш кечиктириб даланинг кўндаланига экилган ўсимликлар нобуд бўлади ва экиш кечиктириб юборилади. Бу усулни лалми ерларнинг текислик зоналарида қўллаш мумкин.юборилади. Бу усулни лалми ерларнинг текислик зоналарида қўллаш мумкин.  Ўзбекистон "Ғалла" илмий ишлаб чиқариш бирлашмасининг олимлари томонидан Ўзбекистон "Ғалла" илмий ишлаб чиқариш бирлашмасининг олимлари томонидан ишлаб чиқилган ғўзапоя орасига ғалла экиш технологияси ҳам самарали усул ишлаб чиқилган ғўзапоя орасига ғалла экиш технологияси ҳам самарали усул ҳисобланади.Бу технология бўйича ғўзапоя қатор орасига ғалла экиладиган ҳисобланади.Бу технология бўйича ғўзапоя қатор орасига ғалла экиладиган майдонларда пахта 1-2 марта терим машиналари ёрдамида териб олингандан сўнг майдонларда пахта 1-2 марта терим машиналари ёрдамида териб олингандан сўнг ғўза қатор оралари культивациялар ёрдамида юмшатилади. ғўза қатор оралари культивациялар ёрдамида юмшатилади.

Уруғ экиш меъёри .  Уруғэкиш меъёри уруғликнинг сифатига, тупроқ унумдорлигига ва сув билан таъминланишига қараб, ҳар хил бўлади. Лалми ерлар унумсиз ва сув билан таъминланмаганлиги сабабли гектарига сарф қилинадиган уруғ миқдори суғориладиган ерларга нисбатан кам бўлади. Уруғни экиш меъёри лалми ерларнинг шароитига қараб ҳар хил бўлади. Тоғ олди ва тоғли зоналарда кўпроқ, текислик ва дўнгли текис зоналарда камроқ уруғ сарфланади. Шунга кўра бундай ерларда бир гектар ерга 2,0-2,5 млн. дона, яъни 60-70 кг дан 120-125 кг гача уруғ сарфланади.  Суғориладиган ерларнинг унумдорлиги юқори ва сув билан таъминланганлиги сабабли, ўсимлик қалинлигини ошириш ҳисобига юқори ҳосил олинади. Шунинг учун суғориладиган ерларда уруғ экиш меъёри лалми ерларга нисбатан икки баробар кўп, яъни гектарига 4-5 млн дона уруғ экилиши керак. Ўзбекистон "Ғалла" илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси ва ТошДАУ тажриба станциясида ўтказилган тажрибаларга қараганда, гектарига экиладиган уруғ меъёри 3 млн. донадан 5 млн. донагача оширилиши билан буғдой ҳосили ҳам ошганлиги аниқланган.  Демак, кузги буғдойни экиш меъёри уруғликнинг сифат ҳамда экиш шароитига қараб 180-220 кг/га бўлиши керак.  Кузги буғдой экиш чуқурлиги, унинг совуққа чидамли бўлишида катта аҳамиятга эга. Уруғ чуқурроқ экилганда тупланиш бўғини ҳам чуқурроқ жойлашади.

Хасванинг зарари Хасванинг та ъ сирида донниг таркибидаги клейк о вина 2-3% камайганда нонбоплик сифати пасаяди

Хасва бу ғ д о й даласида • Дунёда хасва >15 милл и ондан орти қ (га) м а йдонни зарарлайд и • 50-90% гача ҳ осилни кама й тириши мумкин

Ў збекистон шароитида дон сифатига таъсир этувчи асосий омиллар ДОН СИФАТИ Тупро қ унумдорлигининг пастлиги Навни нот ўғ ри танланиши Калийли ўғ итларни қў лламасликМинерал ўғ итлар нисбати ва ўғит лаш муддатларига риоя қ илмаслик Ҳ аво ҳ ароратини ю қ ори б ўў лишиБегона ў т, касаллик ва зараркунандаларга қ арши кураш ў тказмасликОрти қ ча су ғ ориш Муттасил агротехника талабларини бузилиши Ерни мелиоратив ҳ олатини ёмонлиги

Экиш муддатини дон ҳосилдорлиги ва сифатига таъсири 53034.113.934.010. XI 55534.914.237.520. X 55033.013.448.35. X 54031.113.049.025. IX 54031.212.443.35. IX Нон ҳажми, см 3Клейковина , %Оқсил , %Дон ҳосили , ц/гаЭкиш муддати

БЕГОНА ЎТЛАРГА ҚАРШИ КУРАШ  Бегона ўтларга қарши кураш ўтказилмаслиги 25-50% ҳосилни камайишига ёки кеч ўтказилиши оқибатида ҳосилдорлик 5-10 ц.га ва дон сифатини кескин пасайишига йўл қўйилмоқда.

Бегона ўтларга қарши фойдаланиш учун тавсия этилган кимёвий препаратлар ПРЕПАРАТ НОМИ САРФ МЕЪЁРИ, КГ/ГА БЕГОНА ЎТЛАР ТУРИ ИШЛАТИШ МУДДАТИ АТЛАНТИС, 3.6 % с.э.г. 0.25-0.3 бир йиллик икки паллали ва бошоқли ўтлар тупланиш даврида ГРАНСТАР 75 % 1 га 20 грамм бир йиллик икки паллали ўтлар 3 та барг - тупланиш ДЕРБИ, 175 S С 17.5 % 1 га 50 - 60 мл бир йиллик икки паллали ўтлар ТУПЛАНИШ ДАВРИДА СЕРТО ПЛЮС 25 % 0.1-0.15 Қ СФМ 200 МЛ/ГА БИР ЙИЛЛИК ВА КЎП ЙИЛЛИК ИККИ ПАЛЛАЛИ ЎТЛАР ТУПЛАНИШ ДАВРИДА ПУМА СУПЕР 7,5 % 0.8-1.2 бир йиллик бошоқли ўтлар ТУПЛАНИШ ДАВРИДА

Экинларни парвариш қилиш .  Кузги буғдойни парвариш қилиш - бороналаш, озиқлантириш ва Кузги буғдойни парвариш қилиш - бороналаш, озиқлантириш ва суғоришдан иборат. Кузги буғдой тупланиш даврида бороналанади. суғоришдан иборат. Кузги буғдой тупланиш даврида бороналанади. Лекин, ўсимликларни тупланиш даври ҳам ҳар хил муддатга тўғри Лекин, ўсимликларни тупланиш даври ҳам ҳар хил муддатга тўғри келиши мумкин. Кузги буғдой оптимал муддатда экилиб, намлик етарли келиши мумкин. Кузги буғдой оптимал муддатда экилиб, намлик етарли бўлса, кеч кузгача ўсимликлар туплана бошлайди ва шу ҳолатда бўлса, кеч кузгача ўсимликлар туплана бошлайди ва шу ҳолатда қишлайди, бундай вақтда эрта баҳорда, кечроқ экилганда ҳам баҳорда қишлайди, бундай вақтда эрта баҳорда, кечроқ экилганда ҳам баҳорда ўсимликлар тупланиш даврида янги бороналар билан бороналанади. ўсимликлар тупланиш даврида янги бороналар билан бороналанади. Бунинг натижасида тупроқ усти юмшатилади, ўғит солинади, Бунинг натижасида тупроқ усти юмшатилади, ўғит солинади, ўсимликнинг илдиз бўғзи етилади ва улар яхши тупланди. Юқорида ўсимликнинг илдиз бўғзи етилади ва улар яхши тупланди. Юқорида айтиб ўтилганидек, экинлар икки муддатда озиқлантирилади. Биринчи айтиб ўтилганидек, экинлар икки муддатда озиқлантирилади. Биринчи марта тупланиш даврида бороналашдан олдин ва иккинчи марта най марта тупланиш даврида бороналашдан олдин ва иккинчи марта най ўраш даври бошланганда озиқлантирилади. Озиқлантиришда экишдан ўраш даври бошланганда озиқлантирилади. Озиқлантиришда экишдан олдиин берилгандан сўнг қолган ўғитлар баробарига икки қисмга бўлинб, олдиин берилгандан сўнг қолган ўғитлар баробарига икки қисмга бўлинб, икки марта берилади. икки марта берилади.  Кузги экинлар тупроқ-иқлим шароитига қараб 2-3 мартагача суғорилади. Кузги экинлар тупроқ-иқлим шароитига қараб 2-3 мартагача суғорилади. Ер ости сувлари юза жойлашган ерлар ўсув даврида 2 марта,ер ости Ер ости сувлари юза жойлашган ерлар ўсув даврида 2 марта,ер ости сувлари чуқур жойлашган ерларда 3 мартагача суғорилади. сувлари чуқур жойлашган ерларда 3 мартагача суғорилади.  Кузги буғдой оптимал муддатда сентябр ойининг охири октябр ойининг Кузги буғдой оптимал муддатда сентябр ойининг охири октябр ойининг бошларида экилганда, экишдан сўнг суғорилади, бундан таш-қарн, ўсиш бошларида экилганда, экишдан сўнг суғорилади, бундан таш-қарн, ўсиш даврида буғдойни уч мартагача суғориш мумкнн, Эькин 6иринчн марта даврида буғдойни уч мартагача суғориш мумкнн, Эькин 6иринчн марта тупланиш даврида. иккинчи марта най ўpaш даврида ва учинчи марта тупланиш даврида. иккинчи марта най ўpaш даврида ва учинчи марта бошоқланиш даврида суғорилади. Суғориш меъёри тупроқ муҳитига бошоқланиш даврида суғорилади. Суғориш меъёри тупроқ муҳитига қараб, гекарига 700-8OO м3 дан 1000-1200 м3/га ни ташкил этиши мумкинқараб, гекарига 700-8OO м3 дан 1000-1200 м3/га ни ташкил этиши мумкин

Кузги буғдой ҳосилини йиғиб- териб олиш.  Кузги буғдой ҳосилини йиғиб-териб олиш дон етиштириш ва унинг ялпи ҳлосили оширишдаги энг сўнгги ва энг маъсулиятли давр ҳисобланади. Ўрим йиғим ишларини ўз вақтида ва қисқа муддатда тугаллаш, нобудгарчиликнинг олдини олиш буғдойдан мўл ҳосил етиштиришнинг асосий гаровидир. Кузги буғдой ҳосили олдин ўрилиб, кейин йиғиб олиниши асосий усул ҳисобланади. Бу усулда экинлар дони мум пишиқлик даврида махсус ўриш машиналарида ердан 15-20 см баландликда ўрилиб, қуритиш учун анғизга йўл-йўл қилиб ташлаб кетилади. Бу вақтда ўрилган буғдой ерга тўкилмайди. Ўрилгандан бир неча кун ўтгандан сўнг, доннинг қуришига қараб, подборшчик ўрнатилган комбайнларда йиғилади ва янчилади.  Ҳосилни олдин ўриб, кейин йўғиб олиш усулининг афзаллиги шундаки, у тўғридан - тўғри ўриб янчишга қараган ўримни 5-6 кун эрта бошлашга имкон беради, нобудгарчилик кескин камаяди.  Ҳосил тўла етилганда, ўрим - йиғим кечикканда, шунингдек ўсимликлар паст бўйли, сийрак бўлган майдонларда ҳосилни бир йўла комбайнларда йиғиб олиш мумкин.

ЭЪТИБОРЛАРИНГИЗ УЧУН ТАШАККУР! Ғ АЛЛАЧИЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА СИЗГА ОМАД ТИЛАЙМИЗ!

Похожие

Соя аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Шоли - аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Маккажўхори аҳамияти, биологияси ва етиштириш технологияси

Буғдойнинг биологияси ва етиштириш технологияси

Шолининг биологияси ва етиштириш технологияси