Bir va ikkipallali o'simliklar urug'ini tuzilishi - Сельское и лесное хозяйство - Презентации

Bir va ikkipallali o'simliklar urug'ini tuzilishi

Загружено в:

26.01.2023

Скачано:

0

Размер:

3033.265625 KB

Mavzu:Bir va ikkipallali o’simliklar urug’ini tuzilishi.

 Foydalanilgan adabiyotlar. 1. L., Zeigcr Е. Plant Physi010gy. 4-th Edition, Sunderland: Sinaune Assoeites; Гпс., Sunderland, 2006.-7()5 р. 2. Hopkins. W., hater N. Tate Introduction to Plant Physiology 4 lh/ 2008.-523 З. Biknazarov В.О. 0simliklar fziologiyasi. - Т.: ”Aloqachi”, 2009. - 536 с. 4. Хужаев Ж. Ўсимликлар физиологияси. - Т.: «Mehnat», 2004.-223 С, 5. Кузнецов В.В. Дмитриева Г .Физиология растений .-М. «Абрис», 2011. 784с. 6. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халкимиз бутан бирга курамиз. — Тошкент: ”Узбекистон”, 2017. — 488 б. 7. Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 13 декабрдаги ”Ўзбекистон Республикаси давлат бошкарувига ракамли иктисодиег, электрон хукумат хамда ахборот тизимларини жорий этиш буйича қушимча чора-тадбирлар туғрисида” ПФ-5598-сон Фармони. (Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 13.12.2018 Й., 06/18/5598/2313-сон).

 Reja:  1.Bir urug’pallali o’simliklar urugining tuzilishi.  2. Ikkipallali o’simliklar urug’ini tuzilishi.  3.Urug’ning tuzilishi va xillari.

Ikki pallali oʻsimliklar , ikki urugʻpallalilar (Dicotyledones) — yopiq urugʻli ( gulli ) oʻsimliklar sinfi. Ular ikki urugʻpallali murtakka ega (nomi shundan). Barglarining toʻrsimon tomirlanishi, poya va ildizlarida alohida toʻqima- kambiy boʻlishi va koʻpincha, gullari 5 yoki 4 aʼzoli tipdaligi bilan tavsiflanadi, kambiy poya va ildizlarning yoʻgʻon tortishini taʼminlaydi. Ular oʻtlar, daraxtlar , butalardan iborat. I.p.oʻ. gulli oʻsimliklarning 360—370 ta oilasiga mansub 175 mingdan ortiq turini oʻz ichiga oladi. I.p.oʻ.ning hali hamma tomonidan qabul qilingan umumiy sistemasi yoʻq, ularning kelib chiqishi va filogenetik bogʻlanishi aniqlanmagan. I.p.oʻ. tuproq va iqlim sharoiti har xil boʻlgan juda koʻp joylardaoʻsadi. I.p.oʻ.ning katta-kichikligi, shakli, morfologik-anatomik tuzilishi, shuningdek, koʻpayish organlarining tuzilishi nihoyatda xilma-xil. I.p.oʻ. Yer sharining hamma joyida uchraydi. I.p.oʻ. orasida kartoshka, noʻxat, lavlagi, qovun, tarvuz, uzum, olma, gʻoʻza, kungaboqar kabi muhim xoʻjalik ahamiyatiga ega boʻlgan oʻsimliklar bor. [1]

Urug' - urug'li o'simliklarning ko'payish organi. U murtak, endosperm va po'stdan iborat.

Har bir o'simlikning urug'i o'ziga xos tuzilgan. O'sim liklar urug'pallasi soniga qarab bir va ikki umg'pallali o'simliklarga bo'linadi

Ikki urug'pallali o'simliklar urug'ining murtagi ikki umg'pallali bo'ladi. Murtak ildizcha, poyacha, kurtakcha va ikkita urug'pallabargdan tashkil topgan. Urug'i ikkita umg'pallaga ega bo'lgan o'simliklar ikki umg'pallali o'simliklar deyiladi.

G'o'za chigit (umg')i ustidan qalin yog'ochsimon qobiq bilan o'ralgan. Bu qobiq hujayralarida juda uzun tuklar, ya'ni tolalar joylashgan. Yog'ochsimon qobiq ostida oq va yupqa po'st, uning ostida esa qat-qat bo'lib joylashgan ikki urug'pallali murtak o'rnashgan

 Ikki urug'pallali o'simliklar urugiari yer yuziga ikkita urug'palla bargi bilan chiqadi.  Bir urug'pallali o'simliklarning urug'i ikki urug'pal lali o'simliklarnikidan keskin farq qiladi. Bir urug'pallali o'simliklarning urug'i urug' po'sti, murtak (boshlang'ich il-dizcha, poyacha, kurtakcha va bitta urug'palla), endosperm-dan tashkil topgan. Ularga bug'doy, arpa, suli, makkajo'xori kabi o'simliklar kiradi.

 Yer yuzida eng ko'p tarqalgan bir urug'pallali o'simlik-lardan biri bug'doydir. Bug'doyning urug' (don)i cho'ziq shaklda. Uning sirti yupqa sariq po'st bilan qoplangan. Bu po'st qo'shilib o'sgan ikkita qobiqdan iborat. Tashqisi meva qobig'i, ichkisi esa urug' po'sti hisoblanadi. Bug'doy, arpa, javdar, suli, sholi, makkajo'xori kabi o'simliklarning urug'i don deb yuritiladi. Urug'ning aksariyat qismi endosperma - oziq moddalar to'plamini tashkil etuvchi hujayralardan iborat.

 Urug'ning tarkibi. O'simliklarning turiga qarab urug'ning tarkibi har xil bo'ladi. Urug' tashqaridan quruq bo'lib ko'rinishiga qaramay, uning tarkibida oz miqdorda suv bo'ladi. Buni bilish uchun probirkaga bug'doy yoki boshqa o'simlik urug'idan solib, uni alanga ustida tutib qizdiring. Oradan ko'p vaqt o'tmay, probirka devorida hosil bo'lgan suv tomchilarini ko'rish mumkin. Agar urug'ni qiz-dirish davom ettirilsa, u tutay boshlaydi, kuygan hid tara-ladi, urug' qorayib, yorilib-yorilib ketadi. Bunda urug'ning asosiy qismini tashkil etgan organik moddalar kuyadi. Urug' asta-sekin kuyib, probirka ostida kul qoladi. Bu kul mineral moddalardan iborat.

 Urug'lar tarkibidagi organik moddalar turli birikmalar shaklida bo'ladi. Bularga kraxmal, oqsil va moylar kiradi.  Bug'doy, makkajo'xori va boshqa donli o'simliklar urug'ida kraxmal nihoyatda ko'p bo'ladi. Loviya, mosh va no'xatda oqsil ko'p uchraydi. Yong'oq, bodom, o'rik, shaf-toli va yeryong'oq mag'zida, kungaboqar pistasi va g'o'za chigitida moy ko'p bo'ladi. Urug'lar tarkibidagi oziq mod dalar urug'palla va endospermada saqlanadi.

 Bug'doy urug'i endospermasining yupqa kesigiga mik-roskopda qaralsa, u hujayralardan tashkil topganligini ko'rish mumkin. Bu hujayralarda kraxmal va ko'p sonli oq sil donachalari bo'ladi. Ayrim urug'lar tarkibida efir moy-lari (zira, shivitda) va zaharli moddalar (mastak, achchiq bodom, shaftoli va kampirchoponda) saqlanadi.

Gulli o‘simlikning hayot sikli davomida uning asosiy organlari, ya’ni urug‘ning unib chiqishidan voyaga yetgan o‘simlikda yangi urug‘ paydo bo‘lgunchahammaorganlar shakllanadi. Urug‘danurug‘ hosil bo‘lgunga qadar o‘tgan davr - ontogenez yoki o‘simliklaming indivudial rivojlanish davri deyiladi. Gulli o‘simliklar ontogenezining davomiyligi bir-biridan katta farq qilishiga qaramay, har bir individning hayoti urug‘ning unib chiqishidan boshlanib urug‘ning hosil bo‘lishi bilan tamomlanadi. Urug‘ deb o'simliklarnmg tarqalishiga, ko‘payishiga xizmat qiluvchi generativ organga aytiladi. Urug ￡ urug'kurtakda ro‘y bergan qo‘sh urugianish jarayonidan keyin rivojlanib hosil bo‘ladi. U o‘zida bo‘lg‘usi c ‘simlikning barcha qismlarini ildiz, poya va bargini saqlagan boiadi. Bu qismlar qo‘sh urugianish jarayonidagi tuxum hujayraning otalanishidan hosil bo‘lsa, zaxira oziq moddalar to‘planadigan endosperm markaziy hujayraning otalanishidan hosil bo‘ladi.

Bir urug’pallalila r Bug’doy Makkajuxor i Ikki urug’pallalila r G’uza Loviya

Savol va topshiriqlar  Qanday o'simliklar ikki urug'pallali o'simliklar deyiladi?  G'o'zaning chigiti bug'doy urug'idan nimasi bilan farq qiladi?  Qanday o'simliklar bir urug'pallali o'simliklar deyiladi?  Bir urug'pallali o'simliklarning urug'i ikki urug'pallali o'sim-liklarnikidan qanday farq qiladi?  Urug' tarkibida qanday moddalar bor?

Topshiriq. 1.Ikki urug’pallali o’simliklardan loviya urug’ining tuzilishini o’rganing. 2.Bir urug’pallali o’simliklardan bug’dot donining tuzilishini o’rganing. 3.Loviya va bug’doy urug’ini taqqoslang.

 E’tiboringiz uchun raxmat!

Похожие

Go’shtning morfologik tuzilishi va kimyoviy tarkibi 2

Zamburug’lar va lishayniklarning tuzilishi hamda ularning qishloq xo’jaligidagi ahamiyati

Poya, novda vazifasi, tuzilishi, tiplari va qishloq xo’jaligidagi ahamiyati

Ochiq va yopiq o’simliklarning umumiy tuzilishi hamda ularning qishloq xo’jaligidagi ahamiyati

Bargning vazifasi, tuzilishi, tiplari va ularning insonlar hamda qishloq xo‘jaligidagi ahamiyati