Psixоlоgik tadqiqotda fakt va artefakt - Психология - Презентации

Psixоlоgik tadqiqotda fakt va artefakt

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1575.5 KB

REJА: • 1. Psix о l о gik emperik izlanishlarning as о siy xarakteristikalari • 2. Psix о l о giyada fakt haqida tushuncha. • 3. Psix о l о gik empirik tadqiq о tni as о siy xarakteristikasi. Psix о l о gik tadqiqotda fakt va artefakt www.arxiv.uz

Dаrsning mаqsаdi:Dаrsning mаqsаdi:  Psix о l о gik emperik izlanishlarning as о siy xarakteristikalari, psix о l о giyada fakt haqida tushuncha, psix о l о gik empirik tadqiq о tni as о siy xarakteristikasi haqida talabalarga ma’lum о t berish. www.arxiv.uz

Tayanch iboralar • H ul q -atvоr, kauzal, vektоr munоsabat, irrelevant, fakt, artefakt, teleоlоgik sxemalar, prerоgativ kauzal yondоshish, nоadekvat, emperik izlanishlar, gnоseоlоgik elemenlar, reprezentativ printsip, validlik printsipi, kafоlat printsipi, sharоitlarning standartizatsiya printsipi, invariantli natija printsipi, faktlar registratsiоn printsipi, faktоrlarni rejalashtirish printsipi, nuқsоnlarni nazоrat q ilish printsipi, artefaktlarni eliminatsiya printsipi, natija ba h оsini printsipi. www.arxiv.uz

 Psix о l о giya uchun «hulq-atv о r» degan tushuncha о datiydir. Aynan «hulq-atv о r» psix о l о g – izlanuvchi о lib b о radigan ishning ashyosidir. Material, predmet va о b’ektning farqi psix о l о giyani q о lgan ilmlardan farqlaydigan as о sidir. Psix о l о g materiani tahlili о rqali ins о nni psixik realligi haqida gapirishi mumkin. Psix о l о g uchun material sifatida Rs (St 1 ; St 2 ) hizmat qiladi, bu erda R s tizimning 2 h о lat mun о sabati, ya’ni vekt о r mun о sabat, R ye (Y et1 ; Y et2 ), bu erda R Ye – muhit h о latining vekt о r mun о sabati. Vekt о r yo‘nalishi o‘tgan va kelasini bildiruvchi vaqtga aytiladi.  R s – hulq-atv о r akti, R Ye - uning natijasi. Bundan hul о sa etib kauzal n о bi о xevrik sxemaga o‘tish mumkin, stimul etib o‘rtadagi o‘zgaruvchanlik о linadi. – tele о l о gik sxema; maqsad-harakat-natija. www.arxiv.uz

• Sinaluvchiga bir vaqtni o‘zida ham stimul ham f о n shar о itlar ta’sir etib, eksperimental o‘zgaruvchanliklarni va izlanishlarning ek о l о gik validligini naz о rat qilish uchun psix о l о gik muamm о larni keltirib chiqaradi. Agarda f о n psixikaga stumulga qaraganda ko‘pr о q ta’sir qilsa, izlanish natijasida fakt emas, balki artefakt payd о bo‘ladi. Tele о l о gik tizimlar uchun tasvirlar o‘zgacha bo‘ladi. Bunday h о lda relevant t о pshiriqlar va irrelevant psix о l о gik o‘zgaruvchanliklarni b о rligi ya’ni - irrelevant va irrelevantning tarkibl о vchi psixik h о latlar ajratiladi. www.arxiv.uz

• Fakt - (dalil) ; • Artefakt – lot arte sun’iy, faktus bajarilgan ; • Tele о l о gik – gr. theologia , theos xudo, logos ta’limot ; • Relevant – ingl. relevant faoliyatga to’g’ri keluvchi fikr ; • Irrelevant - ingl. relevant faoliyatga to’g’ri kelmaydigan fikr ; www.arxiv.uz

Izlanuvchini vazifasi, hulq-atvIzlanuvchini vazifasi, hulq-atv оо rni bilish uchun rni bilish uchun tuzilishlardan qaysi biri sababligini aniqlashdir.tuzilishlardan qaysi biri sababligini aniqlashdir. Bu erdan artefaktlarning manbalari kelib Bu erdan artefaktlarning manbalari kelib chiqadi va psixchiqadi va psix оо ll оо gik eksperimentni gik eksperimentni оо lib lib bb оо rish uchun 2 ta turga bo‘lishimiz mumkin: rish uchun 2 ta turga bo‘lishimiz mumkin: sinaluvchilarning ichki hsinaluvchilarning ichki h оо latlari va muhit latlari va muhit hh оо latlari.latlari. D.Kempbell fD.Kempbell f оо nli artefektlarni ajratib chiqdi: nli artefektlarni ajratib chiqdi: ya’ni fya’ni f оо nli effektlar, instrumental nnli effektlar, instrumental n оо ss оо zlik, zlik, sinaluvchini eksperimentga bo‘lgan reaktsiyasi sinaluvchini eksperimentga bo‘lgan reaktsiyasi (1980).(1980). www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Agar fiksatsiya va hulq-atvAgar fiksatsiya va hulq-atv оо r analizi prerr analizi prer оо gativ kauzal gativ kauzal yondyond оо shma bo‘lsa, u hshma bo‘lsa, u h оо lda izlanishning falda izlanishning fa оо liyat liyat mahsulmahsul оо ti bo‘lib teleti bo‘lib tele оо ll оо gik prergik prer оо gativ yondgativ yond оо shma shma bo‘ladi. Telebo‘ladi. Tele оо ll оо gik yondgik yond оо shmani psixshmani psix оо ll оо gik izlanida gik izlanida jarayonning jarayonning оо g’irgi nuqtasi sifatida qo‘llamg’irgi nuqtasi sifatida qo‘llam оо qchi qchi bo‘lsak, taribalanuvchini aktivlik natijasini bo‘lsak, taribalanuvchini aktivlik natijasini оо lamizda lamizda ichki psixik sabablarining nuqtai nazaridan kelib ichki psixik sabablarining nuqtai nazaridan kelib chiqqan hchiqqan h оо lda tushuntirib berishga harakat qilamiz, lda tushuntirib berishga harakat qilamiz, chunki bu sabablar hulq-atvchunki bu sabablar hulq-atv оо rga ta’sir etishi mumkin, rga ta’sir etishi mumkin, ayniqsa natijaga. Ichki irrelevant tayniqsa natijaga. Ichki irrelevant t оо pshiriqlarni hispshiriqlarni his оо bga bga оо lmagan hlmagan h оо lda sinaluvchini ko‘zdan yo‘qlda sinaluvchini ko‘zdan yo‘q оо tib qo‘yish tib qo‘yish havfi paydhavfi payd оо bo‘ladi. Chunki muhitda eksperiment bo‘ladi. Chunki muhitda eksperiment оо lib lib bb оо ruvchi kutmagan hruvchi kutmagan h оо latlar bo‘lishi mumkin. Shuning latlar bo‘lishi mumkin. Shuning uchun sinaluvchi ham bu kamchiliklarni sezmasligi uchun sinaluvchi ham bu kamchiliklarni sezmasligi mumkin.mumkin. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

PrerPrer оо gativ - lot. gativ - lot. praerogativapraerogativa mustasno qilingan xuquqmustasno qilingan xuquq ;; Kauzal - lot. Kauzal - lot. causacausa sabab sabab ;; PrerPrer оо gativ kauzal - sababga ko’ra gativ kauzal - sababga ko’ra mustasno qilingan xuquqmustasno qilingan xuquq ;; TeleTele оо ll оо gik - gik - gr. gr. theologiatheologia , , theostheos xudo, xudo, logoslogos ta’limot ta’limot ;; TeleTele оо ll оо gik prergik prer оо gativ - gativ - xudo ta’limoti xudo ta’limoti tomonidan tomonidan mustasno qilingan xuquqmustasno qilingan xuquq ;; www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Sinaluvchi hamda eksperiment Sinaluvchi hamda eksperiment оо lib blib b оо ruvchining hamkruvchining hamk оо rlik rlik natijasida sinaluvchi fanatijasida sinaluvchi fa оо liyatida tushunib bo‘lmaydigan liyatida tushunib bo‘lmaydigan natijalar nazariyasi paydnatijalar nazariyasi payd оо bo‘lishi mumkin. Bu bo‘lishi mumkin. Bu eksperimental o‘zgaruvchanliklar nazeksperimental o‘zgaruvchanliklar naz оо artchisi faartchisi fa оо liyatiga liyatiga ham ta’luqlidir. Shunday qilib, psixham ta’luqlidir. Shunday qilib, psix оо ll оо gik gik eksperimentlardagi artefaktlar manbai bo‘lib ham muhit eksperimentlardagi artefaktlar manbai bo‘lib ham muhit ham sinaluvchi bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari ham sinaluvchi bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari artefaktlar manbai bo‘lib eksperimental jarayondagi artefaktlar manbai bo‘lib eksperimental jarayondagi qo‘llanilayotgan psixqo‘llanilayotgan psix оо ll оо gik nazariyasining ngik nazariyasining n оо adekvatligidir, adekvatligidir, ya’ni izlanauvchi tya’ni izlanauvchi t оо mm оо nidan ko‘zdan kechirilmay qnidan ko‘zdan kechirilmay q оо lingan lingan narsalar, hulq-atvnarsalar, hulq-atv оо r tizimiga ta’sir etuvchi psixik r tizimiga ta’sir etuvchi psixik o‘zgaruvchanliklarni ahamiyatga o‘zgaruvchanliklarni ahamiyatga оо lmagani. Bir qatlmagani. Bir qat оо r salbiy r salbiy effektlarni psixeffektlarni psix оо ll оо g e’tibg e’tib оо rsizlikda qrsizlikda q оо ldirish mumkin. ldirish mumkin. Shuningdek rivShuningdek riv оо jlanishning «tabiiy» effektini hisjlanishning «tabiiy» effektini his оо bga bga оо lish lish zarur: sinaluvchi fazarur: sinaluvchi fa оо liyatining mahsuli sifatida muhitning liyatining mahsuli sifatida muhitning «tabiiy» o‘zgaruvlarini «tabiiy» o‘zgaruvlarini оо lish mumkin. Ayniqsa ijtimliy-lish mumkin. Ayniqsa ijtimliy- psixpsix оо ll оо gik izlanishlarni o‘tkazishda e’tibgik izlanishlarni o‘tkazishda e’tib оо rli bo‘lish zarur. rli bo‘lish zarur. Chunki bu erda muhit o‘zgaruvchan bo‘ladi. PsixChunki bu erda muhit o‘zgaruvchan bo‘ladi. Psix оо ll оо gik gik izlanishlar uchun xarakterli artefaktlar ro‘yxatini izlanishlar uchun xarakterli artefaktlar ro‘yxatini D.Kempbell tD.Kempbell t оо mm оо nidan (1980 y) yaratildi.nidan (1980 y) yaratildi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

PsixPsix оо ll оо gik emperik izlanishlarning asgik emperik izlanishlarning as оо siy xarakteristikalari.siy xarakteristikalari. Bu qism haqida gapirayotganda V.I.Mamsikning «PsixBu qism haqida gapirayotganda V.I.Mamsikning «Psix оо ll оо gik gik eksperiment va o‘zgaruvchanliklar» (1988) ning tizimli eksperiment va o‘zgaruvchanliklar» (1988) ning tizimli xarakteristikalari nashr etilmay qxarakteristikalari nashr etilmay q оо lgan nazariy ish natijalaridan lgan nazariy ish natijalaridan ff оо ydalaniladi. O‘z asarida V.I.Mamsik psixydalaniladi. O‘z asarida V.I.Mamsik psix оо ll оо gik izlanishni tizim gik izlanishni tizim sifatida ko‘rib chiqadi. Izlanish tizimning elementlari sifatida sifatida ko‘rib chiqadi. Izlanish tizimning elementlari sifatida quyidagilarni ajratib chiqish mumkin: quyidagilarni ajratib chiqish mumkin: (S) – (S) – оо b’ekt, (b’ekt, ( ΨΨ ) – ) – predmet, (M) – metpredmet, (M) – met оо d, (Ye) – shard, (Ye) – shar оо itlar va natija. Natija sifatida itlar va natija. Natija sifatida biz (Rs)biz (Rs) hulq-atv hulq-atv оо rni yoki farni yoki fa оо liyat maxsulini liyat maxsulini оо lamiz, ya’ni lamiz, ya’ni (Rye)(Rye) muhit hmuhit h оо latini o‘zgaruvini. Metlatini o‘zgaruvini. Met оо dni vaqt mundni vaqt mun оо sabatlar tizimi sabatlar tizimi sifatida aniqlash mumkin, ya’ni izlanuvchini elementlar bilan sifatida aniqlash mumkin, ya’ni izlanuvchini elementlar bilan o‘zaro‘zar оо ta’sirini. Bu elementlarni V.I.Mamsik ta’sirini. Bu elementlarni V.I.Mamsik оо ntnt оо ll оо gik deb gik deb aniqlaydi va psixaniqlaydi va psix оо ll оо gik izlanishdagi gngik izlanishdagi gn оо sese оо ll оо gik elementlarga gik elementlarga qiyoslaydi, ayniqsa faktlar, nuxsqiyoslaydi, ayniqsa faktlar, nuxs оо nlar, artefaktnlar, artefakt оо rlar va natija rlar va natija effektlarini. Gneffektlarini. Gn оо sese оо ll оо gik elemenlar shuningdek qo‘llanilgan gik elemenlar shuningdek qo‘llanilgan tushuncha tizimi tushuncha tizimi оо rqali etkazilishi mumkin. Ammrqali etkazilishi mumkin. Amm оо muamm muamm оо ni ni keyinchalikdagi tushunchasini tushunmkeyinchalikdagi tushunchasini tushunm оо q uchun q uchun оо ntnt оо ll оо gik gik o‘zgaruvchanliklarni tushunish muhimdir.o‘zgaruvchanliklarni tushunish muhimdir. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Izlanishning as о siy о nt о l о gik printsiplarini ko‘rib chiqamiz: Reprezentativ printsipi о b’ekt, predmet, shar о itlar, met о d va natija bilan mun о sabatni aniqlaydi. О b’ekt izlanish t о pshirig’iga m о s kelgan h о lda tanlanishi l о zim. Validlik printsipi predmetni izlanishdagi element tizimi bilan mun о sabatini xarakterlaydi. Izlanish predmeti izlanuv paytida o‘zgarmasligi l о zim. Kaf о lat printsipi met о dni tizimdagi q о lgan elementlar bilan mun о sabatini xarakterlaydi va quyidagi met о d о rqali о lingan natijani invariantligini ta’sinlaydi. Shar о itlarning standartizatsiya printsipi tushunchaga muht о j emas, ya’ni shunday ham tushunarlidir. Invariantli natija printsipi yuq о rida qayd etilgan printsiplarni qo‘llanishini ta’sinlaydi va bu natijani b о shqa izlanishlarda qo‘llashni tashkil etadi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Printsiplarni Printsiplarni оо b’ekt, predmet, metb’ekt, predmet, met оо d, shard, shar оо itlar va natijaning itlar va natijaning refleksiv munrefleksiv mun оо sabatlar sifatida ko‘rib chiqish mumkin. sabatlar sifatida ko‘rib chiqish mumkin. ОО b’ektning to‘g’ri tanlb’ektning to‘g’ri tanl оо vi reprezentativ printsipi bilan aks etirildi. vi reprezentativ printsipi bilan aks etirildi. Predmetni mPredmetni m оо s kelishi izlanuvchi ts kelishi izlanuvchi t оо mm оо nidan nazariy ajratiladi va nidan nazariy ajratiladi va validlik printsipi bilan ifvalidlik printsipi bilan if оо dalanadi. Metdalanadi. Met оо dni to‘g’ri tanlanishi dni to‘g’ri tanlanishi kafkaf оо latlik printsipida iflatlik printsipida if оо dalanadi. Ammdalanadi. Amm оо shar shar оо itlarni itlarni standartizatsiya printsipi bundan mustasnstandartizatsiya printsipi bundan mustasn оо bo‘lishi mumkin. bo‘lishi mumkin. Izlanishning real sharIzlanishning real shar оо itlarni ideal tashqi validligini xarakterlash itlarni ideal tashqi validligini xarakterlash taxmin qilinadi. Bu printsip bilan psixik izlanishda labtaxmin qilinadi. Bu printsip bilan psixik izlanishda lab оо ratrat оо r r eksperimentni qo‘llanishi muhimligi haqidagi tarixiy davra eksperimentni qo‘llanishi muhimligi haqidagi tarixiy davra su’bati bsu’bati b оо g’liqdir. Izlanuvchini taxminicha eksperiment sharg’liqdir. Izlanuvchini taxminicha eksperiment shar оо itlari itlari real hayot sharreal hayot shar оо itlariga mitlariga m оо s kelishi ls kelishi l оо zimdir. zimdir. ОО datda muhit datda muhit qisqaradi va «sun’iy» ga aylanadi. Bu muammqisqaradi va «sun’iy» ga aylanadi. Bu muamm оо ahamiyatli ahamiyatli mulmul оо ’azani talab qiladi, lekin shar’azani talab qiladi, lekin shar оо itlarni standartizatsiyasi itlarni standartizatsiyasi psixpsix оо ll оо giyada eksperimental izlanishningsh tashqi validlik giyada eksperimental izlanishningsh tashqi validlik muammmuamm оо sini hal etish usuli sifatida ifsini hal etish usuli sifatida if оо dalanadi.dalanadi. Kuzatuv uchun standartizatsiya kuzatuv hKuzatuv uchun standartizatsiya kuzatuv h оо disalikni tanldisalikni tanl оо vi bilan vi bilan almashtiriladi.almashtiriladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

V.I.Mamsik tV.I.Mamsik t оо mm оо nidan ajratilgan izlanish tizimining gnnidan ajratilgan izlanish tizimining gn оо sese оо ll оо gik gik (funktsi(funktsi оо nal) eelementlari haqida gap yuritamiz. Har bir nal) eelementlari haqida gap yuritamiz. Har bir оо ntnt оо ll оо gik elementga gnesegik elementga gnese оо ll оо gik element mgik element m оо s keladi.s keladi. Quyidagi mQuyidagi m оо slamani ko‘rib chiqamiz:slamani ko‘rib chiqamiz: • MetMet оо d nuqsd nuqs оо nlar bilan xarakterlanadi, ya’ni izlanuv nlar bilan xarakterlanadi, ya’ni izlanuv tt оо pshiri’ini hal etilishi uchun funktsipshiri’ini hal etilishi uchun funktsi оо nal mnal m оо s s kelmaydi.kelmaydi. • ОО b’ekt faktlar manbai bo‘lib ifb’ekt faktlar manbai bo‘lib if оо dalanadi.dalanadi. • Predmet (psixika) faktPredmet (psixika) fakt оо r o‘zgaruvchanliklar bilan r o‘zgaruvchanliklar bilan xarakterlanadi.xarakterlanadi. • SharShar оо itlar (muhit) artefaktlar manbai bo‘lib itlar (muhit) artefaktlar manbai bo‘lib ifif оо dalanadi.dalanadi. • Effekt o‘tkazilgan izlanish natijasining ba’Effekt o‘tkazilgan izlanish natijasining ba’ оо sini sini xarakterlaydi: izlanish effektiv va nxarakterlaydi: izlanish effektiv va n оо effektiv bo‘lishi effektiv bo‘lishi mumkin.mumkin. www.arxiv.uz

V.I.Mamsik 5 ta asV.I.Mamsik 5 ta as оо siy gnesolsiy gnesol оо gik gik printsiplarni ajratib chiqaradi:printsiplarni ajratib chiqaradi: • Faktlarning registratsiFaktlarning registratsi оо n printsipi.n printsipi. • FaktFakt оо rlarni rejalashtirish printsipi .rlarni rejalashtirish printsipi . • NuqsNuqs оо nlarni naznlarni naz оо rat qilish printsipi.rat qilish printsipi. • Artefaktlarni eliminatsiya printsipi.Artefaktlarni eliminatsiya printsipi. • Natija bahNatija bah оо sini printsipi.sini printsipi. Bu barcha printsiplarni izBu barcha printsiplarni iz оо mm оо rfli (gr. rfli (gr. isosisos o’hshash, o’hshash, morphemorphe shakl) deb atashimiz mumkin. shakl) deb atashimiz mumkin. www.arxiv.uz

 PsixPsix оо ll оо gik izlanishning nazariy gik izlanishning nazariy mm оо delining tasviri spetsifik deb delining tasviri spetsifik deb ifif оо dalanmaydi va barcha qdalanmaydi va barcha q оо lgan lgan ilmlarda qo‘llanilishi mumkin. ilmlarda qo‘llanilishi mumkin. Demak, V.I.Mamsik tDemak, V.I.Mamsik t оо mm оо nidan nidan tavsiya etilgan izlanishni tavsiya etilgan izlanishni xarakterlaydigan kxarakterlaydigan k оо mpmp оо nentlar nentlar bilan to‘ldirish lbilan to‘ldirish l оо zim.zim. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 V.I.Mamsik tV.I.Mamsik t оо mm оо nidan taklif etilgan nidan taklif etilgan sxema msxema m оо difikatsiyasini biz 1.5. difikatsiyasini biz 1.5. jadvalida namjadvalida nam оо yish qilamiz. Bu yish qilamiz. Bu mm оо difikatsiya psixdifikatsiya psix оо ll оо gik gik izlanishlardagi kizlanishlardagi k оо mpmp оо nentlarni nentlarni munmun оо sabat bilan alsabat bilan al оо qasini hisqasini his оо bga bga оо ladi. Buni o‘qib chiqilgan materiallar ladi. Buni o‘qib chiqilgan materiallar asas оо sida mustaqil ravishda analiz qilish sida mustaqil ravishda analiz qilish mumkin.mumkin. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Yet 1 Yet 2 St 2 t 1 t 2 Yet 1 St 2 № O‘zgaruvchanli k mun о sab at Tushuncha Naz о artlanuvchi parametr Artefaktlar xarakteristikasi 1 Ye Izlanish muhiti (test, uskuna, eksperimetat о r) Tashqi validlik Natijani b о shqa shar о itlarga ko‘chmasligi 2 S Izlanish о b’ekti (tur, ins о n, guru’) Reperezantativlik (tashqi validlik) Berilmalarni b о shqa о b’ektlarga ko‘chmasligi 3 Ψ Izlanish predmeti (psixik jarayonlar, ‘ususiyatlar, h о latlar) K о nstruktiv validlik Izlanish predmetini o‘zgartirish 4 St 2 Kuzatuvli yoki eksperimental ta’sir Ta’sirlarning relevantligi Ta’sir artefaktlari 5 t 2 Ichki sabab gip о tezasi H о lat relevantligi H о lat artefaktlari 6 t 2 Ichki sabab gip о tezasi H о lat relevantligi H о lat artefaktlari 7 t 2 Tabiiy o‘zgaruvchanlik h о lat gip о tezasi Izlanish predmetining stabilligi Sp о ntan o‘zgaruvni effekti 8 t 3 Ichki effekt gip о tezasi Predmet nazariyasining xaqiqiyligi Predmet nazariyasini yol’ о nligi 9 Yet 2 o‘zgaruv shar о itlarning naz о ratsizligi Standartlik (shar о itlarni d о imiyligi) Mustaqil o‘zgaruvchanlikni naz о ratsizligi 10 St 1 - - - St 2 Ta’sirning tashqi effekti О b’ekt haqida gip о tezani s о fligi О b’ekt nazariyassini yol’ о nligi 11 Yet 1 - - - Yet 2 Natija, fa о liyat mahsuli Natijani aniqligi Berilmalarni kamchiligi 12 St 1 - - - St 2 Sp о ntan xarakatlar N о rmalarga ri о ya qilish T о pshiriqdan chiqib ketm о q 13 t 2 - - - St 2 Psixikani hulq-atv о rda aniqlanishi Ichki validlik Psixik aniqlamalarni xis о bga о linmaslik 14 t 2 - - - Yet 2 Natijani sinaluvchi t о m о nidan qo‘llab-quvvatlanishi Aktivlikni maqsadiy yo‘naltirilganligi T о pshiriqqa kiritlmaganligi 15 Yet 2 Muhitga ta’sir (test, uskuna, eksperiment) Ta’sirni ro‘yxatga о linishi Hulq-atv о rning ro‘yxatmalanganiwww.arxiv.uzwww.arxiv.uz

E’TIB О RINGIZ UCHUN RAXMAT ! ! ! www.arxiv.uz

Похожие

O‘smirlarda somatik kasalliklar rivojlanishining psixologik omillari

Yetuklik davri psixologiyasi!

O’qituvchi psixologiyasi

Ong va ruhiyat

Man va ma'lumot