Асаб руҳият бузилишлари - Психология - Презентации

Асаб руҳият бузилишлари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

3679 KB

Асаб руҳият Асаб руҳият бузилишларибузилишлари

 Режа Режа  1. Асаб системасининг 1. Асаб системасининг тузилиши.тузилиши.  2. Психозлар. 2. Психозлар.  3. Невроз ва унинг турлари.3. Невроз ва унинг турлари.

 Нерв системаси барча органлар системаси фаолиятини Нерв системаси барча органлар системаси фаолиятини бошқаради, организмдаги барча органлар ва органлар бошқаради, организмдаги барча органлар ва органлар системасини бир бутунлигини, организмнинг функционал системасини бир бутунлигини, организмнинг функционал бирлигини таъминлайди. Бундан ташқари нерв системаси бирлигини таъминлайди. Бундан ташқари нерв системаси қуйидаги вазифаларни бажарди:қуйидаги вазифаларни бажарди:  1.Организмнинг ташқи мухит билан бирлигини 1.Организмнинг ташқи мухит билан бирлигини бошқаради.бошқаради.  2. Одамни ташқи мухит шароитига мослашишига ёрдам 2. Одамни ташқи мухит шароитига мослашишига ёрдам беради;беради;  3. 3. Маъноли нутқ.Маъноли нутқ.  4. Хотира.4. Хотира.  5. Фикрлаш 5. Фикрлаш ҳҳ ам нерв системасига боғлиқ.ам нерв системасига боғлиқ.

 Нерв хужайраси

 Нерв системаси марказий ва Нерв системаси марказий ва периферик нерв системасига периферик нерв системасига бўлинади. бўлинади.  Марказий нерв системасига бош Марказий нерв системасига бош мия ва орқа мия киради. мия ва орқа мия киради.  Периферик нерв системаси Периферик нерв системаси соматик, вегетатив нерв соматик, вегетатив нерв системаларига бўлинади ва системаларига бўлинади ва мускуллар, ички органларга мускуллар, ички органларга берадиган нервлар берадиган нервлар ҳҳ амда нерв амда нерв чигалларидан иборат.чигалларидан иборат.

 Соматик нерв системаси скелет Соматик нерв системаси скелет мускуллари ва баъзи органларда мускуллари ва баъзи органларда (тил, халқумда) тармоқланади ва (тил, халқумда) тармоқланади ва улар фаолиятини бошқаради. улар фаолиятини бошқаради.  Вегетатив нерв системаси эса ички Вегетатив нерв системаси эса ички органларга, ички секреция органларга, ички секреция безларига, тери ва қон безларига, тери ва қон томирларининг силлиқ томирларининг силлиқ мускулларига боради. Шу билан мускулларига боради. Шу билан бир қаторда ВНС кўндаланг тарбир қаторда ВНС кўндаланг тар ғғ ил ил мускулларнинг озиқланишини мускулларнинг озиқланишини (трофика) ва тонусни бошқаради.(трофика) ва тонусни бошқаради.

 БОШ МИЯБОШ МИЯ  Бош мия бош суяги бўшлиғида жойлашиб, Бош мия бош суяги бўшлиғида жойлашиб, оғирлиги катта одамда ўрта ҳисобда 1360 оғирлиги катта одамда ўрта ҳисобда 1360 грамм бўлади. Бош мия 5 қисмга грамм бўлади. Бош мия 5 қисмга бўлинади: бўлинади:  1). Узунчоқ мия ва кўприк;1). Узунчоқ мия ва кўприк;  2). Мияча;2). Мияча;  3). Ўрта мия;3). Ўрта мия;  4). Оралиқ мия;4). Оралиқ мия;  5). Катта ярим шарлар.5). Катта ярим шарлар.  Узунчоқ мия-кўприк-ўрта мия-оралиқ мия Узунчоқ мия-кўприк-ўрта мия-оралиқ мия мия стволимия стволи деб аталади. Мия стволидан деб аталади. Мия стволидан 12 жуфт бош мия нервлари чиқади.12 жуфт бош мия нервлари чиқади.

Бош мия нервлариБош мия нервлари  II жуфт жуфт – – Ҳидлаш нерви. (С.н) Ҳидлаш нерви. (С.н)  II II жуфт жуфт –– Кўриш нерви. (С.н) Кўриш нерви. (С.н)  III III жуфт жуфт –– Кўзни ҳаракатлантирувчи нерв. Кўзни ҳаракатлантирувчи нерв. (Ҳ.н)(Ҳ.н)  IV IV жуфт жуфт –– Ғалтаксимон нерв. (Ҳ.н) Ғалтаксимон нерв. (Ҳ.н)  V V жуфт жуфт –– Уч тармоқли нерв. (А.н) Уч тармоқли нерв. (А.н)  VI VI жуфт жуфт –– Узоқлаштирувчи нерв. (Ҳ.н) Узоқлаштирувчи нерв. (Ҳ.н)  VII VII жуфт жуфт –– Юз нерви. (Ҳ.н) Юз нерви. (Ҳ.н)  VIII VIII жуфт жуфт –– Эшитиш ва мувозанат нерви. (С.н) Эшитиш ва мувозанат нерви. (С.н)  IX IX жуфт жуфт –– Тил Тил –– ҳалқум нерви. (А.н)ҳалқум нерви. (А.н)  X X жуфт жуфт –– Адашган ёки сайёр нерв. (А.н) Адашган ёки сайёр нерв. (А.н)  XI XI жуфт жуфт –– Қўшимча нерв. (Ҳ.н) Қўшимча нерв. (Ҳ.н)  XII XII жуфт жуфт –– Тил ости нерви. (Ҳ.н) Тил ости нерви. (Ҳ.н)  С.нС.н – – сезувчи нерв, Ҳ.н сезувчи нерв, Ҳ.н –– ҳаракатлантирувчи нерв, А.н ҳаракатлантирувчи нерв, А.н –– аралаш нерв. аралаш нерв.

 Узунчоқ мия ва кўприкУзунчоқ мия ва кўприк - орқа миянинг давоми - орқа миянинг давоми бўлиб, бош суяги бўшлиғида энса тешигининг бўлиб, бош суяги бўшлиғида энса тешигининг устида жойлашган бўлиб, рефлектор ва устида жойлашган бўлиб, рефлектор ва қўзғалишни ўтказиш функциясини бажаради. қўзғалишни ўтказиш функциясини бажаради.  Узунчоқ мияда бош мия нервларининг ядросидан Узунчоқ мияда бош мия нервларининг ядросидан ташқари, ҳаёт учун муҳим органлар фаолиятини ташқари, ҳаёт учун муҳим органлар фаолиятини идора этадиган марказлар, чунончи, нафас олиш, идора этадиган марказлар, чунончи, нафас олиш, юрак ишини бошқариш, қон айланиш, овқат ҳазм юрак ишини бошқариш, қон айланиш, овқат ҳазм қилиш (ютиш, сўлак чиқариш, меъда ширасини қилиш (ютиш, сўлак чиқариш, меъда ширасини ва меъда ости бези ширасини ишлаш) ва меъда ости бези ширасини ишлаш) органларининг марказлари ва баъзи ҳимоя органларининг марказлари ва баъзи ҳимоя рефлекслари (қусиш, акса уриш, йўталиш, кўзни рефлекслари (қусиш, акса уриш, йўталиш, кўзни юмибюмиб - - очиш) марказлари жойлашган. очиш) марказлари жойлашган.  Ўрта мияЎрта мия - - тўрт тепалик пластинкаси ва мия тўрт тепалик пластинкаси ва мия оёқчаларидан иборат. Ўрта мияда тор канал – оёқчаларидан иборат. Ўрта мияда тор канал – Сильвий сув йўли бор. Бу канал миянинг Сильвий сув йўли бор. Бу канал миянинг IV IV ва ва IIIIII қоринчасини бирлаштиради.қоринчасини бирлаштиради.

 Оралиқ мияОралиқ мия - - ўрта миядан олдинда жойлашган бўлиб, ўрта миядан олдинда жойлашган бўлиб, кўриш дўмбоқлари, оқимтир таналар ва дўмбоқ ости кўриш дўмбоқлари, оқимтир таналар ва дўмбоқ ости сохасидан иборат. Оралиқ мияда гипофиз ва эпифиз сохасидан иборат. Оралиқ мияда гипофиз ва эпифиз жойлашган. Оралиқ мия бўшлиғи жойлашган. Оралиқ мия бўшлиғи – – учинчи қоринча учинчи қоринча орқа орқа томондан Сильвий сув йўлига, олдинги томондан махсус томондан Сильвий сув йўлига, олдинги томондан махсус тешиклар ёрдамида катта ярим шарларнинг ён тешиклар ёрдамида катта ярим шарларнинг ён қоринчаларига туташади. қоринчаларига туташади.  Мияча Мияча -- Узунчоқ мия билан кўприкнинг орқа томонида Узунчоқ мия билан кўприкнинг орқа томонида жойлашади. Мияча юқори, ўрта ва пастки оёқчалар билан жойлашади. Мияча юқори, ўрта ва пастки оёқчалар билан ўрта мия, кўприк ва узунчоқ мия билан бирлашади. Мияча ўрта мия, кўприк ва узунчоқ мия билан бирлашади. Мияча оёқчалари ўтказувчи йўллардан иборат бўлиб, бу йўллар оёқчалари ўтказувчи йўллардан иборат бўлиб, бу йўллар орқали мияча МНС нинг барча бўлимлари билан боғланиб орқали мияча МНС нинг барча бўлимлари билан боғланиб туради. Мияча зарарланганда тўрт хил ўзгариш рўй туради. Мияча зарарланганда тўрт хил ўзгариш рўй беради. беради.  1). Атония1). Атония – – мускуллар тонусининг ўзгариши; мускуллар тонусининг ўзгариши;  2). Астения2). Астения – – тез чарчаш; тез чарчаш;  3). Астазия 3). Астазия – – қўл-оёқ ва бошнинг титраши;қўл-оёқ ва бошнинг титраши;  4). Атаксия 4). Атаксия – – ҳаракатлар координациясининг бузилиши.ҳаракатлар координациясининг бузилиши.

БОШ МИЯ БОШ МИЯ ПАРДАЛАРИПАРДАЛАРИ

 Орқа мияОрқа мия - - умуртқа поғонаси каумуртқа поғонаси ка налнал ида ида жойлашган. Орқа мия юқорида катта жойлашган. Орқа мия юқорида катта энса тешиги орқали узунчоқ мияга энса тешиги орқали узунчоқ мияга уланади. Пастда бел умуртқаси уланади. Пастда бел умуртқаси рўпарасида рўпарасида кк онус шаклида тугайди. Бу онус шаклида тугайди. Бу кк онус ингичка тортиб, иккинчи дум онус ингичка тортиб, иккинчи дум умуртқасигача чўзилади ва охири ипга умуртқасигача чўзилади ва охири ипга айланади. Орқа мия 31 та сегментга айланади. Орқа мия 31 та сегментга бўлинади. бўлинади. ҲҲ ар қайси сегментдан бир ар қайси сегментдан бир жуфт орқа мия нерви чиқади. Булар: 8 жуфт орқа мия нерви чиқади. Булар: 8 жуфт бўйин, 12 жуфт кўкрак, 5 жуфт жуфт бўйин, 12 жуфт кўкрак, 5 жуфт бел, 5 жуфт думғаза ва 1 жуфт дум бел, 5 жуфт думғаза ва 1 жуфт дум нервларидир. нервларидир.

 РефлексРефлекс – организмнинг нерв – организмнинг нерв системаси ёрдамида ташқи ва ички системаси ёрдамида ташқи ва ички таъсиротларга, қўзғалишларга берган таъсиротларга, қўзғалишларга берган жавоб реакциясидир.жавоб реакциясидир.  Рефлексларнинг юзага келишига сабаб Рефлексларнинг юзага келишига сабаб бўлган қўзғалиш ўтадиган йўл бўлган қўзғалиш ўтадиган йўл рефлектор ёй ёки рефлекс ёйирефлектор ёй ёки рефлекс ёйи дейилади. Рефлекс ёйи марказга дейилади. Рефлекс ёйи марказга интилувчи (афферент), марказдан интилувчи (афферент), марказдан қочувчи (эфферент) ва қўшимча ёки қочувчи (эфферент) ва қўшимча ёки оралиқ нейронлардан ҳосил бўлади.оралиқ нейронлардан ҳосил бўлади.  Рефлекслар шартли ва шартсиз бўлади.Рефлекслар шартли ва шартсиз бўлади.  Шартсиз рефлексларШартсиз рефлекслар туғма туғма рефлекслар бўлиб, наслдан-наслга рефлекслар бўлиб, наслдан-наслга ўтади. Мураккаб шартсиз рефлекслар ўтади. Мураккаб шартсиз рефлекслар инстинктинстинкт деб ҳам аталади. деб ҳам аталади.

 И.И. П.Павлов бош мия пўстлоғи П.Павлов бош мия пўстлоғи фаолиятини фаолиятини олий нерв фаолиятиолий нерв фаолияти деб деб атаган. Бу фаолият рефлекс йўли атаган. Бу фаолият рефлекс йўли билан юзага келади. Павлов ўз билан юзага келади. Павлов ўз ишларида бош мия пўстлоги шартли ишларида бош мия пўстлоги шартли рфлекслар принципида, нерв рфлекслар принципида, нерв системасининг бошқа қисмлари эса системасининг бошқа қисмлари эса шартсиз рефлекслар принципида шартсиз рефлекслар принципида ишлашини аниқладиишлашини аниқлади ..

 Руҳий касалликлар Руҳий касалликлар борлиқни қабул қилиш билан борлиқни қабул қилиш билан боғлиқ бўлган бош мия фаолиятининг боғлиқ бўлган бош мия фаолиятининг бузилишларидир. Шакли ва даражасига кўра руҳий бузилишларидир. Шакли ва даражасига кўра руҳий касалликлар турлича бўлади.касалликлар турлича бўлади. Булар: психоз, невроз, Булар: психоз, невроз, эпилепсия, олигофрения, шизофрения.эпилепсия, олигофрения, шизофрения.  Неврозлар:Неврозлар:   НеврастенияНеврастения   Истерия ёки истерик неврозИстерия ёки истерик невроз   “ “ Бир ҳаёллик” ҳолатиБир ҳаёллик” ҳолати   

Похожие

Юкумли касалликларда рухий бузилишлар

Инволюцион ва кексалик ёшидаги рухий бузилишлар

Эмоциялар, ирода, ихтиёрий фаолият. Меъёр ва патология чегаралари

Шахс психологиясининг назарий ва амалий масалалари

Хотира физиологик механизмлари