Шахс психологиясининг назарий ва амалий масалалари - Психология - Презентации

Шахс психологиясининг назарий ва амалий масалалари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

763 KB

Шахс психологиясининг назарий ва амалий масалалари ( амалий маш ғулот )

MMPI методикасининг ва унинг модификациялари Методиканинг номи Методиканинг яратилган вақти, муаллифлар Шкалалар Стимуллар миқдори MMPI , (Minnesota Multiphasic Personality Inventory, MMPI)- Миннесотский Многошкальнқй Личностнқй Опросник, Миннесоти кўпшкалали шахс сўровномаси 1942-1947 йилларда, Психиатр Старк Хатуэй ва клини к психолог Джон МакКинли 10 таянч ва 3 та назорат шкала. Унда ташқари шахсни баҳолаш учун 500 та қўшича индикатор шкалалардан иборат 550 (566) та мулоҳаза MMPI -2 1989 йилда, Дж. Грехем, А. Теллиджен, Дж. Бучер, В. Далстром и Б. Кэммер 6 назарот шкаласи, 10 та асосий шкала, 15 та қўшимча, 15 та мазмуний шкалалардан иборат 567 мулоҳаза, улардан 394 таси MMPI , 66 таси модификация қилинган ва 107 таси янгидан ишлаб чиқилган СМИЛ- С тандартизированный многофакторный метод исследования личности Л.Н.Собчик 10 асосий ва 3 назорат шкаласи мавжуд 566 та мулоҳаза Мини -СМИЛ Л.Н.Собчик 10 асосий ва 3 назорат шкаласи мавжуд 65 та мулоҳаза ММИЛ- Методика многостороннего исследования личности Березин Ф.Б 10 асосий ва 3 назорат шкаласи мавжуд 377 мулоҳазадан иборат СМОЛ Зайцев 8 асосий ва 3 назорат шкаласи мавжуд 71 мулоҳазадан иборат

СМОЛ варианти Шкалалар Жавоблар Тасдиқлар L нотўғри 5,11,24,47,53 F нотўғри 22,24,61 тўғри 9,12,15,19,30,38,48,49,58,59,64,71 K нотўғри 11,23,31,33,34,36,40,41,43,51,56,61,65,67,70 1 (Hs) нотўғри 1,2,6,34,42 тўғри 9,18,26,32,44,46,55,62,63 2 (D) нотўғри 1,3,6,28,37,40,42,60,61 тўғри 9,13,18,22,25,36,44 3 (Hy) нотўғри 1,2,3,11,23,28,29,31,33,35,37,40,4143,45,50,56 тўғри 9,13,18,26,44,46,55,57,62 4 (Pd) нотўғри 3,28,34,35,41,43,50,65 тўғри 7,10,13,14,15,16,22,27,52,58,71 6 (Pa) нотўғри 28,29,31,67 тўғри 5,8,10,15,30,39,64,66,68 7 (Pt) нотўғри 2,3,42 тўғри 5,8,13,17,22,25,27,36,44,51,57,66,68 8 (Se) нотўғри 3,42 тўғри 5,7,8,10,13,14,15,16,17,26,30,38,39,46,57,63,64,66 9 (Ma) нотўғри 43 тўғри 4,7,8,21,29,34,38,39,54,57,60

Коррекция қилинадиган шкалалар • № 1, 4, 7, 8, 9 асосий шкалаларга К шкала қийматлари қуйидаги схема орқали қўшилади: 1.Hs=Hs + (0.5*K) шкаласи ; 4.Pd=Pd+(0.4*K)шкаласи ; 7.Pt=Pt+K шкаласи; 8.Sc=Sc+K шкаласи; 9.Ma=Ma+(0.2*K) шкаласи

Коррекция коэффициенти жадвали

ШКАЛАЛАРИ • Баҳолаш шкалалари: 1. Ёлғон шкала (L). 2. Ҳаққонийлик шкаласи (F). 3. Коррекция шкаласи (К). Асоси (базис) шкалалар: 1 . Ипохондрия (Hs). 2. Депрессия (D). 3. Истерия (Ну). 4. Психопатия (Pd). 6. Паранойяллик (Ра). 7. Психастения (Pt). 8. Шизоид (Se). • 9. Гипомания (Ма).

ТЕСТНИНГ ПРОФИЛИ

Индивидуал тафовутлар психологияси Расулов А.И.

№ Темперамент назариялари Вакиллари В.Вундт Гален Гиппократ И.П.Павлов Г.Айзенк И .Кант Э.Кречмер Хлод Сиго В. С.Мерлин Я.Стреляу К.Юнг У.Шелдон К.Леонгард Б.М.Теплов• Темперамент назарияларини киритинг ва уларга мос тарзда назария вакиллари мувофиқлигини стрелка орқали йўналтиринг:

Темперамент назариялари • Гуморал, • Энергетик, • Конституционал • Факторли (психологик), • Психофизиологик.

ТЕМПЕРАМЕНТНИНГ ГУМОРАЛ НАЗАРИЯСИ Сую қлиларнинг аралашмаси : • Sangus – қон (асосий сифати– иссиқлик). • Hole – сафро (асосий сифати– қуруқлик). • Melanos – қора сафро(асосий сифати– намлиқ). • Flogma – балғам (асосий сифати– совуқлик ). Гуморал назария т емпераментнинг Ғарб ва Шарқда бир хил тарзда ўрганилган назарияси ҳисобланади.

Э. Кант • Э. Кант – қон таркибини тўрта типга доир тавсифини келтириб ўтди: • 1.Сангвиниклар – енгил қонли, • 2.Холерик – иссиқ қонли, • 3.Меланхолик – оғир қонлик. • 4 темпераментни у 2 гуруҳга бирлаштирди: • Сангвиниклар ва меланхоликлар – ҳис-туйғу температуралари, • Холериклар ва флегматиклар – ҳаракат температуралари. •

ТЕМПЕРАМЕНТНИНГ ЭНЕРГЕТИК НАЗАРИЯ (В.ВУНДТ) • ТЕМПЕРАМЕНТНИНГ ЭНЕРГЕТИК Н А ЗАРИЯСИ АСАБ ТИЗИМИНИНГ ИШЛАШ ҚУВВАТИ БИЛАН БОҒЛИҚ. ЭНЕРГИТИК НАЗАРИЯСИГА КЎРА ТЕМПЕРАМЕНТ ХУСУСИЯТЛАРИ АСАБ ТИЗИМИНИНГ ИШЛАШ ҚУВВАТИГА ҚИЁСЛАНАДИ. ҲАР БИР ТЕМПЕРАМЕНТ ЎЗИНИНГ ЭМОЦИОНАЛ ВА ҚУВВАТНИ САРФЛАШИГА КЎРА ҲАР ХИЛ ЖАДАЛЛИККА ЭГА. БУ ЮЗАСИДАН ТИПОЛОГИЯНИ ВУНДТ АМАЛГА ОШИРГАН. • ЭМОЦИЯ УЧУН ТЕМПЕРАМЕНТ – СЕЗГИ УЧУН ҚЎЗҒАЛУ ВЧАНЛИК МУҲИМДИР. ФАОЛ ТЕМПЕРАМЕНТГА НИСБАТАН ЭМОЦИЯНИНГ КЕЧИШИ КУЧЛИ ВА АНИҚ ЮЗ БЕРАДИ. ВУНДТ ТЕМПЕРАМЕНТНИНГ 2 ХУСУСИЯТИГА ХОС 2 ФАКТНИ АЖРАТИБ КЎРСАТДИ: КУЧЛИ – КУЧСИЗ, ЛАБИЛЛИК – СТАБИЛЛИК (ТЕЗЛИК – СЕКИН). • САНГВИНИК ВА ФЛЕГМАТИККА ЮЗАКИ КУЧСИЗ ЭМОЦИОНАЛ РЕАКЦИЯ ХОС. • ХОЛЕРИК ВА МЕЛАНХОЛИК – КУЧЛИ КЕЧИНМАЛИ (АФФЕКТИВ, ЧУҚУР). • ЭМОЦИОНАЛ БЕҚАРОРЛИК – ХОЛЕРИК ВА САНГВИНИК. • ЭМОЦИОНАЛ БАРҚАРОРЛИК : ФЛЕГМАТИКА ВА МЕЛАНХОЛИК.

КУЧЛИ КУЧСИЗ ЛАБИЛ ХОЛЕРИК САНГВИНИК СТАБИЛ МЕЛАНХОЛИК ФЛЕГМАТИК

КОНСТИТУЦИОНАЛ НАЗАРИЯ • Темпераментнинг тана тузилиши билан психика белигиларини ўзаро боғловчи назарияси к онституционал назария деб аталади.

Хлод Сиго: • Респиратор (Нафас олувчи) тип – тос суяги тор. • Дигестив (Овқат ҳазм қилиш) тип-катта жонли, жағлари катта. • Мускулли тип –тос қисми ўртача. • Церебрал(Церебрал) тип - танаси қисқа.

Э. Кречмер • Эндоморф – ички аъзолари ривожланган-қадди- қомати кучсиз, танасида ёғи кўп (пикник) • Мезоморф – мускул тизими ривожланган. Қомати тик, психологик барқарор ва куч (атлетик). • Эктоморф – тери ва асаб толалари ривожланган, организми нозик, мускули кучсиз, асаб тизими ва ҳиссиёти қўзғалувчан (церебрастоник; лептосоматик). • Агар белгилар яққол ифодаланаса, бу аралаш тип ҳисобланади.

Социал тип лари ( Е Кречмер бўйича ) Социал тип лар циклотим лар шизотим лар Шоирлар Реалист лар ; юморист лар Эҳтиросли табиатлилар ; романтик лар ; рассомлар кўринишдаги Тадқиқотчила р Эмпирик лар , воқеликни кўргазмали ифодаловчилар Аниқ мантиққа эга инсонлар ; тизимли ишлайдиган, метафизиклар Доҳийлар Қатъиятли табиатли , енгил ташкилотчилар, уқувли воситачилар Соф идеалист лар ; деспот лар ва фанат лар , ҳисоб китобга совуққон инсонлар

У.Шелдон • Эндоморф турга -юмшоқлик, думалоқ тана тузилиш, суст ривожланган суяк ва мускул тизими, севги ва комфортга интилувчанлик, ҳис-туйғуга берилувчанлик, секин харакатланиш хосдир. У висцеротоник темпераментдир. • Мезоморф турга -қатъийлик, бешавқатлик, қатъий хатти- харакатлар, суяк, мускул тизимининг яхши ривожланганлиги, кучлилик, атлетик тана тузилиши, севги иштиёқларига қизиқиш, таваккалчилик, фаоллик, қўрқмаслик ва агрессивлик хосдир. Бу сомототоник темпераментдир. • Эктоморф турга - нозиклик, мускулнинг намоён бўлмаслиги, кам киришимлилик, одамовилик, ёлғизликка интилиш, юқори реактивлик хосдир. Бу церобротоник темпераментидир.

Тана тузилишига к ўра типлар (У.Шелдон)

Типларнинг қиёсий ҳолати Сиго бўйича типлар Кречмер бўйича типлар Шелдон бўйича типлар Дигестив Пикник Эндоморф Мускулли Атлетик Мезоморф Церебрал Пикник Эктоморф

И.П.Павлов • Типологик хусусиятларни асаб тизимининг хоссаларига: қўзғалиш ва тормозланиш, асаб тизимининг кучи. • Шунга кўра темперамент: • – Холерик (тўхтатиб ўлмайдиган): кучли, мувозанатсиз, ҳаракатчан • – Сангвин тип (мувозанатли): кучли, мувозанатли, ҳаракатчан. • – Флегматик тип (инерт): кучли, мувозанатли, инерт. • – Меланхолик тип (кучсиз, тормозлашган): кучсиз, мувозанатсиз, ҳаракатсиз.

Темперамент формуласи • Ғазаб > Қувончдан> Қўрқув– бу кўпроқ холерик типига яқин. • Қувонч > Ғазаб> Қўрқу – сангвиникка яқин. • Қўрқув > Қувонч > Ғазаб – меланхоликка яқин.

Темпераментнинг психофизиологик назарияси (В.С.Мерлин, Б. М. Теплова ) • 1. Психик фаолиятлари динамикасини бошқаради; • 2. Маълум психик жараёнлар динамикасини таърифлайди; • 3. Мустахкам ва доимий характер узоқ вақт давомида ривожланиб қолади; • 4. Қонунийлаштирган холда темперамент типидан таърифланади.; • 5. Бир овоздан умумий асаб системаси типидан хосил

Темпераментнинг регулятор назарияси (Я.Стреляу) • У асаб тизимининг хусусиятлари орқали темпераментни ўрганишга эътибор қаратган. • Реактивлик • Активлик

Я.Стреляу бўйича 1 Қ ў зғалиш кучи( F қ ) 2 Тормозланиш кучи ( F Т ) 3 Ҳ аракатчанлик ( F ҳ ) Мувозанатлашганлик кучи: А= F ҳ /( F қ )

• Темпераментнинг факторли (психологик) назариялари

К.Юнг назарияси • 2типга ва 4 аниқловчига ажратади: • Типлар: • экстраверсия • интроверсия • Аниқловчилар: • фикрловчи, • эмоционал, • сенсор, • интуитив

Г.Айзенкнинг темперамент назарияси МЕЛАНХОЛИК ТИП: ИНТРОВЕРТ+ЛАБИЛ САНГИВИНИК ТИП: ЭСКТРАВЕРТ+СТАБИЛ ФЛЕГМАТИК ТИП: ИНТРОВЕРТ+СТАБИЛ ХОЛЕРИК ТИП: ЭСКТРАВЕРТ+ЛАБИЛУ ДАСТЛАБ ТЕМПЕРАМЕНТНИ 2 ТА ПАРАМЕТРГА КЎРА ЎРГАНДИ: ЭСТРАВЕРСИЯ-ИНТРОВЕРСИЯ. СЎНГРА ЭМОЦИОНАЛ СТАБИЛЛИК, ЛАБИЛЛИК-НЕЙРОТИЗМНИ ҚЎШДИ.

Айзенкнинг темпераментни ўрганиш тизими • Айзенкнинг темпераментни ўрганиш тизимининг тўлиқ кўриниши 4 та шкаладан иборат: • Экстраверсия-интроверсия • Эмоционал стабиллик-лабиллик • Циклоидлик, шизоидлик • Пикник, лептосоматик

К. Леонгард бўйича темперамент типлари • Фаоллик ва эмоционаллик асосида темперамент типларини аниқлаган: • 1. Гипертим • 2. Дистимик . • 3. Аффектив ‑ лабил. • 4. Аффектив ‑ экзальтик . • 5. Эмотив . • 6. Безовтали .

Инсонларнинг индивидуал характеристикаси олиб келувчи ҳар хил ёндашувлар- -темперамент ва шахс; асаб тизими хусусиятлари индивидуал фарқларнинг табиий асоси сифатида; индивиудал фарқларнинг хулқ-атворда намоён бўлиши; инсон фаолияти самарадорлигининг унинг индивидуал хусусиятларига боғлиқлиги; а) индвидуалликнинг қобилият ва иқтидорнинг психофизиолгик ва дифференциал психологик муаммолари, яъни индивидумнинг фаолият самарадорлиги кўп жиҳатдан боғлиқ бўлган; б) инсоннинг индивидуал хусусиятларида намоён бўлувчи фаолият стиллари ва уларни бошқариш; в) инсоннинг ҳар хил фаолият турлари муваффақиятига таъсир кўрсатувчи типологик хусусиятларни эмпирик ўрганиш натижалари; г) ҳар хил касалликлар билан боғлиқ тарзда кузатилувчи индивидуал тафовутларни

• асаб тизими хусусиятлари индивидуал фарқларнинг табиий асоси сифатида: • И.П.Павлов-1920 йилларда; • Б.М.Теплов, В.С.Мерлинк, Б.Г.Ананьев-1950-60 йиллар. • В. Д. Небылицын, Е. А. Климов, сўнгра • В. М. Русалов, Э. А. Голубева, Б. А. Вяткин, И. М. Палей

• Асаб тизимининг физиологик хусусиятлари- нейродинамик

ИНДИВИДУАЛ ФАРҚЛАРНИНГ ЭМОЦИОНАЛ ВА МОТИВАЦИОН ЖАБҲАЛАРИ • Эмоционаллик холерик типдагилар учун хос хусусият сифатида қаралган эди. • Индивидуалликнинг эмоционаллик ҳолати дастлаб қуйидагича тушунилган: эмоционал қўзғалувчанлик ва реактивлик сифатида

Д.Н.Небилицин бўйича эмоционалликни асосий қуйидаги хусусиятлар билан боғлаб изоҳлади: • таассуротчанлик, • ипульсивлик, • эмоционал лабиллик.

Хейманс-Ле Сенн • Эмоционаллик ва темперамент: • Эмоционаллик, фаоллик, бирламчилик ва иккиламчилик: • Э+, Ф-, Б - асбий; • Э+, Ф-, И -сентиментал; • Э+, Ф+, Б – шижоатли, жуда фаол; • Э+, Ф-, И- жўшқин; • Э-, Ф-, Б- сангивиник; • Э-, Ф, И-флегматик; • Э-, Ф+, Б- аморф, бепарво; • Э-, Ф+, И- апатия, ҳафсаласиз.

В.С.Мерлин эмоционал қўзғалувчанликка хосликни • кучсиз асаб тизимига боғлиқ деб изоҳлади. • Агар нейротизм мавжуд бўлса, у эмоционал стабиллик ва ностабиллик билан биргаликда намоён бўлади. • Юқори нейротизм ва хавотирланиш ностабил эмоционал фонда кузатилади. • Қуйи нейротизм ва хавотирланиш эса стабил эмоционал фонда кузатилади .

Эмоционал типлар • Эмоционаллик; • Тортинчоқлик; • Сентименталлик; • Эмпатияли; • Виждонлилик; • Таъби нозиклик; • Баджаҳллик ва тажовузкорлик; • Рашқчи ва тобелик

ОПТИМИЗМ ВА ПЕССИМИЗМ • Инсонлардаги стабиллик ва ностабилликка кўра вазиятларга нисбатан оптимистик ёки пессимистик муносабат намоён бўлади. • Оптимизм тушунча ўзбекчада энг яхши маъносини англатади. • Пессимизм тушунчаси ўзбек тилида энг ёмон маъносини англатади.

Руҳий беқарорлик ва тортинчоқлик • Инсондаги руҳий беқарорлик кўпинча вазиятларга мослашувни секинлаштириб, социал муносабатларга киришишга нисбатан тортинчоқликни келтириб чиқаради

Р.Кеттелл бўйича тортинчоқлик : • шахснинг қўзғалувчан асаб тизими билан боғлиқ биологик шартланганлик қирраси

Индивидуалликнинг мотивацион жабҳалари • Билишга қизиқувчанлик; • Муваффақиятга инттилувчанлик ёки муваффақиятсизликдан қочиш;

Ўзини ўзи баҳолаш ва даъвогарлик даражаси • Ўзини адекват баҳолаш:қуйи ва ўртача безовтали инсонга хос; • Қуйи баҳолаш :кучсиз асаб тизими, торомзланиш суст ва юқори безовталанувчиларда; • Юқори баҳоловчи : кучли асаб тизимли ва юқори безовтали инсонларда; • Барқарор юқори баҳолаш: асаб тизими кучсиз ва ўртача, безовталаниши қуйи бўлган шахсларда учрайди.

Индивидуалликнинг иродавий жиҳатлари • Сабр-тоқатлилик ва чидамсизлик • Қатъиятлилик ; • Бардошлилик; • Иродавийлик ва иродасизлик; • Субъектив локус назорат

Инсон характер типлари • А. Е . Л ичко типологияси • ГИПЕРТИМЛИ ТИП - БУ ТИПГА КИРУВЧИ ЎСМИРЛАР ЖУДА ХАРАКАТЧАН, МУЛОҚОТГА КИРИШУВЧАН, МАИШАТНИ ЯХШИ КЎРАДИГАН БЎЛАДИ. ШОВҚИН - СУРОНЛИ КОМПАНИЯЛАРДА БЎЛИШНИ ЁҚТИРАДИЛАР. ЎҚИШЛАРИ ЯХШИ ЭМАС. КАЙФИЯТЛАРИ ҲАР ДОИМ АЪЛО ДАРАЖАДА БЎЛАДИ. ОТА - ОНАЛАРИ ВА ЎҚИТУВЧИЛАРИ БИЛАН УЛАР ҲАР ДОИМ КОНФЛИКТДА БЎЛАДИЛАР. БУНДАЙ ТИПДАГИ ЎСМИРЛАР ЎЗЛАРИГА ИШОНАДИЛАР, МАҚТАНЧОҚ БЎЛАДИЛАР. • ЦИКЛОИД ТИП - ҚЎЗҒАТУВЧАНЛИГИ ЖУДА ЮҚОРИ БЎЛГАН ЎСМИРЛАР КИРАДИ. БУЛАР КЎПРОҚ УЙДА ЎЗЛАРИ БЎЛИШНИ ХОХЛАЙДИЛАР ВА КАМ ҲАРАКАТДА БЎЛАДИЛАР.ТАНҚИДГА ЖУДА ТАЪСИРЧАН БЎЛИБ, КАЙФИЯТЛАРИ ДАВРИЙ ЎЗГАРУВЧАН БЎЛАДИ. • ЛАБИЛЛИ ТИП - БУ ТИП ЖУДА ЎЗГАРУВЧАН КАЙФИЯТЛИ КИШИЛАРГА МАНСУБ БЎЛИБ, БУЛАРНИНГ КАЙФИЯТИНИ ЎЗГАРИШИГА КИШИ НИГОҲИ ЁКИ АЙТИЛГАН НОЎРИН СЎЗ ҲАМ ТАЪСИР ЭТИШИ МУМКИН. БУНДАЙ ЊСМИРЛАРГА КАЙФИЯТГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ, УНИ ЎЗГАРТИРА ОЛУВЧИ КИШИЛАР ЁРДАМИ КЕРАК. • АСТЕНОНЕВРОТИК ТИП - БУ ТИПДАГИ ОДАМЛАР ҲАММА НАРСАГА ЭЪТИБОР БИЛАН ҚАРАЙДИГАН, ИНЖИҚ, ТЕЗ ҚЎЗҒАЛУВЧАН БЎЛАДИ. АСОСАН АҚЛИЙ ИШНИ БАЖАРГАНДА ТЕЗ ЧАРЧАШ УЛАРГА ХОСДИР. • СЕНЗИТИВЛИ ТИПГА - ҚЎРҚИТГАНДА, ХАФА ЁКИ ХУРСАНД ҚИЛГАНДА ҲАМ ЮҚОРИ ҚЎЗҒАЛУВЧАНЛИК БИЛАН ЖАВОБ БЕРИШ ХОСДИР. БУНДАЙ ЎСМИРЛАР КАТТА КОМПАНИЯЛАРНИ, МАИШИЙ ЎЙИНЛАРНИ ЁҚТИРМАЙДИЛАР, УЛАР БЕГОНА КИШИЛАРНИ ОЛДИДА ТОРТИНУВЧАН, ИНДАМАС БЎЛИБ КЎРИНАДИЛАР. • ПСИХАСТЕНИК ТИП - БУНДАЙ ЎСМИРЛАР АҚЛИЙ ЖИҲАТДАН ЭРТА РИВОЖЛАНАДИ, ФИКРЛАШГА ВА МУЛОҲАЗА ҚИЛИШГА ЎЗ-ЎЗИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШГА ВА БОШҚА ОДАМЛАР ХУЛҚ-АТВОРИНИ БАҲОЛАШГА МОЙИЛ БЎЛАДИЛАР. БУ ЎСМИРЛАР ДАНГАСА БЎЛАДИЛАР. • ШИЗОИД ТИП - КАМГАП БЎЛАДИ. БУ ЎСМИРЛАР ЎЗ ТЕНГ ҚУРЛАРИ БИЛАН БИРГАЛИКДА БЎЛИШДАН КЎРА БИР ЎЗЛАРИ ЁЛҒИЗ ҚОЛИШНИ, ЁКИ КАТТАЛАР ДАВРАСИДА БЎЛИШНИ ЁҚТИРАДИЛАР. БОШҚА КИШИЛАР ҲОЛАТИНИ, ТАШВИШИНИ ҲИС ҚИЛА ОЛМАЙДИЛАР. • ЭПИЛЕПТОИД ТИПГА - БУ ТУРГА КИРУВЧИЛАР ЎЗИДАН КИЧИКЛАРНИ, ЁРДАМГА МУҲТОЖЛАРНИ УСТИДАН КУЛИШНИ ВА ХАЙВОНЛАРНИ ҚИЙНАШНИ ЯХШИ КЎРАДИЛАР. УЛАРДА - МАНСАБПАРАСТ, БАҒРИТОШЛИК, ЎЗИНИ ЯХШИ КЎРИШ ҲИСЛАТЛАРИ УСТУНЛИК ҚИЛАДИ. • ИСТЕРОИД ТИП - БУ ТИПДАГИ ЎСМИРЛАР КЎПРОҚ ЭЪТИБОР ЎЗЛАРИДА БЎЛИШНИ ЯХШИ КЎРАДИЛАР. БУ ЎСМИРЛАР ЁН АТРОФДАГИ ОДАМЛАРДАН МАҚТОВ ГАПЛАРНИ ЭШИТИШНИ, ЭЪТИБОРНИ ҚОЗОНИШНИ ЯХШИ КЎРАДИ ВА БУНГА ДОИМО ҲАРАКАТ ҚИЛАДИЛАР. • БЕҚАРОР ТИП - БУ ТИПДАГИЛАР ЎЗ КЕЛАЖАГИНИ ЎЙЛАМАЙДИГАН БЎЛИБ, БИРОР БИР СОҲАГА ЁКИ КАСБГА ЖИДДИЙ ҚИЗИҚИШ БИЛАН ҚАРАМАЙДИГАНЛАР. БУ ТИПДАГИЛАР ИШЁҚМАС БЎЛАДИЛАР. • КОНФОРМЛИ ТИП - ЎЗ ҚИЗИҚИШЛАРИ ЙЎЛИДА ЎРТОҚЛАРИНИ ОҒИР АҲВОЛДА БЎЛИШИГА ҚАРАМАСДАН ТАШЛАБ КЕТИШГА ВА ЎЗИНИНГ БУ ҚИЛМИШИНИ ДОИМО ОҚЛАШГА ҲАРАКАТ ҚИЛАДИЛАР. БУ ТИПДАГИЛАР ЎЙЛАМАСДАН ИШ ТУТАДИЛАР.

К. Л еонгард бўйича шахс типлари • ГИПЕРТИМ ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР ЎТА КИРИШИМЛИ, СЎЗАМОЛ БЎЛАДИЛАР, ИМО-ИШОРАЛАР, МИМИКА ВА ПАНТОМИМИКА ОРҚАЛИ ЎЗ ҲИС ТУЙҒУЛАРИНИ НАМОЁН ҚИЛАДИЛАР. УЛАР ТЎСАТДАН СУХБАТЛАРНИНГ ДАСТЛАБКИ МАВЗУСИДАН ЧЕТГА ЧИҚАДИЛАР. БУ ТОИФАДАГИ ОДАМДА ЎЗ ХИЗМАТ ВА ОИЛАВИЙ МАЖБУРИЯТЛАРИГА ЕТАРЛИ ТАРЗДА ЖИДДИЙ ЭЪТИБОР БЕРМАСЛИКЛАРИ ОҚИБАТИДА АТРОФИДАГИ ОДАМЛАР БИЛАН ҚИСҚА КЕЛИШМОВЧИЛИКЛАР ЮЗАГА КЕЛАДИ. УЛАРНИНГ ИЖОБИЙ ТОМОНЛАРИДАН ИШЧАН, ОПТИМИСТ, ФАОЛИЯТКОР, ТАШАББУСКОРЛИК КАБИ СИФАТЛАРИ ОРҚАЛИ НАМОЁН БЎЛАДИ. ШУ БИЛАН БИРГАЛИКДА САЛБИЙ ҲИСЛАТЛАРИ - ЕНГИЛТАБИАТ, ЖИЗЗАКИ, ЎЗ МАЖБУРИЯТЛАРИГА БЕФАРҚ МУНОСАБАТДА БЎЛИШИ. • ДИСТИМ ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР КАМГАП, НЕКБИН КАЙФИЯТЛИ, ТОРТИНЧОҚ БЎЛИШАДИ. УЛАР АКСАРИ УЙДА ЎТИРИШНИ ҲОҲЛАШАДИ. СЕРШОВҚИН ДАВРАЛАРГА ИНТИЛУВЧАН АТРОФДАГИЛАР БИЛАН КАМ ИХТИЛОФГА БОЛРИШАДИ. УЛАРНИНГ ИЖОБИЙ ҲИСЛАТЛАРИ: ЖИДДИЙ, ҲАҚИҚАТГЎЙ, СОФ ВИЖДОНЛИ. САЛБИЙ ТОМОНЛАРИ: СУСТКАШ, ШАХСИЯТПАРСАТ ФИКРЛАШ ДОИРАСИ ТОРЛИГИ. • ЦИКЛОИД ТИП - БУ ТОИФА КАЙФИЯТНИНГ ТЕЗ-ТЕЗ ДАВРИЙ ЎЗГАРИШИ, БУНИНГ ОҚИБАТИДА УЛАРНИНГ АТРОФДАГИ ОДАМЛАР БИЛАН БЎЛГАН МУЛОҚОТИНИНГ ҲАМ ЎЗГАРИБ ТУРИШИ БИЛАН ҲУСУСИЯТЛИДИР. КАЙФИЯТИ ЧОҒ БЎЛГАНДА У ЯХШИ ҲАМСУҲБАТ, КАЙФИЯТИ ЁМОН ПАЙТДА ТУНДРОҚ БЎЛАДИ. • ҚЎЗҒАТУВЧИ ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР МУЛОҚОТДА ТОРТИНЧОҚ, КЎПИНЧА УЛАР ТУНД ВА ИНЖИҚ, ЁЛҒОНЧИЛИККА, СУРБЕТЛИККА, ИХТИЛОФГА МОЙИЛ БЎЛИБ, БУ ҲОЛАТДА УЛАР ФАОЛ ҲИСОБЛАНАДИ. ҲОТИРЖАМ ҲОЛАТДА УЛАР СОФДИЛ, ХАЙВОНЛАР ВА КИЧКИНА БОЛАЛАРНИ ЯХШИ КЎРАДИЛАР. КАЙФИЯТЛАРИ ЁМОН БЎЛГАНДА УЛАР ИНЖИҚ, ЖАҲЛДОР, ЎЗЛАРИНИ ИДОРА ЭТА ОЛМАЙДИЛАР • ТЎХТАЛУВЧАН (ТИҚИЛУВЧАН) ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР МЕЪЁРИДА ҲАМСУҲБАТ, ПИСМИҚ, АҚЛ ЎРГАТУВЧИ, КАМГАП. МОЖАРОВИЙ ҲОЛАТЛАРДА ФАОЛ, ТАШАББУСКОР. БОШЛАГАН ИШИДА ЮҚОРИ КЎРСАТКИЧЛАРГА ЭРИШИШГА ИНТИЛАДИ, ЎЗИГА НИСБАТАН ТАЛАБЧАН. ИЖТИМОИЙ АДОЛАТГА ҲАЙРИҲОҲ, ШУНИНГ БИЛАН БИРГА АРАЗЧИ, ҚАСОСКОР. БАЪЗИДА ҲАДДАН ЗИЁД ЎЗИГА БИНО ҚЎЙГАН, ТЎҒРИСЎЗ, РАШКЧИ. ЯҚИНЛАРИГА ВА ИШДАГИ ҚЎЛ ОСТИДАГИЛАРГА НИСБАТАН ЎТА ТАЛАБЧАН. • ПЕДАНТИК ТИП - МОЖАРОЛАРГА КАМ АРАЛАШАДИ. ХИЗМАТ ДОИРАСИДА ЎЗИНИ БЮРОКРАТДЕК ТУТАДИ, АТРОФДАГИЛАРГА КЎП ТАЛАБЛАР ҚЎЯДИ. ШУ БИЛАН БИРГА ЕТАКЧИЛИКНИ БАЖОНИДИЛ БОШҚА ОДАМЛАРГА БЕРАДИ. БАЪЗИДА ОИЛАДАГИЛАРГА ТАРТИБ БОРАСИДА ЎТА ТАЛАБЧАН. УНИНГ ИЖОБИЙ ҲИСЛАТЛАРИ: СОФДИЛ, ТАРТИБЛИ, ЖИДДИЙ, ИШЛАРДА ИШОНЧЛИ, САЛБИЙ ТОМОНЛАРИ - РАСМИЯТЧИ, ПИСМИҚ, ҚИЗИҚҚОН. • ВАҲИМАЧИ, (ТАШВИШЛИ) ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР ПАСТ КИРИШИМЛИ, ЎЗИГА НИСБАТАН ИШОНЧСИЗ. УЛАР МОЖАРОЛАРГА КАМ АРАЛАШАДИЛАР ВА БУ ҲОЛАТДА ҚЎЛЛАБ- ҚУВВАТЛОВЧИ ВА ТАЯНЧ АХТАРАДИЛАР. У ДЎСТЛИКНИ ҚАДРЛАЙДИ, ЎЗ-ЎЗИГА ТАНҚИД КЎЗИ БИЛАН ҚАРАЙДИ, ЎЗИГА ТОПШИРИЛГАН ВАЗИФАЛАРНИ СЎЗСИЗ БАЖАРАДИ, ЎЗИНИНГ ҲИМОЯСИЗЛИГИ ОҚИБАТИДА КЎП ҲОЛЛАРДА ҲАЗИЛ-ҲУЗИЛ УЧУН НИШОН БЎЛАДИ. • ЭМОТИВ ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР ТОР ДОИРАДА САРАЛАНГАН ОДАМЛАР БИЛАН АЛОҚА ҚИЛИШНИ АФЗАЛ КЎРАДИЛАР. УЛАР КАМ ҲОЛЛАРДА МОЖАРОЛАРГА АРАЛАШАДИЛАР. ХАФАЧИЛИКЛАРИНИ ИЧЛАРИДА САҚЛАЙДИЛАР. ЯХШИ ҲИСЛАТЛАРИ: САМИМИЙЛИК, РАҲМ-ШАФҚАТЛИ, ЎЗГАЛАРНИНГ ЮТУҒИДАН ҚУВОНАДИГАН, ИЖРОЧИ. САЛБИЙ ТОМОНЛАРИ - ЙИҒЛОҚИ, ЎТА ҲИССИЁТЛИ, ИЗЗАТТАЛАБ. • НАМОЙИШКОРОНА ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР ТЕЗ МУЛОҚОТГА КИРУВЧИ, ЕТАКЧИЛИККА ИНТИЛУВЧАН, ҲОКИМИЯТНИ АГАЛЛАШ ҲИССИ УСТИВОР ВА МАҚТОВНИ ЁҚТИРАДИ. УЛАР БОШҚАЛАРГА ТЕЗ КЎНИКУВЧАН ВА ШУ БИЛАН БИРГА КЎНГЛИ БЎШ. БУНДАЙ КИШИЛАР ЎЗИГА ИШОНЧЛИЛИГИ ВА ЮҚОРИ ЎЗИГА ТОРТУВЧАНЛИКЛАРИ БИЛАН АТРОФДАГИЛАРНИНГ ҒАШИГА ТЕГАДИ, МОЖАРОЛАРНИ ЎЗЛАРИ КЕЛТИРИБ ЧИҚАРАДИЛАР ВА ФАОЛ ТАРЗДА ЎЗЛАРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛАДИЛАР. ИЖОБИЙ ТОМОНЛАРИ - ҚАНОАТЛИ, АРТИСЛИК ҚИЛА ОЛАДИГАН, БОШҚАЛАРНИ ЎЗИГА ҚАРАТА ОЛАДИГАН, ЎЙ-ФИКРИНИНГ ТЎҒРИЛИГИ. САЛБИЙ ТОМОНИ - ХУДБИН, ШАХСИЯТ ПАРАСТ, МАҚТАНЧОҚ, ДАНГАСА. • ЭКЗАЛЛАШТИРИЛГАН ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАР ЎТА КИРИШИМЛИ, СЎЗАМОЛ, БУНДАЙ ОДАМЛАР ТЕЗ-ТЕЗ БАҲСЛАШАДИЛАР, ЛЕКИН ИШ ОЧИҚ МОЖАРОЛАРГА ЕТИБ БОРМАЙДИ. МОЖАРОЛИ ҲОЛАТЛАРДА УЛАР БИР ПАЙТНИНГ ЎЗИДА ҲАМ ФАОЛ, ҲАМ СУСТКАШ. ШУ БИЛАН БИРГАЛИКДА ДЎСТЛАРИ ВА ЯҚИНЛАРИГА БОҒЛАНГАН ВА ҒАМХЎР. УЛАРДА АЧИНИШ ҲИССИ ЮҚОРИ, ЯХШИ ДИДЛИ, ҲИССИЁТЛАРИ ЁРҚИН ВА САМИМИЙ. САЛБИЙ ТОМОНЛАРИ - ВАҲИМАЧИ, БИР ОНЛИК КАЙФИЯТЛАРГА ЁН БОСУВЧИ. • ЭКСТРАВЕРСИВ ТИП - УЛАР ЎТА КИРИШИМЛИ, БУНДАЙ ОДАМЛАРДА ДЎСТЛАРИ ВА ТАНИШЛИ ЖУДА КЎП, УЛАР ЭЗМАЛИК ДАРАЖАСИГАЧА СЎЗАМОЛ, ҲАР ҚАНДАЙ МАЪЛУМОТНИ УЛАРДАН ОЧИҚЧАСИГА БИЛИБ ОЛИШ МУМКИН. ДЎСТЛАР ДАВРАСИДА, ИШДА, ОИЛАДА, КЎПИНЧА ЕТАКЧИЛИКДА БОШҚАЛАРГА ЁН БОСАДИ, БЎЙСУНИШНИ ВА ЧЕТДА ТУРИШНИ АФЗАЛ КЎРАДИ. ЎЗГАЛАРНИ ДИҚҚАТ БИЛАН ЭШИТИШГА ТАЙЁРЛИК, СЎРАШГАН НАРСАНИ БАЖАРИШ КАБИ ИЖОБИЙ ҲИСЛАТЛАРГА ЭГА. САЛБИЙ ТОМОНЛАРИ: ТАЪСИРГА БЕРИЛУВЧАН, ЕНГИЛТАБИАТ, МАИШАТГА ЎЧ, ИҒВО ВА ҒИЙБАТЛАРНИ ТАРҚАТИШДА ИШТИРОК ЭТИШ. • ИНТРОВЕРСИВ ТИП - БУ ТОИФАДАГИЛАРНИНГ БОШҚАЛАРДАН ФАРҚЛИ ТОМОНИ ШУНДАКИ, УЛАР ЎТА ИЙМАНУВЧАН, ЎЗ ТУЙҒУЛАРИНИ ОШКОР ЭТИШНИ ҲОҲЛАМАСЛИК, ҲАҚИҚИЙЛИКДАН ЙИРОҚЛАШИШ, ФАЙЛАСУФЛИК ҚИЛИШГА ИНТИЛИШЛАРИ БИЛАН ТИПОЛОГИЯЛИДИР. БУНДАЙ ОДАМЛАР ЁЛҒИЗЛИКНИ ЁҚТИРАДИЛАР, АТРОФДАГИЛАР БИЛАН КАМ МОЖАРОГА БОРАДИЛАР, УЛАРНИНГ ШАХСИЙ ҲАЁТЛАРИГА АРАЛАШГАНДАГИНА УЛАР АТРОФДАГИЛАР БИЛАН ИХТИЛОФГА БОРИШАДИЛАР. ҲАТЪИЯТЛИЛИК, ПРИНЦИПИАЛЛИК КАБИ ИЖОБИЙ ФАЗИЛАТЛАР БИЛАН БИР ҚАТОРДА ҚАЙСАРЛИК, ФИКРЛАШНИНГ ТОРМОЗЛАНИШИ, ЎЗ ҒОЯЛАРИНИ ҲАТЪИЯТЛИК БИЛАН ҲИМОЯ ҚИЛИШ КАБИ САЛБИЙ ҲИСЛАТЛАРИ МАВЖУД. УЛАР ҲАР БИР НАРСАГА ЎЗ НУҚТАИ-НАЗАРЛАРИ БИЛАН ҚАРАЙДИЛАР, БОШҚАЛАРНИНГ ФИКРЛАРИДАН ЎЗ ФИКРЛАРИ УСТУН ҚЎЯДИЛАР

Похожие

Амалий психолог мутахассис ва шахс сифатида

Шахс

Хотира ва шахс тажрибасининг бойлиги

Шахс психологияси

Шахс структураси