Tafakkur filo, sotsio, ontogenezi - Психология - Презентации

Tafakkur filo, sotsio, ontogenezi

Загружено в:

27.03.2024

Скачано:

0

Размер:

278.7705078125 KB

1. Tafakkur haqida tushuncha 2. Tafakkur filo,sotsio,ontogenezi 3. Tafakkur va nutqning o'zaro bog'liqligi 4. Tafakkurni o'rganishga turlicha yon - dashuvlar Tafakkur filo, sotsio, ontogenezi

Tafakkur I nson aqliy faoliyatining yu ksak shakli, obektiv voqealikning o ngda aks etish jarayoni. U sezgi, id rok, tasavvurga qaraganda voqelikn i to’la va aniq aks ettiruvchi yuksa k bilish jarayonidir. Tafakkur jarayoni da insonda fikr, mulohaza, g’oya, fa raz kabilar vujudga keladi va ular s haxsning ongida tushunchalar, hukm lar, xulosalar shaklida ifodalanadi.

Agar hayot va amaliyot davomida odam yangi maqsad, yangi muammo, yangicha ahvol va yan gi faoliyat sharoitlari paydo bo’lsa, odamda dastl ab tafakkur qilishga zarurat tug’iladi.

• Inson tafakkuri markazida unin g yashashga bo’lgan intilishini, e rishilgan tajribani mulohaza qilib undagi zarur jihatlarni ajratib ol ish orqali vaziyatga ta’sir etish yotadi. Ilk insonda dastlab tashq i dunyo jarayonlari o’rtasidagi al oqni anglash, yuzaki qiyoslash v a muvofiqligini bilish tasodifiy y uz bergan deb hisoblanadi. Ibtid oiy kishilar tafakkuri moddiy ifo dasini tilda topgan.

Tafakkur ko’pgina fan sohalari (falsafa, mantiq, jamiyatshunoslik, fiziologiya, kibernetika, biologiya)ning tadqiqot obekti hisoblanadi.

Insonning inson tomonidan idrok qilinishi ham tafakkur bilan uzviy al oqadordir. Psixologiyada tafakkurnin g filogenetik (insoniyat paydo bo’lis h davri), ontogenetik (kishi umri da vomida) bilishga oid tarixiy jihatlarn i ham o’rganadi. Tafakkur filogenezida faoliyat mot ivlarining 2 turi ifodalanadi. - maxsus bilish motivlari -maxsus bo’lmagan motivlar

Maxsus bilish motivlarida shaxsni tafakkur faoliyatiga undovchi va uni harakatga keltiruvchi kuchlar bilish ehtiyojlarida namoyon bo’ladigan qiziqish va motivlardan iborat bo’ladi.

Maxsus bo’lmagan motivlarda tafakkur sof bilish bilan bog’liq bo’lmagan qiziqishlar ta’sirida emas , balki ozmi-ko’pmi tashqi sabablar ta’sirida boshlanadi.

Absrakt tafakkur- mavhum narsalar haqida fikr yuritish

Tafakkurning mazmundorligi avvalo u yoki bu narsalar, hodisalar to’g’risidagi voqelikning u yoki bu muhokamalar va tushunchalarda odamlarning ongida qanchalik o’rin olganligidan kelib chiqadi.

Sotsiogenez tizimida inson shakllanishining uning r uhiyatida qaror topayotgan tafakkuri bilan aloqadorl igi ham muhim hisoblanadi. Shakllanayotgan tafakk ur inson sotsiogenezi omillaridan sanalgan holda o’ z tashuvchisi bo’lgan insonga to’laligicha tegishli .

• Masalan: talaba o’z oldiga maqsad qo’yib bilishga qiziqib unga ehtiyoj sezib a’lo baholarga o’qisa unda ma xsus bilish motivlari hosil qilinadi. A gar talaba 2 olib stependiya ololmasli gidan qo’rqib o’qisa (tashqi ta’sir) und a maxsus bo’lmagan bilish motivlari amal qilmaydi. Lekin tafakkurning da stlabki motivlari qanday bo’lmasin t afakkur qilish jarayonida xuxusiy qili sh motivlari ta’sir qila boshlaydi.

• Tafakkur jarayonida i nson amaliy faoliyat obrazlar va tasavv urlar, modellar, chi zmalar, til kabi jis mli va ijtimoiy ola mning ahamiyatli a loqa va munosabatl ariga kirib borish maqsadida insoniya t tomonidan ishlab chiqilgan turli xilda gi vositalardan foyd alanadi.

ABSTRAKSIYA- shunday bir fikrlash jarayonidir ki, bunda tafakkurda aks etilayotgan bir yoki b ir necha obyektlarning biror belgisi ( xususiyati , harakati, holati, munosabati) shu obyektlardan fikran ajratib olinadi. Bu jarayonda obyektdan ajratilgan bir belgining o’zi tafakkurning musta qil obyekti bo’lib qoladi. Masalan, sinfdagi dos kani tasviriy analiz qilish jarayonida uning faq at bir belgisini qoraligini ajratib olish mumkin, va qora doska to’g’risida emas, bali, doskaning qoraligi to’g’risida so’ngra esa umuman qoralik to’g’risida fikr qilish mumkin.

• UMUMLASHTIRISH- tafakkurda aks etgan bir turkum narsalarning o’xshash, muhim belgilarini shu narsalar to’g’risidagi bitta tushuncha qilib fi krda birlashtirish demakdir. Masalan: olmalarda, noklarda va boshqa shu kabilarda bo’lgan o’xsha sh belgilar bitta tushunchada birlashadi, biz buni meva degan so’z bilan ifodalaymiz. • Daraxtlar, gullar, o’tlar va boshqa shu kabilar “o’simlik” degan tushunchada umumlashtiriladi, o’ simlik va hayvonlar “organizm” degan tushuncha da umumiylashtiriladi, harf va raqamlar “belgi” degan bir tushunchada umumiylashtiriladi. Umum iylashtirish tafakkurning abstraktlashtiruvchi faoli yati bilan chambarchas bog’liq. Abstraktlashtirish jarayonida ayrim narsalarning o’xshash belgilari aniqlanadi va shu o’xshash belgilar umumlashtiri ladi.

Похожие

Xayol va tafakkur

Til, ong va tafakkur

Diqqat va tafakkur haqida umumiy tushuncha

Tafakkur inson intelektual taraqqiyotidagi o`rni. Tafakkurning rivojlanish xususiyatlari

Nutqiy tafakkur va tushunchani tatqiq qilish usullar va metodikalari