Psixika haqida umumiy tushuncha - Психология - Презентации

Psixika haqida umumiy tushuncha

Загружено в:

31.03.2024

Скачано:

0

Размер:

1669.673828125 KB

Mavzu: Psixika haqida umumiy tushuncha • Reja: • Psixika nima? • Psixika va uning revolyutsiyasi • Psixikaning filogenetik taraqqiyoti

Psixika bu.......? • Psixika ( qadimgi yunoncha : ψῡχικός, psychikos — „ruhiy“) yoki ruhiyat — yuksak darajada tashkil topgan materiya (miya)ning voqelikni alohida shaklda aks ettirishdan iborat xususiyati. Asosan, sezgi, tasavvur, tafakkur, irodaviy xatti-harakat va boshqa subyektiv obrazlarda aks etadi. Psixika materiyaga nisbatan ikkilamchi, xreila

Psixika materiya taraqqiyotining muayyan bosqichida — tirik organizmlarda sezuvchanlikning alohida shakli yoki his qilish qobiliyati paydo boʻlishi bilan vujudga kelgan. Tirik mavjudotning morfologik-fiziologik tuzilishi murakkablashuvi, unda nerv sistemasining vujudga kelishi va taraqqiy etishi, bosh miya, uning katta yarim sharlarining shakllanishi va takomillashishi jarayonida rivojlangan.

Psixika o'zga alohida olam emas; u organik hayotning yuksak shakllaridan bo'lib , faqat hayvonlar va odamlarga xosdir. hayvonlar bilan odam, o'simliklardan farq qilib, yolg'iz organik hayotga ega bo'libgina qolmay,balki, shu bilan birga, psixik hayotga ham egadir. Lekin ma'lumki hayvonlarning psixik hayoti insonlarnikiga qaraganda soddaroqdir. Odam psixikasi hayvonlar psixikasidan sifat jixatidan farq qiladi. Odamda psixik hayotning yuksak shakli ong - bordir. Odam ongli mavjudotdir.

Inson psixikasining paydo bo‘lishi va rivojlanishi masalasi tadkikotchilar oldida turgan eng dolzarb va murakkab masalalardan biridir. Ilmiy-materialistik ta’limotga ko‘ra psixikaning paydo bo‘lishi materiyaning o‘zok rivojlanishi natijasidir. Organik va anorganik materiya doimo xarakatda, o‘zgarishda va rivojlanishda bo‘ladi. Xayvonlar psixikasining tarakkiyoti masalasi bilan atokli rus psixologi A.I.Leontev, zoopsixologlar K.E.Fabri va A.I.Seversov shugullanganlar

Inson psixikasi xayvon psixikasidan uzining kuyidagi xususiyatlari bilan fark kiladi: Inson uzi anglagan zaruratga kura ongli xatti-xarakat kilish kobiliyatiga ega. Odamning xayvondan ikkinchi farki uning kurollarni yaratishga va saklashga layokatli ekanligidir.Xayvonlar xam kurol yasashi mumkin , lekin ular kurolni odamlar singari birgalashib,jamoa bulib yasamaydi. Inson psixik faoliyatining ajralib turadigan uchinchi belgisi ijtimoiy tajribaning biridan ikkinchisiga utkazilib turishidir. Xis-tuygulardagi tafovut xayvon bilan inson urtasidagi turtinchi juda muxim tafovut bulib xisoblanadi.Xis-tuygu ikkisida xam bor.Fakat inson boshka kishining gam- gussasini va kuvonchini birgalikda baxam kura oladi, fakat odamgina tabiat manzaralaridan zavklanadi.

Psixikaning paydo bo`lishi materiyaning uzoq taraqqiyoti bilan tushuntiriladi. Jamiki materiya, jonsiz anorganik materiyadan tortib, to materiyaning yuksak hamda murakkab shakli - inson miyasigacha moddiy olamning umumiy xususiyati bulmish aks ettirish xususiyatiga, ya`ni ta`sirlarga javob qaytarish qobiliyatiga ega. Aks ettirish shakllari materiyaning yashash shakllariga bog`liqdir

sezuvchanlik shunday ta'sirlanuvchanlik-ki, uning natijasida hayot uchun zarur ta'sirlar signallashadi. Sezuvchanlikning namoyon bo’lishi, psixikaning paydo bo’lishiga ob'ektiv biologik belgi sifatida xizmat qiladi. Psixik ta'sirlanuvchanlikning o’ziga xos yuqori sifat o’zgarishi -sezuvchanlik-psixik aks ettirishning oddiy turi yuzaga kelganida boshlanadi. hayvonlar evolyusiyasi jarayonidagi psixikaning sifat o’zgarishlarini A.N.Leontev o’zi ifodalagan psixik rivojlanish bosqichlariga asos qilib oldi

Psixika — subyektivlik bilan obyektivlikning birligidir. Psixik faoliyat doimo muayyan subyektga xos boʻlib, uning individual xususiyatlari bilan bogʻlangandir. Ayni vaqtda psixika obyektiv olamning muayyan manzarasini yaratuvchi miya inʼikos faoliyatining real jarayoni sifatida obyektivdir

Xulosa qilib aytganda psixika - bu yuksak darajada tashkil topgan materiyaning hususiyati, sub’ekt tomonidan obьsktiv borliqni faol aks ettirish, xuddi shu asnoda o`z xulqini va faoliyatini shaxsan boshqarishdir. Inson psixikasi ham anglanilmagan, ham anglanilgan xususiyatga ega bo`lib, anglanilmagan psixika o`z navbatida hayvon psixikasidan sifat jihatidan tafovutga va ustuvorlikka ega.

Похожие

Motiv va motivatsiya haqida umumiy tushuncha

Diqqat va tafakkur haqida umumiy tushuncha

Xotira to’g’risida umumiy tushuncha

Psixologik trening haqida tushuncha

Erk haqida tushuncha. Iroda nazariyalari