Og'ishgan xulq klassifikatsiyasi - Психология - Презентации

Og'ishgan xulq klassifikatsiyasi

Загружено в:

20.01.2025

Скачано:

0

Размер:

46.6220703125 KB

Og'ishgan xulq klassifikatsiyasi

Deviant (og`ishgan) xulq ” Axloqiy dyeviatsiyaning muammosiga asosiy sabab uning fanlararo xaraktyerda ekanligidadir. Modomiki, “ Deviant (og`ishgan) xulq ” atamasi turli fanlarda turli ma'noda ishlatilarkan, shu sabab axloqiy og’ishlarning ko`p turli xil tasniflari mavjud.

Sotsiologiya axloqiy deviatsiyani bir necha asoslar bo`yicha guruhlanadigan ijtimoiy ko`rinish sifatida ko`rib chiqadi maqsatdan qat'i nazar ommaviy va shaxsiy  og’ishlar ajratiladi; oqibatlar aqamiyati bo`yicha-salbiy (zararli  oqibatlar keltirib chiqaruvchi va potensial xavf tuqdiruvchi) va ijobiy;

sub'yekt bo`yicha -aniq shaxslar, norasmiy guruhlar (masalan, yo`lto`sar guruhlar faoliyati),  rasmiy tuzilmalar, shartli ijtimoiy guruhlar (masalan, ayollar piyonistaligi) og'ishi; ob'yekt bo`yicha - iqtisodiy, maishiy, mulkiy  buzilishlar va boshqalar

Jinoyatlar, o`z navbatida, jamiyatga xavf tuqdirish darajasiga ko`ra quyidagi katyegoriyalarga bo`linadi: uncha og'ir bo`lmagan – ikki yilgacha ozodlikdan maxrum etish; o`rtacha og'ir – besh yilgacha ozodlikdan maxrum etish; og'ir jinoyatlar – o`n yilgacha ozodlikdan maxrum etish; alohida og'ir – ikki yilgacha ozodlikdan maxrum etish yoki ancha qat'iy jazo belgilash.

Jinoyatlar harakatlarning xaraktyeri bo`yicha ham bo`linadi: shaxsga qarshi jinoyat, iqtisod sohasidagi jinoyat, davlat hokimiyatiga qarshi jinoyatlar, harbiy xizmatga qarshi jinoyat, insoniyat tinchligi va xavfsizligiga qarshi jinoyat. Shunday qilib, Jinoyat va Fuqarolik kodekclari qonuniy nuqtai nazardan og`ishgan xulqning turli shakllari tasnifi hisoblanadi.

Ko`rib chiqilgan tasniflarga axloqiy deviatsiyaga pedagogik yondoshuvni qo`shimcha qilish mumkin Bizning fikrimizcha, pedagogik tasniflar kamroq differentsiyalangan va ko`pincha boshqa fanlardan o`zlashtirilgan. Ko`pincha “og`ishgan xulq” tushunchasini “moslashmaganlik” tushunchasi bilan tenglashtiriladi. O`quvchini tarbiyalash va o`qitishning asosiy pedagogik vazifalari olamida maktab o`quvchisining og`ishgan xulqi maktabga moslashmaganlik kabi ijtimoiy moslashmaganlik xarakteriga ham ega.

Тушунтирув-кўрсатмалилик методи - бу метод репродуктив Ijtimoiy moslashmaganlikning maktab yoshida anchagina masshtabli belgilari bo`lib quyidagilar chiqishi mumkin: psixofaol moddalarni muntazam istye'mol qilish (uchuvchi eritmalar, ichkilik, giyohvand moddalar), jinsiy deviatsiyalar, fog’ishabozlik, daydilik, jinoyat sodir etish. Oxirgi vaqtlarda maktab o`quvchilarining og`ishgan xulqida nisbatan kompyutyer o`yinlari yoki diniy syektalarga qaram bo`lib qolish bilan bog’liq bo`lgan yangi shakl kuzatilmoqda.

Juda yoshlikdan va maktab yoshidagi og`ishgan xulq ko`rinishlari haqidagi masala yanada chalkash. Umuman shaxsning “mustaqil bo`lmagan” bu bosqichida Deviant axloq haqida gapirish mumkinmikinq Pedagoglar va ota- onalar ko`pincha kichik bolalarda zararli odatlar (barmoqini so`rish, tirnoqini chaynash), ovqat yeyishdan bosh tortish, quloq solmaslik, tajovuzkor axloq, masturbatsiya, giperfaol axloq kabi axloqning shunday salbiy ko`rinishlari bilan to`qnashadilar.

Og`ishgan xulq turlarining psixologik tasnifi Psixologik yondoshuv shaxsning og`ishgan xulqidagi alohida ko`rinishlarni ijtimoiy-psixologik tafovutini ajratishga asoslangan. Psixologik tasniflar quyidagi mezonlar asosida quriladi:  buzilgan me’yor turi; axloq va uning motivatsiyada psixologik maqsad;   ushbu axloq oqibati va u kyeltirgan zarar;  axloqning shaxsiy-uslubiy tavsifnomasi.

Psixologik yondoshuv doirasida og`ishgan xulqning turli tipologiyasidan foydalaniladi. Ko`pchilik mualliflar, masalan, Yu.A. Klyeybyerg axloqiy deviatsiyaning uchta asosiy guruhini ajratadi: salbiy (masalan, giyohvand moddalar istye'mol qilish), ijobiy (masalan, ijtimoiy ijodkorlik) va ijtimoiy- xolis (masalan, tilanchilik)

Shaxs og`ishgan xulqining ko`rinishlarini tizimlashtirishning birmuncha to`liq vaqiziqarli variantlaridan biri bizning nazarimizda S.P. Korolyenko va T. A. Donskix [6] ga tyegishli. Mualliflar barcha axloqiy dyeviatsiyani ikkita katta guruhga bo`ladilar: nostandart va dyestruktiv axloq. Nostandart axloq tafakkurning yangi shakli, yangi qoyalar, shuningdyek, axloqning ijtimoiy ctereotiplari doirasidan chiquvchi harakatlarga ega bo`lishi mumkin. Bunday shakl garchi aniq tarixiy sharoitlarda qabul qilingan me’yorlardan chyetga chiqsa-da, biroq jamiyatning kyelgusidagi rivojlanishida ijobiy rol o`ynovchi faollikni ko`zda tutadi.

E'tiboringiz uchun r axmat

Похожие

Anomal xulq-atvor psixogenetikasi

Autoagressiv xulq-atvor psixologiyasi

Ijtimoiy xulq-atvor psixologiyasi

Irodani buzilishi. Irodasizlik xulq-atvori

Deviant xulq – ijtimoiy-pedagogik muammo sifatida