Ijtimoiy psixologiyaning asosiy zamonaviy yo’nalishlari - Психология - Презентации

Ijtimoiy psixologiyaning asosiy zamonaviy yo’nalishlari

Загружено в:

08.02.2024

Скачано:

0

Размер:

2172.8427734375 KB

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI “ PSIXOLOGIYA”kafedrasi 70110102 “PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA” yo’nalishi 1-bosqich magistranti Mengliyeva Gavharning “Ijtimoiy psixologiya” fanidan “ Ijtimoiy psixologiyaning asosiy zamonaviy yo’nalishlari ” mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI

МАВЗУ: Ижтимоий психологиянинг асосий замонавий ЙЎНАЛИШЛАРИ. Режа: 1. Бехевиористик йўналиш ижтимоий психологик тадқиқотлар доирасида . 2. Ижтимоий психологияда психоаналитик концепцияси. 3. Гешталт психологияси ўзига хос йўналиш сифатида.

Бехевиорист ик йўналиш ижтимоий психологик тадқиқотлар доирасида Бихевиоризм йўналишлари доирасида ўтказилган ижтимоий психологик тадқиқотлар аввало америкалик олимлар К.Халл ва В.Скиннерлар номи билан боғлиқ.. Улар ва уларнинг издошлари ҳисобланган К.Миллер, Д.Доллард, Дж.Тибо, Г.Келли ва бошқалар диада – икки киши ўртасидаги муносабатларнинг хилма-хил экспериментал кўринишларини тадқиқ қилиб, уларда математик ўйин назарияси элементларини қўлладилар. Ижтимоий психология

Бихевиоризм (ингл. Беҳавиор - хулқ) - одамлар ва ҳайвонларнинг хатти-ҳаракатларини ўрганишга тизимли ёндашув. Унинг таъкидлашича, барча хатти-ҳаракатлар рефлекслардан, атрофдаги маълум стимулларга реакциялардан, шунингдек, индивидуал воқеанинг оқибатлари, масалан, кучайтириш ва жазолаш, шахснинг ҳақиқий мотивацион ҳолати ва бошқарувчи стимуллардан иборат

Хулқ-атвор эгалари ирсиятни хатти-ҳаракатни белгилашда муҳим рол ўйнашга мойил бўлишига қарамай, улар асосан атроф-муҳит омилларига эътибор қаратишади.Хулқ-атвор (энг. Хулқ - хатти- ҳаракатлар) кенг маънода психологияда инсоннинг хулқ-атвори ва одамнинг хулқ-атворига таъсир қилиш усулларини ўрганадиган йўналишдир. Хулқ-атвор тарафдорларининг фикрига кўра, одамнинг хулқ-атвори асосан ички руҳий жараёнлар билан эмас, балки "қўзғатувчи - реакция" тамойилига биноан ташқи муҳитнинг механик таъсири билан белгиланади.

М е х а н и с т и к м а т е р и а л и з м га а с о с л а н и б , х у л қ -а т в о р а қ л и й ж а р а ё н л а р о р қ а с и д а ги ҳ а р қ а н д а й о б ъ е к т и в м а ъ н о н и р а д э т и ш га к е л а д и в а у л а р н и ў р га н и ш н и э ъ т и б о р с и з қ о л д и р а д иБеҳобийизм, олдинги йўналишлар сингари, чинакам илмий психологияни қуриш муаммосини ҳал қилмади

Хатти-ҳаракатлар таълимотига кўра, онгнинг инсон хатти- ҳаракатларида тутган ўрнини рад этишга рози бўлиш мумкин эмас Хулқ-атвор эгалари бунинг тескарисини қандай ишонтиришмасин, бу одамнинг фикрлари ва ҳис-туйғулари, маълум ҳаракатлар қилиш учун туртки бўлганлиги ҳақиқатдир

Ўзининг педагогик фаолиятида ҳар бир ўқитувчи ҳар доим талабанинг онги билан шуғулланади, у ўқувчига таъсир кўрсатишга, ундаги фикрларни, тушунчаларни уйғотишга, ундаги таниқли истакларни уйғотишга ва керакли ҳис-туйғуларни уйғотишга ҳаракат қилади Баркамоллик вакиллари: Жон Уотсон хатти- ҳаракатларнинг этакчиси эди. У эр юзидаги барча тирик мавжудотларнинг ҳаракатларини тушунтирадиган схемани таклиф қилди: қўзғатувчи реакцияга сабаб бўлади. Уотсоннинг фикрича, тўғри ёндошиш билан атрофдаги воқеликни ўзгартириш орқали хатти-ҳаракатларни тўлиқ башорат қилиш, турли касбдаги одамларнинг хулқ-атворини шакллантириш ва бошқариш мумкин бўлади.

, . ,Ушбу таъсир механизми классик кондиционер ёрдамида ўрганилган деб эълон қилинди, уни ҳайвонлар томонидан батафсил ўрганилди, академик Иван Петрович Павлов. У ҳайвонларда шартсиз рефлекслар асосида тегишли реактив хатти- ҳаракатлар ривожланиб боришини аниқлади Бироқ, ташқи таъсирлар ёрдамида улар сотиб олинган, шартли рефлексларни ишлаб чиқишлари ва шу билан янги хатти- ҳаракатлар шаклларини шакллантиришл ари мумкин. Джон Уотсон чақалоқларда тажриба ўтказишни бошлади ва уларда учта асосий инстинктив реакцияни - қўрқув, ғазаб ва муҳаббатни аниқлади.

Олим Хантер Уильям 1914 йилда хулқ-атвор реакцияларини ўрганиш схемасини яратди ва уни кечиктирилган деб атади. У маймунга иккита қутининг бирида бананни кўрсатди, сўнгра уни экран билан ёпди ва бир неча сониядан кейин олиб ташлади Бошқа бир олим Лешли Карл тажрибалар орқали баъзи бир ҳайвонларда қобилиятни ривожлантирди ва ривожланган рефлекс уларга боғлиқ ёки йўқлигини билиш учун миянинг турли қисмларини олиб ташлади. Психолог миянинг барча қисмлари тенг ва бир-бирини муваффақиятли алмаштириши мумкин деган хулосага келди. Толман когнитив хулқ-атвори Скиннер ва "қўзғатувчи - реакция" муносабатларининг доминант ролининг тарафдорларидан фарқли ўлароқ, Э. Толман ўрганишда иштирок этадиган руҳий жараёнлар фақат CР алоқаси билан чекланмаган деб ҳисобланиб, когнитив ўрганиш назариясини таклиф қилди.

У “гесталт белгиси” ни, яъни таълимнинг асосий қонунини маҳорат билан кўриб чиққан. огоҳлантирувчи ва реакция ўртасида оралиқ позицияни эгаллайдиган когнитив вакиллик. “ Рағбатлантириш - реакция” муносабати механик бўлса ҳам, билиш фаол воситачи рол ўйнайди, натижада: стимул - когнитив фаоллик (гесталт белгиси) - - реакция. Гесталт белгилари "билим хариталари" (таниш майдоннинг руҳий тасвирлари), тахминлар ва бошқа оралиқ ўзгарувчилардан иборат Толман экспериментал ҳайвонлар учун керакли жойни топишда тажрибасини намойиш қилиб, ўз назариясини исботлади: каламушлар қандай ҳаракатланишидан қатъи назар, битта мақсадга йўл олишди. Толман каламушлари билан тажрибалар ўтказди, улар лабирентда овқатга олиб борадиган йўлни топиш учун шартли рефлексни ишлаб чиқиш шарт эмас. Улар тўғридан- тўғри озиқлантирувчи томон йўл олишди, чунки улар қаэрдалигини ва уни қандай топиш кераклигини билишарди.

Психоанализ - Шахс назарияси. Зигмунд Фрейд. Psixoanalyse (немисча: Psixoanalyse) - ХХ аср бошларида Зигмунд Фрейд томонидан илгари сурилган психологик назариялар ва психотерапия усулларининг мажмуи

Психоанализ доирасида ижтимоий психологик тадқиқотлар Э.Фромм ва Дж. Салливен ишлари билан боғлиқ, Бихевиористлардан фарқли ўлароқ, бу ерда экспериментлар икки киши эмас, балки кўпчилик иштирокида ўтказила бошлади. Уларнинг издошлари (В.Байон, В.Беннис, Г.Шепарде, В.Шутц) ўтказган тадқиқотлар туфайли ҳозирги кунда ҳам катта қизиқиш билан ўрганилаётган “Т – Гуруҳлар” психологияси яратилди. Унда гуруҳ шароитида бир одамнинг бошқаларга таъсири, гуруҳнинг айрим индивидлар фикрларига таъсири каби масалалар ишлаб чиқилди ва ижтимоий психологик тренинглар ўтказишга асос солинди.

ХХ аср давомида психоанализ. Психоанализ – ХХ асрда пайдо бўлган. Предмети инстинктив майллар онгнинг ролини инкор этади . Машҳур назарий тушунча ва психотерапия амалиёти бўлиб келган ва шундай бўлиб қолмоқда. Дунёда психоаналистлар ва психологларнинг сони таққосланмоқда. Психоанализ Австрияда, Германияда, Франтсияда, АҚШда, Аргентинада кенг тарқалган, Халқаро Псиканалитик Уюшмаси мавжуд.

Похожие

Ijtimoiy psixologiyaning shakllanishi va rivojlanishi. Ijtimoiy psixologik g’oyalarning shakllanish tarixi

Ilmiy psixologiyaning amaliyot bilan yaqinlashuvi

Fiziologik psixologiyaning paydo bo'lish shart-sharoitlari

Psixofiziologiyaning qisqacha tarixi va uning predmeti, vazifalari

Ijtimoiy-gumanitar bilimlar tizimida ijtimoiy psixologiya