Idrokning illyuziyalari. Ilyuzani vujudga keltiruvchi omillar - Психология - Презентации

Idrokning illyuziyalari. Ilyuzani vujudga keltiruvchi omillar

Загружено в:

27.03.2024

Скачано:

0

Размер:

1403.734375 KB

Idrokning illyuziyalari. Ilyuzani vujudga keltiruvchi omillar

Reja: 01 0302 04 Idrok haqida Tushuncha... Idrokning asosiy xossalari va turlari Idrokning predmet- liligi va yaxlitligi Idrokda ilyyuziya va gallyutsinatsiya

Tayanch sozlar Idrok- sezgi a’zolariga bevosita ta’sir etib turgan narsa-hodisalar obrazlarini kishi ongida bir butun holda aks ettirilishi. Kuzatuvchanlik -kishining rejali, tizimli va davomli ixtiyoriy idrok qilish qobiliyati. Appersepsiya – idrok jarayonini shaxsning oldingi bilimlari, shaxsiy va ijtimoiy tajribalari, qiziqishlari, motivasiyasi, ehtiyojlari va odatlari, umuman ruhiy hayotining barcha mazmuni bilan belgilanishidirOng osti - ongli idrok qilib bo‘lmaydi, absolyut chegaradan past.

01 Idrok haqida tushuncha

Idrok — tirik organizmning maʼlumotlarni qabul qilib, qayta ishlash jarayoni; organizmga obyektiv reallikni aks ettirish va tashqi olamdagi yangidan-yangi vaziyatlarni baholab, shunga yarasha harakat qilish imkonini beradi. Idrok ongning , miyaning ijodiy jarayonidir. Idrokning fiziologik asosi bosh miya yarim sharlari poʻstlogʻining analiz va sintez faoliyatidan iborat. Bu faoliyat sezgi aʼzolarimizga taʼsir qilib turgan narsalarning bitta xususiyati bilan emas, balki jami xususiyatlarining taʼsiri bilan bogʻliq. Idrok ana shu barcha xususiyatlar oʻrtasidagi muvaqqat bogʻlanish (qarang Assotsiatsiya) natijasida yuzaga keladi. Inson miyasining umumlashtiruvchi faoliyatiga asoslangan idrok jarayoniga kishining tajribasi, bilim, abstrakt tafakkurning faoliyati va boshqalar ham ishtirok etadi (qarang Appersepsiya). Shuning uchun kishilar ayni bir narsa yoki hodisani yoshlari, maʼlumotlari, turmush tajribalari, kasblari, ijtimoiy kelib chiqishlari, xarakteri, qobiliyati va qiziqishlarida koʻrinadigan shaxsiy xususiyatlariga qarab har xil idrok qiladilar. Masalan, tegishli ixtisosi boʻlmagan kishining birorta yangi mashinani idrok qilishi ixtisosi bor odamning idrokiga qaraganda tor va yuzaki boʻladi.

Idrokning muhim xususiyatlaridan biri barqaror (konstant)ligidir. Inson bir vaqtda idrok qilgan narsani oʻz xotirasida saqlab qolish va uni qayta tiklash qobiliyatiga ega. Bir narsaning ana shunday qayta tiklangan timsoli (qarang Tasavvur) idrok jarayonining ajralmas qismi. Idrokning xususiyati koʻp jihatdan hissiy kechinmalarga (shodlik, gʻamginlik, tajanglik va h.k.) ham bogʻliq. Masalan, kishining taʼbi xira vaqtida tabiat manzaralari unga allaqanday soʻniqdek koʻrinsa, taʼbi chogʻ vaqtida u butunlay boshqacha koʻrinadi.

Title text additionPlease enter titlet here Jismni yaxlit aks ettirish ta’sir etuvchi belgilarning(rang, shakl, ta’m va h.k.) yaxlit to‘plamidan, bir vaqtning o‘zida mavjud bo‘lmaganlardan asosiy etakchi belgilarni ajratib olishni talab etadi. Idrok qilishning ushbu perseptiv tasvirning shakllanish bosqichida tafakkur ham qantashishi mumkin, deb taxmin qilinadi. Lekin idrokningkeyingi bosqichi asosiy mohiyatga ega bo‘lgan guruhlarni birlashtirishni va idrok etilgan belgilar to‘plami bilan jism haqidagi avvalgi bilimlarni taqqoslashni talab etadi, ya’ni, idrok qilish jarayonida xotira ishtirok etadi. Agar taqdim etilayotgan jism haqidagi farazni taqqoslashda, u etkazilgan axborot bilan mos kelsa jismni tanib olish sodir bo‘ladi va u idrok etiladi, agarda mos kelmasa, sub’ekt uni topmagunicha, kerakli echimni izlash davom ettiriladi.

02 Idrokning asosiy xossalari va turlari...

Idrok turlari: ➖ Idrok jarayonida qaysi analizatorning yetakchi rol o‘ynashiga qarab ko‘rish eshitish hid bilish teri ta’m bilish harakat idroklariga

202X 202X➖ Materiyaning yashash shakllariga qarab; fazoni , vaqtni , harakatni idrok qilishga ➖ Faolligiga qarab ; ixtiyoriy xtiyorsiz Turlarga bolinadi

2 13➖ Idrok sezgi bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lib analizatorlarning joylashuviga ko‘ra ko‘rish idroki, eshitish idroki, hid bilish idroki, ta’m bilish idroki, tuyish va hokazolarga bo’linadi. Faolligiga ko‘ra ixtiyorsiz va ixtiyoriy turlarga bo‘linadi.

NO.01N O .03Idrok ixtiyorsiz va ixtiyoriy degan xillarga ham ajraladi. Ixtiyorsiz idrokda narsalar odamning ongida avvaldan maqsad qo‘yilmagan holda aks ettiriladi. Odatda narsa va hodisalarning tashqi xususiyatlari, kishining xis-tuyg’ulariga ta’sir etishi ixtiyorsiz idrokni vujudga keltiradi. Ixtiyoriy idrokda odam o‘z oldiga muayyan maqsad, vazifa qo‘ygan bo‘ladi. Ixtiyoriy idrokda odam shunchaki eshitmaydi, balki tinglaydi, shunchaki ko’zdan kechirmaydi, balki sinchiklab ko’radi. Ixtiyoriy idrok ko‘p hollarda biron faoliyatning tarkibiga kirgan bo‘ladi. Kuzatish ixtiyoriy idrokning turlaridan biri hisoblanadi. Kuzatish maqsadga qaratilgan, uyushgan, ozmi-ko‘pmi ko‘proq vaqt davom etadigan idrokdir.

03 Idrokning predmet liligi va yaxlitligi

Idrokning predmetliligi ob’ektivlash ham deyiladi va tashqi olamdan olingan ma’lumotlarni shu olamning o‘ziga qaratishida ifodalanadi. Tashqi olamdan kelayotgan ma’lumot, obraz (masalan, o‘qilayotgan kitobning tasviri) bizning sezgi organlarimizda emas (ko‘z ichida emas), balki bizning tanamizdan tashqarida, tashqi olamda deb idrok qilinadi. Bu xususiyatsiz odamning amaliy faoliyatini tasavvur qilib bo‘lmaydi. Idrokning predmetliligi tug‘ma hisoblanmaydi. Sub‘ektda olamning predmetliligini ochib beruvchi ma’lum harakatlar tizimi mavjuddir. Bu yerda to‘yish va harakat sezgilari muhim rol o‘ynaydi. Harakatlar ishtirok etmaganda idroklarimiz predmetlik sifatiga ega bo‘lmagan, ya’ni tashqi olam ob’ektlariga qaratilmagan bo‘lar edi. Sezgi va idrokning farqini tushunish uchun quyidagi misolga murojaat kilamiz. B.G.Ananev tomonidan bemor kishida kurish analizatorining sezgirligi (sezgi) saqlanib qolgan holda idrokning buzilishi tasvirlangan.

01 03Davolanishning avval boshida u butun fazoni qandaydir uzluksiz yorug‘lik oqimi sifatida sezgan. Keyinchalik (davolanish natijasida) shaklsiz ma’nosiz dog‘larni ajrata olgan. U birorta ob’ektning predmet sifatida xususiyatini so‘z bilan ham, chizish bilan ham tasvirlay olmagan. Uch oy davomidagi davolanishlardan keyingina bemor ko‘zining idrok qilish xususiyati qayta tiklangan. Faqat ko‘rish sezgisining o‘zi narsalarni aks ettirishni ta’sinlay olmaydi. Bunga misol tariqasida ko‘pchilik olimlar qurbaqaning ko‘zidagi ko‘z pardaning ishini misol qilib keltiradilar. Qurbaqaning ko‘ziga tushgan soyaning bir necha belgilari, asosan harakatlari va burchaklari haqida darak beradi. Shu sababli baqa harakatsiz pashshalar orasida ochidan o‘lishi ham mumkin.

DesignBusiness Lorem Ipsum has two main data statistical important.➖ Predmetlilik idrokning sifati tarzida ish- harakatlarni boshqarishda alohida rol o‘ynaydi. Bu xususiyat yordamida tashqi olamdan olingan ma’lumotlarni ana shu olamning o‘ziga solishtirib ko‘riladi va idrok obrazlarining real predmetlariga adekvat (mosligi) taminlanadi. Tashqi olam bilan aks ettirilishi mos kelmay qolgan xollarda odam to‘g‘riroq aks ettirishni ta’sinlovchi idrokning yangi usullarini qidirishga majbur bo‘ladi.

Lorem Ipsum has two main data statistical important.Iroda ning yaxlitliligi Shu bilan birga odam notalarni ma’lum ketma-ketlikda emas, balki yaxlit, bir butun muzika sifatida idrok qiladi. Faqat maxsus maqsad bilangina (kompozitor, tankidchi) alohida nota yoki muzika asboblarining tovushiga e‘tibor berishi ularni fikran bir-biridan ajratishi mumkin. Bu xususiyatlar idrokningg yaxlitligini beradi.

04 Idrokda illyuziyalari va gallyutsinatsiya...

Ilyyuziya (lot. illusio — yanglish tasavvur, ➖ yanglishish) — voqelikni notoʻgʻri, yanglish idrok etish. Ikki xil illyuziya farq qilinadi: a) sezgi va idrokning muayyan qonunlari tufayli roʻy beradigan illyuziyalar. Koʻpincha, narsa va hodisalarni yaxlit idrok qilish kishida yanglish tasavvur hosil etadi.

This template is exclusively designed by Fei er creative, and copyrights belong to Bao tu internet.Title text addition This template is exclusively designed by Fei er creative, and copyrights belong to Bao tu internet.Title text additionMasalan, ogʻirligi aynan teng, ammo kattaligi har xil boʻlgan ikki buyumni ketma-ket koʻtarib koʻrilsa, kattasi yengilroq, kichigi ogʻirroqdek tuyuladi. Buning sababi shundaki, kishi hajmi kattaroq buyumning hajmi kichikroq buyumdan ogʻir ekanligini oʻz tajribasida doimo sinab kelgan, binobarin, hajmi har xil buyumlarni koʻz bilan idrok qilganda beixtiyor shu tajribasiga tayanib, kattaroq buyumlarni ushlaganida koʻproq zoʻr beradi, kichikroq buyumni qoʻliga olganda uncha zoʻr bermaydi.

Title text Title textFOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1.G‘oziev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob. 2. A.X.Югай, Н.А.Мираширова “Общая психология” – Tашкент 2014. 3. Дружинина В.. “Психология “. Учебник. “Питер”, 2003. 4. Болотова А.К., Макарова И.В. Прикладная психология: учебник для вузов. – М., Аспект Пресс, 2002. – 383с. 5. Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan

E'tiboringiz uchun rahmat!

Похожие

Idrokning nerv-fiziologik asoslari, xususiyatlari va qonuniyatlari

Sezgi va idrokning umumiy tushunchalari. Sezgi va idrokni o’rganishga qaratilgan yondashuvlar

Ehtiyoj faollikni yuzaga keltiruvchi turtki sifatida va ehtiyoj o’rganish metodlari

Psixik jarayonlarning vujudga kelishida nutqning ahamiyati

Idrok olami