Таълим воситалари - Педагогиka - Презентации

Таълим воситалари

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

665 KB

Таълим воситалари

2«Минг марта эшитган дан к ў ра бир марта кўрган яхши » деган на лни амма билади.қ ҳ О заки равишда материалларни ўзлаштириш ғ кўрсаткичи 10%, бўлган шароитда дарс ўтиш самарасиз бўлади. Маш улотларда ў ув ғ қ материал ни кўргазмали шаклда та дим этиш қ лозим .

Таълим воситалари - ўқ ув материалини к ў ргазмали та қ дим этиш ва шу билан бирга ўқ итиш самарадорлигини оширувчи ёрдамчи материаллар ҳ исобланади. Таълимнинг техник воситалари (ТТВ) - ўқув материалини кўргазмали намойиш этишга, уни тизимли етказиб беришга ёрдам беради; талабаларга ўқув материалини тушунишларига ва яхши эслаб қолишларига имкон беради. Ёрдамчи таълим воситалар и (ЁТВ) – графиклар, чизмалар, намуналар ва ҳ.к. бош қ . Ўқув - услубий материаллар (ЎУМ) - ўқув материаллар, ўзлаштирилган ўқув материалларини мустаҳкамлаш учун машқлар. Булар талабаларнинг мустақил ишларини фаоллаштиришга ёрдам берадилар.010203 07 07 0D 0E0F 100807 0E 0C1402 0F 16 19 0E0F 05 1C 05

Таълимнинг техник воситалари Таълим воситалар и Ёрдамчи таълим воситалар и Ўқ ув-услубий материаллар Флипча р тДоска-стендДоска-блокнотГрафопроекторДиапроектор Ёзув тахтаси n…Видеофильмлар Чизма, схема ва бош қ .Намуналар Модел,муляжлар График, диаграммлар n… МатнларНазорат вара ғ иЭслатмаИш вара қ аси n…

5Таълим в оситалар ини танлашни ани қ ловчи омиллар : Ма қ садни белгилаш ; Ўқ ув ахборот мазмуни ; Таълим воситалари ; Етакчи билим манбаи ; Ў қ ув материалини нг янгил и ги ва мураккаблиги .

6ЎУМ турлари ва улардан фойдаланишнинг хусусиятлари ЎУМ турла-ри Хусусиятлари қўлланилиши мазмуни расмийлаштириш Йўриқ нома бериш Алоҳида, жуфтликда ва гуруҳли иш доирасида гуруҳли топшириқни бажаришда Бажариш учун тақдим этилаётган топшириқнинг аниқ ифодаланиши. Вақтга ва иш шаклига, кутилаётган натижа, натижани тақдим этиш шаклига, унинг баҳолаш мезонига қаратилиши. Тузилмавийлик, аниқлик Эслатма Материални мустаҳкамлашда, дарс якунида ва мустақил қўллаш учун Машғулотда ўтилган асосийларининг энг қисқа умумлаштирилиши Қисқа тузилмавийликда асосий мазмунни баён этилишидан иборат; қисқа таклифлар, аниқ фикрлар, мисоллар; матн ўрнида чизма, расм, жадвал ва бошқалардан фойдаланиш. Назорат варағи Эгаллаган билимларни текширишда Фикрлаш учун саволлар ва янги билимларни қўллаш. Ўқитувчи текширув натижаларини киритиш учун бўш жой бўлиши керак.

7Ў ув топшири иқ ғ Ў ув топшири и уйидаги талабларга жавоб қ ғ қ бериши керак : – оддий ва тушунарли тилда ифодаланган , – бажаришга ани талабларни ўз ичига олган бўлиши қ , – олдиндан тайёрланган ва босмага чи арилган қ .  Ҳар қандай ноаниқлик қўшимча саволларни, мухокамани, аниқлаштиришни туғдиради .  Тингловчиларга ёзма равишда тақдим этиладиган топшириқ матни эркин изоҳларга йўл қўймайди, иш жараёнига тез киришишга имкон беради.

8Слайд та димотиқ Слайд та димоти усули – қ материалларни о заки, слайдларни ғ намоиш этиш билан баёни. Слайдлардан фойдаланиш катта ахборот си имини назарда тутмайди. ғ

График ли органайзерлар ( ташкил этувчи ) – фикрий жараёнларни к ў ргазмали та қ дим этиш воситаси. Маълумотларни таркиблаштириш ва таркибий булиб чиқиш, урганилаётган тушунчалар (вокеа ва ходисалар, мавзулар) уртасидаги алока ва узаро богликликни урнатиш усул ва воситалари: Кластер, Тоифалаш жадвали, Инсерт, Б/Б/Б жадвали Маълумотларни тахлил килиш, солиштириш ва та ққ ослаш усул ва воситалари: Т-жадвали, Венн а диаграммаси Муаммони аниклаш, уни хал этиш, тахлил қ илиш ва режалаштириш усуллари ва воситалари: «Нима учун?», «Балик скелети», «Пирамида», «Нилуфар гули» схемалари, «Кандай?» иерархик диаграммаси, «Каскад» таркибий-мантикий схема

Маълумотларни таркиблаштириш ва таркибий булиб чиқиш, урганилаётган тушунчалар (вокеа ва ходисалар, мавзулар) уртасидаги алока ва узаро богликликни урнатиш усул ва воситалари

11Инсерт жадвали “ ИНСЕРТ” жадвали Мустақил ўқиш вақтида олган маълумотларни, эшитган маърузаларни тизимлаштиришни таъминлайди; олинган маълумотни тасдиқлаш, аниқлаш, четга чиқиш, кузатиш. Аввал ўзлаштирган маълумотларни боғлаш қобилиятини шакллантиришга ёрдам беради. Ўқув фаолиятини ташкиллаштиришнинг жараёнли тузилмасиГрафик ташкил этувчи нинг тури, аҳамияти ва хусусиятлари Инсерт жадвалини тўлдириш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида ўзлари тўлдирадилар. Ўқиш жараёнида олинган маълумотларни алоҳида ўзлари тизимлаштирадилар - жадвал устунларига “киритадилар” матнда белгиланган қуйидаги белгиларга мувофиқ: “ V”- мен билган маълумотларга мос; “ - “ - мен билган маълумотларга зид; “ +” - мен учун янги маълумот; “ ?” - мен учун тушунарсиз ёки маълумотни аниқлаш, тўлдириш талаб этилади. 29 34 30 12 021C0206 37 0B 29 02 34 06 06 3D 43 3D 0D 3D 3D 44 3D 45 06 170B

12Инсерт жадвали V + – ?

13Кластер КЛАСТЕР (Кластер-тутам, боғлам)- ахборот харитасини тузиш йўли- барча тузилманинг моҳиятини марказлаштириш ва аниқлаш учун қандайдир бирор асосий омил атрофида ғояларни йиғиш. Билимларни фаоллаштиришни тезлаштиради, фикрлаш жараёнига мавзу бўйича янги ўзаро боғланишли тасаввурларни эркин ва очиқ жалб қилишга ёрдам беради. Кластерни тузиш қоидаси билан танишадилар. Ёзув тахтаси ёки катта қоғоз варағининг ўртасига асосий сўз ёки 1-2 сўздан иборат бўлган мавзу номи ёзилади Бирикма бўйича асосий сўз билан унинг ёнида мавзу билан боғлиқ сўз ва таклифлар кичик доирачалар “йўлдошлар” ёзиб қўшилади. Уларни “асосий” сўз билан чизиқлар ёрдамида бирлаштирилади. Бу “йўлдошларда” “кичик йўлдошлар” бўлиши мумкин. Ёзув ажратилган вақт давомида ёки ғоялар тугагунича давом этиши мумкин. Муҳокама учун кластерлар билан алмашинадилар. 07 46 0B 08 0519 07 2C 1B12 1305 0F0E 1A 3D22 06 35 2B 020406

Дастурий таъминот Амалий дастурлар пакетиТизимли дастурий таъминот Сервис дастурла р Операци он тизимларWindow s MS DOS Unix Дастурла ш тиллар Электро н жадвал График муҳарир- лар Бейси кDelphi Паскал ьАнтивир ус дастурла р Матн муҳари р-ларҚобиқла р Утили т-лар NOD32 СИ++ МББТLinux NC TC DRWEBКасперс - кий Java PHP Муаммог а мўлжалг ан 2E 08

151. Ақлингизга нима келса, барчасини ёзинг. Ғоялари сифатини муҳокама қилманг фақат уларни ёзинг. 2. Хатни тўхтатадиган имло хатоларига ва бошқа омилларга эътибор берманг. 3. Ажратилган вақт тугагунча ёзишни тўхтатманг. Агарда ақлингизда ғоялар келиши бирдан тўхтаса, у ҳолда қачонки янги ғоялар келмагунча қоғозга расм чизиб туринг. Кластерни тузиш қ оидаси

16ТОИФАЛАШ ЖАДВАЛИ Тоифали шарҳлашни тузиш қоидаси билан танишадилар. Ақлий ҳужум / кластер тузиш/ янги ўқув материали билан танишишдан сўнг, кичик гуруҳларда, олинган маълумот лавҳаларини бирлаштириш имконини берадиган тоифаларни излайдилар.ТОИФАЛАШ ЖАДВАЛИ Тоифа-хусусият ва муносабатларни муҳимлигини намоён қилувчи (умумий) аломат. Ажратилган аломатлар асосида олинган маълумотларни бирлаштиришни таъминлайди. Тизимли фикрлаш, маълумотларни тузилмага келтириш, тизимлаштириш кўникмаларини ривожлантиради. Тоифаларни жадвал кўринишида расмийлаштирадилар. Ғояларни / маълумотларни тоифага мос равишда бўладилар. Иш жараёнида тоифаларнинг айрим номлари ўзгариши мумкин. Янгилари пайдо бўлиши мумкин. Иш натижаларининг тақдимоти 07 01 0B 25 0A0E 040208 19 07 01 0C 06 19 02 2E 37

17 Тоифал аш шар иҳ ни тузиш қ оидаси 1. Тоифалар б ў йича маълумотларни та қ симлашнинг ягона усули мавжуд эмас. 2. Битта мини - гуруҳда тоифаларга ажратиш бошқа гуруҳда ажратилган тоифалардан фарқ қилиши мумкин. 3. Таълим олувчиларга олдиндан тайёрлаб қўйилган тоифаларни бериш мумкин эмас бу уларнинг мустақил танлови бўла қолсин.

18ТОИФАЛАШ ЖАДВАЛИ Дастурий таъминот Тизимли дастурий таъминот Амалий дастурлар пакетлари Дастурлаш тиллари 1. Операцион тизимлар :  MS DOS  Linux  Windows  Unix 2. Сервис дастурлар :  Антивирус дастурлари  Утилит лар  Оболочки  Архиватор лар ва ҳ.қ. . 1. МББТ 2. Матн муҳарирлар 3. Электрон жадваллар 4. Графи к муҳарирлар 5. Таржимачилар 6. Муаммога мўжалланган ва ҳ.қ. . 1. Паскаль 2. Delphi 3. СИ++ 4. Бейсик 5. Java 6. PHP ва ҳ.қ.

19Б/БХ/Б ЖАДВАЛИ Б/БХ/Б ЖАДВАЛИ- Биламан/ Билишни ҳоҳлайман/ Билиб олдим. Мавзу, матн, бўлим бўйича изланувчиликни олиб бориш имконини беради. Тизимли фикрлаш, тузилмага келтириш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради. Жадвални тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида /кичик гуруҳларда жадвални расмийлаштирадилар. “ Мавзу бўйича нималарни биласиз” ва “Нимани билишни хоҳлайсиз” деган саволларга жавоб берадилар (олдиндаги иш учун йўналтирувчи асос яратилади). Жадвалнинг 1 ва 2 бўлимларини тўлдирадилар. Маърузани тинглайдилар, мустақил ўқийдилар. Мустақил/кичик гуруҳларда жадвалнинг 3 бўлимни тўлдирадилар 07 4F 0B02 34 07 3D 2B 3D 0A 10 4F 2B 0E0F 07 2B 34

20Б/БХ/Б ЖАДВАЛИ Биламан Билишни хоҳлайман Билиб олдим

21КОНЦЕПТУАЛ ЖАДВАЛ КОНЦЕПТУАЛ ЖАДВАЛ Ўрганилаётган ҳодиса, тушунча, фикрларни икки ва ундан ортиқ жиҳатлари бўйича таққослашни таъминлайди. Тизимли фикрлаш, маълу- мотларни тузилмага келти- риш, тизимлаштириш кўник- маларини ривожлантиради. Концептуал жадвални тузиш қоидаси билан танишадилар. Таққосланадиганларни аниқ- лайдилар, олиб бориладиган таққосланишлар бўйича, хусусиятларни ажратадилар Концептуал жадвални тузиш қоидаси билан танишадилар. Таққосланадиганларни аниқ- лайдилар, олиб бориладиган таққосланишлар бўйича, хусусиятларни ажратадилар Алоҳида ёки кичик гуруҳларда концептуал жадвални тўлдирадилар. - Узунлик бўйича таққосланадиган (фикр, назариялар) жойлаштирилади; - Ётиғи бўйича таққосланиш бўйича олиб бориладиган турли тавсифлар ёзилади. Алоҳида ёки кичик гуруҳларда концептуал жадвални тўлдирадилар. - Узунлик бўйича таққосланадиган (фикр, назариялар) жойлаштирилади; - Ётиғи бўйича таққосланиш бўйича олиб бориладиган турли тавсифлар ёзилади. Иш натижаларининг тақдимотиИш натижаларининг тақдимоти

22« И тисодий тизимларқ » мавзусидаги к онцептуал жадвал (лав а) ҳ И қтисодий тизимлар Та ъ рифлар , тоифалар , хусусиятлар ва бошқ . К апитал нинг мулкий шакли Р есурс лар эгаси Ишлаб чиқ а риш режалари Бозор иқтисодиёти Хусусий Хусусий эгалар Бозор талаби асосида индивидуал тарзда қабул қилинади. Маъмурий буйруқвозлик га асосланган иқтисодиёт Давлат Давлат Марказий режа кўмитаси томонидан белгиланади

23Топшири ни бажариш тартиби вақ регламент и Усул таърифини ва бажариш адамларининг қ изчилигини мухокама илиш, ани мисолни танлаш қ қ – 5 да и а қ қ Та димот вара ини (биргаликда ёки гуру ларда) қ ғ ҳ сардор бошчилигида расмилаштириш – 10 да и а қ қ Ўз ишининг та димоти билан чи иш – 5 да и агача қ қ қ қ Бош а гуру лар чи иш жараёнида уларни ба олаш. қ ҳ қ ҳ Ба олаш натижаларини тренинг ра барига хабар ҳ ҳ илиш. қ

Кластер , тоифали ва концептуал жадваллар 1. График ташкил этувчининг тури, аҳамияти ва хусусиятлари очиб беринг: 1 . Уларни тури, аҳамияти ва хусусиятлари нимада ? 2. Ўқув фаолиятини ташкиллаштиришнинг жараёнли тузилмасини гапириб беринг. 3 . Афзалликлари, камчиликлари . 4 . Уларни қўллаш натижасида қайси ўқув мақсадларга эришилади ? 2. Аниқ мисол асосида Кластер, тоифали ва концептуал жадвални тўлдиринг. Ўқув топшириғи №1

Маълумотларни таҳлил қилиш, солиштириш ва таққослашнинг йўл ва воситалари

26ВЕННА ДИАГРАММАСИ ВЕННА ДИАГРАММАСИ - 2 ва 3 жиҳатларни ҳамда умумий томонларини солиштириш ёки таққослаш ёки қарама- қарши қўйиш учун қўлланилади. Тизимли фикрлаш, солиштириш, таққослаш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради. Диаграмма Венна тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гурҳларда диаграмма Веннани тузадилар ва кесишмайдиган жойларни (х) тўлдирадилар Жуфтликларга бирлашадилар, ўзларининг диаграммаларини таққослайдилар ва тўлдирадилар Доираларни кесишувчи жойида, икки/ уч доиралар учун умумий бўлган, маълумотлар рўйхатини тузади. 07 2F 0B02 16 13 0B0E04 07 4F 0E15 0B02 07 2F 101A 06

27ВЕННА ДИАГРАММАСИ «Евросеть» 1. Телефонларни қонуний кириб келиши ва божхона сертификати- нинг мавжудлиги 2. Аппаратларнинг ички бозори учун катта хажмдаги нархлар 3. Товарларнинг сифат кафолати мавжуд 4. Уяли алоқа аппаратлари турли туман навларини мавжудлиги Уяли алоқа аппаратлари турли туман навларини мавжудлиги Навои кўчасидаги савдо расталари 1. Қалбаки апаратларнинг мавжудлиги 2. Ички бозор учун ўртача нархлар 3. Товарларнинг сифат кафолати мавжуд эмас 4. Уяли алоқа аппаратлари турли туман навларини мавжудлиги

28Т – жадвал Т – жадвал - бита концепция (маълумот)нинг жиҳати ўзаро солиштириш ёки уларни (ҳа/йўқ, ҳа/қарши) учун. Танқидий мушоҳада ривожлантиради Т – жадвал қоидалари танишилади. Якка тартибда расмийлаштирилади Ажратилган вақт оралиғида тартибда (жуфтликда) тўлдиради, унинг чап томонига сабаблари ёзилади, ўнг томонига эса чап томонда ифода қарама – қарши ғоялар, омиллар ва шу кабилар. Жадваллар жуфтликда (гуруҳда) таққосланиши тўлдирилиши Барча ўқув гуруҳи ягона Т – тузади.

29Навои кўчасидаги савдо расталари: уяли ало а аппаратларини қ истомолчилари учун афзалликлар ва камчиликлар ( лав а ҳ ) Афзалликлар Камчиликлар Уяли алоқа аппаратлари турли туман навларини мавжудлиги Қалбақи апаратларни катта миқдорини мавжудлиги Ички бозор учун қулай нахтлар Сифат қафолати йўқ Бир турдаги дўконларни катта миқдорини бир жойга жамланиши Аппаратлар бузуқлиги мавжуд бўлганда пулни қайтариб олиш ихтимоли камлиги Ҳақ тўлашди пластик карточкадан фойдаланиш мумкинлиги Кафолат хизмати кўрсатиш муддатининг қисқалиги ёки умуман йўқлиги Харид қилишда савдолашиш имкониятини мавжудлиги Пул ўтказиш йўли билан харид қилиш имкони йўқлиги

Венн диаграммаси, Т-жадвал 1. График ташкил этувчининг тури, аҳамияти ва хусусиятлари очиб беринг: 1 . Уларни тури, аҳамияти ва хусусиятлари нимада ? 2. Ўқув фаолиятини ташкиллаштиришнинг жараёнли тузилмасини гапириб беринг. 3. Афзалликлари, камчиликлари. 4. Уларни қўллаш натижасида қайси ўқув мақсадларга эришилади? 2. Аниқ мисол асосида Венн диаграммаси, Т- жадвални тўлдиринг. Ўқув топшириғи №2

Муаммони аниқлаш, таҳлил қилиш ва уни ҳал этишни режалаштиришнинг йўллари ва воситалари

32 “ Нима учун” схемаси- муаммонинг дастлабки сабабларини аниқлаш бўйича фикрлар занжири . Тизимли, ижодий, таҳлилий фикрлашни ривожлантиради ва фаоллаштиради. “ Нима учун” схемасини тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гурҳларда муаммони ифодалайдилар. “Нима учун” сўроғини берадилар ва чизадилар, шу саволга жавоб ёзадилар. Бу жараён муаммонинг дастлабки сабаби аниқланмагунича давом этади. Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар. Иш натижаларининг тақдимоти“ Нима учун” схемаси 07 3D 33 19 14 101A 0A0208 06 0212 07 46 0B02 0B0E04 13 37

Н има учун? Н има учун? Н има учун? Н има учун?1. Айлана ёки тўғри тўртбурчак шакллардан фойдаланишни ўзингиз танлайсиз. 2. Чизманинг кўринишини - мулоҳазалар занжиринитўғри чизиқлими, тўғри чизиқли эмаслигини ўзингиз танлайсиз. 3. Йўналиш кўрсаткичлари сизнинг қидирувларингизни: дастлабки ҳолатдан изланишгача бўлган йўналишингизни белгилайди. «Нима учун?» чизмасини тузиш қоидалари

34 «Нима учун?» с хема си – «Юлдуз» МЧЖ корхонасини фаолият юритишга одир эмаслигининг қ сабаблари ( лав а ҳ ) « Юлдуз» МЧЖ корхонасини зарар келтирувчи ҳолати Ишлаб чиқаришни пасайиши Рақобатбор- дошликнинг паст даражасиНима учун ? Нима учун ? Нима учун ? Товар бир донаси - нинг юқори таннарҳи …

35 Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда юқори “суягида” кичик муаммони ифодалайди, пастда эса, ушбу кичик муаммолар мавжудлигини тасдиқловчи далиллар ёзилади Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар. “ Балиқ скелети” чизмаси Бир қатор муаммоларни тасвирлаш ва уни ечиш имконини беради. Тизимли фикрлаш, тузилмага келтириш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради Иш натижаларининг тақдимоти“ Балиқ скелети” чизмаси 07 32 0B0212 74 05 06 16 07 46 0B020F 0B0E0416 13 37

36« Балиқ скелети » с хема си - Уларни тасдиқловчи муаммочаларни аниқлаш ва тасдиқлаш ( лавҳа ) «Ю лдуз» М ЧЖ корхонасини зарар келтирувчи ҳолати» Рақобатбор- дошликнинг паст даражаси Товарнинг ишлаб чиқарилиши пасайди Ишлаб чиқаришни пасайиши Товарнинг бошқа худди ўзига ўхшашига нисбатан пастроқ сифатида юқори таннарҳи, товарга кафолат йўқ …

37 Қуйидан юқорига босқичма-босқич бўйсунувчи “Қандай?” диаграммаси Муаммо тўғрисида умумий тасаввурларни олиш имконини берувчи, мантиқий саволлар занжири. Тизимли фикрлаш, тузилмага келтириш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради. Кичик гуруҳларга бирлашадилар, таққослайдилар, ўзларининг чизмларини тўлдирадилар. Умумий чизмага келтирадилар Диаграммани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда диаграммани тузадилар Иш натижаларининг тақдимоти“ Қандай?” диаграммаси 07 46 0B 0B 13 07 2F 0B02 16 37

38«Юлдуз» МЧЖ корхонасини зарар келтирувчи ҳолати » Ишлаб чиқариш ва сотув ҳажмини ошириш Маркетинг сиёсатини қайта кўриб чиқиш Талабга эга янги маҳсулотни ишлаб чиқариш Ка ндай ? Ишлаб чиқарадиган маҳсулотни сифатини ошириш. Сифат устидан назоратни кучайтириш. Мижозларга қўшимча хизматларни кўрсатиш : кафолат хизмати ва бошқ. М аркетинг бўйича мутахассисларни жалб қилиш Бозорнинг маркетинг тадқиқотларини ўтказиш … …Ка ндай ? Ка ндай ? Ка ндай ? Ка ндай ?«Қандай?» и ерархик диаграмма си – Муаммони ечишнинг усул ва воситалари ( лавҳа )

« Қ андай? » диаграммасини қуриш қоидалари 1. Кўпгина ҳолларда муаммони ечишда “ нима қилиш керак ” лиги тўғрисида ўйланиб қолмаслигингиз керак. Асосан муаммо, уни ечишда “ буни қандай қилиш керак? ” , “ қандай ” асосий саволлар юзага келишидан иборат бўлади. “ Қандай ” саволларининг изчил берилиши қуйидагилар имконини беради: муаммони ечиш нафақат бор имкониятларни, балки уларни амалга ошириш йўлларини ҳам тадқиқ қилиш; қуйидан юқорига босқичма-босқич бўйсунадиган ғоялар тузилмасини аниқлайдилар. Диаграмма стратегик даражадаги саволлар билан ишлашни бошлайди. Муаммони ечишнинг пастки даражаси биринчи галдаги ҳаракатларнинг рўйхатига мос келади. 1. Барча ғояларни ўйлаб ўтирмасдан, баҳоламасдан ва таққосламасдан тезликда ёзиш керак; Диаграмма ҳеч қачон тугалланган бўлмайди: унга янги ғояларни киритиш мумкин; Агарда чизмада савол унинг “ шохларида ” бир неча бор қайтарилса, унда у бирор муҳимликни англатади. У муаммони ечишнинг асосийси бўлиши мумкин; Янги ғояларни график кўринишда: дарахт ёки каскад кўринишидами, юқоридан пастгами ёки чапдан ўнгда қайд қилинишини ўзингиз ҳал этасиз; Агарда сиз ўзингизга тўғри саволлар берсангиз ва унинг ривожланиш йўналишини намоён бўлишида ишончни сақласангиз, диаграмма, сиз ҳар қандай муаммони амалий жиҳатдан ечимини топишингизни кафолатлайди

40Тузилмавий-манти ий чизма “По она”қ ғ

41Тузилмавий-манти ий чизма қ “По она”ни ғ қ уриш қ оидалари 1 . « Поғона »ни тузиш жараёнида тизимли схема нинг таркибий қ исми ва элементларини силжитиш мумкин – бу у ёки бу ҳ олатни қ айта фикрлаш имкон ини беради. 2. А гарда сиз ғ ояларни ишлаб чи қ ишда тор й ў лакка кириб қ олсангиз, у ҳ олда бир-икки даража ю қ орига қ айтинг ва му ҳ им нарсани унутмаганингизга ҳ амда бош қ ача нимадир қ илиш мумкин эканлиги ни кўриб чиқиниг . 3. Сиз чапдан ў нгга ёзишга ў ргангансиз. «Каскад» қ уришни ўнгдан чапга қараб тузишга ҳаракат қилинг. Бунинг учун асосий ғояни чап тарафда эмас, балки ўнг тарафда жойлаштиринг.

“ НИЛУФАР ГУЛИ” чизмаси - муаммони ечиш воситаси. Ўзида нилуфар гули кўринишини намоён қилади. Унинг асосини тўққизта катта тўрт бурчаклар ташкил этади. Тизимли фикрлаш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради ва фаоллаштиради Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда чизма тузадилар: тўрт бурчак марказида аввал асосий муаммони (ғоя, вазифа) ёзадилар. Унинг ечиш ғояларини эса марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзадилар. Марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзилган ғояларни, атрофда жойлашган саккизта тўрт бурчакларнинг марказига ёзадилар, яъни гулнинг баргларига олиб чиқадилар. Шундай қилиб, унинг хар бири ўз навбатида яна бир муаммодек кўрилади Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда чизма тузадилар: тўрт бурчак марказида аввал асосий муаммони (ғоя, вазифа) ёзадилар. Унинг ечиш ғояларини эса марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзадилар. Марказий тўрт бурчакнинг атрофида жойлашган саккизта тўрт бурчакларга ёзилган ғояларни, атрофда жойлашган саккизта тўрт бурчакларнинг марказига ёзадилар, яъни гулнинг баргларига олиб чиқадилар. Шундай қилиб, унинг хар бири ўз навбатида яна бир муаммодек кўрилади Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда чизма тузадилар: аввал асосий муаммони (ғоя, вазифа) ёзадилар, сўнгра кичик муаммоларни, уларнинг ҳар биридан эса, кичик муаммони батафсил кўриб чиқиш учун “кичик шохчаларни” чиқарадилар. Шунга асосан ҳар бир ғоялар ривожланишини батафсил кузатиш мумкин.Чизмани тузиш қоидаси билан танишадилар. Алоҳида/кичик гуруҳларда чизма тузадилар: аввал асосий муаммони (ғоя, вазифа) ёзадилар, сўнгра кичик муаммоларни, уларнинг ҳар биридан эса, кичик муаммони батафсил кўриб чиқиш учун “кичик шохчаларни” чиқарадилар. Шунга асосан ҳар бир ғоялар ривожланишини батафсил кузатиш мумкин. Иш натижаларининг тақдимотиИш натижаларининг тақдимоти

43«Нилуфар гули» чизмасиB Z C D B Z C D A F G H Y F G H Y

44 «Нилуфар» гули чизмасини тузиш оидалариқ  Амалий нуқтаи назардан барча ғояларни ихчам деб тасаввур қилинг (битта-иккитаси билан чегараланинг), бу ҳам ақл учун фойдали машқ ҳисобланади.  Сизга катта қоғоз варағи зарур бўлади. Доимо ўзингиз мушоҳадаларингиз натижасини бир варақ қоғозда кўриш фойдали ҳисобланади. Қарама-қарши ҳолда эса сизга бир варақдан бошқасига сакраб юришингизга ва бунда зарурий бирор муҳим нарсани унутишингизга олиб келади.

45«Юлдуз» МЧЖ корхонасини зарар келтирувчи ҳолати »Эскирган ускуна ва технологияларни янгилаш Сотиш сиёсатини такомиллаш- тириш Ишлаб чиқаришни д иверсификаци я- лаш Товарнинг таннарҳини пасайтиришИшлаб чиқариш ва сотув ҳажмини ошириш Маркетинг сиёсатини қайта кўриб чиқиш Ишлаб чиқариш ва сотув ҳажмини оширишИшлаб чиқарадиган маҳсулотни сифатини ошириш. Сифат устидан назоратни кучайтириш. Ишчиларнинг малака ошириш курсларини ташкил қилиш Талабга эга янги маҳсулотни ишлаб чиқариш Мижозларга қўшимча хизматларни кўрсатиш Маркетинг сиёсатини қайта кўриб чиқиш М аркетинг бўйича мутахассисларни жалб қилишТалаб ва таклиф таҳлилини ўтказиш Р еклам а тадбирларини қайта кўриб чиқиш Нархлар таҳлилини ўтказиш“ Нилуфар гули” схема - Муаммони ҳал қилиш учун мужалланган чораларни ишлаб чиқиш ( лавҳа )

Муаммони ечимини топишда кулланиладиган график органайзерлар 1. “Нима учун?” схемаси, “Балиқ скелети” чизмаси, “Қандай?” иерархик диаграммаси, “Нилюфар гули” чизмасини мазмун ва моҳиятини тушунтиринг? 2 . Ани қ мисол асосида ушбу схема ва диаграммаларни тузинг .Ўқув топшириғи №3

Похожие

Таълим методлари ва воситалари

Таълим воситалари – таълим технологиясининг таркибий қисми сифатида

Таълим методлари ва воситалари 2

Таълим методлари ва воситалари 4

Таълим методлари таълим технологиясининг таркиби