Pedagogik psixologiyada xulqi og’og\\'ishgan bolalarni psixologik tarbiyalash - Педагогиka - Презентации

Pedagogik psixologiyada xulqi og’og\\'ishgan bolalarni psixologik tarbiyalash

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

9260 KB

PEDAGOGIK PSIXOLOGIYADA XULQI OG`OG'ISHGAN BOLALARNI PSIXOLOGIK TARBIYALASH

“ Bizga bitiruvchilar emas, maktab ta’lim va tarbiyasini ko‘rgan shaxslar kerak”. Islom KARIMOV

““ Og`ishgan xulq” tushunchasini Og`ishgan xulq” tushunchasini aniqlash myezonlari.aniqlash myezonlari.  Biz uchun muqim bo`lgan “shaxsning Biz uchun muqim bo`lgan “shaxsning og`ishgan xulqi” tushunchasini og`ishgan xulqi” tushunchasini ta'riflashga o`tishdan oldin biz ta'riflashga o`tishdan oldin biz psixologik ko`rinishlarni baholash psixologik ko`rinishlarni baholash etalonini byerishimiz lozim.etalonini byerishimiz lozim.  Ko`pgina fanlarda ko`rinishlarni Ko`pgina fanlarda ko`rinishlarni “mye'yoriy” va “anomal”ga bo`lish “mye'yoriy” va “anomal”ga bo`lish qabul qilingan. J.Godfruaning qaqqoniy qabul qilingan. J.Godfruaning qaqqoniy e'tirozi bo`yicha “qanday axloqni e'tirozi bo`yicha “qanday axloqni mye'yoriy dyeb hisoblash mumkinq” mye'yoriy dyeb hisoblash mumkinq” dyegan savol inson axloqini, shu dyegan savol inson axloqini, shu jumladan, og`ishgan xulqni tushuntirish jumladan, og`ishgan xulqni tushuntirish uchun markaziy hisoblanadi . uchun markaziy hisoblanadi .  ““ Normal”G`”anomal” axloq Normal”G`”anomal” axloq tushunchasining ma'nosiga qat'iy ta'rif tushunchasining ma'nosiga qat'iy ta'rif byerish murakkab, ular orasidagi byerish murakkab, ular orasidagi chyegara esa o`ta noaniq.chyegara esa o`ta noaniq.

 Shunga qaramay, ilmda va Shunga qaramay, ilmda va kundalik qayotda ushbu kundalik qayotda ushbu tushunchalar birgalikda tushunchalar birgalikda foydalaniladi. Bunda normal foydalaniladi. Bunda normal axloq atamasi ostida, axloq atamasi ostida, qoidadagidyek, oqriqli qoidadagidyek, oqriqli xafagarchilik bilan bog’liq xafagarchilik bilan bog’liq bo`lmagan, shu bilan bo`lmagan, shu bilan birgalikda, ko`pchilik birgalikda, ko`pchilik odamlar uchun xaraktyerli odamlar uchun xaraktyerli bo`lgan mye'yoriy-bo`lgan mye'yoriy- ma'qullangan axloq ma'qullangan axloq tushuniladi. Shunga tushuniladi. Shunga o`xshash, nomye'yoriy o`xshash, nomye'yoriy axloqni quyidagicha bo`lish axloqni quyidagicha bo`lish mumkin: mye'yoriy-mumkin: mye'yoriy- ma'qullanmagan, patologik, ma'qullanmagan, patologik, nostandart.nostandart.

Xulqi og‘uvchanlikni namoyon qiluvchi Xulqi og‘uvchanlikni namoyon qiluvchi psixologik xususiyatlar va ularni bartaraf etish psixologik xususiyatlar va ularni bartaraf etish yo‘llari.yo‘llari.  Xozirgi davrda o‘smirlarni tarbiyalashning o‘ziga xos Xozirgi davrda o‘smirlarni tarbiyalashning o‘ziga xos xususiyatlari, imkoniyatlari, mexanizmlari mavjud. xususiyatlari, imkoniyatlari, mexanizmlari mavjud. SHuni aloxida ta’kidlash kerakki, o‘smirlarni SHuni aloxida ta’kidlash kerakki, o‘smirlarni tarbiyalashda ularning xususiyatlarini to‘la xisobga tarbiyalashda ularning xususiyatlarini to‘la xisobga olgan xolda ta’limiy-tarbiyaviy tadbirlarni qo‘llash olgan xolda ta’limiy-tarbiyaviy tadbirlarni qo‘llash shaxslararo munosabatlarda anglashilmovchilikni shaxslararo munosabatlarda anglashilmovchilikni bartaraf qiladi, iliq psixologik iqlimni yaratadi.bartaraf qiladi, iliq psixologik iqlimni yaratadi. Bugungi kunda o‘smirlar taqdiri masalasi g‘oyat Bugungi kunda o‘smirlar taqdiri masalasi g‘oyat muhim axamiyat kasb etmoqda.O‘smirlik muhim axamiyat kasb etmoqda.O‘smirlik muammosiga e’tiborni kuchaytirish zarurligining muammosiga e’tiborni kuchaytirish zarurligining asosiy sabablari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish asosiy sabablari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:mumkin: 1.Fan va texnika rivojlanishi natijasida madaniyat, 1.Fan va texnika rivojlanishi natijasida madaniyat, san’at va adabiyot, ijtimoiy-iqtisodiy shart-san’at va adabiyot, ijtimoiy-iqtisodiy shart- sharoitlarning o‘zgarayotgani;sharoitlarning o‘zgarayotgani; 2.Ommaviy axborot ko‘lamining kengayishi tufayli 2.Ommaviy axborot ko‘lamining kengayishi tufayli o‘smirlar ongliligi darajasining ko‘tarilgani;o‘smirlar ongliligi darajasining ko‘tarilgani; 3.O‘g‘il va qizlarning dunyo voqealaridan 3.O‘g‘il va qizlarning dunyo voqealaridan xabardorligi;xabardorligi; 4. Ularning jismoniy va aqliy kamolotining 4. Ularning jismoniy va aqliy kamolotining jadallashgani;jadallashgani; 5. O‘smirlar bilan ishlashda g‘oyaviy-siyosiy, 5. O‘smirlar bilan ishlashda g‘oyaviy-siyosiy, vatanparvarlik va baynalminal tarbiyaga alohida vatanparvarlik va baynalminal tarbiyaga alohida yondashishi zarurligi;yondashishi zarurligi; 6. Oshkoralik, ijtimoiy adolat, demokratiya 6. Oshkoralik, ijtimoiy adolat, demokratiya muammolarining ijtimoiy hayotga chuqur kirib muammolarining ijtimoiy hayotga chuqur kirib borayotgani; borayotgani;

“ Insonning qadr-qimmati uning mol-mulki yoki ijtimoiy kelib chiqishi bilan emas, balki ma'naviy qiyofasi, axloqiy sifatlari bilan o‘lchanadi.” Voiz Koshifiy Insonning odobini uning xulqi belgilab beradi. Xulq-odob madaniyati mazmun mohiyatiga ko‘ra inson odobining, aniqrog‘i inson axloqiy komilligining o‘ziga xos ifodasidir. “Xulq-odob madaniyati” deb — shaxs muomala va hayot faoliyatining barcha sohalarida umuminsoniy axloqning qoida, dastur talablari, chegaralash va taqiqlashlariga asoslanadigan munosabatlarga aytiladi.

 Respublika ta’lim tizimida o‘quvchilar uchun mustaqil bilim olish, ijodiy fikr yuritish, o‘zini-o‘zi boshqarish, anglash, Respublika ta’lim tizimida o‘quvchilar uchun mustaqil bilim olish, ijodiy fikr yuritish, o‘zini-o‘zi boshqarish, anglash, baholash va nazorat qilishga keng imkoniyatlar yaratilgan. O‘smirlik yoshida bolalikdan kattalik holatiga ko‘chish baholash va nazorat qilishga keng imkoniyatlar yaratilgan. O‘smirlik yoshida bolalikdan kattalik holatiga ko‘chish jarayoni sodir bo‘ladi. O‘smirda psixik jarayonlar keskin o‘zgarishi bilan aqliy faoliyatida ham burilishlar seziladi. SHuning jarayoni sodir bo‘ladi. O‘smirda psixik jarayonlar keskin o‘zgarishi bilan aqliy faoliyatida ham burilishlar seziladi. SHuning uchun shaxslararo munosabatda, talaba bilan o‘qituvchining muloqotida, kattalar bilan o‘smirlarning muomilasida qat’iy uchun shaxslararo munosabatda, talaba bilan o‘qituvchining muloqotida, kattalar bilan o‘smirlarning muomilasida qat’iy o‘zgarishlar vujudga keladi. Bu o‘zgarishlar jarayonida qiyinchiliklar tug‘iladi. Bular avvalo ta’lim jarayonida ro‘y beradi: o‘zgarishlar vujudga keladi. Bu o‘zgarishlar jarayonida qiyinchiliklar tug‘iladi. Bular avvalo ta’lim jarayonida ro‘y beradi: yangi axborot ma’lumotlarini bayon qilish shakli, uslubi va usullari o‘smirni qoniqtirmay qo‘yadi. O‘smirda shaxsiy nuqtai yangi axborot ma’lumotlarini bayon qilish shakli, uslubi va usullari o‘smirni qoniqtirmay qo‘yadi. O‘smirda shaxsiy nuqtai nazarning vujudga kelishi sababli u kattalarning qayg‘urishi, koyishiga qaramay, o‘zining fikrini o‘tkazishga xarakat nazarning vujudga kelishi sababli u kattalarning qayg‘urishi, koyishiga qaramay, o‘zining fikrini o‘tkazishga xarakat qiladi. Serzardalik kundalik xatti-harakatining ajralmas qismiga aylanadi. Ayrim pedagoglar kuyinib gapiradilar, ba’zi qiladi. Serzardalik kundalik xatti-harakatining ajralmas qismiga aylanadi. Ayrim pedagoglar kuyinib gapiradilar, ba’zi illatlarni tanqid qiladilar va ularning ijtimoiy-psixologik ildizini topishga intiladilar, lekin mazkur illatlarning oldini olish illatlarni tanqid qiladilar va ularning ijtimoiy-psixologik ildizini topishga intiladilar, lekin mazkur illatlarning oldini olish chora va tadbirlari tizimini ishlab chiqa olmaydilar. Vujudga kelgan ziddiyatlar va qarama-qarshiliklarni psixologik chora va tadbirlari tizimini ishlab chiqa olmaydilar. Vujudga kelgan ziddiyatlar va qarama-qarshiliklarni psixologik kamolotni ta’minlash, faoliyat turlarini murakkablashtirish orqali o‘smir shaxsida yangi psixologik fazilatlarni tarkib kamolotni ta’minlash, faoliyat turlarini murakkablashtirish orqali o‘smir shaxsida yangi psixologik fazilatlarni tarkib toptirish bilan asta-sekin yo‘qotish mumkin. Bu davr insonning kamoloti yuqoriroq bosqichga ko‘tarilishi bilan toptirish bilan asta-sekin yo‘qotish mumkin. Bu davr insonning kamoloti yuqoriroq bosqichga ko‘tarilishi bilan yakunlanadi. Kamol topish o‘smirdan umumlagshtirish, xukm va xulosalar chiqarish, mavhumlashtirish, ob’ektlar yakunlanadi. Kamol topish o‘smirdan umumlagshtirish, xukm va xulosalar chiqarish, mavhumlashtirish, ob’ektlar o‘rtasidagi ichki munosabatlarni o‘rnatish, muhim qonuniyat, xususiyat, mexanizm va tushunchalarni anglash, ixtiyoriy o‘rtasidagi ichki munosabatlarni o‘rnatish, muhim qonuniyat, xususiyat, mexanizm va tushunchalarni anglash, ixtiyoriy diqqat, barqaror qiziqish, ongli motiv va mantiqiy eslab qolishni talab qiladi. Bularning barchasi fanlarga doir bilimlar diqqat, barqaror qiziqish, ongli motiv va mantiqiy eslab qolishni talab qiladi. Bularning barchasi fanlarga doir bilimlar tizimini vujudga keltiradi, amaliy ko‘nikmalarni shakillantiradi, o‘zini-o‘zi nazorat qilish, baholash, anglash singari tizimini vujudga keltiradi, amaliy ko‘nikmalarni shakillantiradi, o‘zini-o‘zi nazorat qilish, baholash, anglash singari xususiyatlarni tarkib toptiradi. Maktab va faoliyatda keng imkoniyatlar bo‘lsa, o‘quvchi muayyan vazifa va topshiriqlarni xususiyatlarni tarkib toptiradi. Maktab va faoliyatda keng imkoniyatlar bo‘lsa, o‘quvchi muayyan vazifa va topshiriqlarni bajara boshlaydi. Natijada o‘smirning ijtimoiy mavqei ortib, faoliyati takomillashib, psixikasi har tomonlama rivojlanib bajara boshlaydi. Natijada o‘smirning ijtimoiy mavqei ortib, faoliyati takomillashib, psixikasi har tomonlama rivojlanib boradi. boradi.

Odob shaxs axloqiy faoliyatning o‘lchami, ko‘rsatkichidir .h u lq Shaxsning go‘zal axloqiy fazilatlar bilan yo‘g‘rilgan faoliyat tarzi yaxshi xulq namunasi Tabiati va faoliyatida axloqiy qadriyatlarga zid amallarning namoyon bo‘lishi yomon xulqqa misol bo‘la oladi Inson xulqi uning ma'naviy-axloqiy dunyosining o‘ziga xos ko‘zgusidir02 19 1B 1F 2021 1D 1B0D 0A1C 1F 03

Odobli, bilimdon va aqlli, mehnatsevar, imon- etiqodli farzand nafaqat ota-onaning, balki butun jamiyatning eng katta boyligidir. O d o b inson haqida yoqimli taassurot uyg‘otadi. milliy urf-odatlarga asoslangan chiroyli xatti- harakatlarni o‘z ichiga oladi . shaxs axloqiy faoliyatning o‘lchami, ko‘rsatkichi. 06 02 22 23 06 32 29 30

" Kishi chiroyiga ichki dunyosi eshdir, yuz ko’rki bilan uning fe'l- atvori tengdir". ( Zero, insonni go’zal qilib ko’rsatadigan uning chiroyi emas, balki chiroyli xulqidir ). Yusuf Xos Hojib

namunali xulq Salomlashish odobi Jamoat joylarida o‘zini tutish odobi Rostgo‘ylikSo‘zlashish odobi Halollik Fidoyilik Kiyinish odobi Vaqtni qadrlash

Похожие

Oilada bolalarni muvaffaqiyatli tarbiyalash shartlari

Autizm spektri buzilishlari bo'lgan bolalarni inkluziv ta’limga jalb qilishning pedagogik-psixologik xususiyatlari

Imkoniyati cheklangan bolalarni inklyuziv ta’lim va tarbiyalash konsepsiyasi

O’qituvchining psixologik va pedagogik xususiyatlari

Bo’lajak o'qituvchilarni pedagogik kasbga ijodiy munosabatni tarbiyalash