Pedagogik jamoa o`quv muassasasi boshqarishning ob`ekti - Педагогиka - Презентации

Pedagogik jamoa o`quv muassasasi boshqarishning ob`ekti

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

578.8388671875 KB

1PEDAGOGIK JAMOA O`QUV MUASSASASI BOSHQARISHNING OB`EKTI

2Ta’limni boshqarishga tizimli yondashuv • Tizim haqida tushuncha. Tizim (sistema) uni tashkil etuvchi tarkibiy qismlar birligi bo’lib, uning tuzilishi yaxlitligini ta’minlash bilan birga rivojlanish yo’nalishini hamda maqsadini belgilaydi. Tizim o’z tarkibiy tuzilishidagi o’zgarishlar asosida bir holatdan ikkinchi holatga o’tadi va unda yangi xususiyatlar paydo bo’ladi. • Tabiat, jamiyat texnikani o’rganish, tahlil qilishda keyingi vaqtda ilmiy tafakkurning erishgan yutuqlari asosida tizimli yondashish tobora ko’proq rasm bo’lmoqda. Tizimli yondashuvning narsa-hodisalarni moddiy olamning turli tomonlarini o’rganishda oddiy, ya’ni uni alohida, o’z holicha - yakka holda, atrofdagi muhit bilan bog’lanishlarini inobatga olmay o’rganishdan qator ustunligi mavjud. • Pedagogik tizimlar uchun umumiy vazifa bilimlarni ijtimoiy tajribani avloddan-avlodga yoki ayni paytda yoshlarga yetkazish. Bilimlar malaka, ko’nikmalar tarzida yosh avlodga axborot tariqasida beriladi. Pedagogik tizimning yana bir muhim xususiyati axborot bo’lib, shu maqsadda pedagogik tizim yaratiladi.

3• Mamlakatimizda ta’lim tizimini isloh qilish va unga rahbarlik qilishning metodologik asosini I.Karimov asarlari, uning nazariy asoslarini O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, Oliy Majlis va Vazirlar Mahkamasi qabul qiladigan qaror va qonunlar, «Ta’lim to’g’risida»gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va shu asosda qabul qilingan Vazirlar Mahkamasining «O’zbekiston Respublikasi o’rta umumiy ta’limni tashkil etish to’g’risida»gi 13 may 1998 yil 203-son va «O’zbekiston Respublikasi akademik litsey va kasb-hunar ta’limini tashkil etish to’g’risida»gi 13 may 1998 yil 204-son qarorlari tashkil etadi.

4Pedagogik jarayon va uni boshqarish• Pedagogik jarayon muayyan tizim hisoblanadi. Shu jarayonni boshqarish, ya’ni ta’lim muassasasi ichki boshqaruvi ham murakkab tizim sifatida ikkita tizim : boshqaruvchi direktor(uning o’rinbosarlari, o’qituvchilar metod birlashma rahbarlari, jamoat tashkilotlari, o’quvchilar jamoasi rahbarlari) va boshqariluvchi(pedagoglar jamoasi, o’quvchilar jamoasi) lardan tashkil topadi va ular doimo mustahkam birlikda va o’zaro aloqadorlikda bo’ladi. Bular o’rtasidagi bog’lanishlarni chuqur tushunish va ular imkoniyatidan foydalanish ularga tizim sifatida qarashni taqozo qiladi.

5Ta’lim tizimida samaradorlik va tejamkorlik tamoyillaridan foydalanish • Boshqarishning nazariy metodologik asoslarini belgilash uning asosida yotuvchi muhim talablarni ham aniqlashni taqozo qiladi. Har qanday jarayon, fan, nazariya ma’lum tamoyilga asoslanadi. Pedagogik tizimni boshqarish ham bundan mustasno bo’la olmaydi. «Prinsip» so’zi lotincha bo’lib, principinm-boshlang’ich, negiz degan ma’noni beradi. • Biron-bir nazariya ta’limot, fan, dunyoqarash, g’oya, siyokiy tashkilot, jamiyatning asosini qoidalar, prinsiplar ifodalaydi. Mazkur fan, ta’limot, shu qoidalar asosida ish ko’radi.

6• Bundan tashqari Respublikamizda ta’limga rahbarlik va boshqarishning davlat siyosati prinsiplari ham ilmiy asoslangandir. • «Ta’lim to’g’risida»gi Qonunning 3- moddasi «Ta’lim sohasidagi davlat siyokatning asosiy prinsiplari» deb nomlanib, 9 ta prinsipda o’z ifodasini topgan. Chunonchi «Ta’lim O’zbekiston Respublikasi ijtimoiy taraqqiyoti sohasida ustuvor» deb e’lon qilinadi deyilgan.

7• Respublikamiz siyosiy rivojlanishida belgilovchi- suveren, demokratik, fuqarolik jamiyati qurish ustuvor bo’lib hisoblanadi. Shundan kelib chiqib, pedagogik tizimni boshqarishda demokratik prinsip ijtimoiy rivojlanish mohiyatidan kelib chiqadi.Biz qurayotgan fukarolik jamiyati ham fukarolarning tashabbuslariga mustaqil va intizomli faoliyatlariga asoslanadi. Shuning uchun ta’lim tizimida demokratiyani takomillashtirishning samarali yo’llarini qidirib topish boshqarishning eng muhim muammosidir. • Chunki boshqaruvning umumiy qonuniyatlari alohida shaxslar faoliyati orqali amalga oshirilar ekan, ularga keng imkoniyatlar yaratish, mustaqillik berish asosida tashabbusini rivojlantirish mumkin. Bu esa o’z navbatida fuqarolarni mavjud Mustaqillik bergan huquq va imkoniyatlardan to’g’ri, oqilona foydalanish ruhida tarbiyalashni ham taqozo qiladi.

8PEDAGOGIKA JAMOA O`QUV MUASSASASI BOSHQARISHNING OB`EKTI • Ta’lim tizimini boshqarish pedagogika fanining mуhim tarmog’i bo’lib, O’zbekiston Respуblikasida ta’lim tizimi organlari va уlarning vazifalari, ish faoliyatining mazmуni va metodlarini belgilab beradi, shуningdek, ta’lim mуassasalariga rahbarlik qilish tizimini asoslaydi.

9Ta’lim tizimini boshqarish vazifalari va tamoyillari • 1. Ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirish; • 2. Ta’lim sohasida davlat boshqarуvi organlariga rahbarlik qilish; • 3. Ta’limni rivojlantirish dastуrlarini ishlab chiqishni amalga oshirish; • 4. Ta’lim mуassasalarini tashkil etish, qayta tashkil etish va tуgуtish tartibini belgilash; • 5. Ta’lim mуassasalarini akkreditatsiyadan, pedagogik, ilmiy kadrlarni attestatsiyadan o’tkazish tartibini belgilash; • 6. Boshqa davlatlarning ta’lim mуassasalariga O’zbekiston Respуblikasi hуdуdida ta’lim faoliyati bilan shуg’уllanish hуqуqini berуvchi rуhsatnomalar berish; • 7. Qonуn hуjjatlari talablariga mуvofiq horijiy davlatlarning ta’lim to’g’risidagi hуjjatlarni tan olish va bу hуjjatlarning ekvivalent ekanligini qayd etish tartibini belgilash; • 8. Davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash; • 9. Davlat tomonidan tasdiqlangan namуnadagi ma’lуmot to’g’risidagi hуjjatlarni tasdiqlash va уlarni berish tartibini belgilash; • 10. Davlat grantlari miqdorini va ta’lim mуassasalariga qabуl qilish tartibini belgilash; • 11. Oliy ta’lim mуassasalarining rektorni tayinlash;

10• Jamoa xususiyatini aniqlashda kishilar guruhining yagona ijtimoiy tizimini o‘rnata olishdagi usuli, ya’ni, jamoani tashkil qilish usuli ham muhim hisoblandi. • Pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq tashkil etilgan jamoa, xususan, uning a’zolari o‘rtasida o‘zaro ruhiy yaqinlik, ishchanlik, bir-biri uchun g‘amho‘rlik, o‘zaro yordam, jamoa manfaati uchun qayg‘urish, mazkur yo‘lda amaliy harakatlarni tashkil etish hamda javobgarlik hissi qaror topadi. • Birgalikdagi faoliyat umumjamiyat ishi uchun ma’suliyat hissini uyg‘ota borib, jamoa a’zolarini bir-biriga yaqinlashtiradi, a’zolarda jamoaga mansublik hissini paydo bo‘lishiga ko‘maklashadi, jamoa bilan munosabatda bo‘lish ehtiyojini oshiradi. Jamoa a’zolari orasida o‘zaro hissiy birlik (bir-birini yoqtirish hissi) yuzaga keladi. Ushbu munosabat ko‘pincha o‘z-o‘zidan paydo bo‘ladi hamda ular o‘qituvchiik ta’sir ko‘rsatish uchun qo‘l keladi. Jamoa a’zolari o‘rtasidagi ruhiy birlik mazmuni ular orasida hosil bo‘lgan ishchanlik faoliyatining harakteriga bevosita bog‘liqdir.

11• Jamoaning rasmiy (ishchanlik) va norasmiy (hissiy) tuzilishi ni bir- biridan farqlash lozim. Jamoaning rasmiy tuzilishi deganda jamoa faoliyatining turli ko‘rinishlarini amalga oshirish uchun zarur bo‘ladigan tashkiliy jihatlari ko‘zda tutiladi. Mazkur jihat bir tomondan jamoa a’zolari o‘rtasida yuzaga kelgan ishchanlik munosabati mazmunini ifoda etsa, ikkinchi tomondan, rahbarlik vazifasini bajaruvchi shaxslar tomonidan jamoa a’zolarining xatti-harakatlari va intilishlarini muvofiqlashtirish yo‘lida tashkil etilayotgan boshqaruv faoliyati mohiyatini yoritishga xizmat qiladi. • Norasmiy tuzilma jamoaning barcha a’zolari o‘rtasidagi shaxslararo ma’naviy-psixologik munosabatlarning umumiy tizimi va mikroguruhni tashqil qiluvchi ayrim a’zolar o‘rtasidagi tanlash munosabatlari mazmunini ifodalaydi. Jamoaning har bir a’zosi mavjud munosabatlar tizimida u yoki bu o‘rinni egallaydi. O‘quvchining jamoadagi o‘rni uning shaxs sifatida shakllanishi va kamolotga erishishiga muhim ta’sir ko‘rsatadi. Maktab yoki sinfdagi rasmiy va norasmiy tuzilmalar bir-biriga muvofiq bo‘lganda, jamoaning rasmiy etakchilari norasmiy munosabatlar tizimida ko‘zga ko‘ringan o‘rinni egallagan holdagina u chinakam jamoa bo‘la oladi. SHuningdek, norasmiy guruhlar (mikroguruhlar) umumjamoa ijtimoiy manfatlari uchun kurashuvchi guruhlar bo‘lgandagina jamoa o‘zini chinakam jamoa tarzida namoyon etishi mumkin.

12Umumiy o‘rta ta’lim hamda o‘rta maxsus kasb- hunar ta’limi muassasalarida jamoani shakllantirish mas’uliyatli vazifa sanaladi. • Maktab jamoasi tarkibida eng barqaror bo‘g‘in - bu muayyan sinflar negizida shakllangan jamoalar sanaladi. Sinf jamoasi tarkibida o‘quvchilar tomonidan amalga oshiriluvchi asosiy faoliyat o‘qish faoliyati sanaladi. Aynan sinf jamoasida shaxslararo aloqa va munosabatlar tarkib topadi. SHuningdek, sinflar jamoalari negizida maktab jamoasi shakllanadi. Maktab jamoasi ikki muhim bo‘g‘in – o‘qituvchilar jamoasi hamda o‘quvchilar jamoasi asosida tarkib topadi. O‘quv yurtlari jamoasi tarkibida o‘quvchilar jamoasi asosiy qismni tashkil etadi. O‘quvchilar jamoasi - bu ijtimoiy ahvoli shuningdek, umumiy saylov organlari oldidagi umumiy javobgarlik, barcha a’zolarning huquq va burchlari tengligi asosidagi o‘zaro birlikka ega o‘quvchilar guruhidir.

13• Jamoaning shakllanish bosqichlarida dastlab o‘qituvchi butun guruhga talab qo‘yadi hamda mazkur jarayonda jamoa faollarining shakllanishiga alohida e’tibor qaratadi. Navbatdagi bosqichda muayyan darajada shakllangan jamoa faollari (aktivi) jamoa a’zolari oldiga ma’lum talablarni qo‘yadi. Uchinchi bosqichda esa jamoa umumiy holda jamoaning har a’zosidan muayyan tarzdagi faoliyatni olib borishni talab qiladi. So‘nggi (to‘rtinchi) bosqichda esa jamoaning har bir a’zosi o‘z oldiga mustaqil ravishda jamoa manfaatlarini ifoda etuvchi talabni qo‘yish layoqatiga ega bo‘ladi. • Jamoaga qo‘yilayotgan talablar mazmunidagi farq jamoa rivojlanishi bosqichini aniqlovchi yorqin tashkiliy ko‘rsatkich sanaladi. Jamoaning amaliy faoliyati mazmuni, jamoa a’zolarining jamoa oldidagi javobgarligi, ular o‘rtasidagi ijodiy hamkorlik, shuningdek, ularning xulq-atvori axloqiy kamolot darajalarini ko‘rsatuvchi muhim belgilar sifatida namoyon bo‘ladi. Jamoani shakllantirishda uning hayotini belgilovchi ichki jarayonining mohiyatini inobatga olish zarur.

14• Bugungi kunda o‘qituvchi-olimlar (L.I.Nikova va boshqalar) bolalar jamoasining rivojlanish jarayonining mohiyatini tahlil qilar ekanlar, uni qo‘yidagi uch bosqichga bo‘ladilar: • a) jamoani dastlabki jipslashtirish; • b) jamoani shakllantirish asosida uning har bir a’zosini individual rivojlantirish; • v) jamoaning umumiy faoliyatini yo‘lga qo‘yish. • Jamoa hayotida muhim o‘rin tutuvchi har bir bosqichni ajratib ko‘rsatish yuqorida bayon etilgan fikrlarga zid emas, balki shaxsning rivojlanishida jamoaning etakchi ahamiyatini ta’kidlaydi. • A.S.Makarenko jamoa a’zolari o‘rtasida yuzaga keluvchi munosabatlarining ichki xususiyatlariga katta ahamiyat bergan edi.

15Ta'lim tizimini boshqarish • Uzluksiz ta'lim tizimi va kadrlar tayyorlashning davlat va nodavlat ta'lim muassasalarini tarkibiy jihatdan o'zgartirish va ularni izchil rivojlantirish davlat yo'li bilan boshqarib boriladi. Barcha darajadagi ta'lim boshqaruv organlarining vakolat doiralari "Ta'lim to'g'risida"gi qonunga muvofiq belgilanadi. Ta'limning normativ-huquq bazasi rivojlantiriladi. Moliya-xo'jalik faoliyati olib borish hamda ta'lim jarayonini tashkil etishda o'quv yurtlarining huquqlari kengayadi va mustaqilligi ta'minlanadi. Ta'lim muassasalari O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda attestatsiyadan o'tkaziladi hamda akkreditatsiyalanadi. Akkreditatsiya yakunlariga ko'ra ta'lim sohasida faoliyat ko'rsatish huquqi beriladi.

Похожие

O`quv malakalarni tekshirilishini rejalashtirish

Pedagogik konfliktologiya

O`quv jarayonini ilmiy asоsda tashkil qilish

Ta’lim muassasalari faoliyatini innovatsion boshqarish loyihasini ishlab chiqish

Rus pedagog olimlari va ularning pedagogik g’oyalari