Rus pedagog olimlari va ularning pedagogik g’oyalari - Педагогиka - Презентации

Rus pedagog olimlari va ularning pedagogik g’oyalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2014.0673828125 KB

Rus pedagog olimlari va ularning pedagogik g’oyalari

Reja: 1. N.I.Pirоgоvning pedagogik g’oyalari. 2. Chernishevskiy va Dobrolyubovlarning pedagogik qarashlari. 3. Anton Semyonovich Makarenko.

20. Rus pedagog olimlari va ularning pedagogik g’oyalari. XIX asrning 60-yillari rossiyada katta ijtimoiy xarakt davri bo'ldi, chunki ishlab chiqarish kuchlarning rivojlanishi, shu rivojlaninshga qarshilik qiladigan krepostnoylik tuzumi orasidagi qarama- qarshilik keskinlashgan edi. Tarixdan ma`lumki, 1853-1855 yillardagi Qrim urushi krepostnolik tuzumini fosh etdi. Rossiya rus halqining qaxramoni bulishiga qaramaydi, texnika va ekonomika soxasida qoloqligi,boshqarishning nunoqligi, davlat mulkini talon-taroj qilish natijasida bu urushdan xaloaktga uchradi.

O’tgan asrning 60-yillarda pedagogik fikrlarni anglatuvchi jurnallar chiqdi. Masalan: “Tarbiya jurnali”, “O'qituvchi”, “Pedagogika to'plami”, “Yasnaya Polyapa” kabilar. Xulosa qilganimizda pedagogika soxasidagi xarakat usha vaqtidagi ijtimoiy xarakatning asosiy qismidir. Piragov 1810 yilda Moskvada tug'ildi. Moskva universitetining medisina fakultetini bitirgach germaniyaga borib u bilimini yana ham chuqurlashtiradi. Germaniyada u medisina fanlari doktori unvoni oldi. 26 yoshili professor Piragov germaniyada ishlaydi so'ngra Rossiyaga qaytib Peterburgdagi medika xirurgiya akdemiyasida ishlaydi. 1854 yilda qrim urushi davrida Sevastopol` qamal qilinadi. Shu davrda Piragov «Shafqat xamshirasi” bilan Sevastopolga ketadi. Shu erda butun kuchini yaradorlarni davolashga sarf qildi.Piragovning tushunishicha kishining yuksak maqsadi burjua liberal inson-parvarligi ruxida ta`riflangandir.

Rоssiyadа N.I.Pirоgоvning (1810-1881) lоyihаsi bo’yichа mаktаb tizimi Universitet 5 sinf Klassik gimnaziya 5 yil 4 sinf Klassik progimnaziya 4 yil Oliy ixtisos, ta’lim muassasasi Real gimnaziya 3 sinf 3 yil Real progimnaziya 4 sinf 4 yil Ibtidoiy maktab 2 yil Klassik gimnaziya 9 yil Real gimnaziya 7 yil

U onglilik (o'qiganini o'qib olish), aktevlik, o'quvchilarning mustaqil ishlash va ko'rsatmalilik o'qitishning asosiy didaktik prinsipidir. O'qitish va axloqning yaxshi bo'lishi uchun maktabda intizom bo'lish kerak, intizomni saqlash uchun bolalar bilan yaxshi munosabatda bo'lishi ko'rsatiladi. Piragovning «Kiev o'quv okrugidagi gimnaziya o'quvchilarning gunohlari va ularga jazo berishda asosiy qoidalar» degan maqolasiga javoban Dobrolyubov ham «Yomirdan qochib jalaga» nomli maqolasida liberial oqim kishilarning ikkilanishini qattiq qoraladi.

Chernishevskiy va Dobrolyubovning pedagogik qarashi Rus halqining ozodligi uchun kurash tarixida Chernishevskiy (1828-1889) va Dobrolyubov (1836-1861) larning faoliyati butun bir davrni tashkil etadi. Ular Belinskiy va Gersilarning ilg'or g'oyalarini davom ettirib yangicha ta`limot yaratadi. Chernishevskiy va Dobrolyubov izchil filosoflardir. Olimlar ularni rus sosial demokratiyasining to'ng'ch avlodi deb atadi. Chernishevskiy va Dobrolyubovning revolyutson ta`limoti ilmiy pedagogika uchun katta axamiyatga ega bo'ldi. Lekin Chernishevskiy va Dobrolyubovlar tarixiy materi-alimizni tushunib etish darajasiga bormadilar, ular jamiyat taraqqiyotida idealistik fikrda qoldilar.

N.A.Dobrolyubovning pedagogik qarashlari A q liy sabo q Axlo q iy tarbiyasi Jismoniy tarbiya Didaktik printsiplar Darslik va bola adabiyoti Pedagogik kasbi 1.Materialning ani q bilib olish. 2.Umumiy ta h sil bo’limlarni bilmo q , ona tili, adabiyot, matematika, fizika, tarix, ta’lim nazariyasi. 3.Olingan bilim h ayot bilan me h natni bo g’ lash 1.Vatanparvarlik va gumanizm. 2.Tarbiya va xal q lar do’stligi. 3.Me h nat h al q ina mu h abbat. 4.Poklik, sado q atlilik, mardlik, 5.Ta’limni ishontirmo q . Amaliy faoliyati. Axlo q tarbiyasi 1.So g’ li q ni musta h kamlamo q . 2.Jismoniy va ze h nni musta h kamlash. 3.Me h natni to’ g’ ri tashkillashtirish. 4.Me h natda uyinda rejimga rioya q ilmo q . 1.Sirt q i bo’lim ortib borish, bilimni musta h kamlash. 2.SHogirdlarnin g musta q il ishi. 3.ta’limning tarbiyaviy xarkteri. 1.Ilm olish. 2.Atrof h odisalari va to’ g’ ri va ani q aks ettirish. 3.A q lli va yoritilgan h ayol uchun materiallar. 4.Rasmini olish. 5.Material h addan tash q ari ko’p bo’lmaslik 6.Sardor va oydin tilda yozilishi. 1.Yuksak axlo q li, , sof, toza, yuksak, iroda, bola mu h abbati, kengish tafakkuri. 2. H ar taraflama bilim pedagoglar metodik, tayyorgarlik, ustalik, sabrli, sabrsiz, so g’ lom, talabchan va bosh q alari.

Ular rus kishisini, rus dehqonini revolyusiyaga tayyorlash kerak dedilar. Rossiyada sharoit o'zgargach maorifda ham burilish yasaladi deb hisobladilar. Chernishevskiy va Dobrolyubov mistikaga, diniy xurofotlarga, idealizmga qarshi kurash olib boradilar. Idealistik dunyoqarash fanga xilof ekanligini isbotladilar. Dobrolyubov rus xalqining og'ir ahvoldaligi va qashshoq hayot kechirishi mavjud ijtimoiy tuzum natijasi deb bildi va bu tizimni og'darib tashlangandagini Rossiyada maorifni qayta qurish mumkin ekanligini ko'rsatadi. Ularning fikricha haqiqiy vatanparvarlik boshqa xalqlarga dushmanlik nazarida qarash bilan birga bo'la olmaydi, vatanga mehr-muhabbatini shaxsiy manfaat va munosabatlardan ustun ko'radi, u insoniyatga mehr-muhabbat bilan chambarchas bog'langan holda bo'ladi.

Anton Semyonovich Makarenko Bolalarni tarbiyalash oilasining eng muhim vazifasidir. ota-onalari o’z bolalarining taqdiri uchun davlat oldida javobgar ekanliklarini yaxshi tushunadilar. Bolaning tuyg’u va fikrlari, irodasi va xarakteri, ongi va xulqi avvalo oilada shakllanaboshlaydi. Bolaning qobiliyatlari oilada o’sib boradi, eng muhim ma’naviy sifatlar ham oilada tarbiyalanadi, eng kerakli malaka va odatlar ham oilada hosil qilinadi. Bolalar maktabgacha tarbiya muassasalarida tarbiyalangan taqdirda ham oila tarbiyasining ahamiyati kamaymaydi, bolalar maktabga kirgandan keyin ham tarbiya masalalarini oila bo’ynidan soqit qilaolmaydi.

Bola o’sib, to voyaga yetguncha oila uning tarbiyasi uchun javobgardir, binobarin, hechkimning bu javobgarlikdan o’zini chetga tortishga haqi yo’q. Ammo buyog’i ham borki, maktabgacha tarbiya muassasalarida va maktabda bolalar tarbiyasi maxsus tayyorlikka, bilim va malakaga ega bo’lgan pedagoglar qo’lida bo’lsa-da, ko’pgina ota-onalar shedagogikadan bexabardirlar. Ota-onalarning o’z bolalarini tarbiyalashda qiyinchiliklarga uchrab turishlarining sababi ham ko’proq shundadir. Lekin qiyiichiliklarga duch kelganda orqaga chekinish kishilari uchun yot bir narsadir, shuning uchun o’ylab ish qiladigan ota-onalar bunday hollarda pedagogika adabiyotiga murojaat qiladilar yo’li va mazmuni fuqarolik tarbiyaning cheksiz qudratiga chuqur ishonchga va chinakam gumanizmga tayangan edi. A. S. Makarenko eng muhim pedagogika printsipini quyidagicha ta’riflab bergan edi: «Mening asosiy printsipim hamisha ham: insondan mumkip qadar ko’proq talab etish va shu blan birga insonni mumkin qadar ko’proq hurmat qilish printsipi bo’ldi» degan edi.

Anton Semyonovich bu kitobning asosiy vazifasi ota- onalarning o’zlari fikr yuritishlariga madad berish, hayot tomonidan ular oldiga qo’yiladigan konkret vazifalarni ijodiy yo’l bilan hal-qilishlariga havas uyg’otish deb bilgan edi. U bolalar tarbiyasi haqidagi lektsiyalarida ham shu maqsadni ko’zda tutadi. Lektsiyalarning boshdan-oyoq hamma yerida, bolalar tarbiyasi qiyin ish bo’lsa ham, lekin, shu blan birga, o’ylab ish qiladigan, demokratik jamiyat va o’z bolalari oldidagi masuliyatini sezadigan ota-onalarning qo’lidan keladigan va ular eplayoladigan ish, degan fikrga Makarenkoning chuqur ishonganligi yaqqol ko’rinib turadi. Ammo tarbiya ishi qiyin ish bo’libgina qolmay, balki ota-onalar qiyinchiliklarni yengib, davlatining yetuk grajdanlari tarbiyalab o’stirishda ajoyib natijalarga erishish blan zo’r qanoat hosil qiladigan quvonchli ish hamdnr.

Makarenkoning fikriga ko’ra, bolalarni oilada to’g’ri tarbiya-lashning eng muhim shartlaridan biri — jamiyati katta jamoaining organik qismi bo’lgan oila jamoa barpo qilishdir. Tarbiya ishida jamoaning roli to’g’risidagi ta’limot Makarenko tarbiya sistemasining o’zagidpr. Yaxshi tashkil qilingan kollektivning qudrati zo’r ekanligiga, shaxsning o’sishiga juda yaxshi Anton Semyonovich Makarenko 1939 yilda vafot etgan. Red. ta’sir qilishga qodir ekanligiga chuqur ishonch Makarenkoda yolg’iz o’z shaxsiy pedagogik tajribasi natijasidagina tarkib topib qo’yaqolgan emas. Ma’lumki, Anton Semyonovich tajriba ishlarida butun demokratik voqi’likning, ya’ni kishilarning yangi ijtimoiy. munosabatlari jamoaizm printsiplariga, million-milliov mehnatkashlarning mehnatda ham, maslakda ham yakdil ekanliklariga asoslangan shu voqi’likning juda boy tajribasiga tayandi.

Похожие

Pedagogik texnologiyaning nazariy g’oyalari

Jahon Otin Uvaysiyning pedagogik g’oyalari

Imom al-Buxoriyning pedagogik g’oyalari

Mirzo Ulug’bekning pedagogik g’oyalari va ta’lim rivojidagi o’rni

Ijtimoiy pedagog va uning kasbiy faoliyati