O‘quvchilar jamoasini tashkil qilishning o’ziga xos xususiyatlari - Педагогиka - Презентации

O‘quvchilar jamoasini tashkil qilishning o’ziga xos xususiyatlari

Загружено в:

29.07.2024

Скачано:

0

Размер:

5079.9931640625 KB

O Q U V C H I L A R ‘ J A M O A S I N I T A S H K I L Q I L I S H N I N G O Z I G A ’ X O S X U S U S I Y A T L A R I

REJA: • I. O`quvchilаr jаmоаsini shаkllаntirishning mоhiyati vа tаshkiliy аsоslаri • 1.1.Jаmоа tushunchаsi • 1.2.O`quvchilar jаmоаsining rivоjlаnish dаrаjаsi vа bоsqichlаri • II BOB. O`quvchilar jаmоаsi rivоjining аsоsiy shаrt-shаrоitlаri • 2.1. Guruh rahbarining tarbiyaviy ishi • 2.2 Jamoaning shaxs tarbiyasiga ta’siri

Bugungi kunda jamiyatimizda Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev ham yoshlarni ta’lim olishiga, o‘qimishli yurtga foydasi tegadigan barkamol avlod bo‘lib yetishishi uchun katta imkoniyatlar yaratib bermoqda. Sinf maktab jamoasining ajralmas bir kichik boʻlagidir. Sinf faqat oʻquv faoliyati birligi boʻlibgina qolmasdan, balki oʻquvchilarga tarbiya berishni tashkil etishning muhim jamoa shakli hamdir. Sinf rahbari ishida oʻquvchilar jamoasini tashkil etish asosiy vazifa hisoblanadi. Chunki jamoada shaxsni tarbiyalash tarbiyaning yetakchi maqsadidir. . Jamoada shaxsni tarbiyalashning umumiy asoslari quyidagilardan iborat: talablar qoʻyish, faollarni aniqlash, oʻquv mehnat, ijtimoiy-siyosiy va ommaviy madaniy faoliyatdagi istiqbollarni tashkil etish, sogʻlom jamoatchilik fikrini shakllantirish, ijobiy an’analarini yaratish va koʻpaytirish. Oʻquvchilarning jamoa turmush me’yorlari va qoidalarining intizomini buzilishiga munosabatlarini kuzatib jamoaning tashkiliy tuzilishi ta’sirchanligiga ishonch hosil qilish mumkin. Jamoa rivojlanishining dastlabki bosqichlarida bolalar tarqoq boʻlib, ularda yakdil fikr va sinf rahbari tayanishi mumkin boʻlgan ta’sirchan faollar boʻlmaydi.

JАMОА TUS HUNCHАSI. Jamoa (lotincha «kollektivus» so‘zining tarjimasi bo‘lib, yig‘ilma, omma, birgalikdagi majlis, birlashma, guruh) bir necha a'zo (kishi)lardan iborat bo‘lib, ijtimoiy ahamiyatga ega umumiy maqsad asosida tashkil topgan guruh demakdir.

Zamonaviy talqinda «jamoa» tushunchasi ikki xil ma'noda ishlatiladi. Birinchidan, jamoa deganda bir necha kishilarning muayyan maqsad yo‘lida birlashuvidan iborat tashkiliy guruhi tushuniladi (masalan ishlab chiqarish jamoasi, zavod jamoasi, o‘quv yurti jamoasi, xo‘jalik jamosi va hokazo). Ikkinchidan, jamoa deganda yuqori darajada uyushtirilgan guruh tushuniladi.

O‘quvchilar jamoasi yuqori darajada uyushtirilgan birlashma hisoblanadi.Jamoada va jamoa yordamida tarbiyalash - tarbiya tizimida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan tamoyillardan biridir. Shaxsni shakllantirishda jamoaning etakchi rol o‘ynashi to‘g‘risidagi fikrlar pedagogika fanining ilk rivojlanish davrlaridayoq bildirilgan. Jamoada uning a'zolari o‘rtasidagi munosabatning alohida shakli yuzaga keladi, bu esa shaxsning jamoa bilan birgalikda rivojlanshini ta'minlaydi. Lekin har qanday guruhni ham jamoa deb hisoblab bo‘lmaydi. Jamoa bir qator belgilarga Egadirki, mazkur belgilar jamoani kishilarning etarli darajada uyushgan har qanday guruhdan ajratib turadi.

O‘quvchilar jamoasi o‘ziga xoslik kasb etuvchi muhim belgilarga egadir. quyida jamoa va uning xususiyatlari (belgilari) borasida so‘z yuritamiz. Jamoa ijtimoiy jamiyatning bir qismi hisoblanadi, unda ijtimoiy hayot va kishilik munosabatlarining barcha me'yorlari o‘z ifodasini topadi.Shunday qilib, jamoa bir necha (a'zo) kishidan iborat guruh bo‘lib, u ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan umumiy maqsad asosida tashkil topadi. Jamoa tomonidan amalga oshirilayotgan faoliyat uning oldiga qo‘yilgan maqsad mazmunini ifoda etadi. Jamoa a'zolari o‘rtasida qaror topgan o‘zaro birlik, shuningdek, ular o‘rtasida tashkil etiluvchi munosabat jarayonidagi tenglik jamoaga rahbarlik qilish, jamoa a'zolarining guruh etakchilariga bo‘ysunishlari, shuningdek, ular tomonidan jamoa oldidagi javobgarlik hissini anglashlari uchun zamin yaratadi.

O‘quvchilar jamoasi unga rahbarlikni olib boruvchi o‘qituvchilar hamda o‘quvchilardan iborat jamoaning murakkab birlashmasi bo‘lib, o‘zini-o‘zi nazorat qilish hamda o‘zini-o;zi boshqarish huquqi, shuningdek, o‘ziga xos psixologik muhit va an'analariga ega bo‘ladi. Sinf maktab jamoasining ajralmas bir kichik boʻlagidir. Sinf faqat oʻquv faoliyati birligi boʻlibgina qolmasdan, balki oʻquvchilarga tarbiya berishni tashkil etishning muhim jamoa shakli hamdir. Sinf rahbari ishida oʻquvchilar jamoasini tashkil etish asosiy vazifa hisoblanadi. Chunki jamoada shaxsni tarbiyalash tarbiyaning yetakchi maqsadidir. Jamoada shaxsni tarbiyalashning umumiy asoslari quyidagilardan iborat: talablar qoʻyish, faollarni aniqlash, oʻquv mehnat, ijtimoiy-siyosiy va ommaviy madaniy faoliyatdagi istiqbollarni tashkil etish, sogʻlom jamoatchilik fikrini shakllantirish, ijobiy an’analarini yaratish va koʻpaytirish.

1.2. O`quvchilar jаmоаsining rivоjlаnish dаrаjаsi vа bоsqichlаri Jamiyat ijtimoiy-ma’naviy hayotini rivojlantirish, shaxs ruhiy kamolotini ta’minlash insoniyatning azaliy maqsadi, ezgu-intilishlari majmui sanaladi. Ilm-fan, ma’rifat peshvolari, taraqqiyot tarafdorlari faoliyatining asosiy yо‘nalishi ayni shu masalalarni qamrab olganligi bilan xarakterlidir. Xususan, buyuk Sharq mutafakkirlari butun hayotida davomida olib borgan ilmiy, ijodiy, amaliy faoliyati qaysi soha yoki yо‘nalishda bо‘lmasin, birlamchi maqsadi inson ruhiy- ma’naviy kamolotini yuksaltirish, shu orqali butun jamiyatni sog‘lomlashtirish, rivojlantirish, taraqqiyotning yangi-yangi chо‘qqilarini zabt etishdan iborat bо‘lgan.

Qomusiy ilm sohiblari bor iste’dod va imkoniyatlarini ushbu masadlarga erishish yо‘lida sarflaganlar. Oʻquvchilarning jamoa turmush me’yorlari va qoidalarining intizomini buzilishiga munosabatlarini kuzatib jamoaning tashkiliy tuzilishi ta’sirchanligiga ishonch hosil qilish mumkin. Jamoa rivojlanishining dastlabki bosqichlarida bolalar tarqoq boʻlib, ularda yakdil fikr va sinf rahbari tayanishi mumkin boʻlgan ta’sirchan faollar boʻlmaydi. Shuning uchun jamoada salbiy hodisalar ochiq muhokama qilinmaydi va mustaqil jamoa qarori qabul qilinmaydi.

Agar jamoa rivojlanishning ikkinchi bosqichida boʻlsa, nomigagina emas, balki harakatlarini qoʻllabquvvatlaydigan haqiqiy harakat qiluvchi faollar boʻlsa , uning ayrim oʻquvchilar va jamoa oldiga muayyan talablar qoʻyishini kuzatish mumkin.Jamoaning rivojlanish darajasidan dalolat beradigan muhim belgilardan biri - oʻq uvchilarning birgalikdagi faoliyatga kirishishidir. Sinf oʻquvchilari koʻp boʻlgan sharoitda har bir bolaga yakka tartibda yondashish, har bir bola qalbiga toʻgʻri yoʻl topish qiyin. Agar oʻquvchilar jamoasi qoʻllab-quvvatlasa, har holda bunday yoʻlni topish mumkin. Jamoada shaxsni tarbiyalashda yakka tartibdagi yondashuvning mohiyati alohida oʻquvchini jamoa faoliyatiga jalb etishdan, jamoani esa mazkur oʻquvchi bilan qiziqtirib qoʻy ishdan iboratdir.

Har qanday jamoada tarbiyasi qiyin bolalar boʻladi, lekin ajratib qoʻyilgan bolalar boʻlmaydi. Oʻquvchilarning xulq-atvori, oʻquvchini muntazam oʻrganishni oʻz oldiga maqsad qilib qoʻymasa, uning uchun sezilmagan tarzda oʻzgarishi mumkin. Bunday oʻrganish yakka tartibda ishni tashkil etishning hal qiluvchi sharti hisoblanadi. Jamoani shakllantirish yuzasidan olib boriladigan ish albatta ayrim oʻquvchilarning rivojlanishiga ta’sir etadi va shuning uchun ham bu jarayon maqsadga qaratilgan va boshqariladigan boʻlishi kerak. Sinf rahbari oʻquvchilarni yakka tartibda va jamoa bilan tarbiyalashda ota -onalar bilan oʻzaro hamkorlikda boʻladi.

Har bir ishning oʻziga xos, ma’lum qonun- qoidalari boʻlganidek, bola tarbiyasining ham oʻziga xos bir qator muhim qonun- qoidalari bor, ularga amal qilish tarbiyaviy ishlarning samarali boʻlishini ta’minlaydi, ya’ni: — tarbiyaning bir maqsadga qaratilganligi; — tarbiyaning hayot, mehnat bilan, Oʻzbekistonimizning mustaqilligi, gullab-yashnashi yoʻlida qilinayotgan ishlar bilan bogʻlanishi; — oʻquvchini jamoada, jamoa orqali tarbiyalash; — tarbiyada bola shaxsini hurmat qilish va unga talabchanlik; — tarbiyaviy ishlarning izchilligi, muntazamligi va birligi; — tarbiyada oʻquvchilarning yoshi va oʻziga xos xususiyatlarini hisobga olish. Uning umumiy asoslari quyidagilardan iborat: 1. Talablar qoʻyish; 2. Faollarni tarbiyalash; 3. Oʻquv-mehnat, ijtimoiy-siyosiy va ommaviy- madaniy faoliyatdagi istiqbollarini tashkil etish; 4. Sogʻlom jamoatchilik fikrini shakllantirish; 5. Ijobiy an’analarni yaratish va koʻpaytirish.

Yuqorida ta’riflangan barcha qoidalar har qanday jamoani shakllantirish va rivojlantirish uchun qoʻllanma hisoblanadi. Tarbiya usullarini tanlashda ularni jamoaning rivojlanish darajasiga mosligi muvaffaqiyatning muhim sharti hisoblanadi. Shuning uchun har bir oʻqituvchi tarbiyaviy ishni sinfdagi jamoa munosabatlarining rivojlanish darajasini aniqlashdan boshlaydi. 2.1. Guruh rahbarining tarbiyaviy ishi. Guruh rahbari deganda o'quvchilarni bir xil saviyada, bir xil yoshda, bilimi jihatidan ham teng bo'lgan jamoani boshqarib turuvchi pedagog guruh rahbari deb ataladi. Guruh rahbarining asosiy maqsadi, o'quvchilarini to'g'ri tarbiyalash jarayonida o'quvchi va guruh rahbari bilan bir-birini tushuna olishi va guruh rahbari tomonidan o'quvchilarga e'tiborliroq bo'lishi kerak.

E TIBORINGIZ UCHUN ’ RAXMAT!

Похожие

Oz komplektli maktablarda matematika o‘qitishni tashkil qilishning o’ziga xos xususiyatiari

Pedagok jamoada axloqiy tartibga solishning o’ziga xos xususiyati

Pedagogik jamoada axloqiy tartibga solishning o’ziga xos xususiyati

Sharqona tarbiyaning o`ziga xos xususiyatlari

O‘quvchilar o‘rtasida huquqbuzarliklarni kamaytirish