Muammoli ta'lim tеxnologiyalarini ona tili va adabiyot darslariga tatbiq etish - Педагогиka - Презентации

Muammoli ta'lim tеxnologiyalarini ona tili va adabiyot darslariga tatbiq etish

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

477 KB

M uammoli ta'lim tеxnologiya larini ona tili va adabiyot darslariga tatbiq etish www.arxiv.uz

Asosiy savollar  1. O`quvchilar ma'naviyatini shakllantirishda muammoli ta'limning o`rni.  2. Muammoli ta'lim - mustaqil, mantiqiy ilmiy, ijodiy fikrlashga o`rgatish.  3. O`quvchilarning rahbarlik roli.  4. Mashg`ulotlarda muammoli vaziyatlarni tashkil etish va y еchish yo`llari.  5. Muammoli dars ishlanmasini tahlil qilish. www.arxiv.uz

Mavzuga oid tayanch tushunchalar Muammoli ta'limga o`qitish samaradorligini oshirish manbai sifatida. O`quvchining ma'naviyatni shakllantirish va boyitish. Muammoli ta'lim- mustaqil, mantiqiy, ilmiy, ijodiy fikrlashga o`rgatish. Mashg`ulotni tashkil etishda o`qituvchining roli. Quyilgan muamoning umumiy maqsadga mosligi. 1. O`quvchilarning bilim olish faoliyatini mustaqil va ijodiy yo`nalishga chiqarish. 2. Ta'limning ilmiylik dunyo qarashni shakllantirish. 4. Ijodiy faoliyat ko`rsatish ko`nikmalarini shakllantirish. www.arxiv.uz

Mavzuga oid muammolar 1.1. Mashg`ulotlarda muammoli vaziyat yaratish asosida o`quvchi ma'naviyatini boyitish yo`llari. 1.2. Muammoli ta'limning asosiga qo`yilgan muammoli masala. 1.3. Muammoli vaziyatlarda o`quvchilarning mustaqil mulohaza yuritilishi. 1.4. Adabiy ta'lim jarayonida muammoli dars. 1.5. Muammoli ta'limni boshqarishda o`qituvchining boshqarish o`rni. www.arxiv.uz

Asosiy masalaning bayoni O`quvchi oldiga bilim b е rishga yo`naltirilgan masalalarni qo`yishda ham, uning ma'naviyatini shakllantirishda yo`lida ham muammoli savollar muhim o`rin egallaydi. Muammoli ta'lim o`quvchilarning bilim olishdagi faolligini va mustaqilligini har tomonlama rivojlanishini ta'minlaydi, bolalarning ruhiyatiga ijobiy ta'sir ko`rsatadi. O`quvchining o`z fikriga, qarashlarini asoslay olishiga, ularda qat'iy turadigan, ma'naviyatli, ichki dunyosi mavjud shaxs sifatida shakllanishiga ijodiy ta'sir ko`rsatadi. Inson tafakkurining asosiy vazifasi odamni yangi bilim va faoliyat bilan ta'minlashdir. O`qituvchi dars boshida muammoni qo`yish bilan birga butun dars davomida uning muammolik darajasini uzluksiz, tarzda saqlab tura olsagina biror mavzuni muammoli tarzda o`rganish mumkin bo`ladi. Masalan: Ma'lum bir tayyorgarlikdan so`ng Shukur Xolmirzay е vning 7-sinf «Adabiyot» darslik- muammosiga kiritilgan «O`zb е klar» hikoyasini muammoli tarzda o`rganiladi. Hikoyaning to`liq matnini o`qishni uyga topshirish bilan birga k е yingi ikki dars xarakt е ri haqida – dars muammoli tarzda munozara shaklda bo`lishi to`g`risida ma'lumot b е riladi. So`ng «Asar qahramonlaridan qay birini chinakam o`zb е k d е yish mumkinq» «Hikoyaning qaysi qahramoni o`z tabiati qiliqlari bilan sizga ko`proq ma'qulq N е gaq» Fikrni asoslashga undaydigan muammoli savollar bolalarni faollashtiradi. www.arxiv.uz

Mavzu: Erkin Vohidovning “Nido” dostoni bo`yicha muammoli dars. Ta’limiy maqsad: “Nido” dostoni haqida olgan bilimlarini mustahkamlash. Tarbiyaviy maqsad: Tinchlikning qadriga etish, osoyishta hayotda totuv va yaxshi yashashga harakat qilish. Rivojlantiruvchi maqsad: Dostonni tahlil qilishni o`rganish. Dars uslubi: Interfaol usulidagi muammoli dars. Dars jihozi: Texnik vositalar, Erkin Vohidovning portreti, plakat, maket, Amir Temur, Jaloliddin Manguberdi, Zahiriddin Bobur, To`maris portretlari. Dars rejasi: 1. Erkin Vohidovning hayoti va ijodi bo`yicha savol- javoblar. 2. “Nido” dostonini tahlil qilish. 3. Sahna ko`rinishlari. 4. Yakunlash. www.arxiv.uz

Darsning borishi: O`qituvchi tashkiliy qismni olib boradi. Darsning maqsadi bilan tanishtiradi. Kun hikmati. Yurtimiz tinch bo`lsin, Elimiz ozod. Barakaga yor bo`lsin, Baxt-u saodat. Kun hikmati doskaga ilinadi. O`qituvchi yoddan o`qiydi. Bugungi darsning shiora shu ekanini ta’kidlaydi. 1-variant: Erkin Vohidovning Sherali Jo`raev ijrosidagi “O`zbegim” qasidasi texnik vosita orqali eshittiriladi. - Bu qo`shiq ijrochisi kim? 1-o`quvchi: Bu qo`shiqni O`zbekiston xalq artisti Sherali Jo`raev ijro etganlar. - Qo`shiqning so`zlari kimniki? 2-o`quvchi: Bu Erkin Vohidovning “O`zbegim” qasidasidir. - Qo`shiqda qaysi bobokalonlarimizning nomlari tilga olingan? 3-o`quvchi: Amir Temur, Jaloliddin Manguberdi. - Amir Temur kim? 4-o`quvchi: Amir Temur bobomiz buyuk sarkarda bo`lganlar. Ular Turon xalqlarini birlashtirib, markazlashgan davlat tashkil qilganlar. www.arxiv.uz

5-o`quvchi: Ular qurdirgan binolar haligacha o`z go`zalligini yo`qotmay, savlat to`kib turibdi. - Jaloliddin Manguberdi haqida nimalar bilasiz? 6-o`quvchi: Ular yurtimizga mo`g`il bosqinchilari bostirib kirganda vatan ozodligi uchun mardlarcha kurashgan. - Yana qaysi vatanparvarlarimizni bilasiz? 7-o`quvchi: Temur Malik, To`maris, Shiroq. - Demak, o`quvchilar biz vatanparvar ajdodlarimizga munosib bo`lishimiz kerak. 2-variant. O`qituvchi stol ustiga choynak va piyola qo`yadi. - Qaysi she’r yodingizga tushdi? O`quvchi: Erkin Vohidovning kamtarlik haqidagi she’rida choynak va piyola timsoli mohirlik bilan tasvirlanadi. - Kamtarlik qanday fazilat? O`quvchi: Kamtarlik insonni kamolatga etaklovchi fazilat. Choynak-manman, piyola – kamtar kishining obrazidir. - Kim yoddan o`qiydi. www.arxiv.uz

O`quvchi: Garchi shuncha mag`rur bo`lsa ham, Piyolaga egilar choynak. Shunday ekan manmanlik nima, Kibr-u havo nimaga kerak. Kamtarin bo`l hatto bir qadam O`tma g`urur ostonavidan, Piyolani inson shuning chun O`par doim peshonasidan. Rahmat. Plakat ilinadi. Bu da’vat kimga tegishli: “Bizdan ozod va obod vatan qolsin”. O`quvchi: Bu prezidentimiz Islom Karimovning da’vatlari. - Vatan ozod va obod bo`lishi uchun nima bo`lishi kerak? O`quvchi: Tinchlik. O`quvchi: Mustaqillik. Mana uchta qatorimizni shu da’vat asosida: “Ozodlik”, “Obodlik”, “Tinchlik” guruhlarini shakllantiramiz. www.arxiv.uz

3-variant: Erkin Vohidov yana qanday asarlar yozgan? O`quvchi: “Palatkada yozilgan doston”, “Istanbul fojeasi”, “Oltin devor”, “Nido” kabi asarlar yozgan. - “Nido” dostonida qanday voqealar tasvirlangan? O`quvchi: Urush vaqtidaga hayot tasvirlangan. U bola tilidan hikoya qilingan. Eshik taqillab pochtachi kirib keladi. Kiymi-yurish turishida urush davri aks etgan. U sumkasidan xat chiqarib homush o`ylanib turibdi. - Bolalar bu kim? O`quvchi: Bu Juman “pochta”. - U nega homush, nega odamlar uni yomon ko`rib qolishdi? O`quvchi: U qoraxatni egasiga berishdan qo`rqib turibdi. Xar doim yomon xabar olib kelayotgani uchun odamlar uni yomon ko`rib qolishdi. Dostondan keling o`sha o`rinni topib o`qiymiz. - Birinchi bor qadam qo`ydi maktab tomon. O`yinlardan ancha erta to`ygan edim, Kitoblarga barvaqt havas qo`ygan edim. Yod bilardim alifbening harflarini, O`qir edim informbyuro xabarini. Juman “pochta” dadamdan xat keltirgan kun ..... www.arxiv.uz

4-variant: Iye, Juman pochtachining sumkasi qolib ketibdiku. Qani nima bor ekan? Bu nima? O`quvchi: Makka tomiri, kerak - Dostondagi qaysi vaziyatni esingizga soldi? O`quvchi: Bolalarga qo`shilib shoir bola makka tomirini so`radi, tili qonaydi. O`quvchi: Onasi bolasiga shapaloq tushiradi, so`ng o`zi rosa yig`laydi. O`quvchi: Ba’zi bolalar kepak eb shishib o`lib qoladi. - Nega bolalar makka tomiri, kepak eydi? O`quvchi: Chunki ular och edi, eyishga hech narsa yo`q edi, urish bo`lgani uchun ochlik boshlangan edi. - Ona nega yig`laydi? Bolasiga achinadi, uni boqa olmaganidan afsuslanadi. www.arxiv.uz

5-variant: Siz va shoir bolaning o`xshash va farqli jihatlarini yozing.  Yosh, sofdil SHOIR BOLASIZTO`Q TINCH SHOD QUVNOQ YUPUN OTASIZ OCHG`AMGIN www.arxiv.uz

6-variant: Sahna k o` rinish . Biz o`quvchilar (oldindan tayyorlab qo`yiladi yuqori sinfdan) urushdan qaytayotgan ota, bir o`quvchi bola. Farzandi otasining oldiga yugurib boradi, ota quchay desa qo`li yo`q. Bu qaysi voqeani eslatadi. Dostondan o`sha o`rinlarni topib o`qing. - Rustam aytib berdi: Ataka payti. Tizzasidan olib ketgan emish o`q.... Xol aka qaytgandi uyga to`satdan, O`g`li, dadajon, deb chopib kelibdi. Ota quchay desa qo`li yo`q ekan, Tik turgan yo`lida yig`layveribdi.  7-variant:  1. Sizningcha ota kim?  2. Tinchlik nima?  3. Vatan nima? www.arxiv.uz

OTAOila boshlig`i Vatan himoyachisi Onamizning tirgagi Hurmatli zot Oilaning suyangan tog`i G`amho`r Qalqon www.arxiv.uz

TINCHLIKBAXTIMIZ FAROVONLIK FAROVONLIK OSOYISHTALIK GO`ZAL XAYOT www.arxiv.uz

VATANKINDIK QONIMIZ TO`KILGAN JOY ONA YURT ONA ZAMIN ONADEK YAGONA BU BIZNING UY www.arxiv.uz

Javoblar umumlashtiriladi. 8-variant: Debat usuli. Agar urush bo`lmagandi...... Ozodlik. Bolalar och qolmas edi. Onalar yig`lamasdi. Otalar o`lmas edi. Yosh yigitlar nogiron bo`lib qolmasdi. Obodlik. Bolalar kepak emasdi, g`amgin bo`lmasdi. Ona o`z bolasini urib o`zi qiynalmasdi. Ota o`z oilasida bo`lar edi. Tinchlik. Shaharlar vayron bo`lmasdi. Juman pochta ishidan bezmasdi. Insonlar ko`z yosh to`kmas edi. Lekin urush bir yaxshi narsaga sabab bo`ldi bu nima? O`quvchi: Tinchlikning qadrigani anglashga. O`quvchi: Dostonning yozilishiga. Dars so`ngida guruhlarning kaptar rasmi -5 bal, oq gul – 4 bal, sariq gul – 3 bal usulidagi ballari hisoblanib, o`quvchilar baholanadi. G`olib guruh aniqlanadi. Fikrlar xisoblanadi. Doston so`ngidagi ushbu parcha jo`r bo`lib o`qiladi. Bu sening, bu mening, bu bizning XX asr nidosi. www.arxiv.uz

Kun hikmati: Yurtimiz tinch bo`lsin, Elimiz ozod, Barchaga yor bo`lsin, Baxt-u saodat. www.arxiv.uz

Похожие

Muammoli ta'lim 3

Ona tili kitobining tuzilishi

Ona tili o’qitish metodikasi ma’ruzasidan

Ta’lim-tarbiya jarayoniga yangi pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish

2-sinf ona tili darsligi haqida