Muammoli ta'lim 3 - Педагогиka - Презентации

Muammoli ta'lim 3

Загружено в:

24.08.2022

Скачано:

0

Размер:

1032.5 KB

Reja : 1. Muammoli ta ’ limning pedagogik asoslari . 2. Muammoli o ‘ qitishning tarixi haqida . 3. Evristik usullar ijodiy tafakkurni rivojlantiruvchisi sifatida . 4. Muammoli ta ’ lim jarayonida o ‘ qituvchiga qo ‘ yiladigan talablar .

Pеdagogik manbalarda ta'kidlashicha muammoli o’qitishga XX asrning 20-30 – yillarida asos solindi. Muammoli o’qitishning asosida amеrikalik psixolog, faylasuf va pеdagog Dj on Dyui (1859- 1952) g’oyalari yotadi. U 1894 yilda Chikago shaxrida o’qitish asosini o’quv rеjasi emas, balki o’yinlar va mеhnat faoliyati tashkil etgan tajriba maktabini tashkil qilgan. O’qish, hisoblash, yozish bo’yicha mashg’ulotlar bolalarning fiziologik balog’atiga qarab o’z- o’zidan paydo bo’lgan ehtiyojlariga muvofiq o’tkazilgan.

 M uammoli o’qitish - mashg’ulotlarda pеdagog tomonidan yaratiladigan muammoli vaziyatlar va ularni еchishga qaratilgan o’quvchi larning faol mustaqil faoliyati tushuniladi.  Buning natijasida o’quvchi lar bilim, ko’nikma va malakalarga ega bo’ladilar hamda fikrlash qobiliyatlari rivojlanadi.

 Muammoli o’qitish, o’qitishning eng samarali usulidir.  Pеdagog muammoli vaziyat yaratadi, o’quvchi larni uni еchishga yo’naltiradi, y еchimni izlashni tashkil etadi.

 Muammoli o‘qitishni ta’lim jarayoniga tatbiq etishda o‘qituvchi ilmiy va o‘quv muammolar orasidagi umumiylikni va farqni ajratishi lozim. Ularning umumiyligi - har ikkalasida ham obyektiv zidliklar mavjudligi bo‘lsa, ilmiy va o‘quv muammolarini farqi shuki, ilmiy muammoda qo‘yilgan masala hali echilmagan, o‘quv muammoda esa masala yechilgan, uni yechish yo‘li va natijasi ma’lum. Faqat bu yo‘llar va natijalarni q‘quvchilar izlab topishi kerak.  Muammoli q‘qitishning yakuniy maqsadi - o‘quvchilarni muammolarni ko‘rish va yechishga o‘rgatishdan iborat bo‘lib, bu faqat fikrlash faoliyati jarayonida amalga oshiriladi.

Muammoli o’qitishning didaktik maqsadi  O’ quv muammolarini hal etishda bolalar tomonidan avval o’zlashtirgan bilimlarini ijodiy qo’llanib, yangi bilimlarni egallash ko’nikmalarini shakllantirish  Bilimlarni ijodiy o’zlashtirish va amalda qo’llash malakalarini shakllantirish  Bolalarning izlanuvchanligi, qizi q ishi, motivlari, mantiqiy tafakkur, ijodiy faoliyati, aqliy kamoloti, idrokini rivojlantirish

Muammoli o‘qitish usullariga quyidagilar kiradi:  tadqiqiy usul  evristik usul  muammoli vaziyatlar yaratish usuli.

O ‘ qitishning tadqiqiy usullarini qo ‘ llaganda o ‘ quvchilarga :  nostandart masalalarni tuzish bo‘yicha;  shakllantirilmagan savol bilan;  ortiqcha ma’lumotlar bilan;  o ‘ zining amaliy kuzatuvlari asosida mustaqil umumlashtirish ;  yo ‘ riqnomalardan foydalanmasdan obyekt mohiyatini bayon etish ;  olingan natijalarni qo‘llash chegaralarini aniqlash;  olingan natijalarni qo‘llash darajasini aniqlash;  hodisaning namoyon bo‘lish mexanizmini aniqlash;  "bir lahzada" topish kabi topshiriqlarni berish mumkin.

муаммоли ўқитиш натижасида касбий билим Кўникма ва малака фикрлаш қобилияти03

101 . Муаммоли таълим моҳияти Ўқ увч иларнинг фаол мустақил фаолияти натижасида билим, кўникма ва м алакаларни ижодий ўзлаштириш ва ақлий фаолиятни ривожлантиришга имкон беради Муаммоли таълим Ўқитишнинг энг асосий шарти бўлиб талабаларни амалий фаолиятга, яъни ўйинга, меҳнатга жалаб қилиш ҳисобланиб, бу жараёнда бирор нимани (“ўрганишни истайман”, “буни қилишни истайман”) эгаллашга эҳтиёж пайдо бўлади .

11Муаммоли таълимнинг муваффақияти қуйидаги омилларга боғлиқ: Ўқув материалини муаммолаштириш и Талабаларнинг билиш фаолиятини фаоллаш тириш Т аълим жараёнини ўйин, меҳнат фаолияти билан уйғунлаштириш и Ўқитувчи томонидан муаммоли усуллардан ўз ўрнида ва самарали фойдаланиш ни билиши Муаммоли вазиятни ҳал этиш юзасидан муаммоли саволлар занжирини тузиш ва мантиқий кетма-кетликда талабаларга баён этиш и

муаммо ечимида олинадиган ахборотни ўқувчилар учун муҳимлиги муаммо мазмунига қараб етарли қизиқиш уйғотишни таъминлаш педагог ва ўқувчи орасидаги муносабат хайрихоҳлик руҳида кечиши маълум ва номаълумлар нисбатининг мақбуллиги 31 3438 3F40 31 313233 40 3245 48 343D33 3B33 4A 3133 39 39 3133

Muammoli o’qitish tеxnologiyasi da pеdagog avvalo muammoli vaziyat yaratadi, savollar qo’yadi, masala, mash q va topshiriqlarni taklif qiladi, ularni еchishga qaratilgan muhokamani uyushtiradi, xulosalarning to’g’riligini tasdiqlaydi.

Muammoli vaziyatning bеlgilari quyidagilar: notanish bo’lgan faktning mavjud bo’lishi; vazifalarni bajarish uchun bolaga bеriladigan ko’rsatmalar; yuzaga kеlgan bilish mashaqqatini hal qilishda ularning shaxsiy manfaatdorligi.

15Муаммоли таълим қуйидаги вазифаларни самарали ҳал этишга ёрдам беради булар : Ўқишга бўлган ички мотивацияни кучайтириш Билиш қизиқишини ошириш Мустақилликни шакллантириш Ижодий қобилиятларни, тасаввур қилишни ривожлантириш Касбий таълим муҳитида ўз ўрнини белгилаши учун шароит яратиш Мулоқат қилиш кўникмаларини ривожлантириш Ўрганилганларни мустаҳкам ўзлаштириш Тадқиқотчилик фаолиятининг дастлабки кўникмаларини эгаллаш

16Муаммоли таълимнинг тузилиши, унинг даражаси ва усуллари Ўқув муаммоси Уни ҳал этиш бўйича фараз ёки тахминлар Муаммоли таълимнинг тузилиши: Илгари сурилган фаразни асослаш, яъни турли кўринишдаги исботлар (назарий, тажрибавий-амалий, далилий); Хулоса.

Муаммоли таълим даражалари  1 - даража . Ўрганиш даражаси.  Ўқитувчи томонидан муаммо яратилади ва уни ечиш йўллари кўрсатиб берилади , ўқувчилар эса ечимларни излаш жараёнига фақат хаёлан қўшиладилар.  .

Ў қув материалини муаммоли баён этиш  Масалан, « Ўсимликлар ҳаёти ҳақида » мавзусидаги маърузанинг бошида « Н е га илдиз ва тана қарама-қарши томонларга ўсади?» деган муаммо қўйилади, аммо маърузачи тайёр жавобни бермайди, у фаннинг бу ҳақиқатга қандай етиб келгани, бу ҳодиса сабаблари ҳақидаги фаразларни текшириш бўйича ўтказилган тажрибалар ҳақида ҳикоя қилади.

2- даража Ҳамкорлик даражаси.  Ўқитувчи муаммоли саволлар тизимини тузади, бу саволларга жавоблар олинган билимлар базасига таянади, аммо улар олдинги билимларда мавжуд эмас, яъни саволлар таҳсил олувчиларга интеллектуал қийинчиликлар туғдиради ва мақсадга йўналтирилган ижодий изланишга ундайди.  Ўқитувчи имкони борича «бошқача жавоблар» йўналтирувчи саволларни тайёрлаб қўйиши лозим, у таҳсил олувчилар жавоблариг а таяниб, якуний хулоса қилади.

 3- даража. Мустақил даража.  Ўқитувчи томонидан муаммо яратилади,талаба томонидан мустақил равишда муаммонинг ечими топилади.

 4- даража. Ижодий даража.  Ўқитувчи мавзуни эълон қилади муаммони талаба яратади, мустақил равишда ечимини топади ва хулосалайди.

 Суратдаги кишининг оти каерга яширинган???

 ХХ аср бошларида Россияда бир бадавлат одамни қизи бўлган экан, ушбу қизни бир ўқитувчиси бўлган.Қиз ўқитувчисини уйини олдидан хар куни ўтганда бир ходисани гувохи бўлар экан, ушбу ўқитувчи хар куни ўз уйи ойнасига янги босмадан чиққан газетани ёпиштириб қўяр экан. Энди савол: Ушбу ўқитувчи қайси фандан дарс беради ва уни хар куни ойнага газетани ёпиштиришини сабаби?

Muammoli vaziyatdlarda o’qituvchiga qo’yiladigan talablar  Muammoli ta’lim bu-o‘quvchiga beriladigan bilimning qaysi qismini, yo‘l bilan berish muammosini samarali hal qilishga qaratilgan o‘qituvchi faoliyatidir.  Muammoli ta’lim o‘qituvchidan aniq harakat qilishni, darsning har bir minutini hisobga olishni, ushbu vaqtda kerakli samara hosil bo‘lishi uchun o‘zining barcha imkoniyatlarini va mahoratini ishga solishni talab etadi. Bu masalani hal etishning muhim sharti o‘qituvchining bo‘lajak o‘quv mashgulotiga tayyorgarligidir.

O’qituvchining tayyorgarligi jarayonida yuzaga keluvchi muammolar  darsni muammoli tashkil qilish va muammoni o‘rganish usulini tanlash;  muammoli ta’limni ko‘rinishini aniqlashda yuzaga keladi, ya’ni o‘qituvchi muammoni yechishga sinfdagi barcha o‘quvchilarni jalb qiladimi yoki vazifani ayrim guruh o‘quvchilariga bajartiradimi?;  darsda o‘quvchilarni qizihishini uyg’otish va uni uzluksiz rivojlantirib borishida ko‘rinadi.

КАЛИФОРНИЯ УНИВЕРСИТЕТИДА ТАКЛИФ ҚИЛИНГАН ТЕСТ  Й ў рикнома: Диққат билан қ у йидаги келтирилган саволларни ўкиб чиқинг ва уларга уз жавобингизни беринг. Хаёлингизга келган биринчи жавобни беринг.  Профессор кеч соат 800 да будильникни 9-га қўйиб, уйкуга ётди. У неча соат ухлайди?  Эркак киши ўзини бевасини синглисига ўйланиши мумкинми?  Австралияда хам 7-чи ноябрь борми?  Мамеднинг 10 та қўйи бор эди. 9 дан бошкаси хаммаси улиб колди. Нечта қўй колди?  Сен Алжирда куниб утадиган Гавана - Москва рейси билан учадиган самолёт учувчисисан. Учувчининг ёши нечада?

 Ойлар 30-31 кунлар билан тугайди. кайси ойда 28 бор?  Сен нотаниш хонага кириб колдинг. У ерда бензин ва газ билан ёнадиган чироклар бор экан. Сен биринчи бўлиб нимани ёкишинг керак?  Москвадан Петербўргга ва Петербўргдан Москвага бир вактда 2 поезд йўлга тушди. Петербўргга келаётган поезднинг тезлиги 2-чисиникидан уч марта катта. Учрашган вактда уларнинг хар бири Москвадан канча масофада узокликда бўлади?  Ота ва угил авто халокатга учрашди. Отаси шу жойнинг ўзидаёк халок бўлди, ўглини эса касалхонага юборишди. Операция вактида хирўрг болани кўриб; «Вой худойим-эй, бу менинг углим-ку - деб юборди. Шундай хам бўлиши мумкинми?  Археологлар Эрамиздан зввалги 35-йили чиқкан тангани топиб олишди. Шундай хам бўлиши мумкинми?

 Ёгочни 12 бўлакка бўлиш учун уни неча марта арралаш керак?  Қўлларда 10 та бармок бор, 10 та қўлда нечта бармок бор?  Ёмгирда куён кандай шох тагида ўтириши мумкин?  Врач (хақим) беморга 30 минут оралиги билан 3 та укол белгилади. Бемор уларнинг хаммасини канча вакг ичида олиб бўлади?  Бирдан 100 гача бўлган каторда нечта 9 бор?  Тунги коровул кундузи ўлиб колди. Унта нафака тўланадими?  7 та шам ёниб тўрган эди, З тасини ўчириб қўйишди. Нечта шам колди?  Икки килоли кадок тош, 1 кг ва яримта гишт огирлигига тент битта гиштнинг огирлиги канча?  19.Ўн олти каватли уйда бир лилипут (пакана) одам яшайди. У хар куни эрталаб ишга кетаётиб лифтда пастга тушиб сўнг ишга кетади, ишдан кайтаётганда эса 10 каватгача лифтда кўтарилиб, у ёгига пиёда кетади. У нимага шундай килади?

Тест жавоблари  Саволларга жавоб беришда факатгина нотўгри яъни «-» белгили жавобларгина хисоблаб чиқилади ва шунга караб синалувчининг характеристикаси берилади.  Калит 1. 1 соат; 2. Йўк (чунки у кишининг ўзи улиб кетган. Ўлган одам нафакат хотининг синглисига балки мутлако ўйлана олмайди); 3. Ха (бу кун хамма жойда календарда бор); 4. 9; 5. Синалувчининг ёши; 6. Хаммасида; 7. Гугурт; 8. Бир хил масофада; 9. Ха (бу унинг онаси); 10. Йўк (У вактда тийин бўлмаган); 11. 11; 12. 50; 13. Хўл шох тагида; 14. 1 соат; 15. 20; 16. Йўк; 17. Учта (учта ўчирилди, колгани ёниб бўлган); 18. 2 кг ; 19. Бўйи етмайди.  0-1-гений ;  2-4 - интеллектуал ;  5-7-мулохазали;  3-10-ўртача;  11-12 - акил учкунлари кўриниб туради;  13-16 - ахмок одам;  17-19 - алохида жойда сакланиши керак бўлган одам .

Похожие

Muammoli ta’lim texnologiyalari 3

Muammoli ta'lim tеxnologiyalarini ona tili va adabiyot darslariga tatbiq etish

Muammoli o'qitish texnologiyasi

Muammoli ta’lim texnologiyasi

Muammoli ta’lim texnologiyalari 2