Maktabda kitobxonlik madaniyatini shakllantirish - Педагогиka - Презентации

Maktabda kitobxonlik madaniyatini shakllantirish

Загружено в:

06.08.2024

Скачано:

0

Размер:

1832.4169921875 KB

Maktabda kitobxonlik madaniyatini shakllantirish

Mavzuga oid bo‘lgan me’yoriy-huquqiy hujjatlar 2006-yil 20-iyuldagi “Respublika aholisini axborot-kutubxona bilan ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori. 2011-yil 13-apreldagi “Axborot-kutubxona to‘g‘risida”gi qonuni. 2017-yil 12- yanvardagi “Kitob mahsulotlarini chop etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ibot qilish bo‘yicha komissiya tuzish to‘g‘risida”gi farmoni. 2017-yil 13-sentabrdagi “Kitob maxsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ibot qilish bo‘yicha Kompleks choratadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi qarori 2020-yil 14-dekabr 781-sonli “2020-2025 yillarda kitobxonlik madaniyatini rivojlantirishva qo‘llab- quvvatlash milliy daturini tasdiqlash to‘g‘risida o‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining qarori.

Mavzuning dolzarbligi (muammoning hal etish sabablari) Kitob mutolaasiga havasi bolalikdan paydo bo‘lmagan o‘quvchi keyinchalik berilgan katta hajmli asarlarni o‘qishga kuch topolmaydi, ishtiyoq sezmaydi, xohish bildirmaydi, faqat darslikda berilgan qisqartirilgan parcha bilangina tanishadi va yozuvchining butun asar mazmuniga singdirib yuborgan pafosini, g‘oyaviy-badiiy maqsadini to‘la anglolmaydi, badiiy asarlarning haqiqiy zavqidan bebahra qoladi, adabiyotning haqiqiy kuchini, qudratini his qilmaydi, natijada kitob o‘qishga mehr qo‘ymaydi. Kam kitob o‘qishning salbiy oqibatlari juda ko‘p: kishida mustaqil fikrlash qobiliyati, voqelikni teran idrok etish, hodisalarga munosabat bildira olish, oq-qorani farqlay bilish ko‘nikmalari to‘liq shakllanmaydi; milliy madaniyat, tarix va an’analar bilan keng tanish bo‘lmaydi; ma’naviy qashshoqlik va ojizlik kelib chiqadi; hayotda muammolarga duch kelganda yechim topishga qiynaladi, o‘zini irodasiz sanaydi; savodxonligi past bo‘ladi, so‘z boyligi kamligi sababli fikrini to‘la ifodalab berolmaydi; madaniy nutq uchun qo‘yiladigan (aniqlik, to‘grilik, mantiqiy muvofiqlik, jo‘yalilik, soflik kabi) talablarga mos, kompozitsion jihatdan mukammal matn yaratishda, jumlalar tuzishda qiyinchiliklarga duch keladi.

Mavzuga oid adabiyotlar tahlili “ Kitobxonlikni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish milliy dasturi”da “Kitobxonlik – bu asosiy ijtimoiy ahamiyatga ega ma'lumotlarni o‘zlashtirishning eng muhim usuli-kasbiy va kundalik bilimlar, o‘tmishdagi madaniy qadriyatlar va hozirgi, tarixiy doimiy va dolzarb voqealar haqida ma'lumot beradi. o‘qish o‘zlashtirishning yagona intellektual texnologiyasidir Maktablar o‘rtasida kitobxonlik sifatini oshirishning asosiy vazifalari ta'limdir o‘qish madaniyati, o‘qishga (birinchi navbatda klassika) qiziqishini tarbiyalash, rivojlantirish kitobxonlik va axborot madaniyati. Bu asosiy echimni beradi yoshlarning hayotiy muammolari: o‘rganish, o‘zlashtirish kasbiy faoliyat, o‘z-o‘zini tarbiyalash, shaxsning g‘oyaviy, axloqiy asoslarini shakllantirish; o‘qimagan yoki yomon o‘qiydigan talabalar orasida o‘qishni targ‘ib qilish . Mashhur amerikalik olim M. Adler o‘zining "Kitoblarni qanday o‘qish kerak" asarida. o‘qishni aloqa vositasi sifatida belgilaydi: kitob o‘rtasida o‘rnatishga yordam beradi muallif va o‘quvchi o‘rtasidagi dialog, Sokrat aytganidek, haqiqatni qidirishda rahbarlik qiladi. Mortimer Adler o‘qishni o‘yin-kulgi emas, balki og‘ir aqliy mehnat deb hisoblaydi, doimiy o‘rganish, his-tuyg‘ularni va fikrlashni o‘rgatish, biz ichimizda yo‘q tushunamiz. Bu jarayon orqali inson ongi “yangi cho‘qqilarni bosib o‘tadi faqat o‘z harakatlari natijasida" o‘qishni tushunadigan odamga sabr, odat va buni tushunish kerak Eng yaxshi natijalarga, xuddi sportdagi kabi doimiy mashg‘ulotlar orqali erishiladi. "Kerak kitobning tuzilishini aniqlay olish, kalit so‘zlarni topish, zanjir tuza olish muallifga ergashgan mantiqiy fikrlash...Haqiqiy o‘qish intensivlikni talab qiladi aqlning ishi. Odatda, haqiqiy o‘qish og‘ir va sekin ishdir

Mavzuning maqsadi (muammoning hal etish muhimligi) Maktab o‘quvchilarni kitobga mehr tuyg‘usini oshirish va kitobxonlik madaniyatini oshirish. Shaxsiy kutubxona madaniyatini shakllantirish va boyitish. Kitob – eng yaxshi do‘st ekanligini singdirish. Kitobga mehr qo‘yish, kitobxonlikka qiziqish eng zarur ehtiyoj ekanligiga maktab, kitobxonlar o‘rtasida targ‘ib qilish. Bu holat nafaqat kitobsevar farzandlar kamol topishiga erishishda yordam beradi, balki oila a’zolari o‘rtasida do‘stona muhitni shakllantirishda ham, ota- onaga hurmat va o‘ziga ishonch tuyg‘ularining mustahkamlanishida ham, mulohazakorlik, mas’uliyat, javobgarlik, tejamkorlik, vaqtni qadrlash, tabiat va jamiyat, yurt uchun kerakli inson bo‘lishga intilish sifatlarini o‘stirishda ham o‘ziga xos poydevor vazifasini o‘taydi.Demak, har bir o‘qituvchi va ota-ona farzandining nafaqat jismoniy, balki ham aqliy, ham ruhiy, ham ma’naviy tarbiyasiga alohida e’tibor qaratishi, yoshiga mos badiiy kitoblar bilan ta’minlab turishi, o‘qigan kitoblari yuzasidan ular bilan fikr almashishi, bolani rag‘batlantirib borishi lozim.

Mavzuni yoritishdagi belgilangan vazifalar Maktabda “Kitob o‘qigan bola” loyihasini tashkil etish bo‘yicha buyruq “ Kitob o‘qigan bola” loyiha nizomini ishlab chiqish Loyihaning ishchi guruh tarkibi Loyiha a’zolarining ish taqsimoti “ Kitob o‘qigan bola” loyiha nizomi asosida chora- tadbirlar rejasini tuzish

Mavzuni yuzasidan xorijiy tajribalarni o‘rganilganligi Buyuk Britaniyada davlat bolalarning o‘qish jarayonini qo‘llab-quvvatlaydi va nazorat qiladi. o‘sha mamlakatda kitob mutolaasi faolligini oshirish bo‘yicha keng ko‘lamli dasturlar ishlab chiqilgan. Mana shunday dasturlarga misollar: “Yozgi ta’tilda kitob o‘qishga taklif”, “Kitob o‘qishni boshlang”, “Oilamiz bilan birga o‘qiymiz” va boshqa ko‘plab loyihalar. Loyihalarning maqsadi o‘qish va yozish savodxonligi, raqamli savodxonlik, sog‘liqni saqlash, iqtisodiy savodxonlik, madaniyat va ijodkorlikni rivojlantirishdan iborat. Germaniyada o‘rganishga e'tibor berish masalasi alohida qo‘llab-quvvatlanadi. Kitobxonlikni rivojlantirishdan davlat ham, alohida tashkilotlar ham manfaatdor. Germaniyada nemis ta'lim fondi faoliyat yuritadi. U bevosita mamlakat prezidentining nazorati ostida. Jamg‘arma yoshlar uchun kitob mutolaasiga qaratilgan siyosatni amalga oshiradi. Jamg‘arma turli guruhlardagi bolalar va o‘smirlar uchun loyihalarni amalga oshiradi. AQSH. Milliy ta'lim siyosatini tashkil etishning yana bir versiyasi AQShda amalga oshirilmoqda. Kitobxonlik inqirozini yengish bo‘yicha ishlar uzoq muddatli bo‘lib, Kitob markazi bilan hamkorlikda rejalashtirilgan. Markaz kitobxonlikni targ‘ib qiluvchi milliy mavzularni taklif etadi va amalga oshiradi. Uning “Yosh kitobxonlar yili”, “Keling, bu haqda ko‘proq o‘qiymiz”, “Kitobga abadiy muhabbat”, “Kelajagingizni yarating – o‘qing”, “Keling, kitobxon davlat quraylik”, “Amerika tarixini so‘zlab beramiz” kabi loyihalari bor.Yaponiyada voyaga yetayotgan yoshlar o‘qish va bilim olishga alohida e’tibor qaratadi. 2001-yildan boshlab “Bolalar kitobxonligini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi. Uning asosiy maqsadi bolalarning bilim qobiliyatini oshiradigan asosiy tamoyillarni amalga oshirishdir. U yerda 23 aprel Yaponiyada bolalar kitobxonligi kuni sifatida nishonlanadi. 2005-yilda “o‘qish va yozish madaniyatini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida”gi yangi qonun qabul qilindi.

Mavzuni qiyosiy tahlil etilganligi o‘zbekistonda kitobxonlik madaniyatini rivojlantirish va qo‘llab quvvatlash milliy dasturi tarkida “Eng yaxshi kitobxon hudud”, “Eng yaxshi kitobxon mahalla”, “Eng yaxshi kitobxon ta’lim muassasasi”, “Yosh kitobxon” respublika tanlovi, “Eng yaxshi kitonxon oila”, “Inson hayoti tavomida o‘qilishi lozim bo‘lgan 100 kitob”,“Kelajak kutubxonasi”, “Kitobxonlik bekatlari”, kabi ko‘plab loyihalar tashkil etilgan. Dasturning maqsadi — kitobxonlik madaniyatini rivojlantirish, ijodkorlar, noshirlar va kitob tarqatuvchilar faoliyatini qo‘llab- quvvatlash tizimini izchil va samarali tashkil etish. Buyuk Britaniyada davlat bolalarning o‘qish jarayonini qo‘llab-quvvatlaydi va nazorat qiladi. o‘sha mamlakatda kitob mutolaasi faolligini oshirish bo‘yicha keng ko‘lamli dasturlar ishlab chiqilganga o‘xshaydi. Mana shunday dasturlarga misollar: “Yozgi ta’tilda kitob o‘qishga taklif”, “Kitob o‘qishni boshlang”, “Oilamiz bilan birga o‘qiymiz” va boshqa ko‘plab loyihalar. Shu tariqa ular bolalarni yoshligidan kitobga mehr uyg‘otadi. Angliyada har uch yoshli bolaga “kitob shkafi” beriladi. Taklif Kitobxonlik madaniyatini yanada rivojlantrish va kuchaytirish maqsadida Umumiy o‘rta ta’lim maktabida “Kitob o‘qigan bola” loyihasini tashkil etish. Maktab hisob raqamidan loyiha g‘oliblariga yurtimiz bo‘ylab eng boy kutubxonalarga sayohat, kitob jovoni va kitoblar to‘plamini topshirish. Bu rag‘bat maktab miqyosida ko‘proq o‘quvchilar taqdirlashga imkoniyat va motivatsiya beradi. Yosh avlodning o‘qishga bo‘lgan qiziqishini yanada kuchaytirish, kitobxonlarni ma’naviy va moddiy rag‘batlantirish, intellektual salohiyatini oshirish, faol kitobxonlar safini kengaytirish

“ Kitob o‘qigan bola” loyihasini tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida NIZOM I. Umumiy qoidalar II. Loyihaning maqsad va vazifalari III. Loyihaning mazmuni IV. Loyihani tashkil etish va o‘tkazish tartibi V. Loyihada ishtiro etish VI. Loyihani moliyalashtirish VII. Yakuniy qoidalar44 3D 44442307 0D021A 12 44 0D0213 442F 17 040211 2F 17 2F442307 0D090C08 2F44 1A090806020C0211

Mavzuni xulosasi “ Kitob o‘qigan bola” loyiha bo‘yicha bajariladigan ishlar Maktab buyrug‘ini chiqarish Ishchi guruh tarkibni tuzish Ish taqsimoti Chora-tadbirlar rejasi3D 01 2910081A0211080F10 44 0402110308050B080704141308 44 49 11

Maktabda 2024-2025 o‘quv yilida Kitobxonlik madaniyatini rivojlantrish va qo‘llab-quvvatlash milliy doirasida “Kitob o‘qigan bola” loyihasini tashkil etish bo‘yicha CHORA-TADBIRLAR REJASI

Mavzuni yuzasidan takliflar Maktabda “Kitob o‘qigan bola” loyihasi tashkil etish va tuman, shahar miqyosida keng targ‘ib qilish. Loyiha orqali avvalo kitobxonlik madaniyati va shaxsiy namuna, shaxsiy kutubxonasini boyitish. Maktab hisob raqamidan loyiha g‘oliblariga yurtimiz bo‘ylab eng boy kutubxonalarga sayohat, kitob jovoni va kitoblar to‘plamini topshirish. Bu rag‘bat maktab miqyosida ko‘proq o‘quvchilar taqdirlashga imkoniyat va motivatsiya beradi. Loyiha orqali o‘quvchilarni badiiy adabiyot va asarlarga qiziqishi ortadi, o‘z bilimi orqali qanday yutuqlarga erishishi mumkinligi, o‘ziga bo‘lgan ishonch, tashabbuskor inson bo‘lishni, yurt kelajagi uchun nafi tegadigan inson bo‘lishiga ishonadi va harakat qiladi. Yosh avlodning o‘qishga bo‘lgan qiziqishini yanada kuchaytirish, kitobxonlarni ma’naviy va moddiy rag‘batlantirish, intellektual salohiyatini oshirish, faol kitobxonlar safini kengaytirish.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT39184644 41493A41470720263A0126

Похожие

Kitobxonlik madaniyatini oshirishning asosiy omillari

Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida ma’naviy-ma’rifiy hamda tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirish

Boshlang’ich sinf o’quvchilarida nutq madaniyatini o’stirish

Maktab kutubxonasining ish samaradorligini oshirish

Maktabda xodimlar qo’nimsizligini bartaraf etish