“AVESTO” - Ta`limiy axloqiy asar - Педагогиka - Презентации

“AVESTO” - Ta`limiy axloqiy asar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

3802.5 KB

““ AVESTO” - Ta`limiy AVESTO” - Ta`limiy axloqiy asar axloqiy asar

 Avesto zardushtiylik dinining muqadas kitobidir. «Avesto» eramizdan oldingi VII asrning oxiri va VI asrning boshlarida yaratilgan. Uning qadimgi qismlari miloddan avvalgi 2000- 1000 yillarga taalluqli, deb qaraladi. «Avesto»ning bizgacha yetib kelgan nusxalarida Eron shohi Kayxisrav va Turon shohi Franhrasyan (Afrosiyob) o’rtasidagi munosabatlar ifodasini topgan. Bunday tarixiy voqyelik miloddan avvalgi 620 – yillarga to’g’ri keladi.

Endi zardushtiylikda va uning muqaddas kitobi «Avesto»da ma’naviyat va ma’rifat masalalari va ularning bizning bugungi kun uchun ahamiyati haqida fikr yuritamiz. Axura Mazda odamlarni bir-birlari bilan murosa qilib yashashni odat qilishlari, g‘arazgo‘ylik, hasadgo‘ylik, kalondimog‘lik, shuhratparastlik, qonunsiz ishlardan o‘zlarini tiyib yurish uchun intilishga chaqiradi. Bergan so‘zning ustidan chiqish, unga sodiq qolish, savdo-sotiqda shartnomalarga amal qilish, qarzni vaqtida to‘lash, aldamchilik va xiyonatdan holi bo‘lish — imonlilik alomatlari ekanligi aytiladi. Imonli odam o‘g‘irlik va talonchilikdan, begonalarning molu-dunyosiga ko‘z olaytirishdan, o‘z- o‘ziga xiyonat kilish, ya’ni o‘z imoniga xilof ishlardan o‘zini saqlay biladigan komil insondir.

 Tanalaringizga nisbatan qalbingiz haqida ko‘proq qayg‘uring, ya’ni avval ma’naviy dunyoingiz musaffo bo‘lsa, moddiy turmushingiz ham mukammal bo‘lib boraveradi, deyiladi «Avesto»da.  «Avesto»da mehnat nihoyatda ulug‘lanadi. Mehnatni yaxshilik, moddiy noz-ne’matlar manbai deb biladi. Inson saxovatli bo‘lishi uchun avvalo mehnat qilishi, o‘z qo‘li bilan noz-ne’matlar yaratishi zarurligi uqtiriladi. «Avesto»da: «Don ekkan kishi taqvodorlik urug‘ini ekadi, u Mazdaga ixlosmandlik e’tiqodini olg‘a suradi, imonni oziqlantirib turadi..», deyiladi. Bunga amal qilish o‘n ming marta ibodat qilish bilan barobar, yuzlab qurbonlik qilishga teng

Markaziy Osiyoda quldorlik jamiyati eramizning II-III asrlarga kelib inqirozga yuz tutdi va o‘z o‘rnini feodal munosabatlariga bo‘shatib bera boshladi. Bu holat zardushtiylik ichida yangi oqim Moniylik ta’limotining yuzaga kelishi va kuchayishiga olib keladi. Ushbu oqimning asoschisi Moniy (216-276 y.) bo‘lib, u tarixiy shaxsdir. Uning ta’limoti hukmron tabaqalar manfaatiga zid bo‘lgani uchun 276 yilda vahshiylarcha o‘ldirildi

Avestoda yer, suv, oziq-ovqat, kiyim-kechak toza saqlanishi kerakligini aytadi. Avliyolarni shahar va qishloq chekkasida qurish va uni atrofi o’rab olinishi kerakligini aytib o’tilgan. Suvni iflos qilmaslik va unga tupurmaslik haqida yozilgan. Yerni iflos qilmaslik haqida yozilgan. Yerni iflos qilgan va uni asrash qoidalarini buzgan insonlar 400 qamci urilgan. Mikroblar insonni kasallanishiga sabab bo’ladi.

"Avesto" matnlarini o`qish imkoniyatiga egamiz. Uning ayrim qisimlarini frantsuz olimi A.Dyuperron tarjima qilishga muvaffaq bo`lgan. Tadqiqotchi olim Meri Boys ko`p yillar davomida Hindistondagi zardushtiylik jamoalari hayoti va urf-odatlarini o`rgangandi. Bu haqida u o`zining "Zardushtiylar. E`tiqodlari va urf-odatlari" kitobida hikoya qilgan. Zardusht 40 yoshida yangi diniy ta`limot payg`ambari bo`ldi. "Payg`mbar" so`zi "savobli ishlar xabarchisi" ma`nosidir. Zardushtning g`oyalari, matnlari miloddan avvalgi IV asrda to`planib, 21 kitob qilingan. Ular "Avesto"ning asosini tashkil etgan. Matnlarga yozilgan tafsirlar "Zand" deb ataladi.

"Avesto"ning qimmati shundaki, u Ozbekiston qadimgi tarixini o`rgainshda dastlabki yozma manbalardan biri hisoblanadi. "Avesto"("Asos") kitobida Markaziy Osiyo xalqlari tarixiga doir ma`lumotlar jamlangan. Zardushtiylikda olov, er, suv va havo muqaddas sanaladi. Yomonlikni muqaddas erga ko`mish, kuydirish, suvga tashlash man etilgan. Jasadni qushlarga em bo`lsin deb maxsus baland joyga qo`yganlar. Suyaklar tozalanib, qurib qolgach, ularni maxsus idish "ossuariy"-"suyakdon, ostadon" larda saqlanganlar. Ular nous deb ataluvchi maxsus binolarga qo`yiladi.

Похожие

Abu Ali Ibn Sinoning ta\\'limiy qarashlari

G`ijduvoniy ta`limoti Xo`ja Yagon ta`limoti va ijtimoiy axloqiy mohiyati

Ma`naviy – axloqiy tarbiya

Avestodagi pedagogik qarashlar

Alisher Navoiyning ta’limiy-axloqiy qarashlari