Abu Ali Ibn Sinoning ta\\'limiy qarashlari - Педагогиka - Презентации

Abu Ali Ibn Sinoning ta\\'limiy qarashlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

438 KB

Abu Ali Ibn Sinoning Abu Ali Ibn Sinoning ta`limiy qarashlarita`limiy qarashlari

Abu Ali ibn Sino • Sharqning buyuk siymolaridan biri - qomusiy olim, mutafakkir, tabib, faylasuf, shoir Abu Ali ibn Sino (980-1037-yillar) bo'lib, u Yevropada Avitsenna nomi bilan mashhurdir. Ibn Sino Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog'ida tug'ilgan, iste'dodli, xotirasi kuchli, zehni o'tkir bo'lganligidan o'z davrida ma'lum bo'lgan ilmlarni tez egallagan. U 16 yoshdayoq mashhur tabib - hakim bo'lib tanildi va keyinchalik "Olimlar boshlig'i", "Tabiblar podshohi" kabi eng buyuk nomlarga sazovor bo'ldi.

Ibn Sino asarlari • Ibn Sino asarlarining umumiy soni 450 dan oshadi, biroq bizgacha faqat 160 ga yaqin asari yetib keigan. Uning, ayniqsa, "Tib qonunlari" asari XII asrdayoq lotin tiliga tarjima qilinib, 800 yil davomida G'arb mamlakatlari universitetlarida asosiy qo'llanma bo'lib keigan va hozir ham bir qancha tibbiy o'quv yurtlarida o'rganiladi. O’rta asrning buyuk qomusiy olimi, beqiyos aql-zakovat sohibi Beruniy fanlarning ijtimoiy fanlarning juda ko’p jiddiy muammolarini to’g’ri hal qilish shular asosida juda ko’p ilmiy asarlar yaratgan ulkan donishmanddir. U falsafa, ijtimoiyot, tarix va boshqa fanlarning rivojlanishiga katta hissa qo’shgan.

ABU ALI IBN SINONING TA`LIM VA TARBIYA HAQIDAGI FIKRLARI. • Ibn Sino pedagogika masalalariga ijobiy qaradi. Olimning bolani tarbiyalash va o’qitish sohasidagi ko’pchilik fikrlari chuqurligi, insonparvarligi va tarbiya masalalarining murakkabligi bilan hayratda qoldiradi. Ibn Sino o’z tarbiya sistemasiga o’rta asr “ yetti ozod san’at ” sistemasidan farq qiladigan: odob, astronomiya, tibbiyot, mantiq, falsafa, tabiatshunoslik, til va uning grammatikasi, musulmon qonunshunosligi fanlarini kiritadi. • Ibn Sino tavsiya qilgan tarbiya va ta’lim o’z ichiga quyidagilarni oladi: • 1. Aqliy tarbiya. • 2. Jismoniy sog’lomlashtirish (davolash ham shunga xizmat qiladi). • 3. Estetik tarbiya. • 4. Axloqiy tarbiya. • 5. Mehnat tarbiyasi (hunarga o’rgatish).

• Ibn Sino bolani maktabda o’qitish va tarbiyalashga katta ahamiyat beradi. U o’zining “ Tadbiri ma’nozil ” 42 asarida bu masalaga maxsus bo’lim bag’ishlaydi. “ Bolani maktabda o’qitish va tarbiyalash ” («Omo’zish va parvarish madrasaz farzand») bo’limida birinchi navbatda bolalarni maktabga jalb qilishga to’xtaladi. Uning ta’kidlashicha, maktabga barcha kishilarning bolalari tortilishi kerak. Barcha bolalar birga o’qitilishi va tarbiyalanishi lozim. U bolani uy sharoitida yakka o’qitishga qarshi edi.

Uning fikricha, bolani maktabda kollektiv Uning fikricha, bolani maktabda kollektiv o’qitish quyidagicha foyda beradi:o’qitish quyidagicha foyda beradi: • 1. Agar o’quvchi birga o’qisa, u zerikmaydi, fanni egallashga qiziqish yuzaga keladi, bir-biridan qolmaslik uchun harakat, musobaqa-lashish istagi rivojlanadi. Bularning hammasi o’qishning yaxshilanishiga yordam beradi. • 2. O’zaro suhbatda o’quvchilar bir-biriga kitobdan o’qib olganlarini, kattalardan eshitganlarini himoya qiladilar. • 3. Bolalar birga to’planganlarida bir-birlarini hurmat qila boshlaydilar, do’stlashadilar, o’quv materiallarini o’zlashtirishda bir-birlariga yordamlashadilar, bir- birlarida gi yaxshi odatlarni qabul qiladilar.

Zamondoshlari • Zamondoshlari allomani “Shayx ue-rais” (donishmandlar sardori),”Sharaf al- mulk”( mamlakat obro’si, sharafi),”Hujjat al- haq”( Rostlikka dalil)deb atashgan. Bu bejiz emas. G’arbda “Tib qonunlari” bilan bir qatorda falsafit asari”Kitob ash- shifo”ning qisqartirilgan shakli “Kitob an- najot”(Najot kitobi) shu darajada ulkan ta’sir ko’rsatganki, Yevropa uyg’onish davri adabiyoti, san’ati va falsafasi deyarli Ibn Sino g’oyasi tarannumiga, talqiniga, undagi qarashlar yechimlarini izlashga asoslanib ketgan. Xususan,Ibn Sino olamdagi mavjud narsalarning ikkiga bo’linishini aytadi. Birinchisi, zaruriy vujud, ikkinchisi imkoniy vujud. Birinchisi Yaratgandan kelib chiqsa, ikkinchisi imkoniyat tufayli mavjud bo’lgan narsalardir.

Kashfiyotlar silsilasi • Ibn Sino Jurjon shahrida istiqomat qilgan paytlarida shaharning geografik uzunligini o’z davri uchun butunlay yangicha usulda aniqlab bergan. Bu usulYevropada 500 yildan keyin. 1514 yili astronom Verner tomonidan qaytadan kashf qilingan.Allomaning, ayniqsa,tibbiyot sohasida ta’limoti bebahodir. Bobokalonimizning bemorga tashxis qo’yish usullaridan ayrimlari hozircha ham qadrini yo’qotgani yo’q.

U abadiy davom etadi • Istiqlol – Abu Ali Ibn Sinoning izzat-hurmatini, qadrini, xotirasinigina emas, uning g’oyalarini ham tikladi. Bobokalonimiz “Aqsom al-ulum al aqliya”(Aqli ilmlar tasnifi) asarining amaliy falsafa qismida insonlar o’zaro totuv,hamkorlikda, bir-birlariga ko’mak berishga shay holatda yashasalar,o’zaro kelishilgan qonunlar asosida jamiyatda adolatni barqaror qilsalar,yuksak axloqiy hislatlar:to’g’riso’zlik,qat’iyat,kamtarlik,jasurlik, sofdillik, tashabbuskorlik jamiyat va uning a’zolari fazilatiga aylansa,qabul qilingan qonunlar ustuvor bo’lsa,unga bo’ysunib ish yuritish taomilga kirsa,ideal jamiyat shu mavjud dunyoda barpo rtish mumkin,deb ta’kidlaydi.Mustaqilligimizning ilk kunlaridan bugunga qadar biz Yurtboshimiz rahnamoligida ana shunday barqaror jamiyat sari qadam tashlanayotganini ko’ramiz

Tib ilmining sarvari. • Abu Ali al-Husayn ibn Abdulloh ibn al-Hasan ibn Ali Sharqda Ibn Sino, G’arbda Avisenna nomi bilan tanilib, tibbiyot fanining asoschisi sifatida bashariyat tamadduni tarixida o’chmas saxifa yaratdi. Bu saxifa, mana, ming yildirkim, millionlab iste’dodli kishilar tomonidan ishtiyoq bilan o’qitiladi, olam va odam o’rtasida muvozanat va kamolot topishga intilgan, ikki qutbni yagona mazmun-mohiyat asosida birlashtirishga harakat qilgan buyuk insonning qalb va taffakuri merosi sifatida qadrlanadi.

• Alloma Xorazmda yashagan davrlarda Ma`mun akademiyasida ko`plab mashhur olimlar, ayniqsa, Abu Rayhon Beruniy bilan yaqin ilmiy-ijodiy hamkorlik qilgan. zining dunyoga mashhur "Tib qonunlari" va "Ash-Shifo" asarlari uchun zarur ma`lumotlar to`plagan. 1037 yilda 57 yoshda vafot etgan vatandoshimiz Hamadon shahriga dafn etilgan.

Похожие

Abu Ali Ibn Sinoning pedagogik qarashlari mavzusida o’qitishda manbaalardan foydalanish va prinsplari

Abu Ali Ibn Sino

“AVESTO” - Ta`limiy axloqiy asar

Abu Nasr Farobiyning ta’lim-tarbiyaga oid qarashlari

Sharq uyg davrida pedagogik fikrlarning rivojlanishi. Sharq pedagogik ta’limotida ta’limiy-ahloqiy qarashlar