Насослар ишини бошқариш-тартибга солиш - Мелиорация - Презентации

Насослар ишини бошқариш-тартибга солиш

Загружено в:

07.06.2023

Скачано:

0

Размер:

559.212890625 KB

Насослар ишини бошқариш-тартибга солиш

Ҳар бир насос нормал иш режимида, ўзининг босим характеристикаси билан, қувурлар системасига характеристикаси кесишган ишчи нуқтасига мос келадиган сув сарфини узатиб туради. Аммо баъзи вақтларда, насос қурилмаси узатаётган сув сарфини ўзгартиришга тўғри келади. Насос қурилмасининг сув сарфини ўзгартириш учун қувурлар системаси ёки насоснинг ишчи характеристикаларини сунъий равишда ўзгартириш керак.

Насос ва қувурлар конструкциясини ўзгартирмасдан уларнинг характеристикаларини ўзгартириш насос қурилмасининг ишини тартибга солиш дейилади. Тартибга солишнинг икки хил усули бор: 1. Сон жихатидан – n = const. бўлиб, суюқлик сарфи ўзгартирилади. 2. Сифат жихатидан – айланишлар сони, ёки иш ғилдирагининг ташқи диаметри ўзгартирилади.

Насос қурилмасининг ишини сон жиҳатидан тартибга солиш. 1. Задвижкани ёпиш йўли билан насос ишини тартибга солиш. Бу усулда асосан, қувурлар системасининг қаршилиги кўпайтирилади, яъни задвижкани маълум даражада ёпиш кифоя қилади. 1- расмда кўриниб турибдики, задвижкани ёпишни кўпайтирганимиз сари, қаршилик кўпайиб бораяпти ва насоснинг сув сарфи камайиб кетаяпти, яъни Н С > Н В > Н А ; Q А > Q В > Q С ; η А > η В > η С ; (1)

1-расм. Задвижка бекитилиб борганда насос характеристикалари ва қувурлар характеристикасининг ўзгариши.

Бу усул жуда оддий, қўшимча асбоб– ускуналар талаб қилинмайди, аммо насоснинг Ф.И.К. жуда камайиб кетади. Бу усулни фақат марказдан қочма насослар учун қўллаш мумкин, чунки бу насосларда, қаршиликлар кўпайиб сув сарфи камайган сари, қувват ҳам камайиб боради. Ўқий насосларда эса, қаршилик кўпайиб сув сарфи камайиши натижасида, қувват ошиб боради ва бу ҳодиса двигателнинг зўриқишга олиб келади. Бу усулда тартибга солиш, сўриш, ёки босим қувурларига ўрнатилган задвижкалар орқали амалга оширилиши мумкин.

2 . Сув сарфининг бир қисмини босимли қувурдан чиқариб юбориш йўли билан насос ишини тартибга солиш. Бу усул қўлланганда насос кўтариб бераётган бир қисм сув, босим қувурга уланган қўшимача қувурлар ва ундаги задвижкалар орқали сўриш қувурига ўтказилади ёки сув манбасига қайта ташлаб юборилади (2-расм).

2-расм. Ортиқча сувни сўриш қувури ёки пастки бьефга ташлаб юбориш схемаси.

Бу усул асосан, ўқий насосларда қўлланилади. Чунки, ўқий насосларда сув сарфи ошиши билан, қувват камайиб боради. Марказдан қочма насосларда эса, сув сарфининг ишчи оралиғидаги миқдорларида, қувват ошиб боради. Шунинг учун, бу усулни уларда қўллаш тавсия қилинмайди .

Сўриш қувурига келиб қўшилаётган сув, насосда юз берадиган кавитация жараёнини камайтириши мумкин. Аммо, қўшимча қувурлар системаси ва асбоб–ускуналар қўлланиши, насос кўтариб бераётган сувнинг фойдасиз айланиб туриши натижасида Ф.И.К. камайиб кетиши ва бошқа қулайсизликлари учун, бу усул кўп қўлланилмайди.

3.Сўриш қувурига ҳаво юбориш орқали насослар ишини тартибга солиш. Бу усул юқоридаги усулларга қараганда анча қулайроқ ҳамда, тежамлироқдир. Бироқ сўриш трубасига юборилаётган ҳаво насосда ҳосил бўладиган кавитация ходисасини тезлаштириб юбориши сабабли, хавфлироқдир. Ўтказилган тажрибаларга асосан, сўриш қувуридан юборилган 1 фоиз ҳаво, суюқлик миқдорини 10 фоизга камайтирар экан.

Шунинг учун, бу усулда эксплуатация қилинаётган насос қурулмалари доимо кузатиб турилиши керак. Ҳаво аралашган сувни, ичимлик суви билан таъминлаш системаларида қўллаш тавсия қилинмайди. 3-расмда сўриш қувурига ҳаво юбориш орқали тартибга солиш схемаси келтирилган.

3-расм. Сўриш қувурига ҳаво юбориш орқали насослар ишини тартибга солиш схемаси.

Юқоридаги усуллардан ташқари, сув сарфини тартибга солиш – катта ўқий насосларнинг иш ғилдираги парракларини ва катта марказдан қочма насосларда эса, йўналтирувчи аппаратнинг парракларини бураш орқали амалга оширилади. Шундай қилиб, насослар ишини сон жиҳатдан тартибга солиш оддий бўлгани билан жуда зарарлидир, чунки бу усулларда бекорга босим ва қувват исрофи ҳамда, насослар қисмларининг ишдан чиқиш ҳоллари юз беради.

Похожие

Насос қурилмасининг ишини сифат жиҳатидан тартибга солиш

Хажмий насослар

«Насослар ва насос станциялари” фанига кириш

Насос станциясининг ёрдамчи жихозлари. Гидромеханик, механик, юк кўтариш, компрессор, совутиш, иситиш қурилмалари ҳамда ёғ-мой хўжалиги ва бошқалар

Suv o’lchash postlarining turlari