Oila ma`naviyati - Основы культурологии - Презентации

Oila ma`naviyati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

99.2099609375 KB

Oila ma`naviyati

REJA:  Jamiyatda oilaning roli.  Oilaviy munosabatlar.  Mustahkam oila – jamiy at asosi .  Xulosa  Foydalanilgan adabitotlar.

OILA  Jamiyatda oilaning roli shunchalik ahamiyatiki, u odatli tarzda har qanday jamiyatning negizi sifatida kõrib chiqiladi. Chunki oila ijtimoiy hayotning alohida sohasini õzida mujassam etgan bõlib, unda kelajakda jamiyatda yashashdi va davlatning fuqorosiga aylanishi kerak bõlib va shaxsning dunyoga kelishi, oyoqqa turishi va shakkllanishi jarayonlari kechadi.  Jamiyatning ahvoli ham, õz navbatida, inson oilada qanday tarbiya olganligiga, bu dargohdan qanday ma’naviy e’tiqodni qalbiga singdra bilganligiga, shaxs oilada kamol topishi zarur shart-sharoitlar qanchalik maqbul ekanligiga boğliq bõladi.  Oilaviy munosabatlar sohasidagi konstitutsiyaviy prinsiplar jumlasiga quyidagilar kiradi:  *ayollar va erkaklar huquqlarining tengligi;  *nikoh erkinligi;  *nikohlar shaxslarning teng huquqlagi  *ota-onalarning kelib chiqishi va fuqorilar mavqeidan qat’i nazar qonun oldida farzandlar huquqlarining tengligi;  *yetim bolalar va ota-ona vasiyrigidan mahrum bõlgan bolalar parvarishi, tarbiyalanishi va ta’lim olishining kafolatganligi;  *onalar va bolalar muhofazasi.  Davlatimizda oila, onalik va bolalikning konisititutsiyaviy muhozafasi inson huquqlari bõyicha xalqaro hujjatlarga mos keladi.  Qonunlar bilan ona va bola manfaatlarining muhofazasi ta’minlanadi.  Oila muhofazasi davlatda turli qonunlarni qabul qilish, shuningdek, jamoat jamğarmalari va tashkilotlari tomonidan ma’naviy va moddiy qõllab quvvatlash tariqasida amalga oshiriladi. Binobarin, mustaqillik yillarida respublikada “Bolalar jamğarmasi”, “ Mahalla ”, “ Ekosan ”, “ Qizil yarim oy jamiyati ” singari kõp bolali vakam ta’minlangan oilalarga, bolalar, yolğiz qariyalarga va hokozolarga imkoni boricha madad berayotgan jamoat jamğarmalari tashkil qilindi.  Õzbekistoan Respublikasi Prezudentining farmoniga binoan mamlakatda ” Soğlom avlod uchun ” ordeni ta’sir atildi. Onalikva bolalikni muhofaza qilishda, soğlom avlod kamol topishi uchun moddiy shart-sharoitlar va ma’naviy muhitni ta’minlashdaalohida hizmat kõrsatgan shaxslar “Soğlm avlod uchun” ordeni bilan taqdirlanadilar.

Oilaviy munosabatlar ayollar va erkaklar huquqlarining tengligi; nikoh erkinligi; nikohlar shaxslarning teng huquqlagi ota-onalarning kelib chiqishi va fuqorilar mavqeidan qat’i nazar qonun oldida farzandlar huquqlarining tengligi; yetim bolalar va ota-ona vasiyrigidan mahrum bõlgan bolalar parvarishi, tarbiyalanishi va ta’lim olishining kafolatganligi; onalar va bolalar muhofazasi

Oila iqlimi  Oila jamiyatning asosiy bo’g'ini yoki oddiy qilib aytganda, davlat ichidagi kichkina davlat sifatida o’ziga xos ijtimoiy vazifani bajaradi. Oilalarimiz qanchalik mustahkam bo’lsa, jamiyatimiz shuncha mustahkam bo’ladi, xalq iborasi bilan aytganda, sinchi mustahkam imorat qulamaydi. Respublikamizda oilaga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan. Yoshlarimizning sog’lom va mustahkam oila qurishlari uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan. Oila jamiyatning asosini tashkil etar ekan, xo’sh, oilaning asosini nima tashkil etadi? Albatta, oilaning asosini qonuniy nikoh tashkil etadi. Chunki faqat qonuniy nikohgina oilada er-xotin va bolalar o’rtasida o’zaro huquq va majburiyatlarga asos bo’ladi. Oila kodeksida nikoh tuzishning ixtiyoriyligi belgilab qo’yilgan. Lekin fuqarolarimiz, oila qurish oldidan bu ixtiyoriylik orqasida, yuqorida ta’kidlanganidek, ayni vaqtda jamiyat oldida, tug’ilajak farzandlar oldida muayyan burch, majburiyat va mas’uliyat turganligini his qilishlari lozim.O’zaro qonuniy nikohda bo’lgan er-xotindan farzand tug’ilganida, ulardan birining arizasiga ko’ra tug’ilish to’g'risidagi yozuvlar daftarida va bolaning tug’ilganlik haqida guvohnomasida ular ota-ona deb yoziladilar.

Oila iqlimi Mustahkam jamiyatda oilaning o`rni Ota-ona, bola – majburiyat, mas`uliyat va qonunDavlat ichidagi kichkina davlat

Mustahkam oila – jamiya t asosi  Prezidentimiz Islom Karimov “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida ta’kidlaganidek, har qaysi millatning o‘ziga xos ma’naviyatini shakllantirish va yuksaltirishda, hech shubhasiz, oilaning o‘rni beqiyosdir. Xalqimiz azaldan oilaga muqaddas dargoh, shaxs kamolotining beshigi sifatida qaraydi. Binobarin, inson oila bag‘rida dunyoga keladi, hayot haqidagi ilk tushunchalari shu yerda paydo bo‘ladi. Murg‘ak qalbda yaxshi fazilatlar, ezgu g‘oya va maqsadlar ham oiladagi ma’naviy muhit tufayli uyg‘onadi.  – Mamlakatimizda jamiyatning asosiy bo‘g‘ini hisoblangan oilalarni moddiy va ma’naviy qo‘llab-quvvatlash, uning huquqiy asoslarini yaratishga davlat siyosatining ustuvor vazifalaridan biri sifatida e’tibor qaratilmoqda, – deydi Samarqand viloyati hokimi o‘rinbosari, xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Gulnora Rustamova. – Mamlakatimiz Konstitutsiyasiga “Oila” alohida bob sifatida kiritilgan. Shu asosda O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi va boshqa qonunlarida ham xalqimizning oilaga munosabati, o‘ziga xos qarashlari nuqtai nazaridan tegishli qoida va me’yorlar belgilangan. 1998 yil yurtimizda Oila yili deb nomlandi hamda maxsus davlat dasturi asosida keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi. Joriy yilda hayotga tatbiq etilayotgan “Barkamol avlod yili” Davlat dasturi asosida ham, jumladan, yosh oilalarga g‘amxo‘rlikni kuchaytirish, ularning huquqiy va ijtimoiy muhofazasini ta’minlash, sog‘lom va mustahkam oilani qaror toptirish uchun shart-sharoit yaratish kabi ezgu maqsadlar mujassam.

FARZANDLARNING HUQUQLARI yashashga, aqlan va jismonan rivojlanishga fikr, vijdon va diniy e’tiqod erkinligiga zõrovonliksiz hayotga oila tarbiyalanishga; ta’lim olishga shaxsiy qadar-qimmati hurmat qilishiga va boshqalar. ismi va fuqoroligi bõlishiga;

Oilaviy ma`naviy ijtimoiy muhitdagi o`rni Oilada axloqiy munosabatlarning shakllanishi O`zbek oilalarda axloqiy tarbiyaning o`rni Turli oilalarda munosabatlarnig farqlanishi Demokratik toifa Avtoritar obro`talab toifa Liberal toifa Anormal toifa

Xulosa  Inson aslida baxt va ezgulik uchun dunyoga keladi, shu orzu-umid bilan yashaydi. Lekin bu bilan ish bitmaydi, u shu niyatiga yetishi uchun intilishi, g'ayrat ko'rsatishi, yaxshilik ko'rishi uchun yaxshilik qilishi lozim. Insonning shakllanishida, hayotda o'z o'rnini topishida, el-yurt ichida izzat-hurmatga sazovor bo'lishida, yuksak axloq-odob qoidalarini o'zida mu-jassam etishida oila asosiy o'rinni egallaydi. Oila shunday ma-konki, unda hayotning davomiyligini ta'minlovchi shaxs shakl-lanadi, etnik madaniyat, urf-odatlar, axloqiy-milliy qadriyat-lar saqlanadi va rivojlantiriladi, jamiyat taraqqiyotini belgi-lovchi iqtisodiy va ma'naviy hayot poydevori qo'yiladi va mu-stahkamlanadi. Oila anil va totuv bo'lsa, jamiyatda tinchlik va,, hamjihatlikka erishiladi, davlatda osoyishtalik va barqarorlik hukm suradi.  Oilada tarbiyaning negizlariga asos solinadi. U bolada shakllanishi lozim bo'lgan barcha insoniy mimosabat va fazi-latlarni tarbiyalovchi hayot maktabi hisoblanadi. O'zbek xalqi tabiatan bolajon xalq. Bolaga nisbatan bag'ri kenglik, mehridaryolik, o'ta fidoyilik xalqimizga xos xususiyat-lardir. Shu boisdan ota-onalarirniz farzandlarning puxta bilim olishlari, qiziqishlari bo'yicha kasb-hunar egallashlari, axloq-odob qoidakrini mukamma! bilishlari va ularga amal qilishlari uchun zarur imkoniyatlarni yaratadiiar. Chunki oilada bolani to'g'ri tarbiyalash — mustahkam poydevorli jamiyat barpo etilishining garovi. Bola tarbiyasi keng qamrovli, uzoq davom etadigan murakkab jarayon bo'lib, uning o'ziga xos xususiyatlari mavjud. Ushbu jarayon turmush quradigan yigit va qizning bir-biriga har tomonlama munosibligidan boshlanadi. Bo'lajak ota-onaning sog'-salomatligi, nasl-nasabi, dunyoqarashi, axloq-odobi, moddiy va ma'naviy darajasining mosligi, turmush qurishga har tomonlama tayyorligi farzand ko'rish va uning tarbiyasida muhim ahamiyatga ega.  Oila ahilligi, barkamol farzandlar jamiyat mustahkamligi va ma'naviy yetukligining garovidir.

 Президент И.Каримов таъкидлаганидек «Ғояга қарши фақат ғоя, фикрга қарши фақат фикр, жаҳолатга қарши… билан кураш олиб бормоғимиз лозим» нуқталар ўрнини тўлдиринг.  А) маънавият;  Б) маърифат;  В) адолат;  Г) шафқатлилик;  Д) шижоат.  «Туркистон умумий уйимиз» ғояси қайси давлат раҳбари томонидан илгари сурилган?  А) Россия; Б) Ўзбекистон; В) БМТ халқаро ташкилоти;  Г) Қирғизистон; Д) Қозоғистон.  Геополитик мақсадлар ўзида нималарни ифодалайди?  А) Муайян давлатнинг ривожланишини;  Б) муайян давлатнинг ўз мавқеи таъсирини ўзга ҳудуд ва минтақаларда кучайтиришга қаратилган сиёсати;  В) халқаро инсонпарварликни;  Г) тинч-тотув яшашни;  Д) диний қадриятлар устунлигини.  Ўзбекистон халқининг миллий тараққиёт йўлидаги бош ғояси қайси ғоя ҳисобланади?  А) элу-юрт маъмурчилиги;  Б) Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этиш;  В) инсонда ҳамма нарса гўзал бўлишлиги;  Г) инсон қалби ва онги учун кураш;  Д) барча жавоблар тўғри.  11. Қандай кишиларнинг ғурур-ифтихори юсак, мақсад-муддаолари аниқ бўлади?  А) ўзини дўстларидан устун юқори кўрувчи;  Б) бойлик орттиришни биринчи даражали деб ҳисобловчи;  В) Ватани бор одамнинг;  Г) Ватан гадо инсоннинг;  Д) тўғри жавоб йўқ.  Жамиятдаги турли тоифалар, сиёсий кучлар ва партиялар ўртасидаги ҳамкорлик асосий ғоялар қайси бирига тааллуқлидир.  А) комил инсон;  Б) ижтимоий ҳамкорлик;  В) Ватан равнақи;  Г) юрт тинчлиги;  Д) А,В,Г жавоблар тўғри.

 1. I.A.Karimov. "O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida", Toshkent. "O'zbekiston", 1997 y.  2. I.A.Karimov. "Ma'naviy yuksalish yo'lida". Tosh kent. "O'zbekiston", 1998 y.  3. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent. "O'zbekiston", 2003 y.  4. "O'zbekiston Respublikasining oila kodeksiga sharhlar". Toshkent "Adolat", 1998 y.  5. I.A. Karimov. "Barkamol avlod orzusi". Toshkent. "Sharq", 1999 y.  6. O.Musurmonova. "Oila ma'naviyati milliy g'urur" Toshkent. "O'qituvchi", 2001 y.  7. R.Usmonov. "Saodatnoma". "O'qituvchi", 1995 y.  8. G'.B.Shoumarov. "1001 savolga psixologning 1001 javobi" Toshkent. "Mehnat", 2001 y.  9. M.Xolmatova. "Oilaviy munosabatlar madaniyati va sog'lom avlod tarbiyasi"  10. X.Sodiqov, H.Boboev, X.Odilqonev. "Xotin-qizlarning huquqlariga oid qonun kafolatlari". Toshkent. "O'zbekiston", 2000 y.  11. T.Qurbonov. "Odobnoma". Toshkent. "O'zbekis ton", 1991 y.  12. M.Sattor. "O'zbek udumlari". Toshkent. "Ado lat", 2004 y.  13. V.P.Bisyarina. "Bolalar kasaliklari". Toshkent. "Medisina", 1988 y.  14. B.Qoraxo'jaev. "Bolalar kasalliklari propedevtikasi" I.T.Salomov. "Ibn Sino", 1997 y.  15. Xotin-qizlar ensiklopediyasi. Toshkent. 2002 yil.  16. A.A.Qodirova va boshq. "Bolalar ginekologiyasi". Toshkent. "Ibn Sino", 1998 y.  17. A.A.Qodirova, Z.Abdullaeva. "Ayollarga o'gitlar". Toshkent. "Ibn Sino" 1999 y.  18. D.Sidiqov. "Lazzatli taomlar". Toshkent. "O'zbe kiston", 1981 y.  19. K.Mahmudov. "Mehmonnoma". Toshkent. "Yosh gvardiya",  1989 y.  20. A.Fitrat. "Oila". Toshkent. "Ma'naviyat", 2000 y.  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

Похожие

Shaxs ma`naviyatini shakllantirishda ota-ona va oila mas’uliyati

O'zbekistonning ma`naviy ma`rifiy zaminlari

Ma`naviyat - bilim

Yoshlar va ma`naviyat

Istiqlol va ma`naviyat