Oʻzbekistonda amalga oshirilgan ijtimoiy maʼnaviy-maʼrifiy va madaniy islohotlar - Основы культурологии - Презентации

Oʻzbekistonda amalga oshirilgan ijtimoiy maʼnaviy-maʼrifiy va madaniy islohotlar

Загружено в:

07.02.2024

Скачано:

0

Размер:

1793.1337890625 KB

Mavzu: Oʻzbekistonda amalga oshirilgan ijtimoiy maʼnaviy- maʼrifiy va madaniy islohotlar

РЕЖА  Milliy-mа’nаviy nеgizlаr tushunchаsi, mаzmuni vа mоhiyati hаmdа mustаqil dеmоkrаtik jаmiyat qurilishidа uning yangichа mаzmun kаsb etishi  milliy g’оya vа mа’nаviy nеgizlаrgа tаyanish zаruriyati hаmdа ungа zid jаrаyonlаrgа qаrshi kurаshish  Milliy vа mа’nаviy o’zgаrishlаrning dаvlаt vа jаmiyat qurilishidа аks etishi

Dеmоkrаtik jаmiyat qurishning milliy- mа’nаviy, ахlоqiy nеgizlаri.  FАLSАFIY ILDIZLАR :G’аrb fаlsаfаsi, shаrq fаlsаfаsi, hоzirgi zаmоn fаlsаfаsining yo’nаlishlаri  DUNYOVIY ILDIZLАR: Ilmiy-mа’rifiy, siyosiy, iqtisоdiy, ijtimоiy, mаdаniy munоsаbаtlаr  DINIY ILDIZLАR : 1. Аvеstо (Zаrdushtiylik).  2. Tаvrоt (Yaхudiy, iudizm).  3. Injil (Хristiаnlik, хushхаbаr).  4. Qur’оn (musurmоnlаrniki: o’qimоq, qirоаt).  5. Zаbur (yaхudiylik, Dаvud pаyg’аmbаr)

Jаmiyatdа mа’nаviy qаdriyatlаrni tiklаshgа milliy-mа’nаviy jаrаyoni sifаtidа qаrаshdа quyidаgi jihаtlаrgа e’tibоr bеrish lоzim:  Хаlqimiz istiqbоl tufаyli siyosiy mustаqillikni qo’lgа kiritgаnligi.  O’z tаqdirini o’zi bеlgilаshning chinаkаm egаsi bo’lgаnligi.  O’zining mа’nаviy-tаriхiy ildizlаrini o’rgаnish imkоniyati yuzаgа kеlgаnligi, аmmо uning judа murаkkаb jаrаyonlаrdа аmаlgа оshirilаyotgаnligi.  Mustаqillikning dаstlаbki yillаridа «siyosiy, mаdаniy ekstrеmizm хаvfi» tug’ilishi mumkinligining hisоbgа оlingаnligi rеspublikаdа mustаqillikni sаqlаb qоlishdа, bаrqаrоrlikni tа’minlаshdаgi аhаmiyatini chuqurrоq, аtrоflichа, аniq misоllаr yordаmidа yoritish o’zining аmаliy аhаmiyatigа egа.

MUHОKАMА UCHUN SАVОLLАR  Mа’nаviy yangilаnishning mustаqillik bilаn bоg’liqligi nimаdа?  Milliy-mа’nаviy mеrоsning yangichа mа’nо vа mаzmunini bаyon eting?  Qаndаy shахs dеmоkrаtik jаmiyat mеzоni bo’lаdi?  Prеzidеnt Islоm Kаrimоvning “Bаrkаmоl аvlоd – O’zbеkistоn tаrаqqiyotining pоydеvоri” mа’ruzаsini shаrхlаb bеring?

O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish bilan bir vaqtda ma’naviy merosimizni, madaniy qadriyatlarimizni tiklash va ularni xalqimizga yetkazish borasida keng ko‘lamda faoliyat olib borilmoqda. Respublika birinchi Prezidenti I.A. Karimov ta’kidlab o‘tganidek, ma’naviyatning mohiyati shunchalik kengki, uni o‘lchab ham, poyoniga yetkazib ham bo‘lmaydi. U inson uchun butun bir olamdir. Bozor munosabatlari sharoitida ma’naviyat va ma’rifat ishlariga g‘oyat katta e’tibor berilishi mustaqil O‘zbekistonda yangi jamiyat qurishning o‘ziga xos xususiyatlaridan biridir. Shu borada “Ma’naviyat va ma’rifat” jamoatchilik markazini tashkil qilish va ularning ish samaradorligini oshirishga qaratilgan 1994-yil 23-apreldagi va keyingi Prezident farmonlari Respublikada ma’naviy va mafkuraviy ishlarni yuksaltirishda katta ahamiyatga ega bo‘ldi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2000-yilning 2-iyunidagi Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risidagi yangi farmoni mamlakatimizda ma’naviy- ma’rifiy islohotlarni izchil amalga oshirish, milliy istiqlol g‘oyasining asosiy tushuncha va tamoyillarini xalqimiz ongi va qalbiga singdirish borasida ulkan ishlarni amalga oshirishga qaratilgan muhim dastur bo‘ldi. Yurtboshimizning ma’naviyatga bosh homiy bo‘layotgani, viloyat hokimlarining ma’naviy va ma’rifiy Kengashlariga shaxsan o‘zlari raislik qilayotganlari mamlakatimizda ma’naviy qadriyatlarni tiklash, har tomonlama kamol topgan insonni tarbiyalashga qanchalik katta e’tibor berilganlikni ko‘rsatadi.

Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashi Prezident farmonining ijrosini ta’minlash maqsadida “Jamiyat ma’naviyatini yanada yuksaltirish”, “Aholini siyosiy va ijtimoiy faolligini oshirish” yuzasidan hujjatlar qabul qilib, 39 ta kichik ishchi guruhlarni tuzdi. Qabul qilingan dasturlarni amalga oshirish, ma’naviy-ma’rifiy ishlarning samaradorligini kuchaytirish yuzasidan kengashning joylardagi bo‘limlari muayyan ishlarni amalga oshirmoqdalar. Yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda-ajdodlarimizning bizgacha yetib kelgan boy madaniy meroslarini o‘rganish ham katta o‘rin egallaydi. Shu sababli O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan qadriyatlar, urf-odatlar, buyuk ota-bobolarimizning bizga qoldirgan meroslarini o‘rganish va targ‘ib etish uchun keng yo‘llar ochildi. Bu boradagi tadbirlar mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq amalga oshirila boshlandi. Xususan, ma’naviy-ma’rifiy ishlarning rivojlanishi uchun davlat tomonidan katta mablag‘lar ajratildi. O‘zbekistondagi barcha davlat teatrlari, madaniyat uylari, san’at oliy o‘quv yurtlari, folklor-etnografik guruhlar madaniyat o‘choqlariga aylanib qoldi. Teatr sahnalarida yangi zamonaviy spektakllar qo‘yila boshladi.

Badiiy adabiyotda partiyaviylik, sinfiylik nuqtayi nazaridan yondoshishga chek qo‘yildi. Bahovuddin Naqshband, Feruz, Xo‘ja Axror, Cho‘lpon, Fitrat kabi allomalarning nomlari tiklanib asarlari chop etildi.Barkamol avlodni tarbiyalashdagi katta hizmatlarni hisobga olib adabiyotning ilg‘or namoyandalari Abdulla Oripov,Sayid Ahmad, Erkin Vohidov, Qayibergen To‘lepbergenov, Ibroxim Yusupovlar O‘zbekiston Qaxramoni unvoniga sazovor bo‘ldilar.  1991-yili buyuk alloma, g‘azal mulkning sultoni Alisher Navoiy yubileyini o‘tkazish katta ahamiyatga molik voqea bo‘ldi. Bu tantanaga bag‘ishlanib Respublikamizda shoirning asarlari nashrdan chiqarildi. 1994-yil Mirzo Ulubek tavallud topgan kunining 600 yilligi keng ko‘lamda, jahon miqyosida nishonlandi. YUNESKO ning Parijdagi qarorgohida yubileyga bag‘ishlangan haftalik o‘tdi.  Mustaqillik yillarida buyuk sohibqiron Amir Temurning 660 yilligi bo‘lib o‘tdi. YUNESKO tomonidan 1996-yil “Amir Temur yili” deb e’lon qilindi. Shu yili YUNESKO ning Parijdagi qarorgohida “Temuriylar davri, fan, madaniyat va maorifning gullab yashnashi” mavzuida anjuman va unga bag‘ishlangan ko‘rgazma ochildi. Mamlakatimizda “Temur va temuriylar” muzeyi, Amir Temur nomi berilgan bog‘lar, ko‘chalar barpo etildi.

Islom olamining allomasi Iso at-Termiziyning 1200 yilligi, Mahmud az Zamahshariyning 920 yilligi, Najmiddin Kubroning 850 yilligi, Bohovuddin Naqshbandiyning 675 yilligi keng ko‘lamda nishonlandi. Ularning boy asarlari nashrdan chiqarildi.  Barcha viloyatlar va shaharlarda har yili Alisher Navoiy, Bobur, Mashrab, Ogahiylarga bag‘ishlanib kechalar o‘tkazildi, Jaloliddin Manguberdining 800 yillik tavalludi, “Alpomish” dostoni yaratilishining 1000 yilligi keng miqyosda nishonlandi.  Ma’naviy hayotni takomillashtirish maqsadida Imom al Buxoriyning yubileyiga bag‘ishlab, Qur’oni Karimdan keyin ikkinchi o‘rinda turadigan “Al-Jome’ as-Sahiyh” (Ishonarli to‘plam), “Al-adab, al- mufrad” (Adab durdonalari) o‘zbek tiliga tarjima qilinib, nashrdan chiqarildi.  1998-yili Imom al Buxoriy tavalludining 1225 yilligi, Ahmad al Farg‘oniy tavalludning 1200 yilligi jahon miqyosida keng nishonlandi. Respublikada yubileylar munosabati bilan allomalar hayotiga bag‘ishlangan ilmiy anjumanlar va badiiy ko‘rgazmalar ochildi.  Yurtboshimiz Islom Karimov tashabbusi va bevosita ishtiroki bilan buyuk vatandoshlarimiz fiqh ilmining bilimdoni, nomi sharq va g‘arbda mashhur bo‘lgan Abul Hasan ibn Abu Bakr ibn Abduljalil al Farg‘oniy al-Marg‘inoniy tavalludining 910 yilligi, kalom ilmining asoschisi Imom Abu Mansur al Motrudiy tavalludining 1130 yilligi butun mamlakatimizda keng nishonlab o‘tildi. Yurtimiz hali ittifoq tarkibida bo‘lgan, Kremlning hukmronligi hali kuchini yo‘qotmagan bir paytda – 1990-yil iyun oyida Respublika Prezidenti Islom Karimov “Musulmonlarning Saudiya Arabistoniga Haj qilishi to‘g‘risida”gi farmonga imzo chekdi. O‘zbekiston hukumatining har tomonlama qo‘llab-quvvatlashi bilan 1991 -ilda Haj qilish baxtiga 350 kishi sazovar bo‘lgan bo‘lsa, 2001-yili hojilarning soni 3801 kishiga yetdi. Jami mustaqillik yillari Haj ibodatini ado etishga muvoffaq bo‘lganlarning soni 31.057 kishini tashkil qildi.

Мавзу юзасидан тест саволлари 1.«УзДЭУавто» қўшма корхонаси қачон ишга туширилган? А) 1997 йилда В) 1996 йилда С) 1995 йилда Д) 1998 йилда 2. Давлат ва жамият ҳаётининг энг муҳим масалалари халқ муҳокамасига қўйилиши қандай аталади? А) Умумхалқ сайлови В) Омбудсман С) Муқобил сайлов Д) Референдум 3.Қайси вилоятнинг маъмурий маркази нотўғри кўрсатилган? А) Бухоро – Бухоро В) Сирдарё – Гулистон С) Жиззах – Жиззах Д) Фарғона – Қўқон 4. Юртимизда биринчи бўлиб таъсис этилган орденни топинг? А) Соғлом авлод учун В) Ўзбекистон қаҳрамони С) Меҳнат шуҳрати ордени Д) Мустақиллик ордени 5.Бозор муносабатларига ўтишда И.А.Каримов томонидан ишлаб чиқилган бешта тамоилга кирмайдиганини топинг. А) бозор муносабатларига босқи чма -босқич ўтиш В) аҳолини кучли ижтимоий ҳимоя қилиши С) аҳолининг муносиб ҳаётини таъминлаш Д) давлат бош ислоҳотчи Е) конституция ва қонунларнинг устиворлиги

11.1991 йилда юртимизда қайси аломанинг 550 йиллиги нишонланган эди? А) Алишер Навоий В) Бобур С) Мирзо Улуғбек Д) Фарғоний 12. Ўзбекисто н Республикасида жамиятнинг иқтисодий негизлари конституциямизнинг нечанчи моддаларида белгилаб берилган? А) 52 -54 моддаларида В) 51 -55 моддаларида С) 53 -55 моддаларида Д) 54 -56 моддаларида 13.Ўзбекистон қуйидаги қайси давлат билан чегарадош эмас? А) Эрон В) Афғонистон С) Қирғизистон Д) Туркманистон 14.Ходимларнинг меҳнат ҳуқуқларини қайси ташкилот ҳимоя қилади? А) Сиёсий партия В) Касаба уюшмаси С) Камолот ёшлар ҳаракати Д) Олий Мажлис 15.Мамлакат иқтисодиётида нарх -навонинг кўтарилиб, пулнинг қадрсизланиши қандай номланади? А) конвертиз atsi я В) интегр atsi я С) инфляция Д) эмиссия

6.Қуйидаги қайси воқеа олдин содир бўлган? А) Давлат байроғини қабул қилиниши В) Конституциянинг қабул қилиниши С) Мустакилик деклар atsi яси қабул қилиниши Д) Давлат мадҳияси қабул қилиниши Е) Давлат гербининг қабул қилиниши 7.Юртимизда Имом ал -Бухорийнинг 1125, ал -Фарғонийнинг 1200 йиллик юбилейлари қачон нишонланган эди? А) 1996 йилда В) 2000 йилда С) 1998 йилда Д) 2001 йилда 8.Тошкентда Амир Темур ҳайкали қачон очилган эди? А) 1993 йилда В) 1991 йилда С) 1996 йилда Д) 1995 йилда 9.Юртимизда Хива ва Бухоро шаҳарларининг 2500 йиллик юбилейлари қачон нишонланган эди? А) 1997 йилда В) 2000 йилда С) 1998 йилда Д) 2001 йилда 10.2007 йил мамлакатимизда ... деб эълон қилинган эди? А) ижтимоий ҳимоя йили В) қария ларни қадрлаш йили С) оила йили Д) инсон манфаатлари йили

16.Тошкентда Алише р Навоийнинг ҳайкали қачон очилган? А) 1993 йилда В) 1991 йилда С) 1995 йилда Д) 1992 йилда 17. Ўзбекистон Конституцияси ... А) бўлим, боб, моддаларга бўлинган В) боб, бўлим, моддаларга бўлинган С) модда, бўлим в а бобларга бўлинган Д) модда, боб ва бўлимларга бўлинган 18. Ўзбекистон Конституциясининг кириш қисми қандай номланади? А) Сўз боши В) Муқаддима С) Асоснома Д) Референдум 19. Ўзбекистоннинг гидроресурсларга энг бой вилоят и қайси? А) Тошкент В) Навоий С) Хоразм Д) Бухоро 20.Пулнинг қадрсизланишига асосий сабаб нима? А) экспортнинг импортдан ошиб кетиши В) импортнинг экспортдан ошиб кетиши С) ишлаб чиқаришнинг ўта юқори кўрсаткичи Д) харажатдан даромаднинг ошиб кетиши

 Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 1. O‘zbekistonda millatlararo munosabatlar tarixidan. Davriy to‘plam.-T., “Universitet”, 1998. 2. O‘zbekiston tarixi: yangi nigoh. Jadidlar harakatidan milliy mustaqillikka qadar. -T., “El’dimur”, 1998. 3. O‘zbekiston tarixi. 1-qism. II-nashri. (mas’ul muharrirlar A. Sagdullayev, B. Eshov) T., “Universitet”, 1999. 4. O‘zbekistonning yangi tarixi. 2-kitob. O‘zbekiston sovet mustamlakachiligi davrida.-T., “Sharq“, 2000. 5. O‘zbekiston davlatchiligi tarixi ocherklari-T.-2001. 6. O‘zbekistonning yangi tarixi. 3-kitob. Mustaqil O‘zbekiston tarixi T., “Sharq“, 2000. 7. O‘zbekistonning yangi tarixi. Konseptual-metodologik muammolar. T., “Akademiya”, 1998. 8. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. t.1-2.-T., O‘zMU nashriyoti, 2000-2001.

Eʼtiboringiz uchun tashakkur

Похожие

Diniy madaniy an’analarning ahamiyati

Tojikistonning oila va bolalar bilan ijtimoiy siyosati

Ma’naviyat va ma’rifat siyosiy barqarorlikni ta’minlashning omili sifatida

Ma`naviy - ma`rifiy ishlar va uning o\\'ziga xos xususiyatlari

Axborot soati Ustozlik sharafi va mas’uliyati