Milliy ma`naviy meros va qadriyatlar - Основы культурологии - Презентации

Milliy ma`naviy meros va qadriyatlar

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1287.0302734375 KB

Milliy ma`naviy meros va qadriyatlar

O`zbekistondagi tarixiy obidalar, madaniy yodgorliklar urf-odat va marosimlarni tahlil kilish, bularning paydo bo`lishi juda qadim zamonlarga borib taqalishini ko`rsatadi.

Davrlar o`tishi bilan milliy ma`naviy qadriyatlar ham o`zgarib, rivojlanib, yangilanib, boyib boradi. Zamon ruhiga va taraqqiyot talablariga mos kelmay qolgan me`yor va talablar inkor etiladi. Yangicha tasavvur va yondashuvlar, fazilat va odatlar hayotga kirib keladi. Bo`nga kundalik hayotimizdan, turmush tarzi kiyinish, ovqatlanish, to`yxashamlarni o`tkazish va boshqalardan ko`plab misollar keltirish mumkin.

Insoniyatning oxirgi yarim ming yillik umri davomida jahon bozori paydo bo`ldi, iqtisodiyot va madaniyatlarning o`zaro ta`siri kuchaydi. XXI asr boshiga kelib axborot texnologiyalari tufayli globallashuv jarayoni yangi bosqichga ko`tarildi. Bu sharoitda milliy qadriyatlarga chetdan bo`ladigan ta`sir beqiyos darajada zo`raydi. Bu ta`sir, bir tomondan, milliy madaniyatlarning boyishi, qadriyatlarning qayta baholanishi va yuksalishiga, ikkinchi tomondan esa, millatning ruhiyati va qadriyatiga yot bo`lgan odat va harakatlarning kirib kelishiga sabab bo`ldi.

• I.Karimov mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab milliy ma`naviy qadriyatlarni yuksaltirishga alohida e`tibor berib kelmoqda. Bir tuzumdan boshqasiga o`tish davrida aholining ruhiyati va qadriyatlarida jiddiy o`zgarishlar sodir bo`ladi. O`z umrini yashab bo`lgan g`oyalar va mafkuraviy aqidalar, zamonga mos kelmaydigan munosabat va fazilatlar o`rnini yangilari bilan to`ldirish osonlikcha kechmaydi. Shularni hisobga olib, aytish mumkinki, milliy o`zlikni saqlash, tarixiy xotirani tiklash, kelajakka komil ishonch hissini uygotish uchun ma`naviyat, milliy ma`naviy qadriyatlar beqiyos ahamiyatga ega.

• — tarixiy meros va tarixiy xotira; • — madaniy yodgorliklar, osoriatiqalar, qadimiy qo`lyozmalar; • — ilmfan yutuqlari va falsafiy tafakkur durdonalari; • — san`at va milliy adabiyot; • — axloqiy fazilatlar; • — diniy qadriyatlar; • — urfodat, an`ana va marosimlar; • — ma`rifat, ta`limtarbiya va hokazolar. Milliy ma`naviy meros, qadriyatlarning tarkibi, ko`rinishlari Milliy ma`naviy meros va qadriyatlar tushunchasi keng qamrovli tushuncha bo`lib, uning tarkibi quyidagilardan iborat:

• Milliy ma`naviy qadriyatlar tizimida tarixiy meros va tariosiy xotira muhim o`rin tutadi. Ma`naviyatni yuksaltirish va xalqning ruhini ko`tarishda tarixiy meros hamda tarixiy xotiraning juda katta ahamiyati bor. Tarixni haqqoniy o`rganish, undan saboqlar chiqarish lozim. • O`zbek xalqi jahon madaniyati hazinasiga munosib hissa qo`shgan millatlar qatoridan faxrli o`rinni egallaydi. Madaniy yodgorliklar, me`morchilik san`ati namunalari, qadimiy qo`lyozmalar — milliy ma`naviyatning bebaho durdonalari, xalqimiz uchun eng qadrli va muqaddas bo`lgan boyliklardir. Bularni avaylabasrash, kelajak avlodlarga yetkazish ma`naviyat sohasidagi eng dolzarb vazifadir.

• lm-fan va uning yutuchushri — milliy yoki hududiy chegaradan chiqadigan, butun jahon e`tirof etadigan, umuminsoniyatga xizmat qiladigan boylikdir. Biroq olimning ijodi va uning ilmiy kashfiyoti, avvalo, uning millati va Vatanini dunyoga tanitadi, milliy qadriyatni jami bashariyatning yutushga aylantiradi. • Milliylik xalqning ruhiyati va ma`naviyati, ayniqsa, san`at va adabiyot rivojida yorqin ifodalanadi. Ezgulik va poklikni, insoniylik va haqqoniylikni kuylagan buyuk asarlar, qaysi janrda yoki qaysi tilda yaratilganidan qat`iy nazar, jahonga taniladi, pirovardida yana shu millatning xalqaro nufuzini yuksaltiradi.

• Milliy ma`naviy qadriyatlar tizimida axlokiy sifat, diniy `adriyatlar munosib o`rin egallaydi va milliy o`zlikni anglashning muhim sharti, omili sifatida namoyon bo`ladi. Axloqiy va diniy qadriyatlar aksari hollarda o`zaro bog`liq bo`lib, jamiyatning ma`naviy yuksalishida, yosh avlod tarbiyasida birdek muhim ahamiyatga ega. • Shularni hisobga olib, prezident Islom Karimov «TurkistonPress» agentligi muxbirining savollariga javob berar ekan, madaniy, ma`naviy, axloqiy qadriyatlarni saqlab qolish va avloddanavlodga yetkazishda dinning beqiyos xizmati borligini uqtiradi: «Diniy kadriyatlar, islomiy tushunchalar es&yotimizga shu k&dar singib kgtganki, ularsiz biz o`zligimizni yo`kotamiz», deb ta`kidlaydi.

• Har bir xalq, millat yaratgan ma`naviy qadriyatlar, uning dunyoga qarashi va hayotga munosabati, o`ziga xos betakror xususiyatlari, ayniqsa, urfodat va marosimlarda to`laqonli namoyon bo`ladi. Marosimchilik bir qator ijtimoiy funksiyalarni bajaradi, milliy o`zlikni saqlashda, yoshlarni tarbiyalashda, muayyan royalarni ruhiyatga singdirishda katta ahamiyat kasb etadi. • Tarbiya va ta`limning milliy xususiyatlari ham ma`naviy qadriyatlar tizimida o`z o`rniga ega. Xalqning kelajagi yoshlarga bog`liq ekanligi qanchalik haqiqat bo`lsa, bularni milliy ruhni tarbiyalash zarurati ham umume`tirof etilgandir. Milliy tarbiya xalqning o`zo`zini saqlash va istiqbolini ta`minlash omilidir. • Xulosa qilib aytganda, milliy ma`naviy qadriyatlarning har bir tarkibiy qismi xalqning mustaqilligini mustahkamlash va kelajagini ta`minlashda muhim ahamiyatga ega.

MILLIY XUSUSIYATLAR xalqimiz hayotida qadim-qadimdan jamoa bo`lib yashash ruhining ustunligi; Millat yengilmas ruhi bo`lgan ona tiliga muhabbat jamoa timsoli bo`lgan oila, mahalla, elyurt tushunchalarining muqaddasligi kattaga - hurmat, kichikka - izzat Ota-ona, mahallako`y, umuman, jamoatga yuksak hurmat e`tibor sabrbardosh va mehnatsevarlik

ADABIYOTLAR • 1. Milliy istiqlol g`oyasi: asosiy xususiyatlari, falsafiy va tarixiy ildizlari. Q.Nazarov. Toshkent 2001 y. • 2. G`oya va mafkura. Q.Nazarov. Toshkent— 2001 y. • 3. Milliy istiqlol g`oyasini xalqimiz ongiga singdirish omillari va vositalari. Q.Nazarov. Toshkent 2001 y. • 4. Markaziy Osiyo: g`oyaviy jarayonlar va mafkuraviy tahdid. Mas`ul muharrir Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y. • 5. Milliy istiqlol g`oyasining amal qilish tamoyillari. Toshkent 2001 y. • 6. Milliy istiqlol g`oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y. • 7. Milliy g`oya inson va zamon. Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y. • 8. Milliy istiqlol g`oyasi: nazariya va amaliyot. Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y. • 9. O`zbekistonning mustaqil taraqqiyoti va mafkuraviy jarayonlar.. Toshkent 2001 y. • 10. Insoniyat tarixi g`oya va mafkuralar tarixidir. Q.Nazarov. Toshkent — 2001 y.

Похожие

Shaxs ma`naviy kamolotida axloqiy qadriyatlar uyg`unligi

Milliy va umuminsoniy qadriyatlar

O'zbekistonning ma`naviy ma`rifiy zaminlari

Milliy va umuminsoniy qadriyatlar 2

Ma`naviy - ma`rifiy ishlar va uning o\\'ziga xos xususiyatlari