Ma’naviyat va madaniyat, ularning о‘zaro munosabati - Основы культурологии - Презентации

Ma’naviyat va madaniyat, ularning о‘zaro munosabati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1021.5 KB

Reja:  1. Ma’naviyat va madaniyat, ularning о ‘zaro munosabati.  2. Ma’naviy meros — ma’naviyat rivojlanishining asosi.  3. Ma’naviyat va mafkura, ularning jamiyat, inson hayotida tutgan о ‘rni va roli.

Ma’naviyat va madaniyat, ularning о ‘zaro munosabati.  Ma’naviyat va madaniyat bir-biriga yaqin tushunchalardir. Ammo ular bitta narsa emas, biri ikkinchisidan farq qiladi. Shuning bilan birga ular bir-birini to‘ldirib turadilar. Madaniy va ma’naviy meros haqida ham shunday deyish mumkin.

Ma’naviy meros — ma’naviyat rivojlanishining asosi.  Madaniy meros deb, o‘tmish avloddan keyingi avlodga vorislik asosida qoldirilgan, zamonda barqarorlik sinovidan o‘tgan, saralangan, insoniyatning hozirgi va kelgusi taraqqiyotiga xizmat qiladigan moddiy va ma’naviy madaniyat majmuiga aytishimiz mumkin.

 Madaniy va ma’naviy meros o‘zaro bir-biridan farq qilsa- da, ularning o‘rtasiga o‘tib bo‘lmas «Xitoy» devorini qo‘yish ham mumkin emas, madaniy merosni barpo etishning zamirida ham ma’naviyat — ya’ni insonning ma’naviy — ruhiy bilimlari, qobiliyati, iste’dodi, aqli, empirik va nazariy bilim tajribalari, mehnat malakasi kabi boshqa ma’naviy faoliyatlari yotadi. Madaniy va ma’naviy meros o‘rtasida umumiylik ham, farqli tomonlar ham mavjud.

 Ma’naviy meros zamonlar o‘tishi bilan o‘z qadrini yo‘qotmaydi, balki sifat jihatdan yangi ahamiyat kasb etadi. Ma’naviy meros kishilar ongiga, ichki dunyosiga, his-tuyg‘usiga ta’sir etib, ular ongini boyitadi, axloq-odobini ezgulik sari yetaklaydi.

 Ma’naviy meros biror xalq, millat, uning vakillari tomonidan yaratilib, so‘ng umuminsoniyatning ma’naviy boyligiga, merosiga aylanib qoladi. Markaziy Osiyo xalqlarining o‘tmish avlodlari qoldirgan ma’naviy meros bunga misol bo‘la oladi. Ma’naviy merosimiz jihatidan jahondagi oldingi o‘rinlardan birini egallaymiz. Prezidentimiz Islom Karimov qayd etganidek «Beshafqat davr sinovlaridan omon qolgan, eng qadimgi toshyozuvlar, bitiklardan tortib, bugun kutubxonalarimiz xazinasida saqlanayotgan 20 mingdan ortiq qo‘lyozma, ularda mujassamlashgan tarix, adabiyot, san’at, siyosat, axloq, falsafa, tibbiyot, matematika, fizika, ximiya, astronomiya, me’morchilik, dehqonchilikka oid o‘n minglab asarlar bizning beqiyos ma’naviy boyligimiz, iftixorimizdir.

 Qadimiy yozuvlar, bitiklar, xalq og‘zaki ijodi namunalari, ulug‘ shoir va mutafakkirlarimiz yaratgan dunyoviy va badiiy asarlar, Qur’oni Karim, hadislar, Yassaviy va Baqirg‘oniylar yaratgan diniy-axloqiy ruhdagi asarlar, Ahmad Yugnakiy, Yusuf Xos Hojiblar yaratgan axloqiy, pand-nasihat tipidagi asarlar, Najmiddin Kubro, Bahouddin Naqshbandiy yaratgan inson ichki dunyosi, ruhiyatiga qaratilgan ta’limotlar, Navoiyning o‘lmas badiiy ijod xazinasi va boshqalar bizning boy ma’naviy merosimiz hisoblanadi. Ular inson ichki dunyosini, ruhiyatini, inchunun ma’naviyatni sayqal topishiga qaratilgan. Ularda insonlar ma’rifatga, ilm-bilim olishga, yuksak axloq-odobga, olijanob fazilatlarga, yaxshilikka da’vat etiladi, yomonlik, yovuzlik qoralanadi. Ular kishilarni ma’nan tarbiyalaydi. Ma’naviyatsizlik ma’naviyatdan mahrum bo‘lish insonni o‘g‘irlik, yulg‘ichlik, poraxo‘rlik kabi illatlar sari yo‘llaydi.

Ma’naviyat va mafkura, ularning jamiyat, inson hayotida tutgan о ‘rni va roli.  Ma’naviyat va mafkura bir-birlari bilan mustahkam bog‘langandir. Ma’naviyat insonning ruhiyati, o‘zini-o‘zi anglashi, yuksaklikka intilishidagi salohiyati bo‘lsa, mafkura — ma’lum bir davlat, jamiyat, millat, sinf va ijtimoiy guruhlar xuquqiy, falsafiy, badiiy, diniy g‘oya, nazariya va qarashlar tizimi hisoblanadi.

Похожие

Din va ma’naviyat 2

Ma’naviyat asoslari

Dunyoviy davlatning va dinga munosabati

O'zbekistonda diniylik va dunyoviylik munosabati

Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch