Diniy bag`rikenglik - Основы культурологии - Презентации

Diniy bag`rikenglik

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1082.716796875 KB

Diniy bag`rikenglik

 Reja :  O’zbekiston hududi qadimdan turlidinlarga e’tiqod qiluvchi ko’p millatli mamlakat  O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning izchil siyosati  O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan diniy tashkilotlar

O’zbekiston hududi qadimdan turlidinlarga e’tiqod qiluvchi ko’p millatli mamlakat sifatida ajralib turgan. Yurtimizda zardushtiylik, yahudiylik, xrisitianlik va islom diniga e’tiqod qiluvchi aholi emin erkin yashab kelgan. Tarixiy manbalarda ta’kidlanishicha, yurtimiz hududida diniy sabab boisbirorta nizolar bo’lmaganligi xalqimizning diniy bag`rikenglik borasida katta tajriba to’plaganidan dalolat beradi.

 Tarixiy sharoit, jarayonlar bu zaminda tom ma’nodagi bag`rikenglik tamoyillarining barqaror shakllanganligi, uning natijasida tinch, osuda hayot, ilmiy ma’rifiy yuksalish, taraqqiyot ta’minlanganligini ko’rsatadi.

Dinshunoslikning tadqiqot ob’ekti Diniy munosabatlar Diniy ong Diniy tajribalar

Diyorimizdan etishib chiqqan allomalarning asarlarida ham diniy bag`rikenglik targ`ib qilingan g`oyalarni uchratamiz. Jumladan, alloma Abu Mansur al-Moturudiyning “Tilovat ahli sunna” asarida Qur’oni karim oyatlaridan birini tafsir etib, “Cherkov va sinogoglarni vayron etish man etiladi. Shuning uchun ham musulmon o’lkalarda shu davrgacha ular saqlanib qolgan. Bu masalada ilm ahli orasida ixtilof yo’qdir”, degan fikrni bildirgan.

Ilmiy jihatdan dinga ta’rif Dunyoviy nuqtai nazar bo’yicha din – ijtimoiy- tarixiy hodisa, kishilik jamiyati tarixiy taraqqiyotining ma’lum bosqichida paydo bo’lgan ijtimoiy ong shakllaridan biridir . Diniy jihatdan dinga ta’rif Diniy ulamolar fikricha – din Alloh tomonidan o’z payg’ambarlari orqali bashariyat olamiga joriy etilajagi zarur bo’lgan ilohiy qonunlardir. 1C141207 0F 27070B 0F

Jahondagi barcha dinlrning o’ziga hos belgilai Muayyan e’tiqod va ta’limotning mavjudligi Diniy marosim va rasm rusumlarning belgilangan joylarda jamoa bo’lib bajarilishiHar bir din o’ziga hos marosim va rasm rusumlarga ega 2811 0A0203 2A 0911 27 13 200A1E1411 0411 34 12 130E

Dinning jamiyatdagi vazifalariKompensatorlik Regulyatorlik Legitimlovchilik KommunikativIntegratorlik

O’zbekistonda turli din, millat va elat vakillari farovon yashashi uchun qulay sharoitlar yaratilgan bo’lib, islom, xristianlik, yahudiylik, bahoi jamoalari va krishnani anglash jamiyati, bular bilan birgalikda ularning turli oqimlari va yo’nalishlari vakillari tinch, osoyishta va farovon hayot kechirib kelmoqda.

 Mustaqillik sharoitida etnik munosobatlar va din sohasida olib borilayotgan izchil va qat’iy siyosat tufayli mamlakatimizda millatlararo totuvlik va konfessiyalararo hamkorlik qaror topdi. Konstitustiyamizda «O’zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo’lib, jinsi, irqi, millati, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, qonun oldida tengdirlar», - degan tamoyilning mustahkamlab qo’yilishi esa, bu boradagi ishlarning qonuniy asosi bo’lib xizmat qilmoqda.

 Milliy qadriyatlar tolerantlikni rivojlantirishda muhim o’rin tutadi. Tolerantlik-o’zligini anglagan millat vakillarining boshqa millat vakillari tomonidan kamsitilishiga yo’l qo’ymaslik, ular bilan tinch, farovon hayot kechirishidir. Tolerantlik tuyg`usi insonning xulq atvori, odob axloqi, siyosiy – ma’naviy pokligi, o’z xalqi va milliy merosi boyligi hamda milliy qadriyatlarga bo’lgan munosabatini belgilab beradi.

Hozirgi kunda dinlarning quyidagi tasniflari mavjudTarixit- geografik jihatiga ko’ra Etnik jihatiga ko’ra Hozirgi davrda mavjudligi jihatidan

 Bu xususiyatlar esa har bir insonda bag`rikenglik, baynalmilallik tuyg`ularini uyg`otadi. Bugungi kunda respublikamiz bo’yicha faoliyat ko’rsatayotgan 2224 ta diniy tashkilotdan 175 tasi noislomiy bo’lib, ulardan 159 tasi nasroniy, 8 tasi yahudiylar, 6 tasi bahoiy jamoasi, 1 tasi Krishnani anglash jamiyati va 1 tasi buddaviylikni tashkil etadi. Bulardan tashqari Respublikada Konfessiyalararo Bibliya jamiyati ham faoliyat yuritmoqda.

 O’zbekistonda nasroniylikning uch yirik yo’nalishi pravoslav, katolik va protestantlik yo’nalishlariga oid diniy tashkilotlar mavjud. Shuningdek, nasroniylikda o’z yo’nalishiga ega bo’lgan Arman Apostollik cherkovi ham faoliyat ko’rsatmoqda. O’zbekistonda tom ma’noda diniy bag`rikenglikning yuksak an’analariga amal qilinayotgani jahon xamjamiyati tomonidan e’tirof etilmoqda.

Etnik jihatiga ko’ra dinlar tasnifi Milliy dinlar Yahudiylik Hinduiylik Jaynizm Konfutsiyli k Sinkxiylik Sintoiylik Daosizm Urug’ qabila dinlari Totemizm Animizm Fetishiz m Magiya Shomonizm Jahon dinlari Islom Xristianlik Buddaviylik

 Prezidentimiz ta’biri bilan aytganda, “Bugun mana shunday xavfli – tahlikali, o’ta notinch bir davrda jahon moliyaviy inqirozi hali – beri davom etayotgan bir paytda el-yurtimiz nimaiki natijalarni qo’lga kiritmasin, bularning barchasi yurtimizda tobora mustahkam bo’lib borayotgan tinchlik va osudalik, millatlar, dinlar va fuqarolararo totuvlik va ahillik, bir – birimizga hurmat va ehtirom hisobidan desak, o’ylaymanki, hech qanday xato bo’lmaydi”.

 Darhaqiqat, har bir inson, jamiyat va millatlar bashariyatning turli tuman urf odatlari, madaniyati va qadriyatlarini tan olgan holda bag`rikenglik munosabatida bo’lishlari zarur. Zero, bu taraqqiyot garovidir.

 Shuning uchun ham O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi bayonotida bildirilganidek, AQSh davlat departamenti tomonidan O‘zbekiston “diniy erkinlikni ta’minlash borasida jiddiy tashvish uyg‘otayotgan davlatlar” deb atalmish ro‘yxatga kiritilgani mamlakatimiz keng jamoatchiligida taajjub uyg‘otdi. Bu hol Amerika tashqi siyosat mahkamasining din va e’tiqod erkinligi kabi dolzarb masalalarga bir tomonlama yondashishini va “ikki yoqlama standartlar” bo‘yicha ish tutishini yana bir bor namoyon etadi.

Dinning ibtidoiy shakllariTotemizm Fetishizm Magiya Shomonizm Animizm

 Bir yig‘inda “Er-xotinning bir-birini tahqirlashi qonun yo‘li bilan man etilgan, — dedi inson haq-huquqlari bo‘yicha mutaxassis o‘z ma’ruzasida. — Biroq shu modda bo‘yicha sudga tortilganlik to‘g‘risida bironta ham holat ma’lum emas”. Ajabo, bu qanaqasi bo‘ldi? Nima, ayolning ozodligi yoki inson huquqlari shu modda bilangina belgilanadimi?

 Er-xotin qattiqroq gapirib qo‘ygani uchun bir-birini sudga bersa, bola-chaqa ovora bo‘lsa, qarindosh-urug‘ aziyat cheksa, sudga tortishlar ko‘p bo‘lsa, demokratiya, inson huquqlari ta’minlangan bo‘ladi-yu, bo‘lmasa – yo‘qmi? Yo‘q, yevropalik yoxud amerikalik teng huquqlilik targ‘ibotchisi buni tushunishi qiyin. G‘arblik Mital’da Bogner xonim o‘tgan yili bizdagi mahalla institutiga ochiqdan-ochiq tuhmat qildi.

Adabiyotlar ro’yhati  1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – T., 2003  2. Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. – T., “O’zbekiston”, 1997.  Karimov I.A. Olloh qalbimizda, yuragimizda. – T., 1999.  Dinshunoslik. Ma’ruzalar matni. – T., 2000  Dinshunoslik. O’quv qo’llanma. – T.: TDYUI, 2005  Dunshunoslik. Darslik. Toshkent Islom Universitet. 2005  Dinshunoslik. D.Tojiboeva, O’quv qo’llanma, - T,. 2010

Похожие

Diniy bag’rikenglik va millatlararo totuvlik

Ilk diniy e'tiqodlar

Din haqida tushuncha

Diniy fanatizm va dindorlik

Diniy madaniy an’analarning ahamiyati